1. Breakfast@Bright Marketing en verkoop via internet. Toelichting van een aantal juridische aandachtspunten Fabriekspand Roeselare, 15/09/2011

2. Overzicht Inleiding Marketing via internet Verkoop via internet Privacy Sancties Internationale aspecten

3. Inleiding Richtlijn 2000/31/EG (= E-commerce richtlijn) Verbod vergunningsplicht of regel met gelijke werking voor uitoefenen e-commerce Principe van het vrij verrichten van ‘diensten van de informatiemaatschappij’, volgens de regels van toepassing in lidstaat waar onderneming is gevestigd Bijv. Duitsland, verbod verkoop lenzen online Vrijheid van vestiging

4. Inleiding Algemeen verbintenissenrecht Uitgangspunt: offline = online Bijzondere wetgeving, o.m. Wet Marktpraktijken en consumentenbescherming 2010 Wet Diensten Informatiemaatschappij 2003 Wet Verwerking Persoonsgegevens 1992 Let op: sectorale en product- en dienstgebonden regelgeving Regelgeving inzake marketing en verkoop op internet

5. Inleiding Consument  Particulier  Handelaar Consumentenbescherming Natuurlijke persoon  Rechtspersoon Bescherming persoonsgegevens Spamwetgeving (algemene e-mailadressen vs. persoonlijke e-mailadressen) Online  offline Regels WDI Belang van de hoedanigheid van de klant

6. Inleiding Klant Consument of handelaar? Concurrenten Niet-naleving dwingende bepalingen = oneerlijke marktpraktijk FOD Economie Routinecontroles + klacht gebaseerde controles Administratieve sancties of/en doorverwijzing aan O.M. Openbaar ministerie Actoren en potentiële risico’s voor de e-Ondernemer

7. Marketing via internet Reclame Aanduidingen van prijzen en promoties Informatieverplichtingen Overige markt- en handelspraktijken Google Adwords & Twitter

8. Marketing via internet Markt- en handelspraktijken & informatie aan de markt Informatie aan de markt Hoofdzakelijk informatieverplichtingen uit WMPC, inclusief reclame Ook: bijzondere verplichtingen uit WDI & WVP Handelspraktijken Definitie Zowel m.b.t. handeling t.a.v. consumenten als m.b.t. concurrenten Hoofdzakelijk verbodsbepalingen Bv. prijs- en promotieaanduiding (solden), uitverkoop, verkoop met verlies, informatieverschaffing, enz

9. Marketing via internet Algemene verplichtingen e-Ondernemer Zorgvuldigheidsnorm (correcte informatie, geen essentiële kenmerken verzwijgen) Algemeen principe van goede trouw speelt (art. 1134 BW) Bijzondere verplichtingen: Specifieke informatieverplichtingen (WMPC & WDI) Verwerking persoonsgegevens Overeenkomsten op afstand! Opnieuw: sectorale regelgeving (bijv. fin. diensten!) Informatieverplichtingen

10. Marketing via internet Verplichte informatie op websites (alle gevallen): Exhaustieve lijst van gegevens, o.m. ‘directe contactgegevens’ “gemakkelijke, rechtstreekse en permanente toegang” tot bepaalde informatie  tip: footer website Verplichte informatie op websites (bij e-commerce): voordatde afnemer het order plaatst: bijkomende informatie nadateen order is geplaatst: (a.) spoedige orderbevestiging en (b) ontvangstbewijs met samenvatting van het order; Bewijslast nakoming verplichtingen lastens onderneming Memo: informatieverplichtingen m.b.t. privacy & verkoop op afstand  straks… Informatieverplichtingen

11. Marketing via internet Definitie / ruim begrip Niet enkel ‘klassieke, offline’ publiciteit, maar ook website, e-mail, sms, enz. metatags? Regels inzake reclame gelden ook online Misleidende reclame Denigrerende reclame Vergelijkende reclame Regels inzake prijsaanduiding en promotie (zie hierna) eveneens van toepassing bij reclame Reclame

12. Marketing via internet Inhoudelijke vereisten e-mail (art. 13 WDI) Onmiddellijk na ontvangst duidelijk dat het reclame gaat, zoniet: “Reclame” Identiteit onderneming Verbod op naamlening + vervalsen/verbergen oorsprong e-mail Opt-in principe! (art. 14 WDI) voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming van de geadresseerde Verzetsrecht, uit te oefenen langs elektronische weg Twee uitzonderingen op het opt-in principe Reclame via e-mail

13. Marketing via internet Toepassingsgeval: ‘virale e-mailmarketing’ Nice People-zaak Virale e-mailmarketing: publiciteit/verspreiding d.m.v. gebruikers Drie juridische probleempunten Reclame of niet?  gevolgen Verwerking van persoonsgegevens?  gevolgen Opt-in bij virale e-mailmarketing?  gevolgen Onmiddellijke staking bevolen Reclame / virale e-mailmarketing

14. Marketing via internet Prijsaanduiding (art. 5 – 9 WMPC) verplichting tot aanduiding van volledige prijs, incl. (verzendings)kosten & belastingen geldt ook voor reclame uitzonderingen per KB mogelijk Prijspromotie referentieprijs minimum één dag, maximum één maand Aanduiding van prijzen en promoties

15. Marketing via internet Solden sinds WMPC 2010: ook via internet Verkoop met verlies Enkel voor goederen, niet diensten (Ikea) Quidgratis verzending? Uitverkopen Bij stopzetting activiteiten Via de verkooppunten waar of de verkooptechnieken waarmee de goederen te koop werden gesteld (afwijking mogelijk!) Aanzegging aan FOD Economie vereist Overige markt- en handelspraktijken

16. Marketing via internet Aanhaking & parasitaire mededinging? Google Adwords Arrest Hof van Justitie EU Zie The Bright Side - n°3 - Google Adwords en de functies van een merk Quid sociale media? Twitter: volgen followersconcurrenten? Nederlandse rechtspraak (Amsterdam): is niet onrechtmatig indien er geen verwarringstichting is / geen weglokking van klanten op ‘slinkse wijze’ Google Adwords & Twitter

17. Verkoop via internet Algemeen Algemene voorwaarden Overeenkomst op afstand Onrechtmatige bedingen Bewijs

18. Verkoop via internet Analoge toepassing algemeen verbintenissenrecht Totstandkoming overeenkomst Toestemming, hoedanigheid, oorzaak & voorwerp Transversale bepaling (art. 16 & 17 WDI) Bepaalde overeenkomsten wettelijk onmogelijk via internet Overeenkomsten die authentieke akte vereisen Personen- en familiaalrechtelijke overeenkomsten Algemeen

19. Verkoop via internet Rechten en verplichtingen van koper en verkoper zoals die offline gelden, gelden ook online Vrijwaringsplicht verkoper (in hoofdzaak verborgen gebreken) Garantie bij consumptiegoederen aan consumenten Enz. Algemeen

20. Verkoop via internet Algemene principes (< rechtspraak + WMPC) Cumulatieve voorwaarden: mogelijke kennisname + zekere instemming (mag impliciet) Bewijslast steeds in hoofde van verkoper (C + P) Specifieke bepalingen Nietig beding art. 74, 26° WMPC Wijze van ter beschikkingstelling algemene voorwaarden: mogelijkheid tot opslag en weergave Praktijktip: verwerken in check-out procedure (bijv. bijv. checkbox & hyperlink) Algemene voorwaarden meedelen in PDF-formaat Algemene voorwaarden op websites

21. Verkoop via internet Enkel t.a.v. consumenten Twee regelgevingen: algemeen én voor financiële diensten Interpretatie ‘overeenkomst op afstand’ & toepassingsgebied Nota: ook bij levering offline! Belangrijk aandachtspunten informatieverplichtingen vóór de verkoop en ná de verkoop; herroepingsrecht en terugbetalingsverplichting; Levering Dwingend recht: elke contractuele afwijking = nietig Verregaande sancties Overeenkomst op afstand: begrip

22. Verkoop via internet Informatieverplichting vóór verkoop (art. 45 WMPC): Bij het formuleren van een aanbod op afstand, op ondubbelzinnig, op heldere en begrijpelijke wijze, diverse wettelijke informatie ontvangen O.m. inzake leveringskosten, wijze van betaling, terugname- & teruggavebeleid, al dan niet bestaan v/e herroepingsrecht Informatieverplichting ná verkoop (art 46 WMPC): ten laatste bij levering of uitvoering van de dienst, maar mag vroeger bevestiging v/d inlichtingen uit art. 45 WMPC, op ‘duurzame’ drager bijkomende, specifieke informatie Doch vooral: herroepingsbeding Overeenkomst op afstand: aanvullende informatieplicht

23. Verkoop via internet Herroepingsrecht (art. 47 WMPC) Consument mag terugzenden, zonder opgave van motief! Boete, administratieve kost of schadevergoeding is uit den boze Enkel kosten terugzending lastens de consument, maar uitzonderingen Herroepingsbeding De consument heeft het recht aan de onderneming mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief binnen... kalenderdagen vanaf de dag die volgt op de levering van het goed of op het sluiten van de dienstenovereenkomst. minimum 14 kalenderdagen, meer mag locatie: “op de eerste bladzijde”… quide-mail? Overeenkomst op afstand: Herroepingsrecht

24. Verkoop via internet In sommige gevallen: ‘ontstentenis van herroepingsbeding’ De consument beschikt niet over het recht om van de aankoop af te zien. enkel in de gevallen door de WMPC of een KB voorzien! WMPC: zes categorieën KB 18/11/2002: logies, vervoer, restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding In uitzonderlijke gevallen: regels herroepingsrecht geen toepassing “diensten die in één maal worden geleverd en waarbij communicatietechniek-exploitant zelf factureert”, zoals bijv. betalen parking per SMS, aankoop beltonen per SMS, enz. Overeenkomst op afstand: Herroepingsrecht

25. Verkoop via internet Levering Leveringstermijn: 30 dagen, tenzij anders overeengekomen Risico van verzending: steeds verkoper! Laattijdige of gebrek aan levering Vermoeden van wanprestatie in hoofde van verkoper Ontbinding d.m.v. eenvoudige kennisgeving, eventueel schadevergoeding Levering online diensten Overeenkomst op afstand: Levering

26. Verkoop via internet Onrechtmatig beding: definitie juridische gelijkheid, niet feitelijke ongelijkheid Twee criteria algemene toetsingsnorm ‘zwarte lijst’ van 33 bedingen (art. 74 WMPC) Voor verkoop via internet van belang: verbod eenzijdige wijziging leveringstermijn Verbod verhoging prijs bij weigering facturatie per elek. post. Ook: sectorale regelgeving met aanvullende onrechtmatige bedingen (vastgoedsector & automobielsector) Onrechtmatige bedingen

27. Verkoop via internet Rechtsfeiten Rechtshandelingen tegen handelaren: vrij bewijs tegen particulieren/consumenten: strikter bewijsregime Consumenten: regels inzake bewijsstukken onrechtmatig beding inzake bewijsmiddelen bij verkoop op afstand: bedingen inzake bewijslastomkering zijn nietig Bewijs

28. Verkoop via internet Verkoop aan handelaren

29. Privacy Algemene principes verwerking persoonsgegevens Rechten van de betrokkene

30. Privacy Toelaatbaarheid Uitvoering contract (art. 5, b WVP)  klanten & dienstafnemer Toestemming betrokkene (art. 5, a WVP)  accounthouder Vrijwaring vitaal belang verantwoordelijke (art. 5, f WVP)?  in internetpraktijk quasi nihil Aangifteverplichting (art. 17 WVP) courante verwerkingen inzake personeelsbeheer, loonbeheer, boekhouding, klanten- en leveranciersbeheer, etc. wel vrijgesteld van aangifte Maar: verwerking persoonsgegevens van niet-klanten! Algemene principes

31. Privacy Rechten van de betrokkene Recht op informatie Informatie m.b.t. verantwoordelijke voor de verwerking Doeleinden Rechten Recht op inzage en verbetering Recht op verzet Wegens zwaarwegende en gerechtvaardigde redenen Directe marketing  kosteloos en zonder enige motivering Verantwoordelijke moet dan stoppen met verwerking Rechten van de betrokkene

32. Sancties Burgerrechtelijke sancties Administratiefrechtelijke sancties Correctionele sancties

33. Sancties Uitgaande van de consument Afgedwongen verkoop (bij niet-naleving bepaalde regels verkoop op afstand) (!) Verlenging herroepingstermijn ( 3 maanden) Ontbinding overeenkomst + eventuele schadevergoeding Uitgaande van een concurrent Stakingsvordering Niet-naleving relevante regelgeving = oneerlijke handelspraktijk Eventueel schadevergoeding (begroting schade moeilijk, gebeurt in de praktijk minder) Burgerlijkrechtelijke sanctie

34. Sancties Uitgaande van de FOD Economie PV van waarschuwing Administratieve boete (min € 25,00 tot max. € 100.000,00); doet de strafvordering vervallen Pro Justitia à parket Uitgaande van het O.M. Overgrote deel van de bepalingen van de WMPC, WDI en WVP zijn correctioneel gesanctioneerd Ondernemer / bestuurders riskeren dus eveneens strafrechtelijke veroordelen (= psychologisch impact) Administratiefrechtelijke & Correctionele sancties

35. Internationale aspecten Herkomstlandbeginsel Rechtsmacht & bevoegdheid Toepasselijk recht

36. Internationale aspecten Art. 5 WDI  Home Country Control. Principes: de Europese harmonisatie van regels inzake informatiediensten een verplicht wederzijdse erkenning door de EU-lidstaten van rechtsregels van andere EU-lidstaten een controle op dienstverleners door het land van herkomst. Aantal uitzonderingen, o.m. inzake consumentenovereenkomsten en auteursrecht Herkomstlandbeginsel

37. Internationale aspecten Consumenten specifieke regeling indien onderneming “zijn activiteiten op het land van de consument richt’ Rechtspraak HvJ vordering dooreen consument: (a.) lidstaat waar de onderneming haar zetel heeft, (b.) lidstaat waar de consument woonplaats heeft. vordering tegen een consument: lidstaat waar de consument woonplaats heeft. Rechtskeuze: exclusieve bevoegdheid van de gekozen rechtsmacht Algemene regel Woonplaats verweerder of plaats waar de verbintenis is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd Bijzondere bepalingen / exclusieve rechtsmachten: opgelet, veel uitzonderingen! Rechtsmacht: Brussel I-Vo

38. Internationale aspecten Rechtskeuze: het recht dat de partijen hebben gekozen Consumenten (art. 6 Rome I Vo.): Indien de “verkoper zijn activiteiten o.m. op het land van de consument richt” Rechtspraak HvJ rechtskeuze is toegestaan, maar kan geen afbreuk doen aan de dwingende bepalingen Regel bij verkoop en dienstverlening: recht van het land waar de verkoper/dienstverlener zijn gewone verblijfplaats heeft Catch-all: verblijfplaats van partij die de kenmerkende prestatie moet verrichten, zoniet het land waarmee zij het nauwst verbonden is. Let wel: (1): bijzondere bepalingen voor tal van contracten (2): Rome I-Vo regelt contractuele geschillen. Voor extra-contractueel: Rome II-Vo Toepasselijk recht: Rome I-verordening

39. Nog vragen? Contacteer me gerust!Tom Devolderadvocaat Bright AdvocatenAccent Business Park - Gebouw C1 | Kwadestraat 149 / bus 22 | 8800 Roeselaretel.: +32 (51) 20 28 76 | fax: +32 (51) 21 28 76 | www.b-right.betom.devolder@b-right.bemob.: +32 (496) 76 70 62 | SkypeTM: bright_tomdevolder

40. Volgende Breakfast@Bright Knelpunten bij commerciële contracten. Bespreking van diverse courante contractuele clausules Fabriekspand Roeselare Do. 17/11/2011