Болымсыздық есімдігі

1. Болымсыздық есімдігі.
Белгісіздік есімдігі

2. Мақсаты
а) Белгісіздік, болымсыздық есімдіктері жайлы
кеңінен түсінік беру, ерекшеліктерін таныстыру,
таныту.
ә) Оқушылардың алған білімдерін дамыту, сөздік
қорларын молайту, ойлау, есте сақтау қабілеттерін
арттыру.
б) Оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке,
ұқыптылыққа тәрбиелеу.

3. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: «Миға шабуыл», талдау, ребус құрау,
сөзжұмбақ шешу
Көрнекіліктері: Үлестірмелі парақшалар, бағалау
парақтары, интерактивті тақта.

4. Бақылау!
•
ӨЗІН деген есімдікті жіктеңіз
А.с. -
І.с. өзінің
Ж.с. өзінде
Б.с. өзіне
Т.с. өзін
Ш.с. өзінен
К.с. өзімен

5. Сен оны құрметте
Түсіндің бе, қарағым.
Сенің келешегің үшін берді ол,
Азаттық жолында аяғын
(Ә. Сәрсенбаев)
Өзім – тәңірі, табынамын өзіме,
Сөзім – құран, бағынамын сөзіме!
Бұзушы да, түзеуші де өзіммін,
Енді, ескілік, келдің өлер кезіңе!
(М. Жұмабаев)
Анау не жарқыраған,
Аспаннан тартып алам.
Мынау не сарқыраған?
Қалайша сарқылмаған?
(Ә. Табылдиев)
І топ
ІІ топ
ІІІ топ
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
1."Миға шабуыл"

6. 2. Сатылай
кешенді
талдау

7. лгі:Ү
Б лұ
негізгі
дара
есімдік
сілтеу
ай?қ
аны тауышқ
І топ.
Ол
ІІ топ.
Б лұ
ІІІ топ.
Осы

8. Ол
негізгі
дара
есімдік
жіктеу
кім?
бастауыш
б тінү
негізгі
дара
есімдік
жалпылау
андай?қ
аны тауышқ
Осы
негізгі
дара
есімдік
сілтеу
ай?қ
аны тауышқ
І топ ІІ топ ІІІ топ

9. 3. Тест
тапсырмалары

10. 1. Жіктеу есімдігін табыңыз:
А) Бұлар В) қайдан С) ешкім Д) олар Е)
кейбіреу
2. Тәуелденген тұлғадағы сілтеу есімдігін
табыңыз:
А) Кіміңіз? Несі?
В) Бұнысы, мынауымыз
С) Соның, анаған
Д) өздерің, өзіңіз
Е) Барабанный, бәрінің
3. Болымсыздық есімдігін көрсетіңіз:
А) Бірнеше
В) Саған
С) Дәнеңе

11. 4. Есімдік сөйлемде қандай жағдайда анықтауыш болады?
А) Зат есім орнына қолданылса
В) сын есім, сан есім орнына қолданылса
С) Мезгіл, мекен мағынасын білдірсе
Д) Сөйлем соңында келсе
Е) Үстеу сөздердің орнына қолданылса
5.Дұрыс септелген есімдікті табыңыз:
А) менге В) сенмен С) сода Д) бұдан Е) сеннің
6. Болымсыздық есімдігін тап
А) дәнеме
В) бірдеме
С) сода
Д) әлдекім

12. 1 – Д 6 –
2 – В 7 –
3 – С 8 –
4 – 9 –
5 – 10 –!!!!!!!!!!!!!!!
Тест тапсырмаларының
жауаптары

13. ІІІ. Жаңа сабақ

14. Болымсыздық есімдігі.
Белгісіздік есімдігі
Желтоқсанның жиырма екісі

15. Болымсыздық есімдігі
Ешкім, ешқайсысы,
дәнеңе, ештеңе
зат есім орнына жұмсалады
Еш сөзі мен бір, кім, қашан,
қандай, қайдан, қайсысы
есімдіктері бірігу арқылы
жасалады
Ешқашан, ешқайда,ешқайдан
үстеу орнына жұмсалады
Болымсыздық мағынаны
білдіреді

16. Белгісіздік есімдігі
Белгісіз етіп жорамалдап,
тұспалдап көрсетеді
Қайсыбір, кейбір, әр, әрбір, қайбір
белгісіздік есімдіктері сын есім орнына
жұмсалады.
Біреу, кейбіреу, әркім, әрне,
әлдекім, әлдене,кімде-кім, бір,
қайсыбір
Әрқашан, әрқалай, әлдеқашан,
әлдеқалай, әлдеқайда, әлдеқайдан
белгісіздік есімдіктері үстеу мәнінде
қолданылып, пысықтауыш қызметін
атқарады.
әлде, әр, қай, кей, бір сөздері
есімдіктермен тіркескенде бірге
жазылады, ал басқа сөз таптарымен
тіркескенде бөлек жазылады
Біреу, кейбіреу, қайсыбіреу, бірдеме,
әрне, кімде-кім, әлдекім, әркім, әлдене
белгісіздік есімдіктері зат есім орнына
жұмсалады.

17. р/с Мысалдар жіктеу сілтеу сұрау өздік белгісіздік Болымсыз
дық
жалпылау
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
барлық
кейбіреу
олар
мыналар
өздері
ешқашан
біздің
қайда
әлдеқашан
біреуге
дәнеңе
әне
қалай
тегіс
әрқашан

18. Көшеде ешбір
дыбыс жоқ
Ешкімде үн жоқ
Басқа ешкім
сөйлемейді
І топ
ІІ топ
ІІІ топ
Ребус құрау

19. Қарамен берілген есімдіктер қай жалғауда тұр?
Сөйлемге морфологиялық талдау жаса.
Ол бәрінен де кіші, одан барлықтары үлкен.
Мен ешкімнің малын түгендеп жүргенім жоқ.
Әнеугі келген бала- осы.

20. Болымсыздық
есімдігі
Ортақ көрсеткіші Белгісіздік есімдігі
Жіктеу есімдігі Ортақ көрсеткіші Сілтеу
есімдігі
Өздік
есімдігі
Ортақ көрсеткіші Жалпылау
есімдігі
І топ
ІІ топ
ІІІ топ

21. Ешкім
ркімӘ
Кейбіреу
І топ
ІІ топ
ІІІ топ
УІ. Есімдіктерді септеу

22. А.с. Ешкім
І.с. Ешкімнің
Б.с. Ешкімге
Т.с. Ешкімді
Ж.с. Ешкімде
Ш.с. Ешкімнен
К.с. Ешкіммен
А.с. ркімӘ
І.с. ркімніӘ ң
Б.с. ркімгеӘ
Т.с. ркімдіӘ
Ж.с. ркімдеӘ
Ш.с. ркімненӘ
К.с. ркімменӘ
А.с. Кейбіреу
І.с.Кейбіреудің
Б.с.Кейбіреуге
Т.с.Кейбіреуді
Ж.с.Кейбіреуде
Ш.с.Кейбіреуден
К.с.Кейбіреумен

23. УІ. Есімдіктерді септеу
ем н
о ыс
і
м
д
і
к
к м
ө з і
әл ене
ешк м
ү л л і
. Жіктеу есімдігі
2. Сілтеу есімдігі
3. Сұрау есімдігі
4. Өздік есімдігі
5.Белгісіздік
есімдігі
6. Болымсыздық
есімдігі7. Жалпылау

24. УІІІ. Сабақты қорыту
Біреулері к рсетіп н с ап т рады,ө ұ қ ұ
Біреулері м лімсіз есімдерді орнына олданыладыә ң қ
Етікші аспабыны бірімен аттас есімдік?ң
(Біз – жіктеу есімдігі)
Бас анық ң бәрін зі с райды,ө ұ
зінен ешкім с рамайды.Ө ұ
( здік есімдігі)Ө
(Белгісіздік есімдігі)
«Б л ай есімдіктер?»ұ қ

25. Көп нүктенің орнына тиісті есімдіктерді қойып
жаз
..... айтып тұрған қасиеттер .... баладан
табылмасына ... кепіл?..... ертіп жүрген бала
қазақтың белгілі ақыны болған Нұржан
Наушабаев екен. .....- Күршім өзені. .........-
Ұлыстың ұлы күніне арналып құрылған киіз
үйлер. ...елің- алтын бесік.
Есімдіктер: осы, сіз, бұлар, өз, мына, мынау,
кім

26. Тыңдағандарыңызға рахмет