1. Departement Lerarenopleiding
Mijn Leerreflectie
De afgelopen zeven dagen hebben we een module gehad die ons heeft leren kennismaken met
‘actief leren’. Voor we begonnen met deze module had ik wel een idee wat ‘actief leren’ zoal inhoud.
Je kunt ook wel afleiden uit de woorden dat het een manier is van lesgeven waarbij je verschillende
activiteiten gebruikt waaruit de leerlingen dingen leren. De leerlingen krijgen de kans om actief deel
te nemen en op hun eigen manier de activiteiten uit te voeren. Tijdens deze module hadden we
hoorcolleges, werkcolleges, ontwerpateliers en reflecties waar ik veel heb uit geleerd over het
onderwerp ‘actief leren’. In deze tekst kom je te weten welke ervaringen ik had en wat ik nu juist uit
deze module heb geleerd.
Tijdens de hoorcolleges kwamen we eerst te weten wat passief leren is. Heel veel scholen en
leerkrachten doen nog aan passief leren waarbij de leerlingen stil op hun stoel moeten zitten en pas
mogen antwoorden als de leerkracht je aanduidt. Dit willen we uit het onderwijs en daarom hebben
we deze module gekregen. Na passief leren kwam je te weten wat ‘actief leren’ theoretisch inhoud.
Hierdoor heb ik geleerd wat de drie visies zijn (aanpak, proces en effect) en hoe je aan deze drie
moet werken. Bij de aanpak moet je rekening houden met:
o de werkelijkheidsnabijheid en de leefwereld van de kinderen.
o de verschillende soorten activiteiten die aanwezig moeten zijn, zodat je alle capaciteiten van
alle leerlingen aanspreekt.
o een uitdaging zodat de kinderen de drang voelen om aan de activiteiten te beginnen. De
uitdagingen mogen niet te moeilijk en niet te gemakkelijk zijn, maar moeten grenzen aan de
zone van de naaste ontwikkeling.
o leerlingen die zelf initiatief moeten nemen. Ze moeten het gevoel hebben dat zij zelf keuzes
mogen maken en zelf mogen kiezen hoe zij handelen.
o de sfeer, die vind ik heel belangrijk. Je kunt een hele goede les hebben en hele leuke
activiteiten, maar zonder een beetje spanning, magie of inkleding is het moeilijk om de
leerlingen te betrekken bij de sfeer.
Het proces gaat het over hoe de leerlingen aan het werken zijn, nl. :
o vastberaden concentratie toont aan dat de leerlingen betrokken zijn bij de les. Ze houden de
tijd niet in het oog en willen hun opdracht tot een goed einde brengen.
o de drang om dingen te onderzoeken en te exploreren omdat het hun aandacht trekt. Deze
drang noemt men de exploratiedrang.
o de opdrachten mogen niet te moeilijk zijn voor de kinderen, anders geven ze het op. De
opdracht mag ook niet te gemakkelijk zijn, anders verdwijnt de betrokkenheid. Het moet
– Opgemaakt: 3/03/2012 1/4

2. Departement Lerarenopleiding
grenzen aan de zone van de naaste ontwikkeling (tussen hetgene wat de kinderen al
zelfstandig kunnen en wat de kinderen nog niet kunnen en waarvoor ze begeleiding nodig
hebben).
o leerenergie is de drang die je vanbinnen voelt als je iets wilt weten of met iets niet kunt
stoppen, omdat je het wilt afwerken of wilt weten hoe het afloopt. Deze energie moet je zien
op te roepen tijdens de les.
Bij het effect moet je gewoon kijken of ze de kennis hebben verworven.
Ook heb ik geleerd wat betrokkenheid inhoudt en wat de kenmerken ervan zijn, wat afwisseling,
uitdaging en leerenergie, dat inductief leren het beste is en dat je acht verschillende identiteiten
(slims) hebt.
Wat me zeker is bijgebleven van de hoorcolleges is de visie van Gardner:
Niemand is dom!!! Iedereen is op sommige manieren intelligenter dan op andere.
Door de visie van Kolb heb ik geleerd dat er verschillende leerstijlen zijn. Een leerstijl houdt in dat je
vier verschillende aanpakken hebt in een leerproces.
Tijdens de ontwerpateliers heb ik het meeste geleerd. Hier moest je een actieve les uitwerken voor
donderdag 1 maart 2012. Het onderwerp was architectuur en ik had geen enkel idee hoe we hieraan
konden beginnen. Ik vond het een heel moeilijk onderwerp. Dankzij het werkcollege heb ik geleerd
dat je breed moeten leren kijken en dat je met een onderwerp veel verschillende wegen kan ingaan.
We hebben inspiratie gekregen uit inspiratieboxen en hierna kreeg ik al een beter zicht over wat er
nu van ons verwacht werd. Daarna begin je met een thema en activiteiten te zoeken en deze te
vertalen naar kinderen. Hoe kunnen ze hier actief bezig zijn? Welke activiteiten gaan we gebruiken?
Hoe gaan we deze uitwerken? Gaan de leerlingen dit leuk vinden? Is deze opdracht wel mogelijk?
Welke werkvorm gaan we gebruiken? Door op al deze vragen een antwoord te zoeken en door de
bijsturing van de docenten heb ik het beste geleerd wat actief leren nu echt allemaal inhoudt. Mijn
projectgroep en ik hadden gekozen voor het thema ‘Architectuur bij de Romeinen’. We hebben
hiervoor gekozen omdat zij de grondleggers ervan zijn en er nog veel restanten van toen overblijven.
We hebben ons erg verdiept in de geschiedenis en zijn er met een leuke en interessante les
uitgekomen. We hebben verschillende soorten activiteiten gebruikt. De leerlingen werkten vaak per
vier en tijdens sommige activiteiten werkten ze gewoon apart aan de opdracht aan hun eiland per
vier. We hebben voor deze werkvorm gekozen, omdat de zwakkere leerlingen zich zo konden
optrekken en hulp konden krijgen van de sterkere leerlingen. Samen werken is ook leuker dan alleen.
Ons verhaal ging over het dagboek van een Romeinse jongen Titus. Door zijn dagboek kwamen we
meer te weten over zijn leven in het oude Rome. Na elk stukje van het dagboek, hebben we de
activiteiten uitgevoerd. De actieve leerdag verliep vlot zoals we gehoopt hadden. Ik heb er heel veel
uit geleerd, niet alleen uit de actieve leerdag, maar ook uit ons thema. Ik heb er erg van genoten en
ik hoop dat de leerlingen er ook veel plezier aan hebben gehad.
– Opgemaakt: 3/03/2012 2/4

3. Departement Lerarenopleiding
De hele module hebben we foto’s en reflecties moeten plaatsen op onze eigen blog. Hieronder vindt
je de link naar mijn blog waar je deze eens kan bekijken.
http://ambermeys.blogspot.com/
Tijdens de komende stages ga ik zeker rekening houden met wat ik uit deze module heb geleerd.
Ik ga steeds proberen te zorgen voor een bepaalde sfeer. Deze kan zowel eens realistisch zijn, actueel
als fantasierijk. Hierdoor creëer je spanning of magie en je wekt hierdoor de nieuwsgierigheid van de
leerlingen op en maakt ze gemotiveerd.
Zorg voor voldoende gevarieerde activiteiten in gevarieerde situaties. Door verschillende activiteiten
te gebruiken, ga je in ieder geval de interesses en de capaciteiten van de leerlingen aanspreken. Elke
leerling doet iets anders liever, maar door voldoende variatie te gebruiken, spreek je iedereen aan.
Zo is iedereen gelukkig. Uitdaging en leerenergie moet je ook opwekken. Zo voelen ze een drang om
meer te weten over iets en willen ze aan een opdracht werken.
Ik ga er ook voor zorgen dat de leerlingen altijd alles breed bekijken, zoals wij hebben gedaan voor
het onderwerp ‘architectuur’. We moeten hun wereld meer openen.
Leerlingen zijn heel creatief en hebben hele goede ideeën, maar vaak worden deze onderdrukt. Ik
vind het dan ook heel belangrijk dat de leerlingen gestimuleerd worden in hun eigen creativiteit en
dat deze dan ook wordt geaccepteerd.
Later wil ik ook werken met de werkvorm ‘in handen en uit handen geven’. Dankzij deze werkvorm
krijgen de leerlingen de kans om zelf initiatief te nemen en zo bijvoorbeeld te beslissen hoe ze een
bepaalde opdracht gaan aanpakken en handelen in een bepaalde situatie of hoe ze een probleem
zelf moeten oplossen. Ze krijgen vrijheid en ontwikkelen zo zelfvertrouwen en zelfstandigheid, maar
natuurlijk wordt er ook nog begeleid door de leerkracht.
Leerlingen moeten niet uren op hun stoel blijven zitten. Het is de bedoeling dat zij actief zijn door te
bewegen of/ en door hun eigen gedachten te verwoorden.
Actief leren houdt dus voor mij in:
o gevarieerde opdrachten in gevarieerde situaties.
o uitdaging en leerenergie.
o een leuke sfeer opwekken die hoort tot de leefwereld van de leerlingen.
o alle interesse van de leerlingen proberen aan te spreken.
o zelf initiatief laten nemen, ‘In handen en uit hangen geven’
o onderwerpen breed laten observeren, de wereld openen voor de leerlingen.
o creativiteit en ideeën stimuleren en accepteren.
– Opgemaakt: 3/03/2012 3/4

4. Departement Lerarenopleiding
o de leerlingen zijn actief bezig door te bewegen en/of door hun eigen gedachten te
verwoorden.
Ik hoop dat jullie dankzij deze tekst wat hebben bijgeleerd over mijn ervaringen en hoe ik nu actief
leren zie en hoe ik deze later ga toepassen in mijn eigen klas en de komende stages.
– Opgemaakt: 3/03/2012 4/4