2. Errezeptoreak daukaguz eta horreen bidez gorputz berruko
eta kanpoko informazinoa jasoten dogu; eta bestetik, nerbio
sistemea dogu, informazinoa garraiatu, interpretatu eta
hainbat erantzun lantzen dauzana. Erantzu horrek
lokomozino aparatuak gauzatzen dauz.
3. Informazinoa jasotea
Gure gorputza hainbat
sentsazino ezagutzeko gai da,
kanpotik datozanak, bai
gorputz barrukoak. Sentsazino
horrei estimulu deitzen jako.
Kanpoko estimuluak bizi gara
inguruaren baldintzei buruzko
informazinoa emoten deuskue.
Kanpoko errezeptoreak dira;
zentzumen orgaoetan dagoz.
Barruko estimuluak gorputz
barrutik datoz, gorputz barruan
berreiatuta dagozan barruko
errezeptoreak arduratzen dira.
11. Nerbio sistemeak zentzumenek ezagututako
informazinoa jasoten dau, interpretatu egiten
dau eta egoera bakoitxari zer erantzun
jagokon erabagiten dau, lokomozino
aparatuak gauzatu daizan. Nerbio
sistemearen ehunak neurona izeneko zelula
berezi batzuez osotuta dagoz.
12. Nerbio sistema zentrala
Nerbio sistema zentrala entzefaloz eta bizkarrazur minaz
osotuta dago.
Entzefaloa garunaz, zerebeloaz eta bizkarrazur muinaz osotuta dago.
Garunak oroimea, emozinoak eta borondatezko ekintzak kontrolatzen dauz.
Zerebeloak erekea eta mogimenduak koordinatzen dauz.
Bizkarrazur erraboileak entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzen dauz, eta ohartu
bako mogimenduak kontrolatzen dauz.
Bizkarrazur muina bizkarrazurraren barrua dago.
13. Nerbio sistema periferikoa
Gorputz osoan zabalduta dagozan nerbioek osotze
dabe: zentzume erbioak eta nerbio motorrak.
Zetzumen nerbioek bost zentzumenek jasotako
informazinoa entzefalora eroaten dabe.
Nerbio motorrek entzefaloak erabagitako erantzuna
muskuluetaraino eroaten dabe
15. Hazur sistemea
Hazur sistemea edo eskeletoa
gure gorputzari formea emoteaz
eta eusteaz arduratzen da.
Hazurrak organo gogorrak eta
zurrunak dira. Hiru mota hazur
dagoz: hazur luzeak, adibidez,
femurra; laburrak, adibidez,
eskuko hazurrak; eta zapalak,
adibidez, frontala. Hazur bi edo
gehiago alkartzen diranean,
artikulazioa osotzen dabez.
Finkoak eta mogikorrak.
Kartilagoak malguak eta
gogorrak dira.
16. Muskulu sistemea
Muskulu sistemea haibat
mogimendu egiten dabezan
600 muskuluz edo organo
elastikoz osotuta dago.
Muskuluak, uzkurtzean,
laburtu egiten dira, eta,
erlaxatzean, luzatu. Muskulu
asko tendoiden bidez hazurrei
lotuta dagoz.
17.
18.
19. Ikusmenaren gaixotasunak eta
akatsak
Miopia eta hipermetropia begiko kristalinoaren akatsak dira.
Miopiak urrun dagozan abjetuak behar bezela fokuratzea
galazoten dau, eta hipermetropiak, ostera, hurruneko
objetuak fokuratzea oztopatzen dau.
Begi lausoaren ondorioz, begiko kristalinoak gardentasuna
galtzen dau eta, horregaitik, ikusmena murriztu egiten da.
Erretinea askatzea erretinea zulatzea edo urratzea da,
kolpe eta mogimendu zakarren ondorioz gertatu daiteke.
20. Entzumenaren gaixotasunak eta
akatsak
Otitisa belarriko edo erdiko
belarriko handitasuna da.
Bakterioek nahiz
Eustakioaren tronpen
handitasunak sortu daikie,
eta mina eta entzumena
galtzea eragiten dau.
Tinpanoa zulatzea gorreria
sortze dau. Entzumen
hodian objetuak
sartzeagaitik edo soiu oso
ozenen eragine