2. Ամեոբայի կենսակերպը, կառուցվածքը և շարժումը
Սովորաբար մանրադիտակային չափի (տրամագիծը՝
մինչև 50 մկմ) կենդանիներ են։ Կան նաև «հսկա»
ամեոբաներ: Pelomixa binucleata-ի մեծությունը
հասնում է 3 մմ: Մեծ մասամբ միակորիզ են, չունեն
մարմնի կայուն ձև, կմախք։ Շարժվում են
ժամանակավորապես առաջացող կեղծ ոտքերի
օգնությամբ։ Սովորական ամեոբան հանդիպում է
կեղտոտված ջրով լճակների հատակում, տիղմի մեջ։
Նա նման է փոքրիկ (0,2-0,5 մմ), հասարակ աչքով
հազիվ նկատելի, անգույն դոնդողագնդիկի, որը
շարունակ փոխում է իր ձևը։
3.
4. Ամեոբա բառը առաջացել է հունարեն αμοιβή
բառից, որը նշանակում է փոփոխվող։
Ամեոբայի կառուցվածքի մանրամասները
կարելի է դիտել միայն մանրադիտակով։
Ամեոբայի մարմինը կազմված է կիսահեղուկ
ցիտոպլազմայից, որի ներսում տեղավորված է
նրա ոչ մեծ բշտիկաձև կորիզը, այսինքն՝ նա
միաբջիջ է, բայց այդ բջիջը ինքնուրույն կյանք
վարող ամբողջական օրգանիզմ է։
Ցիտոպլազման գտնվում է մշտական շարժման
մեջ։
5.
6. Եթե ցիտոպլազմայի հոսքը ուղղվում է
մակերևույթի որևէ կետին, նրա մարմինը այդ
նույն կետում արտափքվում է։ Այն չափերով
մեծանում է, դառնում մարմնի ելուստ՝ կեղծ
ոտք, նրա մեջ ներհոսում է ցիտոպլազման և
այդ եղանակով ամեոբան տեղաշարժվում է։
Ամեոբան և մյուս նախակենդանիները, որոնք
ընդունակ են կեղծ ոտքեր առաջացնելու,
պատկանում են արմատոտանիների դասին։
Այդ անունը նրանք ստացել են արտաքին այն
նմանության համար, որ կա նրանց կեղծ
ոտքերի և բույսերի արմատների միջև։
7.
8. Սննդառությունը
Միաժամանակ կարող են առաջանալ ամեոբայի մի քանի
կեղծ ոտքեր, որոնցով նա շրջապատում է
սնունդը՝ բակտերիաներ, ջրիմուռներ,
այլնախակենդանիներ։ Որսը ներառվում է
ցիտոպլազմայի մեջ և նրա շուրջը ցիտոպլազմայից
արտադրվում է մարսողական հյութ։ Առաջանում է բշտիկ՝
մարսողության վակուլ։
9. Մարսողական հյութը լուծվում է սննդի
բաղադրության մեջ մտնող նյութերի մի մասը
և մարսում դրանք։ Լուծված վիճակում
սննդանյութերը վակոուլից ներծծվում են
ցիտոպլազմայի մեջ և օգտագործվում
ամեոբայի մարմնի կառուցման համար։
Չլուծված մնացորդները դուրս են ընկնում
ամեոբայի մարմնի յուրաքանչյուր մասից։
10. Շնչառությունը
Մնվում են բակտերիաներով,
մանր ջրիմուռներով, նախակենդանիներով։
Ամեոբան շնչում է ջրում լուծված թթվածնով, որը
թափանցում է նրա ցիտոպլազմայի մեջ մարմնի ամբողջ
մակերեսով։ Թթվածնի մասնակցությամբ ցիտոպլազմայի
բարդ նյութերը քայքայվում են ավելի պարզ նյութերի։
Դրա հետևանքով արտադրվում է էներգիա, որն
անհրաժեշտ է օրգանիզմի կենսագործունեության
համար։ Միաժամանակ ցիտոպլազմայում կուտակվում
են ամեոբայի համար վնասակարածխաթթու գազ և այլ
նյութեր։
