1. Aan de Tweede Kamer woordvoerders Onderwijs en Kinderopvang de programmacommissies van de landelijke
politieke partijen.
Betreft: doorontwikkeling kindcentra 0 - 12
Geachte dames en heren,
De Kopgroep Wethouders voor Kindcentra roept de politiek op om het beleid rondom Integrale Kindcentra (IKC)
zoals die in de afgelopen jaren zich in Nederland heeft ontwikkeld verder te bevorderen en te borgen. Het lange
termijnperspectief is een ongedeelde basisvoorziening voor alle kinderen van 0 – 12 jaar, waarin naast de
kernactiviteiten opvang en onderwijs de zorg voor een doorgaande ontwikkelingslijn is geïntegreerd.
Wethouders voor Kindcentra vragen de landelijke politieke partijen de ontwikkeling van kindcentra als
basisvoorziening voor kinderen van 0 – 12 jaar op te nemen in het programma voor de komende Tweede
Kamerverkiezingen. Hoewel de kindcentra zich in het huidige stelsel vanuit lokale initiatieven ontwikkelen is het
voor een duurzame ontwikkeling van groot belang dat er de komende jaren aan een landelijk kader wordt
gewerkt. In dat kader moeten obstakels worden weggenomen die in het huidige versnipperde
voorzieningenstelsel de soepele doorgaande ontwikkeling voor kinderen teveel onderbreken.
Kopgroep Wethouders voor kindcentra
De Kopgroep is een initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het project Andere Tijden in
Opvang en Onderwijs. Aan de basis van het initiatief liggen het rapport van de Taskforce Kinderopvang
Onderwijs en de petitie van de VNG van januari 2010 aan de Tweede Kamer waarin gepleit wordt voor een
ongedeelde voorziening voor alle kinderen van 0 – 4, respectievelijk 12 jaar. Een groeiende groep wethouders
sluit zich bij het initiatief aan en wil de lokale regie op zich nemen om vaart te maken met het integreren van
peuterspeelzalen, kinderopvang en basisonderwijs. De op handen zijnde decentralisatie van de jeugdzorg zien
deze wethouders als kans om het huidige versnipperde zorgstelsel te transformeren naar zorg op maat voor elk
kind die het nodig heeft en in de voorziening waar het kind dagelijks komt.
Wethouders voor Kindcentra willen hun jonge burgers in staat stellen hun talenten optimaal te ontwikkelen.
Binnen Integraal Kindcentra is dat mogelijk waar doorlopende ontwikkelingslijn van kinderen tussen 0 en 12 jaar
en kwalitatief goede begeleiding vanuit één pedagogische en educatieve visie het uitgangspunt is. Wij sluiten
aan bij de binnenkort te publiceren 10 Adviezen van de Werkgroep Onderwijs Kinderopvang (WOK) en het
project Andere Tijden in Opvang en Onderwijs.
In een integraal kindcentrum kunnen kinderen de hele dag terecht om te spelen, te leren, te ontdekken en te
ontspannen. Het kindcentrum gaat verder dan de brede school. Met als grootste en belangrijke verschil dat het
hier niet gaat om een samenwerking tussen verschillende organisaties, maar dat er gewerkt wordt vanuit één
gezamenlijke pedagogische en educatieve visie. Er is sprake van één organisatie met één aansturing, één team
en één aanspreekpunt voor de ouders. In de bijlage bij deze brief schetsen wij een overzicht van de ingrediënten
van het integrale kindcentrum
1

2. Huidige stelsel voorzieningen jeugd
Het huidige stelsel van voorzieningen voor kinderen is suboptimaal en biedt geen stabiliteit voor jonge kinderen
en hun ouders. We hebben in Nederland te maken met een versnippering van voorzieningen, gestuurd vanuit
een grote diversiteit aan wetten en regelingen. Deze versnippering zorgt voor een verdeling van
verantwoordelijkheden en taken. Door de versnipperde dagindeling ondervinden ouders bij de combinatie van
arbeid en zorg hinder en wordt de rust van kinderen verstoord. En kinderen die (tijdelijk) extra zorg en aandacht
nodig hebben kunnen vaak niet binnen de opvang of onderwijsvoorziening geholpen worden maar worden
doorverwezen naar min of meer gespecialiseerde voorzieningen. Ook de doorgaande ontwikkelingslijn zoals in
de onderwijswetgeving wordt beoogd wordt sterk bemoeilijkt door de verdeelde verantwoordelijkheden. Dat
kan ook anders. In het buitenland zijn daar vele goede voorbeelden van te zien.
De trend naar meer integratie van voorzieningen voor kinderen is in Nederland al ingezet. De laatste jaren is,
mede door de invoering van de zgn OKE wet in veel gemeenten al een koers ingezet naar integratie van
kinderopvang en peuterspeelzalen. Voor gemeenten een belangrijke stap om segregatie in de opvang van jonge
kinderen te voorkomen en een doorgaande lijn voor alle kinderen te garanderen. Ook is sprake van een groeiend
aantal brede scholen in Nederland waarbij de noodzaak wordt gevoeld voor een verdere doorontwikkeling van
brede school naar ongedeelde voorziening vanuit een pedagogisch perspectief. Echter door de versnippering van
het stelsel, en dus de verantwoordelijkheden, gaat veel tijd verloren in afstemmingsoverleg.
De kopgroep maakt zich ook grote zorgen over de consequenties van de forse bezuinigingen op de
kinderopvang. Een toenemend aantal kinderopvangcentra hebben moeite het aanbod in stand te houden
hetgeen een stevige wissel trekt op de pedagogische infrastructuur in gemeenten. Voor een grote groep ouders
is het opvang weer onbetaalbaar geworden. De basis voor de voorzieningen voor jonge kinderen is hierdoor
instabiel geworden.
Verantwoordelijkheid lokale overheid
In 2005 is er voor gekozen de kinderopvang bij de ‘markt’ onder te brengen. De rechtstreekse inhoudelijke
invloed van gemeenten op kinderopvang is daardoor verdwenen. Ook de directe invloed op het basisonderwijs is
in de afgelopen tien jaar verdwenen als gevolg van het op ‘afstand zetten’ van het openbaar primair onderwijs.
Echter de gemeente is en blijft verantwoordelijk voor een op de wensen en behoeften afgestemd integraal
jeugdbeleid. Ook is de gemeente wettelijk verantwoordelijk voor het organiseren van de doorlopende
ontwikkelingslijn voor kinderen met een risico op een onderwijsachterstand. Binnen enkele jaren komt daar de
lokale verantwoordelijk voor de jeugdzorg bij. En uiteindelijk moet de gemeente zich inspannen dat alle kinderen
een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt verwerven. De voorgestelde Wet Werken naar Vermogen maakt dat
nog eens extra urgent.
Naast deze zorg voor de ontwikkeling van kinderen zijn gemeenten verantwoordelijk voor het creëren van
leefbare wijken en buurten met een gunstig vestigings- en woonklimaat voor gezinnen met kinderen.
Het is dus van groot belang dat de verantwoordelijkheid van gemeenten bekrachtigd wordt door landelijk beleid
en daarbij wettelijke sturingsinstrumenten worden gecreëerd voor het ontwikkelen en in stand houden van
ongedeelde basisvoorzieningen voor alle kinderen tot 12 jaar. Wij denken daarbij aan:
 Een gefaseerde zorgverantwoordelijkheid van een basisaanbod voor alle kinderen van 2½ – 4 jaar en op
de lange termijn een basisvoorziening voor alle kinderen van 0 – 12 jaar.
 Het behoud van de verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting als onderdeel van het publieke
vastgoed.
 Een krachtig sturingsinstrument voor het committeren van de kinderopvang en het basisonderwijs aan
de ontwikkeling van kindcentra.
2

3. Tot slot
De kopgroep nodigt u uit voor een rondetafelgesprek om met u van gedachten te wisselen over de implicatie
van de kindcentra en de noodzaak van een landelijk beleidskader voor kindcentra. Het rondetafelgesprek vindt
plaats op dinsdag 29 mei aanstaande van 17.30 – 19.00 uur in het kantoor van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten in den Haag.
Met vriendelijke groet,
namens de Kopgroep Wethouders voor Kindcentra
R. Peeters, wethouder Almere
J. Oude Alink, wethouder Hengelo
H. Beertens, wethouder Nijmegen
J. Bruintjes, wethouder Borger Odoorn
3