meesterstuk1021509

1. Een onderzoek naar hoe de motivatie te vergroten
voor het lezen van fictie ter bevordering van het
leesbegrip van vmbo-leerlingen

2. Onderzoek wijst uit dat…
• 24% van de vmbo-leerlingen uit de basis- en
kaderberoepsgerichte leerweg hebben moeite
met het zelfstandig lezen van teksten
• zwakke lezers, 14,3 % van de 15-jarigen is niet
in staat is om eenvoudige teksten te lezen
• meer dan 50% van de leerlingen op het vmbo
is laaggeletterd
(Hacquebord e.a, 2004)
(Van Welt, 2012)

3. De vmbo leerling en lezen
• Geringe leessnelheid:
langzaam en
onnauwkeurig
• Niveau technisch lezen
is laag
• Gebruiken de context
niet (compenseren)
• Geringe woordenschat
• Laag vertrouwen in het
• Ontbreken motivatie en
betrokkenheid
• Lezen niet vanuit plezier
of interesses
• Voelen zich niet prettig
op school
(Venooy, 2012)

4. De rol van vrijetijdslezen
• Vrij lezen heeft een positief effect op de ontwikkeling
van begrijpend lezen, spelling, grammatica en
woordenschat (Broekhof, 2013)
• Leerlingen die fictie en/of tijdschriften lezen in hun
vrije tijd scoren gemiddeld hoger op alle taal- en
leesmaten dan scholieren zonder deze leeservaringen
(Mol & Bus, 2011)
• Vrij lezen is een vorm van incidentele
woordenschatstimulering, je leert nieuwe woorden
terwijl je leest over een interessant onderwerp (Broekhof, 2013)
• Leerlingen die ongeveer een kwartier per dag lezen
kunnen hun woordenschat uitbreiden met 1000
nieuwe woorden per (Glopper e.a. , 2000)

5. Goed fictieonderwijs?
• Betrekkend, krachtig:
activerend, betekenisvol
en krachtig, sociaal
• Binnen- en buitenschools
lezen dichter bij elkaar
• Lezer en boek centraal
• Keuzevrijheid!
• Hulp bij kiezen van een
passend boek.
(Bolt, 2004)

6. Motivatie
• Leerlingen van het vmbo zijn niet alleen
zwakke(re) lezers, ze zijn meestal ook minder
gemotiveerd dan andere leerlingen
(Tellegen & Lampe, 2000)
• De zelfdeterminatietheorie: competentie, relatie
en autonomie
(Schuit e.a, 2011)
Hoe de motivatie vergroten voor het lezen van
fictie/ vrijetijdslezen om de ontwikkeling van
tekstbegrip te stimuleren?

7. Conclusie
Vrijetijdslezen speelt een rol in de taalontwikkeling van leerlingen.
Basisschoolleerlingen, middelbare scholieren en studenten die in
hun vrije tijd lezen, zijn taalvaardiger, lezen beter en zijn zelfs wat
intelligenter en succesvoller op school dan hun minder vaak lezende
leeftijdgenoten (Mol & Bus, 2011)
Kinderen die plezier beleven aan het lezen van boeken zullen vaker
lezen. Dit draagt er aan bij dat hun taal- en leesvaardigheden worden
vergroot en het lezen van boeken sneller tot een succeservaring
maakt. Deze succeservaringen zijn belangrijk wanneer het gaat om de
motivatie voor het lezen van fictie in de vrije tijd. Deze ervaringen
zullen hen motiveren om te blijven lezen en hun taal- en leesvaardigheden
blijven uitbreiden, ook als externe dwang (zoals van ouders en leerkrachten)
om te lezen afneemt.

8. Discussie
Negatieve spiraal: Wanneer kinderen
moeite hebben met lezen ervaren zij
waarschijnlijk minder leesplezier. Dit
verkleint de kans dat zij buiten
schooltijd ervoor kiezen om een boek
te lezen, zeker als de druk om te lezen
afneemt
Rol van de docent: Kwalitatief goed
fictieonderwijs betekent loslaten van
het traditionele lesgeven.
Motivatie van hun leerlingen
versterken door effectief in te spelen
op het vervullen van drie – universeel
geldende – menselijke basisbehoeften
bij hun leerlingen: de behoefte aan
autonomie, de behoefte aan
competentie, vermogen, handelingsbe
kwaamheid en de behoefte aan
verbondenheid, relatie.

9. Motivatie vergoten door….
• Betere aansluiting tussen binnen- en
buitenschoolse lezen
• Ruim en passend aanbod: gevarieerd lezen
• Keuzevrijheid: fictiewerken/ opdrachten
• Woordenschatuitbreiding: ruimte voor vrij lezen
• Kwaliteit van de docent: zelfvertrouwen, inzetten
van instructiemogelijkheden
• Samenwerkend, activerend en sociaal leren
• Goed taalbeleid: leesvaardigheid en leesplezier
• Samenwerking bibliotheek/ mediatheek