Nota ekonomi asas SPM yang dibina khas berpandukan gabungan skema-skema soalan percubaan negeri-negeri, dipadatkan untuk memudahkan pembacaan pelajar yang mengambil kertas ini. Dibina juga selaras dengan huraian sukatan yang disediakan oleh KPM. Boleh dibaca seiringan dengan buku teks. Pelajar akan lebih mudah memahami dan mengetahui fakta-fakta dan huraian-huraian yang perlu dijawab berdasarkan soalan-soalan dikemukakan. Ini ialah unit 5 tajuk untuk tingkatan4.

1. EKONOMI ASAS
TINGKATAN 4
UNIT 5 : PASARAN

2. 5.1 Konsep Pasaran
• Pasaran – keadaan di mana penjual dan
pembeli bertemu utk menentukan harga dan
kuantiti sesuatu brg atau faktor pengeluaran
yg diurusniagakan secara langsung atau tidak
langsung.
• Syarat-syarat yg kewujudan sesuatu pasaran:
Terdpt brg utk diurusniagakan
Bertemu langsung atau tidak langsung
Terdpt harga brg yg dipersetuju oleh penjual dan
pembeli utk menentukan kuantiti brg yg
diurusniagakan
copyright K.C.CHUAH 2

3. 5.2 PASARAN BARANGAN
Pasaran barangan
def- pasaran yg menjual & membeli brg &
perkhidmatan.
Permintaan Pasaran
Def- jumlah kuantiti brg tertentu yg diminta oleh
semua pengguna dlm sesuatu pasaran pd
suatu tingkat harga dlm tempoh masa
tertentu.
copyright K.C.CHUAH 3

4. 5.2 PASARAN BARANGAN
Jadual Permintaan Pasaran
Def – menunjukkan hubungan antara harga &
kuantiti sesuatu brg yg diminta oleh semua
pengguna dlm sesuatu pasaran.
HARGA KUANTIT YG DIMINTA (Biji)
Ramli Mydin Subra Pasaran
8 1 2 1 4
6 2 4 2 8
4 3 6 3 12
2 4 8 4 16
JADUAL PERMINTAAN PASARAN BUAH DURIAN
copyright K.C.CHUAH 4

5. 5.2 PASARAN BARANGAN
- Berdasarkan jadual di atas, diandaikan terdpt 3 org
pengguna shj iaitu Ramli, Mydin & Subra.
-jadual menunjukkan kuantiti yg diminta oleh Ramli,
Mydin & Subra pd pelbagai tingkat harga.
- Apb harga naik drp RM2 kpd RM4, maka kuantiti
permintaan pasaran turun drp 16 kpd 12 biji.
- Sebaliknya, apb harga jatuh drp RM8 kpd RM6,
maka kuantiti permintaan pasaran naik drp 4 kpd
8 biji.
copyright K.C.CHUAH 5

6. 5.2 PASARAN BARANGAN
Keluk Permintaan Pasaran
Harga
(RM)
10 D
8
6
4
D
2
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Kuantiti Diminta (biji)
KELUK PERMINTAAN PASARAN BUAH DURIAN
copyright K.C.CHUAH 6

7. 5.2 PASARAN BARANGAN
Penerangan….. cuba….
copyright K.C.CHUAH 7

8. 5.2 PASARAN BARANGAN
Bagaimana Pembentukan Keluk Permintaan Pasaran
Contoh : Lukiskan pembentukan keluk permintaan
Pasaran berdasarkan jadual yg diberikan & jelaskan
HARGA KUANTIT YG DIMINTA (unit)
Amani Mokhtar
20 12 16
30 8 12
40 4 8
copyright K.C.CHUAH 8

9. 5.2 PASARAN BARANGAN
Pembentukan Keluk permintaan pasaran di atas;
-Keluk permintaan pasaran diperoleh dgn menjumlahkan
permintaan semua individu secara mendatar pd pelbagai
tingkat harga
-pd tingkat harga rm20, kuantiti DD Amani ialah 12unit, kuantiti
DD Mokhtar ialah 16unit. Maka kuantiti DD pasaran ialah 28
unit yg ditunjukkan di titik C.
copyright K.C.CHUAH 9

10. 5.2 PASARAN BARANGAN
-pd tingkat harga rm30, kuantiti DD Amani ialah 8 unit,
kuantiti DD Mokhtar ialah 12unit. Maka kuantiti DD
pasaran ialah 20 unit yg ditunjukkan di titik B.
-pd tingkat harga rm40, kuantiti DD Amani ialah 4unit,
kuantiti DD Mokhtar ialah 8unit. Maka kuantiti DD
pasaran ialah 12 unit yg ditunjukkan di titik A.
-apb titik A, B, C disambung maka terbentuklah keluk
permintaan pasaran.
Keluk permintaan pasaran lebih landai drp keluk
permintaan individu.
copyright K.C.CHUAH 10

11. 5.2 PASARAN BARANGAN
Penawaran Pasaran
Def- jumlah kuantiti brg tertentu yg sanggup
ditawarkan oleh semua firma dlm sesuatu
pasaran pd suatu tingkat harga dlm tempoh
masa tertentu
copyright K.C.CHUAH 11

12. 5.2 PASARAN BARANGAN
Jadual Penawaran Pasaran
Def – menunjukkan hubungan antara harga &
kuantiti sesuatu brg yg ditawarkan oleh semua
firma dlm sesuatu pasaran.
HARGA KUANTIT YG DITAWARKAN (BOTOL)
FIRMA X FIRMA Y Pasaran
4 5 8 13
3 4 6 10
2 3 4 7
1 2 2 4
Jadual Penawaran Pasaran Sos Cili
copyright K.C.CHUAH 12

13. 5.2 PASARAN BARANGAN
Jadual menunjukkan pasaran sos cili yg terdpt 2
buah firma shj iaitu firma X & firma Y.
Lajur2 dlm jadual menunjukkan kuantiti sos cili
yg ditawarkan dlm pelbagai tingkat harga.
Kuantiti penawaran pasaran sos cili dikira dgn
mencampurkan kuantiti penawaran semua
firma dlm pasaran dlm setiap tingkat harga.
Apb harga pd RM4, firma X menawarkan 5 botol
& firma Y menawarkan 8 botol.maka kuantiti
SS pasaran ialah 13 botol.
copyright K.C.CHUAH 13

14. 5.2 PASARAN BARANGAN
Apb harga pd RM3, firma X menawarkan 4 botol
& firma Y menawarkan 6 botol.maka kuantiti
SS pasaran ialah 10 botol.
Apb harga pd RM2, firma X menawarkan 3 botol
& firma Y menawarkan 4 botol.maka kuantiti
SS pasaran ialah 7 botol.
Apb harga pd RM1, firma X menawarkan 2 botol
& firma Y menawarkan 2 botol.maka kuantiti
SS pasaran ialah 4 botol.
copyright K.C.CHUAH 14

15. 5.2 PASARAN BARANGAN
Keluk Penawaran Pasaran
Def- keluk yg menunjukkan jumlah kuantiti sesuatu brg
yg ditawarkan oleh semua firma pd satu harga
tertentu.
Harga
(RM)
4 S
3
2
1 S
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
copyright K.C.CHUAH 15

16. 5.2 PASARAN BARANGAN
Bagaimana Pembentukan Keluk Penawaran Pasaran
Contoh : Lukiskan pembentukan keluk penawaran
Pasaran berdasarkan jadual yg diberikan & jelaskan
HARGA KUANTIT YG DITAWARKAN (BOTOL)
FIRMA X FIRMA Y Pasaran
4 5 8 13
3 4 6 10
2 3 4 7
1 2 2 4
Jadual Penawaran Pasaran Sos Cili
copyright K.C.CHUAH 16

17. 5.2 PASARAN BARANGAN
Pembentukan Keluk penawaran pasaran di atas;
-Keluk penawaran pasaran diperoleh dgn menjumlahkan
penawaran semua firma secara mendatar pd pelbagai
tingkat harga
-pd tingkat harga rm4, kuantiti SS firma X ialah 5botol,
kuantiti SS firma Y ialah 8botol. Maka kuantiti SS pasaran
ialah 13 botol yg ditunjukkan di titik a.
copyright K.C.CHUAH 17

18. 5.2 PASARAN BARANGAN
-pd tingkat harga rm3, kuantiti SS firma X ialah 4botol,
kuantiti SS firma Y ialah 6botol. Maka kuantiti SS
pasaran ialah 10 botol yg ditunjukkan di titik b.
-pd tingkat harga rm2, kuantiti SS firma X ialah 3botol,
kuantiti SS firma Y ialah 4botol. Maka kuantiti SS
pasaran ialah 7 botol yg ditunjukkan di titik c.
-pd tingkat harga rm1, kuantiti SS firma X ialah 2botol,
kuantiti SS firma Y ialah 2botol. Maka kuantiti SS
pasaran ialah 4 botol yg ditunjukkan di titik d.
copyright K.C.CHUAH 18

19. 5.2 PASARAN BARANGAN
-apb titik a,b,c,d disambung maka terbentuklah
keluk penawaran pasaran.
Keluk penawaran pasaran lebih landai drp keluk
penawaran individu.
Di mana keluk penawaran pasaran cerun dr ke
atas dr kiri ke kanan iaitu menunjukkan
hubungan positif/langsung
copyright K.C.CHUAH 19

20. 5.2 PASARAN BARANGAN
Keseimbangan Pasaran
Def – keadaan apb kuantiti penawaran pasaran
sama dgn kuantiti permintaan pasaran pd
suatu tingkat harga yg dipersetujui oleh para
penjual dan pembeli.
copyright K.C.CHUAH 20

21. 5.2 PASARAN BARANGAN
Berikut ialah jadual keseimbangan pasaran brg X
HARGA (RM) KUANTITI DIMINTA (Unit) KUANTITI DTAWAR (Unit)
100 20 60
80 30 50
60 40 40
40 50 30
20 60 20
Jadual di atas menunjuk pasaran brg x yg mencapai
keseimbangan pd harga RM60. Ini kerana kuantiti SS pasaran
adalah sama kuantiti DD pasaran iaitu 40unit.
Maksudnya, harga keseimbangan pasaran brg x ialah
RM60 dan kuantiti keseimbangan ialah 40unit.
copyright K.C.CHUAH 21

22. 5.2 PASARAN BARANGAN
Harga
(RM)
D
S
100
80
60
40
20
S D
0 10 20 30 40 50 60 Kuantiti Pasaran brg x (unit)
Keluk Keseimbangan Pasaran Brg x
copyright K.C.CHUAH 22

23. 5.2 PASARAN BARANGAN
Ketidakseimbangan Pasaran
Def- apb kuantiti permintaan pasaran tidak sama dgn kuantiti
pernawaran pasaran pd tingkat harga tertentu.
Lebihan Penawaran – lebihan kuantiti penawaran pasaran
berbanding dgn kuantiti permintaan pasaran pd tingkat harga
tertentu.
(kurangan kuantiti permintaan pasaran berbanding dgn kuantiti penawaran
pasaran pd tingkat harga tertentu)
Lebihan Permintaan - lebihan kuantiti permintaan pasaran
berbanding dgn kuantiti penawaran pasaran pd tingkat harga
tertentu.
(kurangan kuantiti penawaran pasaran berbanding dgn kuantiti permintaan
pasaran pd tingkat harga tertentu)
copyright K.C.CHUAH 23

24. 5.2 PASARAN BARANGAN
HARGA KUANTITI KUANTITI Keadaan Pasaran Apakah yg
(RM) DIMINTA DITAWAR (Unit) berlaku
(Unit) terhadap harga
pasaran
100 20 60 Lebihan Turun
Penawaran
80 30 50 Turun
60 40 40 Tetap
40 50 30 Lebihan Naik
Permintaan
20 60 20 Naik
copyright K.C.CHUAH 24

25. 5.2 PASARAN BARANGAN
Harga
(RM)
D Apb harga pd RM80, Kuantiti SS
Lebihan S
100 ialah 50 unit dan kuantiti DD ialah
penawaran
30 unit. Maka terdpt Lebihan
80 Penawaran sbyk 20 unit.
Kesan, mekanisme harga
60 E
menyebabkan harga pasaran turun
sehingga mencapai keseimbangan di
titik E.
40
20 Lebihan Apb harga pd RM40, Kuantiti DD
S permintaan D ialah 50 unit dan kuantiti SS ialah 30
unit. Maka terdpt Lebihan
0 10 20 30 40 50 60
Kuantiti Pasaran brg x Permintaan sbyk 20 unit.
(unit)
Kesan, mekanisme harga
menyebabkan harga pasaran naik
Harga keseimbangan ialah RM60 & sehingga mencapai keseimbangan di
kuantiti keseimbangan ialah 40 unit. titik E.
copyright K.C.CHUAH 25

26. Soalan :
Jadual di bawah menunjukkan kuantiti diminta oleh Ali dan Kudin serta
kuantiti ditawarkan oleh Syarikat Lisa dan Syarikat Alya.
Harga Kuantiti diminta (unit) Kuantiti ditawar (unit)
(RM) Ali Kudin Pasaran Syarikat Syarikat Pasaran
Lisa Alya
10 70 L 160 20 20 40
20 60 70 M 30 40 70
40 40 30 70 N 60 130
i) Berapakah nilai L, M, N? [3 markah]
ii) Lukis keluk keseimbangan pasaran di atas kertas graf. [4markah]
(gunakan skala 2cm:10 unit pada paksi harga dan 2cm : 20 unit pd paksi
kuantiti) [4markah]
iii) Jelaskan keadaan pasaran pada harga RM20 dan RM40. [4 markah]
copyright K.C.CHUAH 26

27. 5.3 PASARAN FAKTOR
Maksud Pasaran Faktor
Pasaran Faktor – pasaran yg menjalankan
urusniaga faktor2 pengeluaran.
Terdpt 3 jenis pasaran faktor;
- Pasaran buruh
- Pasaran modal
- Pasaran tanah
copyright K.C.CHUAH 27

28. 5.3 PASARAN FAKTOR
Pasaran Buruh
• Dlm pasaran buruh, sektor isi rumah
menawarkan faktor buruh kpd sektor firma
utk mengeluarkan brg & perkhidmatan.
• Sektor firma membyr harga kpd kpd sektor isi
rumah yg dikenali upah. (ganjaran kpd faktor
buruh)
Membayar upah
Isi rumah firma
Menyediakan faktor buruh
copyright K.C.CHUAH 28

29. 5.3 PASARAN FAKTOR
• Permintaan buruh- bil yg sanggup diambil oleh
firma utk bekerja pd suatu tingkat kadar upah
dlm tempoh masa tertentu. Rujuk m.s3
Kadar
Kadar upah Kuantiti upah
(RM)
sehari (RM) buruh 100
D
diminta
80
100 10
80 20 60
60 30 40
40 40
20
20 50 D
0 10 20 30 40 50 Kuantiti
BURUH (orang)
KELUK PERMINTAAN
PASARAN BURUH
copyright K.C.CHUAH 29

30. 5.3 PASARAN FAKTOR
• Penawaran buruh- bil buruh yg sanggup bekerja pd suatu tingkat upah dlm
tempoh masa tertentu
Kadar
upah
Kadar upah Kuantiti (RM) S
100
sehari ( RM) buruh
ditawarkan 80
100 50
60
80 40
60 30 40
40 20 20 S
20 10
0 10 20 30 40 50 Kuantiti
BURUH (orang)
KELUK PERNAWARAN PASARAN BURUH
copyright K.C.CHUAH 30

31. 5.3 PASARAN FAKTOR
Keseimbangan Pasaran Buruh – keadaan apb jumlah
buruh yg diminta sama dgn jumlah buruh yg
ditawarkan pd tingkat kadar upah tertentu.
Ketidakseimbangan pasaran buruh – berlaku
disebabkan lebihan permintaan atau lebihan
penawaran dlm pasaran buruh.
copyright K.C.CHUAH 31

32. 5.3 PASARAN FAKTOR
Contoh soalan keluk keseimbangan pasaran buruh
Rajah menunjukkan keluk keseimbangan pasaran buruh.
Upah (RM)
1000 V
E
600 W
Kuantiti
buruh
20 30 70 80 (orang)
Terangkan keadaan pasaran buruh di V dan di W. [6 markah]
(soalan dipetik drp SPM kertas 2 004)
copyright K.C.CHUAH 32

33. 5.3 PASARAN FAKTOR
Contoh Penerangan
Keadaan di V
Apb upah pd RM1000, Kuantiti SS buruh ialah 80 orang dan Brp upah?
kuantiti DD buruh ialah 20 orang. Maka terdpt Lebihan QSS & QDD brp?
Nyata lebihan DD
Penawaran sbyk 60 orang. atau SS?
Kesan, mekanisme pasaran menyebabkan kadar upah turun Kadar upah naik atau
sehingga mencapai keseimbangan di titik E. turun?
Keadaan di W
Brp upah?
Apb harga pd RM600, Kuantiti DD buruh ialah 70 orang dan QSS & QDD brp?
kuantiti SS buruh ialah 30 orang. Maka terdpt Lebihan Nyata lebihan DD
Permintaan sbyk 40 orang. atau SS?
Kesan, mekanisme pasaran menyebabkan kadar upah naik Kadar upah naik atau
turun?
sehingga mencapai keseimbangan di titik E.
copyright K.C.CHUAH 33

34. 5.3 PASARAN FAKTOR
Pasaran Modal
• def– pasaran yg menjalankan kegiatan urusniaga modal kewangan.
• firma meminjam modal kewangan drp bank perdagangan utk membiayai
brg modal (be… ingat lagi ko contoh brg modal…?)
• Firma yg meminjam dgn bnk perdagangan dikena kadar faedah.
• Kadar faedah – harga yg dibayar utk modal kewangan.
• Di msia, institut kewangan yg menawarkan modal kewangan seperti – bnk
perdgngan, syarikat kewangan, bnk saudagar, syarikat insuran & sbgnya.
Contoh Keluk Pasaran Modal
Kadar D
faedah s
(RM) E
p
s D
Q Q modal diminta &
ditawarkan
copyright K.C.CHUAH 34

35. 5.3 PASARAN FAKTOR
Pasaran Tanah
• Def- pasaran yg menjalankan kegiatan urus niaga faktor tanah.
• Pemilik tanah akan menerima sewa dgn menyewa tanah kpd
penyewa tanah (firma/pengeluaran)
• Penyewa tanah menggabungkan faktor tanah & faktor2
pengeluaran yg lain utk mengeluarkan brg & perkhidmatan.
• Contoh pasaran tanah S
– Pasaran tanah pertanian Kadar D
Sewa
– Pasaran tanah industri (RM) E
p
– Pasaran tanah perumahan
D
– Pasaran tanah hartanah S
Q Q tanah diminta &
ditawarkan
Contoh Keluk Pasaran Tanah
copyright K.C.CHUAH 35

36. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan
Ekonomi 2 Sektor
Maksud Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Aliran Pusingan Pendapatan dan Perbelanjaan Ekonomi 2 Sektor
– aliran pendptan faktor drp sektor firma kpd sektor isi rumah
& aliran perbelanjaan penggunaan drp sektor isi rumah kpd
sektor firma.
Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor – pengaliran
wang & brg antara sektor isi rumah & sektor firma melalui
pasaran faktor dan pasaran brgn dlm ekonomi 2 sektor.
copyright K.C.CHUAH 36

37. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Pasaran faktor
Dlm pasaran ini, sektor isi rumah (pemilik faktor2 pengeluaran)
menawarkan faktor2 pengeluaran.
Manakala,
Sektor firma (pembeli faktor2 pengeluaran) meminta faktor2
pengeluaran itu utk mengeluarkan brg & perkhidmtan.
Pasaran barangan
Dlm pasaran ini, sektor isi rumah(pembeli) meminta brg &
perkhidmatan.
Manakala,
Sektor firma (penjual) menawarkan brg & perkhidmatan kpd
sektor isi rumah.
copyright K.C.CHUAH 37

38. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Aliran Fizikal
Aliran I – membekalkan faktor2 pengeluaran
Sektor Isi Sektor Firma
Rumah
Aliran II – menjual brg & perkhidmatan
Aliran I – Sektor isi rumah membekalkan faktor2 pengeluaran kpd
sektor firma.Contoh: buruh, modal, tanah, usahawan.
Aliran II – Sektor firma menjual brg & perkhidmatan kpd sektor isi
rumah.
copyright K.C.CHUAH 38

39. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Aliran Wang
Aliran I – membyr harga kpd brg & perkhidmatan
Sektor Isi Sektor Firma
Rumah
Aliran II – membyr ganjaran kpd faktor2 pengeluaran
Aliran I – Sektor isi rumah membyr harga brg perkhidmatan kpd sektor
firma.
Aliran II – Sektor firma membyr ganjaran kpd faktor2 pengeluaran kpd
sektor isi rumah. Contoh ganjaran faktor: upah, sewa,
faedah, untung.
copyright K.C.CHUAH 39

40. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Pasaran Faktor
Aliran I – faktor2 pengeluaran
Sektor Isi Sektor Firma
Rumah
Aliran II – pendapatan / ganjaran faktor2 pengeluaran
Aliran I – isi rumah akan membekalkan faktor2 pengeluaran kpd firma iaitu
buruh, tanah, modal, usahawan
Aliran II – isi rumah menerima pendapatan iaitu upah, sewa, faedah, untung
drp firma
copyright K.C.CHUAH 40

41. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Pasaran Barangan
Aliran I – perbelanjaan / penggunaan
Sektor Isi Sektor Firma
Rumah
Aliran II – brg & perkhidmatan
Aliran I – isi rumah akan membelanjakan pendapatan utk membeli brg &
perkhidmatan yg dtawarkan oleh firma.
Aliran II – Firma akan menghasilkan brg & perkhidmatan utk dijual kpd isi
rumah.
copyright K.C.CHUAH 41

42. 5.4 Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Perbezaan antara aliran fizikal & aliran wang
Aspek Aliran Fizikal Aliran Wang
Definasi Aliran faktor2 pengeluaran & barangan Aliran pendptan faktor2 pengeluaran
& perbelanjaan isi rumah
Komponen Mengandungi faktor2 pengeluaran (buruh, Mengandungi ganjaran faktor2
tanah, modal, usahawan) & brg & pengeluaran (upah,sewa, faedah,
perkhidmatan untung) & perbelanjaan isi rumah
Arah aliran Bermula drp isi rumah kpd sektor firma & Bermula drp sektor firma kpd sektor
seterus kpd sektor isi rumah semula isi rumah & seterus kpd sektor firma
semula
Fungsi 1. Isi rumah bekalkan faktor2 1. Firma membyr harga faktor2
pengeluaran kpd firma utk proses dlm bentuk wang
pengeluaran 2. Isi rumah belanjakan pdptan
2. Firma bekalkan brg & perkhidmatan utk membeli brg &
kpd isi rumah perkhidmatan
copyright K.C.CHUAH 42

43. Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Perbezaan antara Pasaran Brg & Pasaran Faktor
Pasaran Barang Pasaran Faktor
menjual/membeli brg & perkhidmatan Menjual/membeli faktor2
pengeluaran(contoh2)
Firma/pengeluar menawarkan brg Firma/ pengeluar meminta faktor2
pengeluaran(contoh)
Isi rumah/pengguna meminta brg Isi rumah/pengguna menawarkan faktor2
pengeluaran(contoh)
Berlaku aliran brg & perkhidmtan drp Berlaku aliran faktor pengeluaran drp isi
firma kpd isi rumah rumah kpd firma
Berlaku aliran perbelanjaan drp isi Berlaku aliran pendptan drp firma kpd isi
rumah kpd firma rumah
copyright K.C.CHUAH 43

44. Aliran Pusingan Pendapatan Ekonomi 2 Sektor
Latihan
II
Pasaran X
Pasaran Y
I
I = bekerja di kilang kasut
II = mengeluarkan kasut
1) Apakah pasaran X & pasaran Y.
2) Bezakan antara pasaran X & pasaran Y.
copyright K.C.CHUAH 44