1. Η σφραγίδα του μεγάλου ηγέτη
Σύγκρισις Βρεταννίας-Ελλάδος την δεκαετία του ΄80
Η Βρεταννία είχε την τύχη να κυβερνηθή σε μία πολύ κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της από μια εξέχουσα ηγετική
προσωπικότητα. Την ίδια εκείνη δεκαετία του ΄80, όταν η Θάτσερ μεταμόρφωνε την παρακμάζουσα Βρεταννία και
την ανεδείκνυε πάλι σε παγκόσμιο οικονομικό κέντρο, σε άλλα κράτη κυριαρχούσαν η δημαγωγία και ο λαϊκισμός.
Στην Ελλάδα, κατά την μοιραία εκείνη δεκαετία κυβέρνησε ο Ανδρέας Παπανδρέου, η πολιτική του οποίου ήταν στον
αντίποδα εκείνης της Θάτσερ. Και όλοι είδαμε τα αποτελέσματα. Στην Βρεταννία ετέθησαν τα θεμέλια για την ριζική
ανασυγκρότηση της οικονομίας. Στην Ελλάδα ό,τι υπήρχε εκθεμελιώθηκε.
Όχι στον λαϊκισμό
Κύριο στοιχείο της πολιτικής Θάτσερ ήταν ο περιορισμός του κράτους και των ελλειμάτων του, η μείωσις των φόρων
και η απελευθέρωσις των δυνάμεων της αγοράς που δημιουργούν την ανάπτυξη. Οι αντιδράσεις στην πολιτική αυτή
ήταν τεράστιες. Από την ημέρα που ανήλθε η Θάτσερ στην εξουσία μέχρι την ημέρα που απεχώρησε, μετά από 11,5
χρόνια. Όμως η «Σιδηρά Κυρία» δεν ενέδωσε στον λαϊκισμό και επέμεινε στην εφαρμογή των θέσεών της. Αυτό
ήταν που την εχαρακτήρισε τελικά ως πολύ μεγάλη ηγέτιδα. Ότι δεν εδίστασε να έλθη σε σύγκρουση ακόμη και με
το μεγαλύτερο τμήμα της κοινής γνώμης της χώρας της, προκειμένου να επιβάλη αυτό που θεωρούσε σωστό. Έτσι
κατόρθωσε να αλλάξη πλήρως την εικόνα της Βρεταννίας.
Την ίδια εκείνη δεκαετία στην Ελλάδα κυριάρχησε ο λαϊκισμός. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν, ως ηγέτης, τοαντίθετο
από την Θάτσερ. Πέραν της ιδεολογικής διαφοράς, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ ήταν ένας «χαρισματικός» δημαγωγός ο
οποίος προσήρμοζε τον πολιτικό λόγο και τις πράξεις του στις εκάστοτε λαϊκές επιθυμίες. Ακόμη και όταν τα
ελλείμματα είχαν εκφύγει τον έλεγχο και το δημόσιο χρέος είχε εκτιναχθή σε δυσθεώρητα ύψη,εκείνος δεν εδίστασε
ως Πρωθυπουργός να αναφωνήση το επαίσχυντο «Τσοβόλα δώστα όλα», δίδοντας το σύνθημα του δημοσιονομικού
εκτροχιασμού. Ήταν το έτος 1989, όταν στην Βρεταννία η Θάτσερ έκανε το ακριβώς αντίθετο. Επέβαλε τον
λεγόμενο «κεφαλικό φόρο» (poll tax), ο οποίος της στοίχισε τελικώς την εξουσία. Αλλά η Βρεταννία σώθηκε και η
Ελλάς κατεστράφη.
Οι ηγέτες κρίνονται από αυτό που παραδίδουν όταν αποχωρούν από την εξουσία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όλοι
γνωρίζουν τι παρέδωσε μετά την οκταετία 1981-89 ο Πρόεδρος Ρήγκαν. Μία οικονιμία ριζικά μεταμορφωμένη σε
σύγκριση με ό,τι παρέλαβε από τον προκάτοχό του Τζίμμυ Κάρτερ. Παράλληλα, ο Ρήγκαν παρέδωσε μία
Ανθρωπότητα απηλλαγμένη από τον Ψυχρό Πόλεμο, λόγω της εμμονής του στην σκληρή πολιτική έναντι της
Σοβιετικής Ενώσεως (ο «Πόλεμος των Άστρων»), που είχε προκαλέσει τότε έντονες αντιδράσεις. Κυριώτερος
σύμμαχός του στην πολιτική εκείνη ήταν η Πρωθυπουργός της Βρεταννίας Μάργκαρετ Θάτσερ. Ήταν οι δύο ηγέτες
που έβαλαν την σφραγίδα τους σε πολύ μεγάλες τομές, τόσο στις οικονομίες της χώρας τους όσο και στον παγκόσμιο
γεωπολιτικό χάρτη.
Ο «τρίτος δρόμος»
Η Ελλάς αντίθετα, ήταν δέσμια του λαϊκισμού. Κύρια συνθήματα του ΠΑΣΟΚ ήταν το «ο Λαός στην εξουσία», το
«τρίτος δρόμος για την αυτοδύναμη ανάπτυξη» και το περί απαλλαγής από το δόγμα του «ανήκομεν εις την Δύσιν».
Τα ανέγραφε όλα το περιβόητο «Συμβόλαιο με το Λαό», που έβριθε δημαγωγικών συνθημάτων με τα οποία δεν
μπορούσε να κυβερνηθή σοβαρά καμμία χώρα. Έτσι, ενώ στην Βρεταννία η Θάτσερ ιδιωτικοποιούσε μεγάλες
δημόσιες επιχειρήσεις οι οποίες είχαν γονατίσει το κράτος με τις ζημιές τους, στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ
«κοινωνικοποιούσε» ιδιωτικές επιχειρήσεις, δημιουργούσε τον κρατικό «Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων»
(ΟΑΕ) και φόρτωνε το δημόσιο με πρόσθετα ελλείμματα και χρέη.
Η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο Ανδρέας Παπανδρέου κυβέρνησαν συνολικώς περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα. Η
Θάτσερ κυβέρνησε επί 11,5 συνεχή έτη, ενώ ο Παπανδρέου κυβέρνησε επί οκταετία (1981-89) και μία ακόμη τριετία
(1993-96). Η σύγκρισις του τι άφησαν πίσω τους είναι καταλυτική. Η «Σιδηρά Κυρία» παρέλαβε μία κατεστραμμένη
Βρεταννία και την ανασυγκρότησε πλήρως. Ο παρ’ ημίν δημαγωγός παρέλαβε μία ανερχόμενη Ελλάδα που είχε μόλις
ενταχθή στην ΕΟΚ, διεσπάθισε τον πακτωλό χρημάτων που εισέρρεαν και τελικώς κατέστρεψε την οικονομία της.
Αλλά ως νοοτροπία κατέστρεψε και την ελληνική κοινωνία. Όλα αυτά που βιώνουμε σήμερα,στην δεκαετία του ΄80
ανάγουν την αιτία τους. Κάθε ηγέτης αφήνει τη δική του σφραγίδα.
Εφημερίδα Εστία, 10 Απριλίου, 2013