Nº 5 de "Ollos de Aula" a "revista para as familias do alumnado". Edita: CGENDL. Marzo 2013.

1. Da lingua
Canto galego saben as
nosas fillas e fillos?
Un dos temas clave do ensino actual é a crecente preocu-
pación das familias en torno á capacidade dos nenos e ne-
nas para se comunicaren en varios linguas, nun contorno
OllOs
deaula Revista para as familias do alumnado
ANO I - Nº 5 - Marzo 2013
social e laboral que valora cada vez máis “saber idiomas”.
Como nais e pais debemos preocuparnos polo nivel de
competencia lingüística que van adquirindo as nosas fi-
llas e fillos durante o ensino obrigatorio, especialmente
nas linguas oficiais que define o Estatuto de Autonomía
de Galicia, é dicir, galego e castelán. E cando falamos de
competencia lingüística estamos falando da capacidade
que ten unha persoa para se comunicar sen difi-
cultade nas diversas situacións da vida cotiá, inte-
ractuando con outras persoas de modo natural e
fluído. Porque comunicarse a través dun idioma
implica un conxunto de habilidades sociais que
podemos sintetizar na capacidade para entender, ler,
escribir e, sobre todo, falar.
En contra do que moitos poderían pensar, no noso contexto,
e dada a maioritaria presenza do castelán nos medios de co-
municación e nas actividades de consumo e de ocio, debemos
Como reaccionar
preocuparnos, sobre todo, de que as nosas fillas e fillos adqui-
ran a necesaria competencia lingüística en galego. É unha res-
ante os suspensos
ponsabilidade nosa como pais e nais axudarlles a que adquiran
esa competencia, pero tamén é unha responsabilidade nosa
dos nosos fillos/as?
esixirlle a Administración, aos centros de ensino (e ao seu pro-
fesorado) que os rapaces e rapazas rematen a etapa do ensino
5 claves para
obrigatorio sabendo expresarse correctamente na lingua propia
de Galicia.
entender o
plurilingüismo
Aprobar ou
aprender
8

2. Queres poñer un
A Galipedia (a
Wikipedia en
CADENCIAS
Gracia Santorum
enderezo web galego) cumpre 10 Para escoitar
nalgún lugar e é anos. Botou a andar o
longo de máis? A nena e o grilo nun barquiño de Magin Blanco
8 de marzo de 2003 [Fol Música]. Música pop moi pegadiza acompa-
Podes acurtalo e ten agora preto de
empregando ñada de fermosas ilustracións de Leandro Lamas
100000 artigos. xunto con pequenas historias orixinais que nos le-
www.ir.gl
varán a unha viaxe apaixoante, ao mesmo tempo
que estimula a curiosidade e a creatividade posto
que nos ofrece actividades interactivas para pintar,
escribir e debuxar.
Ata o 21 de marzo está Para ler
aberto o prazo para a O carballo con botas de Anxo Moure [Sotelo
solicitude de praza nas Blanco]. Un libro para que os máis pequenos e pe-
escolas infantís da rede
Galiña Azul. Pódese ver
quenas entendan a importancia de coidar o medio
toda a información en ambiente, a fascinación da natureza e o perigo dos
www.escolasinfantis.net incendios, que destrúen todo canto é de noso. Pero
Visita www.botons.eu, unha un libro que tamén afonda na crueza da guerra e da
magnífica web dirixida a toda soidade. E sobre todo, no medio da destrución, do
a comunidade educativa e, lixo, do vello... sempre xorde a esperanza, a vida, o
dun xeito moi especial, a nais futuro. E se os bosques teñen árbores, nós teremos
e pais. contos. Que sería do ser humano sen os contos?
Para visitar
Atención! Este ano A fervenza do Ézaro e o monte Pindo.
cambian os criterios Din que é o Xallas o único río de Europa
de puntuación para que desemboca en forma de fervenza sobre
a admisión de novos o mar. Sexa ou non sexa así, ningún galego
alumnos/as nos centros nin galega debería deixar de visitar esta ma-
de ensino. O prazo de rabilla da natureza, un desnivel de 155 me-
solicitude parece que se tros e unha altura de 40 metros para vermos
vai retrasar á primeira Xa podes poñer o o inmenso mar sentindo que o ser humano,
quincena de abril. Toda Twitter en galego. aínda que é quen de destruír a natureza, segue sendo moi pequeno ao
a información en http:// Vai a axustes ou seu carón. Á esquerda, unha mole granítica de formas encristadas e
ir.gl/6f900e configuracións e caprichosas con profundos vales de difícil acceso, 627 metros sobre o
selecciona a nosa nivel do mar, o inmenso monte Pindo.
lingua entre as 35 Revista editada pola CGENDL
2 dispoñibles. www.coordinadoraendl.org
ollosdeaula@gmail.com 7

3. Palabras do ensino A preguntaComo reaccionar ante os suspensos
?
Lines Salgado
dos nosos fillos/as?
{APROBAR ou APRENDER? [2]} Falabamos no
número anterior
Responde: Felicidad Barreiro Fernández
[Profesora da Facultade de Ciencias da Educación da
que aprobar e Universidade de Santiago]
aprender non son a mesma cousa. Se lembrades, diciamos que aprobar era
obter unha cualificación de aprobado nunha materia ou nun exame e que
aprender, aínda que puidese parecer o mesmo, era unha cousa ben diferen-
te. A forma na que as nais e os pais reaccionamos ante as baixas cualificacións
dos nosos fillos ten importancia. Debemos escoitalos e apoialos cando fraca-
san, especialmente cando sabemos que houbo esforzo pola súa parte, animé-
molos a seguir traballando.
A investigación demostrou a importancia que teñen as atribucións que os
estudantes realizan dos seus éxi-
tos e fracasos, xa que o alumnado
que habitualmente acada bos
resultados académicos adoita
achacar o seu rendemento
nos exames ao seu esforzo
persoal, mentres que os peores
estudantes consideran que o
Aprender é adquirir o coñecemento de algo por medio do estudo. Para aprobar depende da boa sorte e
aprender, temos que ter un dicionario ao noso carón cando estudamos e o suspenso da súa escasa capaci-
consultar todas as palabras que non comprendemos. Temos que ler toda a dade.
lección, non só os apartados máis importantes. Temos tamén que ir lendo Se un rapaz pensa que non ten capacidade para os es-
os libros de lectura con calma, reflexionando sobre eles, tratando de com- tudos, non vai mostrar interese por estudar, posto que
prender o argumento e as reaccións dos personaxes. E tampouco estaría considerará que as horas que dedica ao estudo non
mal facer unha pequena ficha de cada libro. Así practicabamos os resumos. van ter moita influencia sobre o seu rendemento nos
Para aprender debemos intentar relacionar as cousas das diferentes materias exames. Por iso, os pais debemos escoitar as razóns
entre si, e non poñer muros infranqueables entre o que é de lingua, o que é que os nosos fillos e fillas dan acerca dos seus sus-
de matemáticas ou o que é de inglés. Para aprender debemos pasar tempo pensos.
intentando descubrir como se resolve un problema que se nos atravesou. É importante que o noso fillo considere que o fracaso
Para aprender temos que revisar os erros e corrixilos. Temos que refacer as se debeu á falta de esforzo suficiente, xa que, desta for-
láminas de plástica ata que saian ben, ou volver presentar os traballos que ma, a próxima vez procurará traballar con máis afán. Se lle
quixemos facer “atalleiramente”. Para aprender, sobre todo, temos que ser quita importancia ao feito de suspender ou afirma que o fraca-
curiosos e non conformarnos cos mínimos. so é debido ao profesor, é menos probable que aumente a
E non esquezamos que todo isto é para algo, porque… que médicos, pesca- súa dedicación ao estudo.
deiros, condutores, avogados, fontaneiros ou veterinarios queremos que nos En calquera caso, ademais de escoitar aos nosos fillos,
atendan no futuro? Os que aprobaron ou os que aprenderon? deberiamos falar co seu titor para obter información
sobre o baixo rendemento acadado.
6 3

4. O tema 5 claves para entender
3.- O plurilingüe tende
o plurilingüismo a ser un individuo
Unha sociedade José Manuel Vez Jeremías con boas actitudes e
multilingüe é un modelo Catedrático e profesor da Área de Didáctica da Lingua e da competencias intercul-
de plurilingüismo? Non, Literatura da Universidade de Santiago
Director do Observatorio Atrium Linguarum turais. Comprende mellor
porque o multilingüismo e participa máis doutros
é un fenómeno social puntos de vista, alimenta unha
e o plurilingüismo é 1.- Na definición incluída no Marco europeo
común de referencia para as linguas [http://ir.gl/ perspectiva crítica sobre as pers-
unha característica
bf5bd2] márcase a énfase sobre: pectivas dos demais e mantén vivo o
individual. Non todas
a) a persoa coma individuo/usuario nunha socie- desexo de actuar colaborativamente
as linguas dispoñen do
termo ‘plurilingüismo’ dade multilingüe que emprega un repertorio de xunto a outras persoas. O plurilingüe
para marcar este linguas en función dun propósito; ten mellores opcións para ser un cida-
b) a natureza psicolóxica deste repertorio, que dán intercultural, tolerante e flexible, global, unha nena sevillana/un neno
feito distintivo.
non é unha ampliación de linguas almacenadas aberto ao diálogo entre culturas. zamorano incorpora á súa compe-
Debemos falar, pois, de
en colectores separados senón unha intrincada tencia existencial as dúas linguas coa
‘persoas plurilingües’
rede de transferencias. 4.- A cuestión non é discutir pluri- máis alta ‘estima’ (inglés/español). O
e de ‘sociedades
seu capital de conciencia lingüística
multilingües’. lingüismo si/non, senón que tipo de
2.- A interpretación na Guía para o desenvol- é diferente ao dunha nena galega/
plurilingüismo queremos conseguir a
vemento de políticas lingüísticas educativas en un neno vasco. Estes últimos han
través do sistema educativo. Na rede
Europa. Da diversidade lingüística á educación de incorporar as dúas linguas de
galega dos centros plurilingües hai
plurilingüe [http://ir.gl/5ab160] clarifica: prestixio a unha lingua propia, am-
que ter en conta:
a) o plurilingüismo é cambiante e dinámico. Un biental e oficial, que está en relación
individuo pode ter competencias de diferente
a) o obxectivo do plurilingüismo non
asimétrica. A lingua vehicular franca
nivel en varias linguas nun intre determinado e é ensinar contidos curriculares en in-
non pode impoñerse como factor
noutro as cousas poden cambiar; glés; é desenvolver unha competencia
de integración global esquecendo as
b) o plurilingüismo non é plurilingüe/intercultural como unha linguas vinculares da cidadanía.
estraño; vivir xogando coa forma de vivir xuntos. Isto non
capacidade de alter- é posible sen unha toma de 5- Familias e alumnos antepoñen
nancia e mestura conciencia do concepto os resultados en inglés aos
de linguas de ‘equidade’; doutras linguas. É preciso
é o máis 2) o plurilingüismo reflexionar sobre a diversidade como
normal no xamais é excluín- peza clave na construción dunha
mundo. te: ou é inclusivo cidadanía plurilingüe e intercultural:
ou non é plu- a lingua vehicular global pode non
rilingüismo. respectar as linguas vinculares cotiás
Coa achega debido ás relacións asimétricas entre
do pluri- linguas con gran/menor estima.
lingüismo
4 5