2. DLVDLV
Sjoerd RoelofsSjoerd Roelofs
Monique NieuwenhuisMonique Nieuwenhuis
Boerenverstand/ETCBoerenverstand/ETC
Frank VerhoevenFrank Verhoeven
Henk KieftHenk Kieft
Presentatie Duurzaam bodembeheer Utrecht Oost/Gelderse Vallei
Dirksen Management SupportDirksen Management Support
Hans DirksenHans Dirksen
John BaarsJohn Baars
K&G AdviesK&G Advies
Wim van der GeestWim van der Geest
3. Duurzaam Boer Blijven programma’sDuurzaam Boer Blijven programma’s
Duurzaam boer blijven in Drenthe
2009-2013, bouwt voort op 8 jaar Bedreven Bedrijven Drenthe, gefinancierd door provincie Drenthe
Duurzaam boer blijven in Utrechtse Waarde: Meer uit Minder
2008-2012, gefinancierd door provincie Utrecht
Duurzaam Bodembeheer Gelderse vallei/Utrecht Oost
2007-2012, gefinancierd door provincies Utrecht en Gelderland + vervolg vanuit Vallei Horstee
Duurzaam boer blijven in het Groene Hart/Utrecht West
2009-2011, programma medegefinancierd door gemeentes Reeuwijk en Bodegraven
Duurzaam Boer Blijven in Achterhoek/Oost Nederland
2009-2011, financiering Nationaal Landschap de Graafschap en Achterhoek
Duurzaam Boer blijven in Groningen
2009-2012, Westerkwartier en Humsterland
Duurzaam Boer blijven in Noord Holland (met CONO)
2009-2011, optie bio plus invulling Caring Dairy programma via workshops
Duurzaam Boer blijven in de Friese Wouden (praktijkproef bovengronds)
2009-2013, onderzoek voordelen bovengronds mestaanwenden op duurzaamheid
Duurzaam Boer blijven rondom de Wadden (met FrieslandCampina)
+ Natuurhoeve + Wageningen UR Landbouw Centraal >500
veehouders
5. Optelsom regels = geen kringloopOptelsom regels = geen kringloop
optimalisatie!optimalisatie!
Natura 2000 (provinciaal)
Wet Ammoniak & Veehouderij
(provinciaal – gemeentelijk)
Kader Richtlijn Water (waterschap)
Nitraatrichtlijn (Europees, landelijk)
BGM (besluit gebruik meststoffen,
landelijk)
Besluit milieu (> 200 melkkoeien)
Besluit landbouw milieubeheer
Besluit huisvesting/maatlat
Duurzame Melkveehouderij
NEC-richtlijn (gemeente, NH3)
Natuurbeschermingswet
Schoon&zuinig convenant
IPPC (klimaat,
landelijk)
(geur, in mindere mate)
flora & fauna plan
6. 90% gaat over N, P, C en €90% gaat over N, P, C en €
N P C €
Aanvoer
(kracht)voer
N P C €
Afvoer
melk en
vlees
N P C € OVERSCHOT
N P C €
Aanvoer
(kunst)mest
9. Focus op de belangrijkste zaken:Focus op de belangrijkste zaken:
bodem en ruwvoerkwaliteitbodem en ruwvoerkwaliteit
NETTO OPNAME GRAS/MAIS
BRUTO PRODUCTIE GRAS/MAIS
INKUIL- EN OPSLAG
VERLIEZEN
VOERVERLIEZEN
10. Grote verschillen netto benuttingGrote verschillen netto benutting
van eigen land!van eigen land!
13. Wat er niet inkomt, kan er ook niet uit!Wat er niet inkomt, kan er ook niet uit!
De uitdaging:
Verhogen N en P efficiencies &
aannemelijk maken route stikstofverliezen
Fosfaatoverschot = BODEMoverschot
14. Bedrijfseigen duurzaamheidsprestatiesBedrijfseigen duurzaamheidsprestaties
mineralenbalans + BEX vormen basismineralenbalans + BEX vormen basis
Bij alle melkveehouders verzamelen we de mineralencijfers …
…daarmee rekenen we een betrouwbare score uit voor:
- WATER N bodemoverschot (kg N/ha)
- LUCHT ammoniakuitstoot (kg NH3-N/10.000 kg melk)
- BODEM P bodemoverschot (kg P/ha)
- KLIMAAT CO2 uitstoot (CO2 equivalenten/10.000 kg melk)
- VOETAFDRUK Landgebruik (%KVEM uit eigen voer)
…en maken we een aantrekkelijk management-
instrument wat stuurt op lage kosten en minder verliezen!
15. Score van de deelnemers (Drenthe)Score van de deelnemers (Drenthe)
16. Blije koeien, Blije boeren,Blije koeien, Blije boeren,
Blije aarde?Blije aarde?
CONO kaasmakers/Ben & Jerries geven
hiermee concreet invulling aan blije
aarde en beloning voor duurzaamheid
Lancering 14 december!
17. Scoren op koe, omgeving enScoren op koe, omgeving en
portemonee!portemonee!
COWSCORE MILIEUSCORE
Vervanging PBB! Onderbouwing derogatie!
22. Gehaltes in het rantsoen: g/kg ds
Eiwit
Suiker
Onbestendig zetmeel
Bestendig zetmeel
Celwanden (NDF)
OEB
DVE-dekking
≤ 150
70
140
30
≥ 500
≤ 0
100%
En als we dan toch willen rekenen:En als we dan toch willen rekenen:
hoofdlijnen !!!hoofdlijnen !!!
23. • eiwit in het gras/graskuilen beter benutten
• meer DVE en lage OEB in de kuil
• suiker in de kuil!
• meer “prik” voor optimale penswerking
• meer onbestendige energie voeren
DURF!
Eiwitarm EN structuurrijk voerenEiwitarm EN structuurrijk voeren
32. Zorg dat er suiker in kan komenZorg dat er suiker in kan komen
0
50
100
150
200
250
300
4-mei 9-mei 14-mei 19-mei 24-mei 29-mei 3-jun
maaidatum
g/kgds
Suiker
35. Bron: 56 melkveehouderijbedrijven in Noord-Oost Friesland
min gem max
DS (g/kg mest) 63 94 134
N-tot (g/kg ds) 35 47 60
N-NH4 (g/kg ds) 12 21 33
N-org (g/kg ds) 21 25 31
N-NH4/N-tot (%) 33 45 57
C/N ratio 5.7 8.1 11.7
Spreiding in drijfmest samenstellingSpreiding in drijfmest samenstelling
36. Excretie en RE in het rantsoenExcretie en RE in het rantsoen
80
90
100
110
120
130
140
130 140 150 160 170 180 190
Berekend RErantsoen (g kg ds)
NexcretieperGVE(kg/jaar)
bedrijfsspecifiek
forfaitair
37. Arbeid (eenvoud: veel koeien kunnen managen)
Diergezondheid/-welzijn (geen gesodemieter)
Goedkoop voeren en zo onafhankelijk mogelijk?
Mestplaatsing binnen nieuwe mestbeleid
(derogatie ja/nee)
Geen schaalvergroting om het schaalvergroten
ZEKER NIET BIJ HOGE VOERKOSTEN/KG MELK
Lage kostenstrategie van groot belangLage kostenstrategie van groot belang
38. SAMENVATTINGSAMENVATTING
Gebruik BEX om het bedrijf en rantsoen te optimaliseren
Mestwet zet bedrijfsmanagement op scherp! Cijfers
(MINAS, BEX, BEA) geven waardevolle managementinfo!
Optimaal rantsoen afhankelijk van de bedrijfssituatie
Eiwitgehalte rantsoen kan terug naar 14 tot 15% RE
Optimaal rantsoen leren beredeneren voor berekenen
Mestkwaliteit is te sturen! Andere mest = minder
ammoniak = meer bodemleven = meer NLV
Meer structuur = Meer herkauwen = veel meer speeksel =
minder sores = goedkoop b(v)oeren
Sturen op doelen (blije aarde) ipv middelen geeft
blije boeren!
39. Hoe verder?
Deelnemers:
- Machtigingsformulieren naam,adres,ubn, etc.
- BEX bestandje (K&K) doorsturen naar DMS
- Brief met inlogcodes en instructies vanuit DMS
- Aanvullende gegevens invoeren DMS website
(in principe door de melkveehouder zelf)
- Studiegroepen (bespreking cijfers + check)
Begeleiders/toeleveranciers:
- Ondersteuning proces, hulp bij invoer BEX
- Mee leren/ontwikkelen milieuscore (adviseurs
vanzelfsprekend welkom)
40. blije aarde + blije koeien = blije boeren!
Tot slotTot slot
4 jaar door met Vallei Horstee + projectteam