10 240 Stations & Architectuur Lowres

Stations & Architectuur
Imagine the result
Colofon
ARCADIS Nederland BV
Piet Mondriaanlaan 26
3812 GV Amersfoort
Postbus 220
3800 AE Amersfoort
Tel. 033 477 1000
Fax 033 477 2000
E-mail: info@arcadis.nl
www.arcadis.nl

3ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur2 ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur
4 Stations en Architectuur
7 Van visie naar ontwerp
9 Veilig en toegankelijk
10 Station Amsterdam Bijlmer ArenA
12 Station Amersfoort
17 Station Hilversum
21 Halte Krommenie-Assendelft
23 Station Alphen aan de Rijn
24 Halte Leidschendam-Voorburg
27 Halte Almere Oostvaarders
29 Halte Tilburg Reeshof
30 Halte Abcoude
33 Halte Purmerend-Weidevenne
35 Halte Schagen
36 Busstation Breukelen
39 Restauratie Station Delft
40 Restauratie Koninklijke wachtkamer Den Haag HS
44 Station Almere Poort
47 Station Driebergen-Zeist
48 Station Eindhoven
51 Station Zwolle
55 Duurzaamheid
56 Wat kunt u van ARCADIS verwachten?
ARCADIS is een internationale onderneming die advies, ontwerp-, ingenieurs- en managementdiensten levert op
de gebieden infrastructuur, milieu en gebouwen. We werken aan de verbetering van mobiliteit, duurzaamheid en
de kwaliteit van leven, door balans aan te brengen tussen de gebouwde en natuurlijke leefomgeving. ARCADIS
ontwikkelt, ontwerpt, implementeert, onderhoudt en exploiteert projecten voor bedrijven en overheden.
Inhoud

4 ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur 5ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur
Stations en Architectuur
Het moderne station is een knooppunt van verkeers-
modaliteiten met een flow van bewegingen in verschillende
snelheden. Deze vervoersknopen zijn niet alleen begin- en
eindpunt maar ook de in- en uitgang van de stad. Het zijn
gebieden waar retail en leisure zijn vervlochten met
openbaar en particulier vervoer.
De beperkte capaciteit en de verwachte groei in reizigersaantallen zijn de belangrijkste
aanleidingen tot vernieuwing of uitbreiding van stations. Actueel is ook de opheffing
van de barrières die spoorbundels opwerpen vanwege hun toenemende omvang.
Vooral in de stedelijke omgeving is stationsontwikkeling en ontwikkeling van spoor-
zones een complexe en multidisciplinaire taak. In veel gevallen is er sprake van een
bestaande situatie of moet zelfs een monumentale inpassing plaatsvinden. De kunde
hierin is de stations te allen tijde in dienst te houden terwijl de bouwwerkzaamheden
plaatsvinden.Vraagstukken op het gebied van ontwerp, techniek, verkeerskunde en
uitvoering vormen daarom een integrale opgave.
De architecten en ingenieurs van ARCADIS werken in multidisciplinaire teams aan
de stationsopgaven. Soms voor een deel van de taak, maar vaak zijn de verschillende
specialismen van ARCADIS over de hele breedte actief. Bij het architectonische
vraagstuk krijgt het station als entree van de stad of dorp volop de aandacht waarbij
onze ontwerpers op zoek gaan naar een functionele en overzichtelijke situatie.
Samen met de opdrachtgever creëert ARCADIS een functionele stationsomgeving
waarin de architectonische opgave, de toegankelijkheid, de veiligheid en duurzaam-
heid centraal staan.
Extra perron Station Hilversum

6 7
Van visie naar ontwerp
Onze ontwerpkracht is gebaseerd op ontwerpen vanuit de bestaande context en
beantwoording van de vragen van morgen. ARCADIS neemt in haar ontwerpen
verantwoordelijkheid voor een duurzame leefomgeving en ruimtelijke kwaliteit.
Voor nu maar, nog belangrijker, ook voor de toekomst. Ieder vraagstuk, van visie tot
beheer, zien wij dan ook als een bijzondere opdracht die vraagt om maatwerk van
zowel het ontwerpproces als de ontwerpopgave. Dit maatwerk vertaalt zich in een
ontwerp dat toegesneden is op de context. In ons proces brengen we continuïteit aan
doordat visiefase en voorbereidingsfase naadloos op elkaar aansluiten. Op deze
manier kunnen we uitvoering van de visie garanderen. Integraal ontwerp ontstaat
doordat specialisten met verschillende achtergronden samen aan opgaven werken.
Ontwerpteams worden op brede basis gevormd om zo het maximale uit een vraagstuk
te kunnen halen. Ontwerp en constructie gaan samen in oplossingen die het resultaat
zijn van analyse en gesprek met onze opdrachtgevers en met projectteamleden
onderling.Alleen een goed idee blijft overeind in een ontwerpsessie waarin iedere
vakdiscipline zijn beperkingen en randvoorwaarden scherp stelt. Uiteindelijk gaat het
om het gebouwde ontwerp waarbij de ontwerpers van ARCADIS altijd op zoek zijn naar
innovatieve en duurzame oplossingen voor de wereld van morgen.
ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur

8 9
Veilig en toegankelijk
In een stationsomgeving spelen sociale veiligheid en toeganke-
lijkheid een belangrijke rol. Reizigers moeten overdag en
’s avonds veilig en gemakkelijk gebruik kunnen maken van het
openbaar vervoer. Overzicht en toezicht zijn hierbij belangrijk.
Dat begint bij het ontwerp van de voorpleinen. De arriverende
reiziger moet als vanzelf worden begeleid naar de ingang van
het station of richting de stijgpunten naar de perrons.
Overzicht op het station en de sporen helpt reizigers hun weg
naar de juiste trein te vinden. Gebruiksgemak in de vorm van
ruim dimensioneren van passages en stijgpunten creërt rust in
de dynamiek van reizigersstromen die zich dagelijks in de
stationsomgeving bewegen.Toezicht in de vorm van sociale
controle door de stationsbezoekers onderling zorgt voor een
veilige situatie waarin vandalisme en criminaliteit geen ruimte
krijgen.
‘Zien en gezien worden’is een belangrijk uitgangspunt voor
de architecten en ingenieurs van ARCADIS bij het vormgeven
en uitwerken van stations en haltes.Transparantie in ontwerp
door middel van de toepassing van glas en vides helpt bij het
creëren van daglichttoetreding op perrons en in de passages.
Door zonering worden perrons en hallen overzichtelijk en
ontstaat een rustig doorzicht. Het bewust concentreren of
scheiden van reizigerstromen kan helpen de dynamiek op het
station te regisseren tot een gewenste veilige gebruikssituatie.
Een bewust vormgegeven stationsomgeving kan door zijn
uitstraling reizigers en bezoekers uitnodigen tot gewenst en
veilig gebruik.
ARCADIS | Mobiliteit | Stations en ArchitectuurARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur

Station Amsterdam Bijlmer ArenA
Uitdaging Door ontwikkelingen in de omgeving rond Station
Amsterdam Bijlmer ArenA nam het aantal reizigers en
passanten sterk toe. Zo sterk, dat het oorspronkelijke station
uit de jaren `70 de grote aantalen mensen niet meer aan kon.
Gemeente Amsterdam besloot daarom tot de aanleg van een
geheel nieuw en groter station. De grote uitdaging was een
goede verbinding te leggen tussen de stadsdelen waarbij het
station als een stedelijk herkenningspunt moest functioneren
én te bouwen zonder het treinverkeer te hinderen.
Aanpak Comfort en sociale veiligheid zijn de speerpunten van
dit station.Voor het creëren van een veilig en aantrekkelijk
stationsgebied, koos de architect voor maximale daglicht-
toetreding. De ruimte tussen de betonnen spoorviaducten en
de hierop gelegen perrons liet hij open. Hierdoor beleven de
voetgangers het daglicht op de boulevard optimaal. Door de
stalen dakelementen aan de binnenzijde te bekleden met
onbeschilderd hout krijgen deze een‘warme’, gedistingeerde
uitstraling. De met glas gewelfde kap, die ’s avonds fraai
afsteekt tegen de donkere hemel, steunt op grote stalen
kolommen.Van onderaf bekeken lijkt het station te zweven.
Gebouw van het jaar 2008 De Bond van Nederlandse Architecten
(BNA) riep Station Amsterdam Bijlmer ArenA in 2008 uit tot
Gebouw van het jaar 2008. Ook won het station in hetzelfde
jaar de Riba Award (Britse architectuurprijs) en de Brunel
Award (categorie 1 - Architectuur).
Facts Ontwerp: 1998
Oplevering: 2008
Architect: Jan van Belkum (ARCADIS) en Niven Sidor (GRIMSHAW)
Resultaat Opvallend in het nieuwe station is de heldere structuur met de overzichtelijke, ruime
hal met winkels en horecavoorzieningen, doorzicht naar boven en lichtinval naar beneden door
de vides in de perrons. De stalen kap die op zijn lange poten als een reusachtige libelle over de
perrons buigt, heeft overstekende dakvlakken van glas en hout. De beschermende, maar ook
dynamische open vorm van de stationskap geeft een plezierig, welkom en veilig gevoel.

12 ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur 13ARCADIS | Mobiliteit | Stations en ArchitectuurARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding
Station Amersfoort
Uitdaging Door tal van stedenbouwkundige ontwikkelingen
leefde binnen de gemeente Amersfoort (ondersteund door de
Nederlandse Spoorwegen) de behoefte het station een nieuwe,
duidelijkere plaats te geven in de directe omgeving. Daarnaast
was het belangrijk de oriëntatie en het zicht op en vanaf het
Amersfoortse stadscentrum te verbeteren. Een nieuw stations-
gebouw paste goed in de uitgangspunten van de gemeente.
Ook wilde de gemeente van het stationsplein weer een echt plein
maken met duidelijke wanden en centraal het stationsgebouw.
Aanpak Het station valt vooral op door de twee oranjerode
kantoorverdiepingen aan weerszijden van de stationshal die
als‘zwevende havenhoofden’uitsteken boven het stationsplein.
Ze markeren de stationshal. Ondanks dat het bescheiden
afsteekt tegen de grote kantoren slaagt de architect er in het
station, door de vormgeving van de entree en de traverse, tot
een ruimtelijk middelpunt van het plein te maken. Door een
goede afstemming van de verschillende nieuwe kantoor-
gebouwen ontstaat bovendien een evenwichtige pleinwand.
Facts Ontwerp: 1995
Oplevering: 2003
Architect: Jan van Belkum (ARCADIS)
Resultaat Sociale veiligheid speelt een belang-
rijke rol in het ontwerp. Dit blijkt uit het gebruik
van veel glas en het ontbreken van dode hoeken.
Ook de liften zijn voorzien van veel glas.
Het motto is steeds ‘zien en gezien worden’.
Daardoor neemt het gevoel van veiligheid
bij stationsbezoekers toe. Commerciële voor-
zieningen liggen aan de zijkanten, zodat de
hal vrij en overzichtelijk blijft.

Opwaardering Station Hilversum
Uitdaging Het emplacement met zeven sporen bij Station
Hilversum vormde een steeds grotere barrière tussen het
oostelijk en het westelijk deel van de stad. De‘grote spoorbo-
men’van de overweg naast het station waren gemiddeld 48
minuten per uur gesloten. Een ergernis voor de weggebruikers.
Bovendien was deze onoverzichtelijke oversteekplaats gevaarlijk
voor overstekende fietsers en voetgangers. ProRail besloot
daarom, samen met haar projectpartners de gemeente
Hilversum en NS Poort, het station grondig aan te pakken:
– de gelijkvloerse kruising werd vervangen door een
onderdoorgang voor langzaam verkeer onder het op staal
gefundeerde stationsgebouw;
– de perroncapaciteit werd vergroot door de aanleg van een
tweede eilandperron waardoor station Hilversum haar
intercitystatus terugkreeg;
– de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de perrons is
vergroot door de aanleg van roltrappen en liften;
– de voorpleinen zijn opnieuw ingericht en zijn opgenomen
in de looproute naar het centrum toe.
Aanpak Samen met ProRail vatten de ingenieurs van ARCADIS
het verbeteren van het station en de omgeving op als een
integrale stationsopgave. Bijzonder aan het ontwerp was de
samenwerking tussen de architect en de constructeur wat
betreft de doorbraak onder het stationsgebouw en het creëren
van een veilige en overzichtelijke transferruimte. De realisatie
verliep binnen een zeer krappe planning en de uitvoering was
complex. De bouwfasering en het garanderen van de transfer
tijdens de realisatie waren belangrijke uitgangspunten voor het
ontwerpteam.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2009
Architect: Beate Vlaanderen (ARCADIS), opwaardering station,
tunnel, perrons, pleinen.
Jan van Belkum (ARCADIS), stationsgebouw.
Resultaat Station Hilversum is weer een belangrijk intercityknooppunt geworden. Het nieuwe
eilandperron heeft een overkapping in de stijl van de bestaande monumentale overkapping
gekregen. De toegang tot de perrons is verbeterd doordat ze via een tunnelpassage bereikbaar
zijn vanuit de nieuwe voetgangers-/fietstunnel. Deze verbindt ook de stadsdelen aan weerszijden
van het spoor.
Een nieuw beveiligingssysteem verhoogt de spoorwegveiligheid waarmee de kans op ontregeling
van de treindienst kleiner is dan voorheen. Het ontwerp waarborgt de kwaliteit van de openbare
ruimte en de sociale veiligheid van de voorpleinen. De vele ‘zichtlijnen’ en de integratie van de
fietsstalling in de passage verhogen het gevoel van veiligheid.

Achterzijde Station Hilversum

Halte Krommenie-Assendelft
Uitdaging Halte Krommenie-Assendelft is een belangrijke
voorziening in de nieuwe wijk Saendelft. De ingenieurs van
ARCADIS hebben deze bijzondere halte voorzien van een
stalen kap en een stalen traverse. De uitdaging zat in het
bouwen in en boven het spoor met behoud van functionaliteit.
Een goed toegankelijke en veilige halte is hierdoor gecreëerd.
Een duidelijke toegangspoort voor de bewoners en bezoekers
van Saendelft.
Aanpak De samenwerking tussen architect en staalconstruc-
teurs heeft geleid tot een verrassend en licht ontwerp van kap
en traverse in staal. De kap bestaat geheel uit platte vlakken.
Eenvoudig en in korte tijd te bouwen. De keuze voor de kleur
wit versterkt de ruimtelijke werking van de kap.
De traverse is uitgevoerd in geperforeerde staalplaten.
De gesloten en open delen wisselen elkaar af en geven de
eenvoudige basis een beweeglijk karakter. Waar de bezoeker
ook staat, de overlappen in de geperforeerde staalplaten tonen
een voortdurend veranderend silhouet.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2008
Architect: Jeroen Eulderink (ARCADIS)
Resultaat Het ontwerp heeft veel aandacht voor toegankelijkheid. Dat is te zien aan het royale
ontwerp van de trappen en hellingbanen naar de voorpleinen. De hoge kap aan de pleinzijde
maakt een uitnodigend gebaar terwijl de lage kap aan de spoorkant de reiziger beschut.
De constructie verdeelt het perron in verschillende zones. Het resultaat is een integraal vorm-
gegeven halte met minimale obstakels op het perron. Daarmee ontstaat een overzichtelijke en
sociaal veilige situatie.
De traverse verbindt het Park and Ride-terrein met beide perrons en staat als een poort boven de
sporen. De kortst mogelijke oversteek over het spoor bepaalt de S-vorm van de traverse.
De uitkragende bordessen roepen het beeld op van een geheel dat zichzelf in evenwicht houdt.

Station Alphen aan de Rijn
Uitdaging De stationsomgeving in Alpen aan den Rijn is het
visitekaartje van de stad, maar vroeg om een betere eenheid en
een helder overzicht. De gelijkvloerse overweg over het spoor was
een gevaarlijk knelpunt voor fietsers en voetgangers. Bovendien
vormt de spoorlijn een barrière tussen Oost- en West-Alphen.
In het kader van het nieuwe stedenbouwkundig plan om het
stationsgebied te verbeteren is ARCADIS gevraagd een integraal
ontwerp te maken voor het station en de voorpleinen.
Aanpak De gemeente Alphen aan den Rijn en ProRail kozen er
voor het oude stationsgebouw (1879) te vervangen en de
wachtruimtes op de perrons te realiseren.Tevens wilde de
gemeente een nieuwe doorgang onder het spoor om een
veiligere verkeerssituatie te creëren. De ontwikkelingen
rondom het station vroegen om een hoogwaardige uitstraling
van de pleinen en de tunnel. Om de reiziger uit te nodigen de
tunnel te gebruiken, ging de architect in haar ontwerp uit van
goede oriëntatiepunten, duidelijk zichtlijnen en transparantie.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering: 2010
Architect: Beate Vlaanderen (ARCADIS).
Resultaat Bij het nieuwe station staat veiligheid centraal. Alle reizigerstromen concentreren zich
zoveel mogelijk via één centrale in- en uitgang. De verlaagde pleinen aan weerzijden van de
tunnel geven de passant ruim zicht in de tunnel. De vides in de perrons bij de trappen scheppen
ruime lichtinval in de tunnel. Hierdoor is zichtcontact mogelijk tussen de passanten in de tunnel
en de reizigers op de perrons. ‘Zien en gezien worden’ vormt de basis voor de sociale veiligheid
en oriëntatie van de gebruiker.

Halte Leidschendam-Voorburg
Uitdaging Het tunnelproject van plan Sijtwende in
Leidschendam–Voorburg bevat in hetVliettunneldeel een aparte
trambuis voor tramlijn 19. Eén van de grootste uitdagingen was
een sociaal veilige halte te realiseren met hoogwaardige
voorzieningen.
Aanpak In de trambuis ligt een ondergrondse halte. Het halte-
ontwerp bestaat voor een belangrijk deel uit twee ondergrondse
perrons van circa 75 meter. Boven de vier trappen naar het
maaiveld, die twee aan twee tegenover elkaar liggen, sieren
glazen entrees de ingangen van de ondergrondse halte. Het
ontwerp van deze entreegebouwtjes benadrukt de beweging
van de opgaande lijn van ondergronds naar bovengronds (en
omgekeerd).Twee hardhouten spanten, die tegelijkertijd de
belijning van de vorm bepalen, vormen de constructie van de
glaskappen. Het dak en de wanden zijn uitgevoerd in hard-
glazen panelen met een groene tint, gevat in een eenvoudig
roedesysteem. Automatische, transparante rolhekken sluiten
de in- en uitgangen. In het midden van de perrons zijn de
twee liften gesitueerd die op het maaiveld eveneens op een
plein uitkomen. Ook de liftschachten en de lift zijn zoveel
mogelijk in glas uitgevoerd.
Facts Ontwerp: 2006
Oplevering: 2008
Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS).
Resultaat ‘Zien en gezien worden’ was de leidraad voor de architect om een veilige omgeving
te creëren. Door de glazen entrees ontstaat er rondom de trappen een zo groot mogelijke
daglichttoetreding en een ruime mate van doorzicht. Hierdoor zijn ook vanaf de ondergrondse
perrons de entrees te zien. Halte Leidschendam-Voorburg is daarmee een aantrekkelijke en
sociaal veilige halte.

Halte Almere Oostvaarders
Uitdaging De nieuwe halte Almere Oostvaarders ligt in de
Flevolijn ten noorden van Almere Centrum. De halte ontsluit
het oostelijke deel van de nieuwbouwwijk Almere Buiten.
De uitdaging van deze halte is dat er in eerste instantie een
viaduct in 1984 is gebouwd die later tot halte omgebouwd
diende te worden.
Aanpak Uit oogpunt van sociale veiligheid zijn in het plan met
name de aspecten doorzicht en openheid belangrijke voor-
waarden voor een gegarandeerd hoge gebruikskwaliteit.
Deze aspecten creëren overzicht, herkenbaarheid en sociale
veiligheid. De situering en vorm van de trappen en de liften
focussen vooral op zicht op de bestemming, de mogelijkheid
om waar te nemen en een makkelijke oriëntatie. Daarbij spelen
ook de verdere inrichting, looproutes en relatie met de
voorpleinfuncties een belangrijke rol.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2007
Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS).
Resultaat Op basis van vier sporen met twee eilandperrons ontwierp ARCADIS een geheel
nieuwe halte met een brede onderdoorgang met vides, trappen en liften en een dienstruimte
voor personeel van het openbaar vervoer. Tevens ontwierp ARCADIS de inrichting van de onder-
doorgang inclusief de vereiste voorpleinfuncties en fietsstallingen. Halte Almere Oostvaarders
kreeg in de reeks van stations in Almere een geheel eigen gezicht.

Halte Tilburg Reeshof
Uitdaging Met de komst van de nieuwbouwwijk Reeshof
ontstond er bij de gemeente Tilburg behoefte aan een nieuwe
halte in de spoorlijn Tilburg-Breda. ARCADIS was op dat
moment reeds betrokken bij de aanleg van een onderdoorgang
en heeft geadviseerd om dit te combineren met de aanleg van
de nieuwe halte. ProRail gaf ARCADIS opdracht om het
volledige architectonisch en technisch ontwerp te verzorgen.
Aanpak De halte werd gesitueerd boven de onderdoorgang.
De onderdoorgang is verbreed en is naar het perron er een
grote statie trap gerealiseerd.Verder is er een zogenaamde spie
gemaakt voor de bushalte. Belangrijk element in de halte zijn
de wanden. Het uiterlijk van de halte wordt mede bepaald
door de positie van de wanden. De verschillende wanden
werken als schijven die perron en plein van elkaar scheiden.
Vanaf het plein gezien, overlappen de wanden elkaar. Deze
overlapping vervult een belangrijke functie in de geluidswering
naar het plein toe.Tussen deze wanden liggen de verschillende
toegangen naar het perron. De wand vooraan op het plein steekt
door de perronkap heen en dient als naambord voor de halte.
Facts Ontwerp: 1999
Oplevering: 2003
Architect: Martijn de Haan (ARCADIS)
Resultaat Door de positie in de omgeving is de halte goed zichtbaar en vormt hij met andere
gebouwen de wanden van het plein. Naast een goed functioneel ontwerp is sociale veiligheid
een belangrijk uitgangspunt. Door de halte volledig uit glazen panelen op te trekken, ontstaat een
goed zicht vanaf het plein op het perron en omgekeerd. Hierdoor is het zicht op het vervolgtraject
duidelijk waarneembaar wat Tilburg Reeshof tot een aantrekkelijke en toegankelijke halte maakt.

Station Abcoude
Uitdaging In de bestaande spoorlijn Amsterdam-Utrecht is het
traject ter hoogte van Abcoude geheel vernieuwd. De sporen
zijn verplaatst en verdubbeld van twee naar vier.Tevens is
Abcoude uitgebreid met een nieuwbouwwijk. De uitbreidings-
plannen vroegen om vervanging van het bestaande station
door een geheel nieuw station in de wijk Fluitekruid.
Het behoud van een landschappelijk fraai gebied speelde in dit
project een essentiële rol. Het nieuwe Station Abcoude moest
passen bij het landschap maar ook bij de bestaande bebouwing.
Belangrijke voorwaarde was een sociaal veilig en overzichtelijk
gebied te ontwikkelen. Het nieuwe station moest de reizigers
overzicht en uitzicht bieden. Ook diende vanaf het plein
maximaal zicht te zijn in de onderdoorgang.
Aanpak Doordat de gemeente een aquaduct wilde onder het
riviertje het Gein, moest het station worden verplaatst. Het
nieuwe station kreeg een ruime onderdoorgang als toegang
naar het station en werd voorzien van een bijzondere kap.
Deze is opgetrokken uit staal en glas.Verder is een nieuw
middenperron gebouwd tussen de spoortracés.Vanaf het
voorplein aan de westzijde gaat de reiziger onder de sporen
door om dit perron te bereiken.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2008
Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS)
Resultaat Station Abcoude is een overzichtelijk en veilig station. Drie onderdelen met elk een
specifieke functie kenmerken dit station. Het meest noordelijke deel is een ‘fietsplein’, waar
reizigers dicht bij de ingang van het station hun fietsen kunnen stallen. Het meest zuidelijke
deel is voornamelijk een ‘parkeerplein’ dat vanaf de toegangsweg naar het station gemakkelijk
bereikbaar is. Het centrale plein, met de kenmerkende trappartij als onderdeel van de stations-
ingang vormt de schakel tussen het ‘fietsplein’, het ‘parkeerplein’ en het station.

Station Purmerend Weidevenne
Uitdaging Met de komst van de nieuwbouwwijk Weidevenne
ontstond bij de Gemeente Purmerend en ProRail de behoefte
aan een eigen NS Station. Op de plaats waar Station Purmerend
Weidevenne staat, ontmoeten de bestaande polderstructuur, de
nieuweVinexwijk en de spoorbaan elkaar. Op de driehoekige
locatie, kruisen twee wegen voor langzaam verkeer, een vaart en
de spoorbaan met onderling afwijkende hoeken. Op de ogen-
schijnlijk versnipperde situatie is een stationsgebouw gekomen
dat met één groot gebaar het knooppunt tot een geheel smeedt.
Aanpak en Resultaat In het ontwerp vormen de twee kappen
boven de perrons aan weerszijden van het dubbelspoor een
driehoekvorm over het hele gebied. Met de toepassing van
metalen roosters sluit de vormgeving van het station aan bij de
architectuur van het nabijgelegen winkelcentrum. De overkap-
ping vormt het hart van het stationgebouw en nodigt trein-
passagiers uit hieronder te verblijven. Naast het stationgebouw
omvatte het project de aanleg van twee 120 meter lange perrons
en twee onderdoorgangen voor langzaam verkeer en voor
hulpdiensten. Eén aan beide zijden van het stationsgebouw.
Een van de onderdoorgangen betreft de zogenoemde Melkweg,
een al bijna duizend jaar oude verbinding van Purmerend met
Amsterdam. In de Melkweg bevindt zich een kunstwerk. Het
tegelpatroon in de overige tunnelwanden verbeeldt de muzikale
weergave van treingeluid op de muziekrol voor een draaiorgel.
Aan de oost-west tunnel, de tweede onderdoorgang, bevindt
zich de hoofdontsluiting van het station. Deze kent een fraaie
vormgeving met brede trappen en transparante liftschachten.
Aan de onderdoorgangen is veel aandacht besteed om een
prettige en sociaal veilige situatie te creëren.
Aan de zuidzijde van het spoor grenst het project aan een
pleintje. De fietsvoorzieningen zijn zoveel mogelijk in het
station zelf geïntegreerd om ruimte op de voorpleinen te
behouden.
Facts Ontwerp: 2003
Oplevering: 2007
Architect: Henni van Laar (ARCADIS) en Martijn de Haan (ARCADIS)

Halte Schagen
UitdagingVanwege de eisen met betrekking tot de bereikbaar-
heid en functionaliteit moesten bij de Halte Schagen liften
worden gerealiseerd. Bovendien wilde de gemeente Schagen de
halte een duidelijker gezicht geven in de stad, omdat het gebied
rond de halte ook functioneert als interwijkverbinding. Er was
behoefte aan een grotere herkenbaarheid.ARCADIS maakte het
integrale ontwerp en begeleidde de volledige bouw.
Aanpak Op de perrons zijn liften geplaatst en de halte is voor-
zien van een glazen kap. Daardoor ontstaat veel daglicht bij de
entrees van de tunnel. De trappen vanuit de onderdoorgang naar
het perron zijn verbreed en de kap is accentverlichting aange-
bracht om de sociale veiligheid te vergroten. De entreekappen en
de liften werden beeldbepalend: hoog, transparant en een lichte
constructie met scherpe belijningen.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering: 2009
Resultaat Het ontwerp kenmerkt zich door
optimale functionaliteit, overzicht en uitzicht
voor de treinreiziger en de passant in de onder-
doorgang. Er is maximale openheid en transpa-
rantie, zowel overdag als ’s avonds. Het toevoe-
gen van de perronkappen en liften geeft de halte
allure en identiteit. Door geringe ingrepen in
bijvoorbeeld de kleurstelling past dit gebouw
veel beter in de omgeving. De halte krijgt hier-
mee een hoogwaardige en kenmerkende uitstra-
ling als vooraanstaande plek in de stad.

Bushalte Breukelen
Uitdaging Door de realisatie van Randstadspoor stopt het
treinverkeer bij Station Breukelen vier keer per uur. Deze
verbeterde treindienst was aanleiding om de functie van Station
Breukelen als openbaar vervoersknooppunt te versterken.
De Provincie Utrecht wenste daarom bij het station een overstap-
gebied te creëren voor de bus, auto, taxi en fiets en verleende aan
ARCADIS opdracht voor het ontwerp van een nieuw busstation.
Uitgangspunten voor het ontwerp waren:
– een logische routing en functionaliteit;
– herkenning en identiteit.
Aanpak Deze uitgangspunten hebben geleid tot een karakte-
ristiek gebouw met een dominerende en kenmerkende kap.
Deze grote luifel markeert de looproute tussen de bus en de
trein en biedt de reiziger herkenning en bescherming. Het
nieuwe busstation is zo dicht mogelijk tegen het bestaande
station aangebouwd. De looproute is daardoor voor de reiziger
in één keer overzichtelijk en duidelijk. Ook is in het nieuwe
busstation een wachtruimte en een dienstruimte voor bus-
chauffeurs gerealiseerd.Verder is er zoveel mogelijk samen-
hang gezocht met de reisinformatie en de parkeer- en stallings-
mogelijkheden voor auto’s, motoren, scooters en (brom)fietsen.
Resultaat In het gehele plan is sociale veilig-
heid een belangrijk speerpunt. De kap is
daarom ontworpen van glas en staal voor
maximale daglichttoetreding. ’s Avonds en
’s nachts is de kap verlicht en biedt het door
de heldere uitstraling de reiziger comfort en
veiligheid.
Facts Ontwerp: 2008
Oplevering: 2009

Exterieurrestauratie
Stationsgebouw Delft
Uitdaging De bouw van het stationsgebouw en rijksmonument
in Delft wordt in 1885 voltooid naar een ontwerp in
Neorenaissance stijl van C.B. Posthumus Meyjes (1859-1922),
architect in dienst van de Hollandse IJzeren Spoorweg
Maatschappij (H.S.M.). De architectonische uitstraling
kenmerkt zich door de Hollandse Renaissance stijl. Deze komt
duidelijk naar voren in het asymmetrische gevelbeeld, de
monumentale entree met een torentje als ook in de afwissel-
lende partijen baksteen met zandstenen speklijsten.
In opdracht van NS Poort heeft ARCADIS onderzoek verricht
naar de bouwtechnische conditie van het gebouw. Daaruit
bleek veel achterstallig onderhoud en schade aan het rijks-
monument door in het verleden uitgevoerde onderhoudsbeurten.
Het gevelbeeld van het stationsgebouw was somber, grauw en
miste de oorspronkelijke architectonische uitstraling. De later
uitgevoerde platvolle, brede en massief ogende cementvoeg is
in bouwtechnische en bouwfysische zin een bron van gevaar
voor het rijksmonument.
Aanpak ARCADIS heeft het ontwerp, de volledige engineering
en de directievoering verzorgd. De uitvoering betrof voorna-
melijk het conserverende herstel van het gevelmetselwerk en
de natuurstenen onderdelen, plaatselijk herstel van timmer-
werk en houtrotschade en het vervangen van de zinken roeven
daken.Terughoudend en duurzaam herstellen met behoud van
zoveel mogelijk authentiek materiaal was de insteek van de
exterieurrestauratie.Verder was het streven om het oorspron-
kelijke frisse, zandstenen Neorenaissanceconcept zo goed
mogelijk in de oude glorie terug te brengen.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2009
Restauratiespecialist: Herman Maas, Jitse de Hoogh (ARCADIS)
Resultaat Na een intensieve restauratie van het exterieur is het stationsgebouw in april 2009
opnieuw opgeleverd. Het resultaat mag er zijn. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de
monumentenzorg van de Gemeente Delft spraken hun waardering uit over de kwaliteit van het
geleverde restauratiewerk. Het stationsgebouw is gereed voor een bijzondere en duurzame
herbestemming zodat dit spoorerfgoed voor de toekomst behouden kan blijven.

Restauratie interieur
Koninklijke Wachtkamer
Station Den Haag Hollands Spoor
Uitdaging Het interieur van de Haagse Koninklijke Wachtkamer
is één van de best bewaarde voorbeelden van de 19e-eeuwse
Neorenaissance architectuur in Nederland. In het ontwerp van
dit Haagse Koninklijke Paviljoen combineert ontwerper
D.A.N. Margadant de lange traditie van de iconografie rondom
de vorstenhuizen met de 19e-eeuwse spoorwegiconografie. Het
decoratieve ensemble van deze‘vorstenspiegel’is eveneens
zeldzaam in Nederland.
De slechte bouwkundige conditie en de monumentschade door
de overschilderingen waren voor NS Poort en ProRail aanleiding
om de Koninklijke Wachtkamer te restaureren.
Aanpak Met grote zorgvuldigheid zette ARCADIS vanaf 1999
dit restauratietraject voor de interieurs in. Dit begon met een
voorbereidend onderzoek van het gehele Paviljoen. Als leidend
principe voor de restauratie gold het behoud van historische
materiële echtheid en het behoud van het artistieke niveau van
dit decoratieve Neorenaissance ontwerp.
De bron van de opgetreden schade was het instabiele maar
vooral droge binnenklimaat. Met het oog op het toekomstige
behoud van het monumentale interieur is er een klimaatinstal-
latie gekomen en heeft ARCADIS de vereiste bijbehorende
bouwfysische voorzieningen uitgevoerd.
Het proces van restaureren en reconstrueren voltrok zich op
basis van de uitkomsten van natuurwetenschappelijke analyse
van de historische interieurafwerking.
Uit de resultaten van het kleurhistorisch onderzoek en van het
materiaal- en schildertechnisch onderzoek bleek dat de
oorspronkelijke kleuruitmonstering opvallend levendiger, meer
gedifferentieerd en frisser was dan de versomberde kleurstelling
van de overschilderingen. Moderne alkydverf en imitatiebrons-
verf konden de effecten van de oorspronkelijke olieverf en het
bladgoud niet benaderen, laat staan evenaren. Het interieur is
mede daarom teruggebracht in de oorspronkelijk staat met een
streven het oude ambachtswerk en vakmanschap opnieuw na
te leven.
Facts Ontwerp: 1999
Oplevering: 2010
Restauratiespecialist: Herman Maas (ARCADIS)
Resultaat De invloed van de reconstructie en restauratie van de historische veelkleurigheid op
de architectonische beleving van het Koninklijke Paviljoen is metamorfosisch. Het monumentale
interieur heeft zijn oorspronkelijke eenheid, uniciteit en feestelijkheid terug. Zo blijft deze
Koninklijke spoorerfenis levend en boeiend voor nu en voor de toekomst.

Station Almere Poort
Uitdaging In het zuid-westen krijgt gemeente Almere een
nieuwe woonwijk met circa 25.000 inwoners en 30.000
arbeidsplaatsen. De bestaande Flevolijn (Weesp-Lelystad)
loopt door dit gebied en vormt zowel een ontsluitingsmoge-
lijkheid als een barrière.Voor een goede ontsluiting van het
gebied is een nieuw station Almere Poort in de plannen
opgenomen.
Aanpak De architecten van ARCADIS hebben in opdracht van
ProRail het architectonisch ontwerp verzorgd. Het station ligt
in het centrumgebied, met in de directe stationsomgeving
wonen, werken, winkelen en recreëren. In het ontwerp is
daarom rekening gehouden met de stedenbouwkundige
context, waarbij vooral de openbare ruimte, de gebouwen
rondom de stationstoegang en de aswerking daarvan belang-
rijke ontwerpuitgangspunten zijn geworden.
Facts Ontwerp: 2009
Oplevering: 2012
Resultaat Het plan voorziet in een onderdoorgang, twee eilandperrons, trappen en liften, en een
perronoverkapping. Het ontwerp van de perronkap heeft een directe relatie met de brede onderdoor-
gang waarin zich de centrale stijgpunten bevinden. Dit ontwerp van de kap bepaalt de situering, de
richting, de vorm en de identiteit van het station. Belangrijk uitgangspunt hierbij was de synergie
tussen het stedenbouwkundig concept van het station en de omgeving. De architect heeft beoogd
om zowel de samenhang als ook het unieke van dit station in één karakteristiek beeld te vatten.

Stationslandgoed Driebergen-Zeist
Uitdaging De gelijkvloerse overweg bij het huidige Station
Driebergen-Zeist vormt een obstakel voor het verkeer tussen
de A12 en het centrum van Zeist. In opdracht van ProRail heeft
ARCADIS een nieuw ontwerp voor de herinrichting van het
station en de omgeving verzorgd. Een hoogwaardig openbaar
vervoersknooppunt is een van de belangrijke uitgangspunten
voor dit nieuw te ontwikkelen stationslandgoed Driebergen-
Zeist. Bovendien moet het nieuwe stationslandgoed aansluiten
bij de vier omringende monumentale landgoederen.
Ontwerp Met het ontwerp wil ARCADIS een hoogwaardig en
sociaal veilig openbaar vervoerknooppunt realiseren. Het
centrale knooppunt komt in de hal onder de sporen, waar alle
reizigersstromen samenkomen en waar de bestemming van de
reiziger in één oogopslag duidelijk is. De hal krijgt een open
verbinding met het busstation aan de noordzijde, de kiss &
ride, taxistandplaatsen en parkeerplaatsen voor minder validen
aan de zuidzijde en de fietsenstallingen aan de oostzijde. Om
meer daglicht toe te laten in de stationshal komen er grote
vides in de perrons en de Hoofdstraat. Zo wordt het station
behalve een compact openbaarvervoersknooppunt ook een
aangename en sociaal veilige ruimte. Het busstation krijgt een
nieuwe plaats. De huidige haltes langs de hoofdweg verhuizen
naar de plek waar nu het stationsplein ligt. Daar kunnen meer
bussen stoppen en is de overstap veiliger.
Resultaat Duurzaamheid is leidend in het
stationslandgoed Driebergen-Zeist. Dit komt tot
uiting in de materiaalkeuze maar ook in de
relatie met de omliggende landgoederen
Reehorst, Beerschoten Willinkshof en Bornia.
Omdat de weg onder het spoor door leidt en het
landgoed de Reehorst passeert, krijgt het land-
goed een prominente entree op de hoek van de
Hoofdstraat en de Stationsstraat. Voetgangers en
fietsers kunnen de Hoofdstraat oversteken via
een voetgangers-/fietsbrug die het station boven-
dien verbindt met het landgoed Beerschoten
Willinkshof. De grenzen van de rijksmonumentale
landgoederen Reehorst, Beerschoten Willinkshof
en Bornia worden minimaal aangetast door de
zo klein mogelijke coupure van de Hoofdstraat.
De huidige halte Driebergen-Zeist is dan met
recht een nieuw stationslandgoed te noemen.
Facts Ontwerp: in ontwikkeling
Oplevering: 2012
Architect: Luc Veeger (ARCADIS)

Station Eindhoven
Uitdaging In Eindhoven begint het groeiende aantal reizigers een
probleem te worden voor de bereikbaarheid van de perrons. De
capaciteit van de huidige passage zal in de toekomst niet meer
voldoen en moet daarom worden vergroot. Uitdaging is om de
uitbreiding van capaciteit en commercie zorgvuldig te integreren
met het bestaande rijksmonument.
Ontwerp Uitgangspunt van de integrale visie op het nieuwe
Station Eindhoven is een OV-knoop waar trein, fiets, bus, taxi,
kiss & ride en voetganger een plek krijgen. Daarom wordt de
onderdoorgang verbreed en zal er meer ruimte komen voor
commerciële functies.
Facts Ontwerp: 2008
Architect: Luc Veeger (ARCADIS)
Resultaat De architecten van ARCADIS hebben naar een oplossing gezocht waarin de nieuwe
passage een integraal onderdeel uitmaakt van het stedelijk netwerk. Naast de toegang tot de
perrons is de passage voor voetgangers en fietsers ook een interwijkverbinding tussen noord en
zuid. De stationshal krijgt bovendien een directe commerciële samenhang met het stadscentrum
waardoor het stadshart doorloopt in het station. Het bestaande station is een rijksmonument en
wordt daarom duurzaam gerestaureerd zonder dat het bestaande gezicht van het station veranderd.

50 51ARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Parkmanagement
Tunnel en Traverse Station Zwolle
Uitdaging Vanwege de groeiende reizigersaantallen op station
Zwolle moet de capaciteit van de stationstunnel worden vergroot.
Daarnaast zal de tunnel gaan dienen als interwijkverbinding
tussen het noordelijke en zuidelijke stationsgebied.
Tijdens de bouw van de nieuwe stationstunnel moeten de
reizigers gebruik van het station kunnen blijven maken. Om de
reizigers comfort te bieden tijdens de werkzaamheden is er een
tijdelijke traverse voorgesteld. Deze traverse is voorzien van
roltrappen, liften en een overkapping. De realisatie kent een
zeer krappe planning. Kostenbewust, bouwbaar en kwalitatief
zijn sleutelwoorden bij deze ontwerpopgave.
Aanpak De breedte van de tunnel gaat van vijf naar zeventien
meter. De tunnel wordt een transferruimte zonder commerciële
voorzieningen. Alles dient erop gericht te zijn de reiziger op
een veilige, efficiënte en prettige manier zijn of haar weg te
laten vinden.
De traverse wordt naast de tunnel gebouwd. Aan de noordkant
sluit de traverse aan op de paviljoenskap. Hier geeft een grote
luifel boven de stijgpunten de ingang aan. Er wordt een haakse
bocht gemaakt om de sporen over te steken waarna ieder
perron een dubbel stijgpunt krijgt. Aan de zuidkant bevindt
zich weer een hoofdtoegang die net na de sporen aanlandt op
een tijdelijk voorplein. Alle stijgpunten zijn voorzien van trap,
roltrap en lift. De hoogte van de traverse is zodanig gekozen
dat alle roltrappen en liften in de stationstunnel herplaatst
worden.
Facts Ontwerp: 2010
Architect: Jeroen Eulderink (ARCADIS)
ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur
Resultaat In de tunnel is veel aandacht voor de toepassing van dag- en kunstlicht. Het kunstlicht
kan in kleur en intensiteit veranderen en is zo aangebracht dat het altijd van boven komt. Dit levert
een natuurlijke beleving op.
Om een overzichtelijke situatie te creëren, zijn de vormen van de wanden afgerond en worden
de liften in transparant uitgevoerd. Bijzonder is de integratie van de reisinformatie in wanden en
liften. De plaatsing van de bebording gaat volgens ProRail richtlijnen. Dit zorgt ervoor dat borden
op een vaste hoogte hangen, wat een horizontale indeling op de wanden oplevert.
In de architectuur van de traverse staat de beweging van de reiziger centraal. In de vorm is de route
die gevolgd gaat worden expressief verbeeld. Haakse hoeken in de plattegrond zijn gestroomlijnd
om de reiziger soepel zijn weg te laten vinden. De traverse wordt een duidelijk herkenbaar
element in de stationsomgeving van Zwolle.

Duurzaamheid
op stations
De naam ARCADIS is afgeleid van‘Arcadia’, volgens de
Griekse mythologie de prettigste plaats op aarde om te leven.
De naam ARCADIS is gecombineerd met ons symbool: de
salamander. De salamander, die zowel op het land als in het
water leeft, symboliseert een schoon milieu; salamanders
komen alleen daar voor waar het ecosysteem duurzaam in
balans is. De Salamander vertegenwoordigt ons doel om
systematisch met onze klanten samen te werken aan een beter
milieu voor mensen om in te leven en te werken.
Samen met onze opdrachtgevers bepalen wij voor ieder
stationsproject de ambitie en reikwijdte van de toepassing van
duurzame technieken en maatregelen. Dit doen wij aan de
hand van aspecten als energiezuinig en CO2-neutraal bouwen,
duurzame materiaaltoepassingen, gezondheid en welzijn,
mobiliteit, life cycle costs (LCC) en ambitieniveaus. Ambities
zijn niet rigide en kunnen door voortschrijdend inzicht tijdens
het ontwerpproces aangepast worden.
Duurzaam in de praktijk
Stationslandgoed Driebergen-Zeist is een goed voorbeeld waar
duurzaamheid leidend is in het ontwerp. Dit komt tot uiting in
de materiaalkeuze maar ook in de relatie met de omliggende
landgoederen. De stationskappen zijn bijvoorbeeld geïnspireerd
op de historische stationskap. Het moderne dak is opgebouwd
uit zonnepanelen, die het station voorzien van groene stroom.
Daarnaast zijn we als ARCADIS ook betrokken bij een aantal
restauratie- en/of renovatieopdrachten in de stationsomgeving.
Voorbeelden hiervan zijn stationsgebouw Delft, station Den Haag
Hollands Spoor en station Eindhoven. Hierdoor realiseren we
een langere gebruiks- en levensduur voor deze gebouwen wat
bijdraagt aan de duurzame leefomgeving.

Wat kunt u verwachten van ARCADIS
Creatieve oplossingen die praktisch en uitvoerbaar zijn.
Denken en doen. Door onze heldere visie op ontwikkelingen
in de samenleving werken we samen met onze klanten aan
de realiteit van vandaag om voorbereid te zijn op de toekomst.
ARCADIS kijkt vooruit.
Integraal ontwerp De dienstverlening van ARCADIS omvat zowel advies als
diensten in alle fasen en voor alle contractvormen. Of het nu gaat om een verken-
nende studie, een variantenstudie of het maken van een ontwerp op traditionele
wijze (voorlopig ontwerp, definitief ontwerp, bestek) of als Design & Constructcon-
tract (systems engineering / functioneel specificeren), u kunt ARCADIS inschakelen.
Projectmanagement De uitvoering van multidisciplinaire infrastructurele projecten
vergt bijzondere aandacht en deskundigheid. Naast de veelzijdigheid van de betrokken
(interne) disciplines is een goede overlegstructuur met diverse (externe) partijen
gewenst. Bovendien spelen in een stationsgebied legio omgevingsfactoren een rol. Ook
kunnen zich in nog te ontwikkelen gebieden veel raakvlakken met andere (bouw-)
projecten voordoen. Met al deze zaken dient rekening te worden gehouden. Een goede
afstemming met de betrokken partijen is essentieel voor een effectief en controleerbaar
projectverloop. Een goed contact met alle stakeholders binnen het project is van cruciaal
belang om op een zo economisch mogelijke manier tot afspraken te komen. Door de
jarenlange ervaring op het gebied van projectmanagement kan ARCADIS meer dan
alleen uw ontwerpvragen uit handen nemen.
Veilig Veiligheid staat van oorsprong hoog in het vaandel bij ARCADIS.Wij benaderen
op een systematische manier de veiligheidsrisico’s. Onze medewerkers zijn gecertifi-
ceerd en beschikken over de benodigde kennis en opleiding, zoalsVOLVCA en
veiligheid langs het spoor. Wij zorgen er voor dat veiligheid, gezondheid en milieu tot
in alle onderdelen van de organisatie zijn gewaarborgd.
Ook tijdens de bouw kan ARCADIS de bouwprocesleiding, directievoering, inspectie
en toezicht (UAV) of toetsing en audits op basis van risicoanalyse (UAV-gc) verzorgen.
Wij zien er tijdens de uitvoering op toe dat de bouwer zijn verplichtingen nakomt en
dat het project en de realisatie hiervan voldoet aan de in het contract gestelde eisen
en aan wet- en regelgeving.

58 ARCADIS | Mobiliteit | Stations en Architectuur
Station Hilversum

10 240 Stations & Architectuur Lowres

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Similar a 10 240 Stations & Architectuur Lowres

Similar a 10 240 Stations & Architectuur Lowres (20)