Sessieronde 1 Zaal: Penn ll Titel: Opening up education: tegen welke juridische vraagstukken loopt u aan? Sprekers: Esther Hoorn (Rijksuniversiteit Groningen), Robert Schuwer (Open Universiteit)

1. Open Education en juridische vraagstukken
Esther Hoorn – SIG Direct
Robert Schuwer – SIG OER
1

2. Vooraf: mag dit?
• Je post als lerende bij een MOOC over literatuur
een kort essay in het forum. Je ziet die later terug
in een andere MOOC van dezelfde universiteit
zonder bronvermelding.
• Een medewerker gebruikt studentengegevens uit
een MOOC voor learning analytics, zonder dat
studenten dat weten.
2

3. Agenda
• Wat is open education?
• Welke vraagstukken spelen bij ieder van de
componenten van open education?
• Bill of Rights
• Enkele casussen
3

4. Wat is open education: het 5COE denkmodel
Leermaterialen
Van lerende
Van omgeving
Vraag
Open
Education
Services
Aanbod
Onderwijsinspanning
4 bron: gebaseerd op artikel Mulder & Janssen in Trendrapport OER 2013

5. Vingerafdruk van openheid
• Op ieder van de componenten kun je als instelling
besluiten in welke mate je open wilt zijn (klassiek
en digitaal)  vingerafdruk van openheid
0%
Mate van openheid
100%
Leermaterialen
Services
Onderwijsinspanning
Vraag van lerende
Vraag van omgeving
5

6. Vormen van open
Leermaterialen
•Open in plaats
•Open in tijd
•Open in tempo
•Open in programma
•Open toegang (geen
ingangseisen)
•Gratis beschikbaar
•Open in 4R zin:
•Reuse
•Revise
•Remix
•Redistribute
Open
Education
Niet per se gratis!
Services
6
Onderwijsinspanning

7. OER / OCW
Leermaterialen
•Open in plaats
•Open in tijd
•Open in tempo
•Open in programma
•Open toegang (geen
ingangseisen)
Services
7
•Gratis beschikbaar
•Open in 4R zin:
•Reuse
•Revise
•Remix
•Redistribute
OER/
OCW
Onderwijsinspanning

8. MOOC
Leermaterialen
•Open in plaats
•Open in tijd
•Open in tempo
•Open in programma
•Open toegang (geen
ingangseisen)
•Forum
•Feedback
•Examen
•Certificaat
8
•Gratis beschikbaar
•Open in 4R zin:
•Reuse
•Revise
•Remix
•Redistribute
MOOC
•Docent
•Tutor
Services
Onderwijsinspanning

9. Wat leert ons dit?
• Juridische
vraagstukken gaan
niet alleen over
copyright materiaal
• Alle elementen van
open education
geven ieder hun
eigen juridische
uitdagingen
9

10. Rechtenkwesties
bij de vingerafdruk van openheid
Bill of rights ..
for learning in the digital age
•
•
•
•
•
•
•
•
•
The right to access
CC BY 3.0 Flickr bistandsaktuelt
The right to financial transparency
The right to pedagogical transparency
The right to quality and care
The right to have great teachers
The right to privacy
The right to create public knowledge
The right to own one’s personal data and intellectual property
The right to be teachers
10
https://www.edsurge.com/n/2013-01-23-a-bill-of-rights-and-principles-for-learning-in-the-digital-age

11. Case 1: Afspraken tussen de instelling en een
aanbieder van een MOOC platform
Coursera
Bill of rights
• The right to access
•
• The right to financial transparency
• The right to pedagogical
•
transparency
• The right to quality and care
• The right to have great teachers
•
• The right to privacy
• The right to create public
•
knowledge
•
• The right to own one’s personal data
and intellectual property
• The right to be teachers
gemaakte werken NB: ook
van studenten
gebruikersgegevens, NB: van
eigen studenten en andere
gebruikers
onderwijsinspanning
diensten rond certificering etc
mogelijk (commerciële)
aanbiedingsvormen door het
platform
11
Educause brief: Copyright challenges in a MOOC environment

12. Case 2: Vraag van omgeving
• Raakvlak met Open Access:
Onderwijsmateriaal voor
maatschappelijke valorisatie
van onderzoek
• Als afgesproken resultaat van
Europees onderzoeksproject
• Online course voor activisten
• Niet gratis (kosten
leermateriaal), wel
transparant
• Interactive approach
• EU recommendation on
Access en preservation:
prikkels nodig voor ‘culture of
sharing’
12

13. Case 3: Vraag van lerende
• Waarom geen
audiovisueel essay als
examenwerkstuk?
• Co-creatie
• Student als maker
• The right to create
public knowledge
• Auteurswet: citaatrecht
• Geoorloofd hergebruik:
Flexibel auteursrecht
13
Jiro Yoshigawa, Zelfregulering van Web 2.0 toepassingen in het hoger onderwijs

14. Case 4: Onderwijsinspanning & services
• Docent werkt niet meer
in hoofdzaak voor bij een
instelling ingeschreven
studenten.
• Wat zegt de Wet op het
Hoger Onderwijs
daarover?
• Wie heeft zeggenschap
als anderen belangrijke
diensten leveren?
• Afspraken maken:
• SURF AV contracten-tool
R.G.Louw, Het Nederlands hoger onderwijsrecht : een thematisch commentaar
14http://www.surf.nl/Auteursrechten/nl/landschap/relaties/auteurgebruiker/Pages/AVcontractentool.aspx

15. Case 5 en slot: Leermaterialen
Transparantie over gebruikte literatuur
•
•
•
•
•
Readerregeling: Uitzondering voor hergebruik van
auteursrechtelijk beschermd materiaal in het
onderwijs niet goed ‘vertaald’ voor digitale tijdperk
Raquel Xalabarder, WIPO Study on Copyright
Limitations and Exceptions
Nu: Afkoopsom voor hergebruik in besloten
leeromgeving
Knelt met prikkel voor sharing en Open als default
VSNU De Nederlandse Gedragscode
Wetenschapsbeoefening Principes van goed
wetenschappelijk onderwijs en onderzoek
eist ook transparantie over gebruikte bronnen
• Advies:
1. Zorg voor transparantie over gebruikte literatuur
2.Stimuleer discussie over Bill of Rights
3. Juridische aspecten bij het proces rond opening up
education opnemen in de Basis Kwalificatie Onderwijs
15

16. Conclusie
• Besef de veelheid en breedheid van juridische
kwesties rondom open education
• Betrek docenten bij de discussie over
rechtenkwesties
16

17. Dank voor uw aandacht
• Esther Hoorn
• e.hoorn@rug.nl
17
• Robert Schuwer
• info@robertschuwer.nl