3. Gizarte-hierarkia Erromatar Inperioan _____________________ _____________________ ERROMAKO GIZARTEA HIRU TALDE HANDITAN BANATZEN ZEN - Jarduerak - - ______________________________________ ziren . - - Eskubideak __________________ __________________ __________________ __________________ Elkarren arteko ezberdintasunak: _______________________ - Hauen mende zeuden: _________________________________________ Eskubideak _____________________ Hauetan jarduten zuten: ______________________________________________
4.
5.
6.
7. Ekonomia oparoa - Nekazaritza Mahatsa zanpatzen Idiak erabiliz goldetzea
17. Hiriak - Hiriari buruzko azken jarduera ERROMATAR HIRIEN EZAUGARRIAK ERAIKIN NABARMENENAK ZERBITZU NAGUSIAK OINPLANOA ERDIKO ESPAZIOA HIRIEN PLANOA KALE NAGUSIAK ERLIJIORAKO POLITIKARAKO AISIALDIRAKO
21. Eraikuntza-teknikak (I) HORMIGOIA Harrien eta zementuaren nahastea, erresistentzia handikoa. ZEMENTUA Uraren, karearen eta harearen nahastea. Adreiluak elkarri itsasteko erabiltzen zuten erromatarrek. MATERIAL BERRIAK ERAIKUNTZA-TEKNIKAK
22. Eraikuntza-teknikak (II) KUPULA Esferaerdi formako estalkia (laranja erdiaren itxurakoa). GANGA Arku-segida, eremu handiak estaltzeko erabilia. ARKUA Elementu makurra; aukera ematen du hormen artean espazio zabalak irekitzeko. ERAIKUNTZA-ELEMENTUAK ERAIKUNTZA-TEKNIKAK
23. Erromatarren eraikuntza-teknikei buruzko jarduera Esferaerdi formako estalkia (laranja erdiaren itxurakoa). Arku-segida, eremu handiak estaltzeko erabilia. Elementu makurra; aukera ematen du hormen artean espazio zabalak irekitzeko. ERAIKUNTZA-ELEMENTUAK Harrien eta zementuaren nahastea, erresistentzia handikoa. Uraren, karearen eta harearen nahastea. Adreiluak elkarri itsasteko erabiltzen zuten erromatarrek. MATERIALAK ERROMATARREN ERAIKUNTZA-TEKNIKAK
45. Marco Aurelio ren zutabea Danubio inguruko barbaroen kontrako garaipenen oroimenez . Eraikin nagusiak - Zutabeak Trajanoren zutabea Trajanok dazioen (Errumania aldekoak) kontra irabazitako gudaren oroimenez eraikia
53. Bankete baten deskribapena – Jakina, baina, zer zegoen afaltzeko? –galdetu zien Trimalzionek. – Esango dizut, txerria jarri ziguten, lukainkez estalia. Inguruan, odolkiz eta tripotxez apainduta zegoen. Zerbak eta etxean eginiko ogi integrala ere bazegoen. Hurrengo platera pastel hotza izan zen. Gainean, Hispaniako ezti aparta zuen, irakiten. Ez nuen pastelaren mokadu bat ere jan, baina eztia bai. Pastelaren inguruan, garbantzuak, eta intxaurrak barra-barra zeuden, bai eta sagar bana ere. Nolanahi ere, nik bi hartu nituen, eta hemen ditut aho-zapian bilduta, nire esklabo pertsonalari oparitxo bat eramaten ez badiot kristorenak esaten dizkit-eta. Beste mahai batean hartz pusketa bat izan genuen. Nik puska ederra jan nuen, basurdearen zaporea zuen-eta. Azkenik, gazta freskoa, almibarra, barraskilo bana, tripa pusketa bat, gibela platertxo batean, arrautzak, arbiak… Eta kitto! PETRONIO, Satiricon . K.o. I. mendea. Moldatua
62. Tenpluak eraiki zituzten erlijio errituak egiteko. Greziar tenpluen antza zuten. Sakrifizioak eskaintzen zizkieten Erromatarren jainko-jainkosak
63. Erromatarren jainko-jainkosak Etxean aldare txiki bat izaten zuten hiru jainko-jainkosa mota gurtzeko: - lar eak: etxearen jeinu babesleak - penate ak, etxeko hornidurarako jainko-jainkosak - mane ak: arbasoen espirituak Penate ren aldarea Ponpeiako aztarnetan Lar eak, Herculanon aurkitutakoa Mane ak, arbasoen espirituak
64. K.o. I. mendean erlijio berri bat sortu zen: kristautasuna. Nazareteko Jesusek jarraitzaileak izan zituen eta haiek mezu berria zabaltzen hasi ziren. Mezuaren oinarria: 1 .- Jainko bakarra dago eta haren begietara pertsona guztiak berdinak gara. 2.- Gizakiek elkar maite eta barkatu behar dute. 3.- Hauek beteta, hil osten betiko bizia izango dute saritzat. Buruzagiei gustatuko al zitzaien? Kristautasuna
65. Erromako enperadoreak hiltzen zirenean, erromatarrek jainko bezala gurtzen (adoratzen) zituzten. Kristauek hori ez zuten onartzen. Horrela, Kristo ondoren 250. urtetik aurrera, milaka kristau espetxeratu edo eta anfiteatroko lehoietara bota zituzten. Bizitzak arriskuan ikusita, kristauak KATAKONBETAN (lurpeko galerietan) elkartzen ziren ezkutuan otoitz egiteko. Katabonbak Kristautasuna
66. Kristautasuna Kristo ondoren 250. urtetik aurrera, milaka kristau espetxeratu edo eta anfiteatroko lehoietara bota zituzten. Bere erlijioa defendatzearren hil zituztenak, martiriak deitzen dira
67. Baina K.o. 313an Konstantino enperadoreak erlijio askatasuna eman eta beren errituak agerian egiten utzi zien. Ordutik kristautasuna hedatu eta lehen basilikak (elizak) eraiki zituzten. 380an Teodosio enperadoreak kristautasuna Inperioko erlijio ofizial bakarra izendatu zuen eta beste erlijioak debekatu. Ondoren erakunde bat sortuz joan zen: Eliza, Aita Santua burua zelarik. Kristautasuna
68. Kristautasunaren sinboloak: krismoia Lehen kristauek erabilitako sinboloa KRISMOI a zen. Hasieran, X bat zen, I batek zeharkaturikoa: I esus C ristos -en inizialak, alegia. Geroago, I hizkiaren ordez, grekoko ρ (latineko “r” hizkiaren baliokidea) erabili zuten, Xr istos hitzaren lehenbiziko bi letrak adierazteko.
69. Artzain Onaren erliebea, sarkofago batean Artzain jainkotiarra kristautasunaren lehenbiziko mendeetan sorturiko beste sinbolo bat zen. Mesias (artzaina) eta fededunak (artaldea) adierazten zituen, Jesusek fededunak artzainak artaldea bezala gidatzen zituelako.