1. Financiële vastgoedsturing Klaas Schaap MRE, senior adviseur financiën en vastgoed

7. Kasstromen als basis Kasstroom IN grondexploitatie vastgoedontwikkeling vastgoedexploitatie Kasstroom UIT

8. Kasstroom als basis Kasstroom IN Kasstroom UIT vastgoedexploitatie Kasstromen = verwachte inkomsten en uitgaven IRR = vereist rendement op investering Discontovoet = (On)rendabele investering BAR = bruto aanvangsrendement op investering Exit yield = BAR aan het einde van de periode

11. Taxeren en waarderen

14. Afhankelijk van de waarderingssystematiek heeft de sector een stille reserve Boek-waarde Bedrijfs-waarde Stille reserve Markt-waarde verhuurd Leningen

18. Rendementseis vastgoed (WACC) en hefboom Vastgoedportefeuille 900 5,3% Eigen Vermogen 500 6% 48 30 Vreemd vermogen 400 4,5% 18 900 900 BALANS

20. Sturen op rendement Gebied 1 FR: 4,5% MR: hoger Gebied 2 FR: 6% MR: lager Wijk a FR: 5,5% MR: lager Wijk b FR: 2,5% MR: hoger Kern I FR: 8% MR: lager Kern II FR: 4% MR: hoger Corporatie RE: 5,3% MR: X%

25. De vastgoedpiramide STRATEGISCH: DIRECTIE TACTISCH : OPERATIONEEL: PROPERTY MANAGEMENT Belegger/investeerder Asset manager Beheerder inzet huur rente ASSET MANAGEMENT beheerkosten eigenaarslasten overhead

26. Sturingsconcept KAPITAALMARKT VASTGOEDINVESTERINGSMARKT WOONCONSUMENTEN / RETAILMARKT Woonconsument / Eindgebruiker Woonconsument / Eindgebruiker Bemiddelings-functie Beheerfunctie Dienstverlenings-functie Transformatie- en Projectontwikkelings- functie Vastgoedmanagement- functie Vermogenverschaffings-functie PROJECTONTWIKKELINGS-MARKT ROLLEN IN DE VASTGOEDKOLOM Maatschappelijk dividend

29. De Markt (Vastgoedmarkt) Niet-genoteerde fondsen stuk transparanter Europese niet-genoteerde vastgoedfondsen verhogen in snel tempo het inzicht in hun kostenstructuur , waardoor de transparantie voor beleggers en fondsmanagers aanzienlijk is verbeterd. 11-03-2010 CPB: zorg sociale huisvesting moet naar overheid De bouw van betaalbare sociale huurwoningen moet een overheidstaak worden. Corporaties zijn hiervoor niet de eerste aangewezen partij. Van de totale uitgaven van de corporaties aan sociale doelstellingen heeft jaarlijks 300 tot 400 miljoen euro betrekking op investeringen in leefbaarheid. Daartegenover staat een bedrag van ongeveer 3,3 miljard euro om de huren laag te houden. Beide categorieën uitgaven worden bekostigd uit het rendement op het vermogen van de corporaties.

30. De markt (Vastgoedmarkt)

31. Model opzet

32. Model opzet Basisblad projecten Projecten bestaand bezit Cashflow Input Basisblad balans Projecten nieuwbouw Cashflow CFV resultaat WSW Fin. Ruimte CFV Basisblad gegevens FMP Vergelijking scenario’s CFV Finc. ruim. Res. Vergelijking scenario’s Fin. Ruimte Vergelijking scenario’s WSW WSW resultaat

33. Rekenmodel combineren

35. en financiële ruimte Gebieds- waarde Risico- buffer(s ) boekwaarde Markt- waarde Potentie- gat Beleids- waarde Markt- gat Vreemd Vermogen Fin. ruimte