1. 2010: introductie KuilKenner®
maïs
Martine Bruinenberg
Onderzoeker Diervoeding

2. Vernieuwingen maïs 2010
● pH op verslag
● Chloor op verslag
● Streeftraject aangepast
● Kleuren bij sterke afwijkingen
● Afname bestendigheid tijdens opslag

3. Vernieuwingen snijmaïs 2010
● pH op het verslag
● Gemeten met NIRS
● Streefwaarde: pH = 3,7-4,0
● Chloor
● Gemiddeld: 2,3 g / kg ds (0,5-7,0 g)
● Effect op KAV: 90 g verschil
● 0,5 g Cl / kg ds: KAV = 347
● 7,0 g Cl / kg ds: KAV = 255.

4. Nieuw in 2010: streefwaarden & kleuren
• Droge stof: streefwaarde aangepast
Was > 280: nu: 320-360
Waarschuwingskleur: <300, >380
• Zetmeel: streefwaarde aangepast
Was > 300, nu 320-400.
Waarschuwingskleur bij gehalten < 310
• Verteerbaarheid organische stof:
Streefwaarde 73-78.
Waarschuwingskleur: gehalten < 73.

5. Verslag
Streef- Gemid- Streef- Gem
product droge stof traject delde droge stof traject delde
DS 295 320-360 349 Ruw as 41 35 - 50 39
pH 3,9 3,7-4,2 4,0 VCOS (%) 72,5 73-78 75,5
VEM 318 962 920-1000 966 Ruw eiwit 74 75-85 73
VEVI 332 1003 950-1030 1007 Ruw eiwit totaal 78 80-90 77
DVE+
17 51 45-60 53 Oplosbr.r eiwit (%) 61 42-60 56
OEB+
-11 -33 -40 - -20 -38 Ruw vet 30 25-35 34
VOS 239 723 700-750 726 Rc 200 180-200 190
FOSp+
173 522 505-555 532 Sui <12 1-15 13
OEB+
2 uur 1 2 -10 - 0 -3 Zetmeel 305 320-400 349
FOSp+
2 uur 86 260 240-285 260 BZET l(%) 30 25-34 29
Structuurwaarde 1,8 1,7-2,0 1,8 BZET (g) 104 70-120 101

6. Nieuw in 2010
● Kleurcodes bij afwijkende waarden van
● Droge stof
● Vc os
● Zetmeel
● Laag ds: perssap, gele, zure onderlaag
● Hoog ds: moeilijk aanrijden, losse kuil, broeigevoelig
● Laag zetmeel: weinig glucogene energie, gaat ten
koste van melkproductie (nieuwmelkte koeien)
Laag hoog

7. KuilKenner 2010: afname BZET snijmaïs
● BLGG AgroXpertus & Provimi: langlopend
(dier)onderzoek.
● Resultaat: kengetal afname bestendigheid
zetmeel van maïskuilen gedurende opslag
● Op verslag: verloop bestendigheid zetmeel.

8. Waarom bestendig zetmeel?
● Bestendig zetmeel: efficiëntere benutting dan
onbestendig zetmeel.
● Tekort aan bestendig zetmeel (BZET) kost
● melkeiwit
● melkproductie
● Veel onbestendig zetmeel: snelle fermentatie in
pens: kans op acidose
● Daarom: bij nieuwmelkte koeien is veel
(bestendig) zetmeel gewenst

9. Afname bestendigheid snijmaïs
● BZET al sinds jaar en dag op verslag –
aanpassing in 2007
● Gedurende opslag verandert bestendigheid
zetmeel in kuilen: bestendigheid neemt af.
● De mate van afname zetmeelbestendigheid wordt
bepaald door:
• (oplosbaar) eiwit
• Gasproductietest

10. Gas Productie Techniek
Product
Buffer
Meten
Penssap
VFA-Production:
- Azijnzuur
- Propionzuur
- Boterzuur
Gas Production

11. Gas Productie Techniek

12. Gasproductiecurve van snijmaïs
0
50
100
150
200
250
300
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
tijd [uur]
gasproductie[mlgas/gOS]
snijmais I
snijmais II
snijmais III

13. Afname bestendigheid
● Op verslag: afname in bestendigheid +
waarschuwingskleur.
● Berekening BZET op t = 0 (tijdens monstername)
● Berekening BZET na 6 maanden (voorjaar)
● Berekening BZET na 8 maanden (zomer)
● KuilKenner maïs alleen aangeboden najaar /
winter

14. Verslaglegging verloop bestendig zetmeel
Kuilkenner Stabiliteit bestendig zetmeel
Najaar, winter 30 104
Voorjaar 23 78
Zomer 20 70
Totale afname 10 0-1
Verloop
best. zetmeel
Resultaat
% g/kg DS
Streef-
traject

15. Oorzaak afname bestendigheid
● Inwerken zuren
● Warmere omgeving, dus microben actiever
Kuilspecifiek:
● Afrijping gewas
● droger, moeilijk aan te tasten door microben
● Zetmeel meer ingebed in eiwit

16. Oorzaak afname bestendigheid
● Mogelijke verschillen tussen kuilen door:
● Raskenmerken: opbouw maïskorrel –
‘bescherming’ zetmeel door moeilijk afbreekbaar
eiwit (proline / zeine)
● Proline: niet wateroplosbaar
● Verschillen in proline gehaltes tussen rassen
● Proline-rijke rassen: moeilijk afbreekbaar in pens
● Flint: Zetmeel sterker ingekapseld door proline
● Dent: Zetmeel minder ingekapseld door proline

17. Oorzaak afname bestendigheid
● Langere opslag: langer inwerken
fermentatiezuren op eiwitverbindingen.
● Proline slecht afgebroken
● Verschillen tussen kuilen veroorzaakt door:
● Verschillen in afrijping
● Verschillen tussen rassen

18. Effect toename Wzet op Bzet
● BZET
● Uitwasbaar zetmeel (Wzet)
● Afbraaksnelheid zetmeel (kd,DZET)
● BZET = ((8/(8+kd,WZET))*WZET) + ((6/(6+kd,DZET))*DZET)
● Passagesnelheid Wzet: 8%
● Passagesnelheid Dzet: 6%.
● Inwerken zuren: effect op WZET

19. Afname BZET snijmaïs
● CVB systeem: Wzet = 55%
● DVE+
: Wzet = 55,2 ± 7,1 % (41 tot 69,4%).
● KuilKenner maïs 2010: voorspelling verloop Wzet
tijdens opslag (met gasproductietest).
● Toename W tot wel 20%

20. Uitwasbaar zetmeel
● WZET: snel afgebroken in de pens.
● Toename WZET → Snellere afbraak in pens →
minder zetmeel ontsnapt aan fermentatie
● → Afname bestendig zetmeel.

21. Grafiek afbraaksnelheid zetmeel
0%
20%
40%
60%
80%
100%
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Uren na incubatie
%verdwenenzetmeel
afbr november
afbr juli
W-Zetmeel
D-Zetmeel

22. Effecten toename W op BZET
• Effect toename W
(W op t = 0: 46-53%)
227295.5A
329329.3B
6232918.0D
5242915.6C
Afname BZETBZET t=7BZET t=0ΔW 7 mnd (%)kuil

23. Effecten toename Wzet op kenmerken DVE+
● Nauwelijks effect op DVE / OEB (systeem 2007)
● Wel effect op fermenteerbare organische stof in
pens (FOSp)
● Wel effect op FOSp 2 uur
● Wel effect op OEB 2uur
• Kengetallen PFOS (Provimi):
• Effect op snel fermenteerbare fractie (FKH1):
stijgt
• Geleidelijke (FKH2) en trage fracties (FKH3)
dalen.

24. Samenstelling rantsoen (Provimi / De Heus)
● Te hoog aandeel onbestendig zetmeel:
● Meer snel fermenteerbare koolhydraten (FKH1),
minder geleidelijk / traag.
● Te snel rantsoen (incl. graskuil):
● Pensverzuring
● Daling vetgehalte
● Extremer: daling melk en melkeiwit
● Bijstelling rantsoen:
● structuurhoudend ruwvoer.

25. Samenstelling rantsoen (Provimi / De Heus)
● 0-150 dagen lactatie
Norm: 50 g BZET/kg ds
● 400 g zetmeel, 29% bestendigheid 45% snijmaïs→
voldoende voor 50 g bzet / kg ds
● Bestendigheid 24% 45% snijmaïs = 43 g bzet / kg ds→
→ 7 g bzet tekort: aanvullen met krachtvoer, of
meer maïs voeren.
● Meer maïs: ook meer onbestendig zetmeel: risico
op pensacidose

26. Conclusies
● BZET kan afnemen tijdens opslag
● Op inspelen door rantsoenaanpassingen
● Afname BZET veroorzaakt door inwerken van
zuren op de kuilen
● Verschillen tussen kuilen mogelijk door
variërende proline-gehalten
● Proline afhankelijk van ras en afrijping
● BLGG AgroXpertus gaat vanaf dit jaar weer
rassen registeren

27. Vragen?