1. Τμ Σάββαημ πνηκ ηεκ Μεγάιε Γβδμμάδα, είκαη
αθηενςμέκμ από ηεκ Γθθιεζία μαξ, ζηεκ Ακάζηαζε ημο
Λαδάνμο. Τμ ζαύμα αοηό είκαη ημ ηνίημ πμο είπε θάκεη
μ Ιεζμύξ Χνηζηόξ. Πνηκ από ημκ Λάδανμ, είπε
ακαζηήζεη ηεκ θόνε ημο Ιαείνμο θαη ημκ γηό ηεξ πήναξ
ζηεκ πόιε Ναΐκ.
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

2. Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
Ο Λάδανμξ ήηακ ζηεκόξ θίιμξ ημο Χνηζημύ. Καημηθμύζε ζηε Βεζακία, 3 πιμ. πενίπμο
ακαημιηθά ηεξ Ιενμοζαιήμ θαη μη αδειθέξ ημο Μάνζα θαη Μανία θηιμλέκεζακ πμιιέξ
θμνέξ ημκ Ιεζμύ ζημ ζπίηη ημοξ ζηε Βεζακία.
Κάπμηα θμνά όμςξ, όπςξ ακαθένεη μ εοαγγειηζηήξ Ιςάκκεξ πμο μ Κύνημξ βνηζθόηακ
ζηε Γαιηιαία, έμαζε πςξ μ θίιμξ Τμο μ Λάδανμξ ήηακ άννςζημξ. Τμκ είπακ εκεμενώζεη
μη αδενθέξ ημο Λαδάνμο.
Όηακ άθμοζε αοηό μ Ιεζμύξ είπε: «Αοηή ε αννώζηηα είκαη γηα κα θακεί ε δόλα ημο
Θεμύ». Ο Ιεζμύξ όμςξ θαζοζηένεζε εζθεμμέκα ηε μεηάβαζή ημο ζηε Βεζακία. Ύζηενα
είπε ζημοξ μαζεηέξ Τμο: «Πάμε πάιη ζηεκ Ιμοδαία». Οη μαζεηέξ, πμο ήλενακ ημοξ
θηκδύκμοξ πμο μπμνμύζε κα έπεη γηα ημκ Δάζθαιό ημοξ έκα ηέημημ ηαλίδη, πνμζπάζεζακ
κα Τμκ απμηνέρμοκ από ημο κα ημ θάμεη. «Δάζθαιε, πνηκ ιίγεξ μένεξ μη Ιμοδαίμη
δεημύζακ κα ζε ιηζμβμιήζμοκ θαη πάιη ζέιεηξ κα πάξ εθεί;» Ο Κύνημξ πνόζζεζε: «Ο
θίιμξ μαξ μ Λάδανμξ θμημήζεθε θαη πνέπεη κα πάς κα ημκ λοπκήζς».

3. Οη μαζεηέξ πμο δεκ θαηάιαβακ ηα ιόγηα ημο Ιεζμύ κόμηζακ πςξ μ Λάδανμξ είπε
θμημεζεί με ημκ θοζηθό ύπκμ θαη ημο είπακ: «Κύνηε, ακ θμημήζεθε, ζα λοπκήζεη μμκαπόξ
ημο. Τη ακάγθε είκαη κα πάμε εμείξ, γηα κα ημκ λοπκήζμομε;». Τόηε μ Ιεζμύξ ημοξ
μίιεζε θαζανά θαη ημοξ είπε: «μ Λάδανμξ πέζακε. Καη παίνμμαη γηα ζαξ γηα κα
πηζηέρεηε. Πάμε, ιμηπόκ πνμξ ημκ Λάδανμ».
Όηακ έθζαζε ζημ ζπίηη μαδί με ημοξ μαζεηέξ Τμο, μ Λάδανμξ ήηακ ήδε κεθνόξ γηα
ηέζζενηξ εμένεξ. Η Μάνζα έηνελε κα ημκ ζοκακηήζεη θαη Τμο είπε με πόκμ ροπήξ:
«Κύνηε, ακ ήζμοκα εδώ μ αδειθόξ μμο δεκ ζα είπε απμζάκεη». Ο Κύνημξ ηεξ απάκηεζε
«μ αδενθόξ ζμο ζα ακαζηεζεί».
Τόηε ε Μάνζα πήγε θαη θώκαλε ηεκ αδενθή ηεξ ηε Μανία όηη μ Κύνημξ ήνζε. Η Μανία
ζεθώζεθε θη έηνελε, γηα κα ζοκακηήζεη ημκ Κύνημ. Τα πιήζε ηςκ Ιμοδαίςκ, πμο
βνηζθόκημοζακ μαδί ηεξ ζημ ζπίηη, έζπεοζακ θη αοηά κα ηεκ αθμιμοζήζμοκ. Γίπακ
κμμίζεη πςξ ε θόνε ζα πήγαηκε ζημκ ηάθμ γηα κα θιάρεη θαη ηεκ αθμιμύζεζακ. Έηζη ζε
ιίγμ θόζμμξ πμιύξ ζογθεκηνώζεθε ζημκ ηόπμ πμο βνηζθόηακ μ Ιεζμύξ.

4. Ο Κύνημξ ηηξ νώηεζε: «Πμο ημκ έπεηε βάιεη;» Τμο έδεηλακ ημκ ηάθμ. Ο Ιεζμύξ
μπνμζηά ζημκ ηάθμ ημο θίιμο ημο Λαδάνμο δάθνοζε. Ο ηάθμξ εθείκμξ ήηακ έκα
ζπήιαημ θαη είπε μηα βανηά πέηνα πάκς ημο. «Σεθώζηε ηεκ πέηνα» δηέηαλε μ Ιεζμύξ.
Σηε δηαηαγή αοηή ημο Κονίμο με δεηιία ημιμά κα επέμβεη ε αδειθή ημο Λαδάνμο ε
Μάνζα θαη κα ημο πεη: «Κύνηε, μονίδεη. Γίκαη ηέζζενηξ μένεξ ηώνα πμο είκαη κεθνόξ».
Σηα ιόγηα ηεξ Μάνζαξ απάκηεζε μ Ιεζμύξ θαη ηεξ είπε: «Μάνζα, δεκ ζμο είπα, πςξ
ακ πηζηεύεηξ, ζα δεηξ ηε δόλα ημο Θεμύ;».
Ο Κύνημξ όνζημξ μπνμζηά ζημκ ηάθμ με ηα μάηηα ορςμέκα πνμξ ημκ μονακό
πνμζεοπήζεθε θαη είπε πνηκ θάκεη ημ ζαύμα: «Παηένα μμο, ζ' εοπανηζηώ, δηόηη με
άθμοζεξ. Γγώ εγκώνηδα πμιύ θαιά όηη πάκημηε με αθμύξ. Τμ εγκώνηδα, αιιά ημ είπα
ημύημ, γηα κα αθμύζεη μ ιαόξ πμο ζηέθεηαη εδώ γύνς θαη κα πηζηέρμοκ όηη ζο με έπεηξ
ζηείιεη». Κη αθμύ ηα είπε αοηά, με θςκή μεγάιε θώκαλε πνμξ ημκ κεθνό θίιμ ημο:
«Λάδανε, βγεξ έλς». Καη μ Λάδανμξ πμο ήδε μύνηδε, ζακ κα λοπκμύζε από βαζύ
ύπκμ, ζεθώζεθε θαη μιμδώκηακμξ, θαζθηςμέκμξ μιόθιενμξ με ηα ζάβακα με ηα μπμία
μη Ιμοδαίμη ζοκήζηδακ κα πενηηοιίγμοκ ηα ζώμαηα ηςκ κεθνώκ ημοξ, ακαζηεμέκμξ
βγήθε έλς από ημκ ηάθμ.

6. ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
Τμ Σάββαημ ημο Λαδάνμο είκαη από ηηξ μεγαιύηενεξ γημνηέξ ηεξ
Ονζόδμλεξ Γθθιεζίαξ θαη ζεςνείηαη ε «πνώηε γεύζε» ηεξ Μεγάιεξ Γβδμμάδαξ.
Μένα κίθεξ ηεξ δςήξ επί ημο ζακάημο. Μένα πανάξ πμο πνμμηθμκμμεί ηε
πανμμιύπε ηεξ Μεγάιεξ Γβδμμάδαξ θαη ηεξ Ακάζηαζεξ πμο αθμιμοζεί.
Η ακάζηαζε ημο Λαδάνμο είκαη μηα γημνηή ηδηαίηενα πνμζθηιήξ ζημκ
ειιεκηθό ιαό. Από ηε μηα άθνε ηεξ Γιιάδαξ ςξ ηεκ άιιε πμιιά έζημα ηημμύζακ ηεκ
ιαμπνή αοηή μένα.
Ωζηόζμ με ηα πνόκηα μη εθδειώζεηξ λεπάζηεθακ, με πμιύ ιίγεξ πενημπέξ
ηεξ πώναξ κα ηηξ δηαηενμύκ αθόμε δςκηακέξ. Πημ δηαδεδμμέκμ έζημμ γηα ημ
Σάββαημ ημο Λαδάνμο είκαη ηα «θάιακηα ημο Λαδάνμο». Τα θάιακηα ήηακ
απμθιεηζηηθά ζπεδόκ γοκαηθεία οπόζεζε με ηηξ μηθνέξ «Λαδανίκεξ» κα ηναγμοδμύκ
θαη κα ακαγέιιμοκ ηε πανμόζοκε εμνηή.

7. Οι «Λαζαρίνες»

8. Τεκ παναμμκή ηεξ γημνηήξ, μη Λαδανίκεξ ιμηπόκ, λεπύκμκηακ ζηα
πςνάθηα θαη μάδεοακ ιμοιμύδηα με ηα μπμία ζηόιηδακ μηθνά
θαιαζάθηα. Φμνώκηαξ εηδηθέξ ζημιέξ, γύνηδακ από ζπίηη ζε ζπίηη
ηναγμοδώκηαξ ημ Λάδανμ θαη εηζέπναηηακ μηθνό θηιμδώνεμα,
πνήμαηα, αογά, θνμύηα ή άιια θαγώζημα.
Τα έζημα ημο Λαδάνμο ηδίςξ θαηά ηεκ Τμονθμθναηία είπακ
θμηκςκηθή ζθμπημόηεηα αθμύ έηζη μη θμπέιεξ μπμνμύζακ κα βνεζμύκ
εθηόξ ζπηηημύ θαη κα γκςνίζμοκ αγόνηα πνμθεημέκμο κα αθμιμοζήζμοκ
ανναβςκηάζμαηα θαη γάμμη.

9. Τμ Σάββαημ ημο Λαδάνμο, ημ έπεη πενηβάιεη ὁ ιαόξ μαξ με όμμνθα έζημα.
Όπςξ ηα θάιακηα κα ηα ηναγμοδμύκ μόκμ θμνίηζηα, μη ιεγόμεκεξ «Λαδανίκεξ».
Από ηεκ πνμεγμύμεκε εμένα έπμοκ ζοιιέλεη άκζε θαη με αοηά έπμοκ ζημιίζεη θαιαζάθηα
με ηα μπμία γονκμύκ από ζπίηη ζε ζπίηη θαη ηναγμοδμύκ:
Ἦνζε ὁ Λάδανμξ, ἦνζακ ηὰ Βάγηα,
ἦνζε ηῶκ Βαγηῶκ ἡ ἑβδμμάδα.
Ξύπκα Λάδανε θαὶ μὴκ θμημᾶζαη,
ἦνζε ἡ μένα ζμο θαὶ ἡ πανά ζμο.
Πμῦ ἤζμοκ Λάδανε; Πμῦ ἤζμοκ θνομμέκμξ;
Κάης ζημὺξ κεθνμύξ, ζὰκ πεζαμέκμξ.
Δὲ μμῦ θένκεηε, ιίγμ κενάθη,
πμύ ῾κ᾿ ηὸ ζηόμα μμο πηθνὸ θανμάθη.
Δὲ μμῦ θένκεηε ιίγμ ιεμόκη,
Πμύ ῾κ᾿ ηὸ ζηόμα μμο, ζὰκ πενηβόιη.
Ἦνζε ὁ Λάδανμξ, ἦνζακ ηὰ Βάγηα,
ἦνζε ἡ Κονηαθὴ πμὺ ηνῶκ᾿ ηὰ ράνηα.

10. Έκα άιιμ έζημμ ηεξ εμέναξ είκαη μη «Αγενμμί». Τα παηδηά γονκάκε από ζπίηη
ζε ζπίηη, θναηώκηαξ έκα μμμίςμα ημο Λαδάνμο , θαη ηναγμοδμύκ ημοξ
«Αγενμμύξ»:
-Λάδαξε, πεο καο ηί εἶδεο,
εἰο ηὸλ Ἅδε πνῦ ἐπῆγεο;
-Δἶδα θόβνπο, εἶδα ηξόκνπο,
εἶδα βάζαλα θαὶ πόλνπο.
Γῶζηε κνπ ιίγν λεξάθη,
λὰ μεπιύλσ ηὸ θαξκάθη.
Τῆο θαξδνύιαο κνπ ηὸ ιέσ,
θαὶ κνηξνινγῶ θαὶ θιαίσ.
Τνῦ ρξόλνπ πάιη λά ῾ξζνπκε,
κὲ ὑγεία λὰ ζᾶο βξνῦκε.
Σηὸλ νἶθν ζαο ραξνύκελνη,
ηὸλ Λάδαξν λὰ πνῦκε.
Σὲ ηνῦην η᾿ ἀξρνληόζπηην
πέηξα λὰ κὴ ξαΐζεη.
Καὶ ὁ λνηθνθύξεο ηνῦ ζπηηηνῦ,
ρξόληα πνιιὰ λὰ δήζεη.
Νὰ δήζεη ρξόληα ἑθαηό,
θαὶ λὰ ηὰ μεπεξάζεη.

11. Τμ έζημμ έπεη δηπιό παναθηήνα, είκαη αθηενςμέκμ ζηεκ ακάζηαζε ημο Λαδάνμο
θαη ηαοηόπνμκα ζηεκ Άκμηλε. Ο ζάκαημξ θαη ε ακάζηαζε ημο Λαδάνμο είκαη έκα
κεθνμιαηνεοηηθό ηοπηθό, ζημ μπμίμ μ ιαόξ μαξ δίκεη ηδηαίηενε πνμζμπή γηαηί
βιέπεη ημκ ίδημ ημκ δεμημονγό κα θαηαζηναηεγεί ηε θύζε θαη ημοξ κόμμοξ ηεξ γηα
παηίνη ημο θίιμο ημο Λαδάνμο. Έηζη, δεμημονγείηαη μηα ειπίδα θαη μηα αγςκία
ζογπνόκςξ.
Η θαηάβαζε ημο Λαδάνμο ζημκ Άδε έπεη ζπέζε με ηεκ αγςκηώδε απμνία ημο
ακζνώπμο γηα ηε μεηαζακάηηα ηύπε ημο θαη γηα ηηξ ζοκζήθεξ δηαβίςζεξ ζημκ
άιιμκ θόζμμ. Τειηθά ε ειπίδα ηεξ αηώκηαξ δςήξ ακακεώκεηαη θάζε πνόκμ με ηε
ζομμεημπή ηςκ πηζηώκ ζηηξ αθμιμοζίεξ ημο Θείμο Πάζμοξ θαη ηεκ ηήνεζε ηςκ
παηνμπανάδμηςκ εζίμςκ.

12. Ομοιώματα και κουλούρια
Σε πμιιά μένε ηεξ Γιιάδαξ ηα παηδηά θαηαζθεύαδακ μμμηώμαηα ημο Λαδάνμο,
ηα μπμία πενηέθενακ ζηα πςνηά.
Σηε Σηενεά Γιιάδα, ηε Μαθεδμκία θαη ηε Θνάθε ζημ έζημμ έπαηνκακ μένμξ
μόκμ θμνίηζηα, μη "Λαδανίκεξ" ή "Λαδανίηζεξ", έηζη εύνηζθακ ηεκ εοθαηνία κα γίκμοκ
γκςζηέξ θαη ζακ οπμρήθηεξ κύθεξ. Γηα "Λάδανμ" βαζημύζακ έκακ λύιηκμ θόπακμ γηα ηα
νμύπα, ηοιηγμέκμ με πανδαιά θμμμάηηα από πακηά, ίδημ μςνό. Σε άιια μένε πάιη
έκηοκακ με πηοπεηά πμιύπνςμα οθάζμαηα μηα νόθα, μηα θμύθια, έκακ θαιαμέκημ ζηαονό
θαη ηα ζηόιηδακ με θμνδέιεξ θαη ιμοιμύδηα.
Γκδηαθένμοζεξ παναιιαγέξ ημο εζίμμο απακηώκηαη ζηε Σθύνμ όπμο μη
γοκαίθεξ έπαηνκακ ηεκ ηνοπεηή θμοηάια, θαη ημπμζεημύζακ ζε θάζε ηνύπα από μηα
άζπνε μανγανίηα. Σηε ζοκέπεηα έβαδακ έκα θόθθηκμ γανύθαιιμ γηα ζηόμα ώζηε κα
ζπεμαηηζηεί ημ πνόζςπμ ημο Λαδάνμο. Καηόπηκ ημκ έκηοκακ με έκα ζεκηόκη θαη γύνηδακ
από ζπίηη ζε ζπίηη όπμο μη κμηθμθοναίμη έδηκακ ζηα θμνίηζηα αογά, πνήμαηα ή θέναζμα.

13. Σηα Τνίθαια ηα αογά πμο ζογθέκηνςκακ μη Λαδανίκεξ, βάθμκηακ θόθθηκα ηε
Μεγάιε Πέμπηε θαη πνμζθένμκηακ ζημοξ επηζθέπηεξ ημο ζπηηημύ. Σηεκ Κνήηε
έθακακ έκακ λύιηκμ ζηαονό θαη ημκ ζηόιηδακ με μνμαζμύξ από ιεμμκακζμύξ θαη
αγνηόπμνηα με θόθθηκα ιμοιμύδηα, ηηξ μαπαηνίηζεξ.
Σηεκ Κύπνμ αιιά θαη ζηεκ Κς ζοκακηάμε ημ έζημμ ηεξ ακαπανάζηαζεξ ζηεκ
ανπαηόηενε μμνθή ημο. Έκα παηδί κηύκμκηακ με θίηνηκα ιμοιμύδηα, έηζη πμο κα
θαιύπημοκ αθόμε θαη ημ πνόζςπμ. Σε θάζε ζπίηη πμο πήγαηκακ, όηακ άνπηδακ ηα
άιια παηδηά κα ηναγμοδμύκ, λάπιςκε θαη οπμθνηκόηακ ημ κεθνό, όηακ όμςξ έιεγακ ημ
«Λάδανε δεύνμ έλς» ζεθςκόηακ.

15. Το έθιμο με τα Κουλούρια:
Γηα ηεκ ροπή ημο Λάδανμο μη γοκαίθεξ δύμςκακ ακήμενα ημ
πνςί εηδηθά θμοιμύνηα, ημοξ «ιαδάνεδεξ», ηα «ιαδανμύδηα» ή θαη
«ιαδανάθηα» ιέγμκηαξ «Λάδανμ δεκ πιάζεηξ, ρςμί δεκ ζα πμνηάζεηξ»
αθμύ ζύμθςκα με ηηξ δμλαζίεξ μ Λάδανμξ είπε παναγγείιεη πςξ
«Όπμημξ δομώζεη θαη δε με πιάζεη, ημ θανμάθη μμο κα πάνεη...» Σηα
«ιαδανάθηα» έδηκακ ημ ζπήμα ακζνώπμο ζπανγακςμέκμο, όπςξ αθνηβώξ
πανηζηάκεηαη μ Λάδανμξ ζηηξ εηθόκεξ. Όζα παηδηά είπε ε μηθμγέκεηα
ηόζμοξ «Λαδάνεδεξ» έπιαζακ θαη ζηε ζέζε ηςκ μαηηώκ έβαδακ δομ
γανίθαια.

17. Τα κάλαντα τοσ Λαζάροσ όπως μας τα είπε η γιαγιά :
"Ήξζε ν Λάδαξνο, ήξζαλ ηα βάγηα,
ήξζ' ε Κπξηαθή πνπ ηξσλ ηα ςάξηα.
Σήθσ Λάδαξε θαη κελ θνηκάζαη,
ήξζ' ε κάλα ζνπ από ηελ Πόιε
ζνπ ‘θεξε ραξηί θαη θόκπνιόη.
-Τν ραξηάθη ζνπ ηί γξάθεη κέζα;
-Γξάθεη Θόδσξνο, γξάθεη Γεκήηξεο,
γξάθεη ιεκνληά θαη θππαξίζζη.
Οη θνηνύιεο ζαο απγά γελλνύλε,
νη θσιίηζεο ζαο δελ ηα ρσξνύλε,
δώζηε καο θη εκάο λα ηα ραξνύκε!
Καη ηνπ ρξόλνπ!"

18. Υλικά κατασκεσής για ένα Λαζαράκι ομοίωμα:
• 1 μύιηλε θνπηάια
• Βακβάθη
• Ύθαζκα άζπξν ( 50x 50)
• Ξπιάθη σο ρέξηα
• Κνξδέια
• Λνπινύδηα γηα ην ζηνιηζκό (ζε ζηεθάλη, ζην ύθαζκα πάλσ, σο θνιηέ)
• Τη είλαη ηα Λαδαξάθηα;
Δίλαη αλζξσπόκνξθα νκνηώκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηνπο
Αγεξκνύο, ζηα θάιαληα ηνπ Λαδάξνπ, πνπ γίλνληαη ην Σάββαην ηνπ
Λαδάξνπ. Τα θξαηνύζαλ ζηα ρέξηα ηα παηδηά αιιά θπξίσο νη θνπέιεο θαη
πεξηθέξνληαλ κέζα ζηα ρσξηά θαη έιεγαλ ηα θάιαληα. Δθηόο από ηα
Λαδαξάθηα, νη θνπέιεο θξαηνύζαλ θαη θαιαζάθηα ηα νπνία ηα γέκηδαλ κε
απγά άβαθα πνπ ηνπο έδηλαλ νη λνηθνθπξαίνη!