SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 28
Descargar para leer sin conexión
Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos 
1. AS RELACIÓNS ENTRE NATUREZA E SOCIEDADE
•Evolución da relación natureza-sociedade durante a Idade Contemporánea: 
•Dependencia da natureza (1789-principios século XX): 
•A poboación continúa vivindo da agricultura e a gandaría. 
•Tecnoloxía moi limitada; as ferramentas utilizadas empregaban a forza física das persoas e dos animais para poder funcionar. 
•Producción pouco abundante, posto que os recursos minerais (ferro, cobre, prata) extraíanse con dificultade e en pouca cantidade. 
•A dependencia coa natureza é total. 
1.1. A RELACIÓN ENTRE NATUREZA E SOCIEDADE MUDOU CO TEMPO
•Natureza como fonte inesgotable de riqueza (a partir da Revolución Industrial) 
•Utilización doutras fontes de enerxía (carbón e, máis tarde, petróleo): permitiron a aparición de máquinas eficaces e potentes. 
•Produción máis rápida e máis doada (traballo humano máis sinxelo). 
•Gran desenvolvemento económico dos países que contaron con esta tecnoloxía. 
•A facilidade para obter recursos e transformalos, fixo que se considerase a natureza como fonte inesgotable de riqueza, sen pensar na súa conservación.
•O crecemento insustentable (poucas décadas atrás): 
•O ritmo de explotación de recursos que se estaba a ter, fixo que os científicos se decataran de que a Terra e o que contén no son infinitos. 
•Non só se acaban os recursos, tamén as transformacións de recursos para obter enerxía tamén pode provocar un impacto grave para a supervivencia no planeta.
•¿Por que o consumo de recursos naturais é insustentable? 
•Pola sobreexplotación de recursos: 
•De recursos renovables (ex: auga): explótanse a un ritmo superior ao que a natureza é capaz de repoñer. 
•De recursos non renovable: polo seu esgotamento (tardan millóns de anos en volver a desenvolverse; ex: carbón ou petróleo). 
•A contaminación do medio natural: 
•A obtención de recursos e o que conleva (transformación industrial e consumo) precisan gastar enerxía e supoñen acumular gran cantidade de residuos na auga, na terra ou no aire. Isto supón a contaminación ambiental ou a súa alteración a través de elementos estraños a el. 
1.2. A CONCIENCIA ECOLÓXICA E O DESENVOLVEMENTO SUSTENTABLE
•¿Qué é a conciencia ecolóxica? É a que nos leva a científicos, políticos e cidadáns a tomar conciencia das consecuencias do consumo excesivo e a tratar de ter unha actitude positiva de cara á explotación axeitada dos recursos (cultura do desenvolvemento sustentable). 
•¿Qué é o desenvolvemento sustentable (desarrollo sostenible)? É aquel que garante os recursos necesarios para que as xeracións futuras poidan vivir en condicións óptimas sen que iso supoña sacrificar o medio.
2. UN MUNDO DE GRANDES CONTRASTES 
Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos 
OJO!! ESTA LECCIÓN NON ESTÁ NO LIBRO, 
SON APUNTES!!
•Para que se mellore a calidade de vida da poboación e con ela poida darse o desenvolvemento sustentable, deben analizarse os seguintes factores: 
•A situación da economía do territorio (desemprego, desigualdades da renda, etc.). 
•As condicións de vida da poboación. 
•A calidade do seu medio.
•Existen moitas formas de medir a riqueza dun país; A máis habitual é medindo o seu PIB (Producto Interior Bruto: cantidade de bens e servizos que produce un territorio nun ano). Tendo en conta o PIB analizado a nivel mundial, existe a regra 85-15: 
•Un 15% dos países do mundo controla máis do 85% do PIB mundial. 
•O 85% dos países restantes ten que repartir menos do 15% do PIB 
CONTRASTES NO POTENCIAL ECONÓMICO
•Pobreza: consiste na falta de recursos para satisfacer as necesidades básicas de toda persoa: alimentación, saúde, educación, traballo, seguridade e unha vivenda digna. 
•Principais causas da pobreza: 
•Baixa productividade da agricultura. 
•A desigual repartición da terra. 
•A falta de empregos suficientes. 
•Salarios de miseria. 
•Incapacidade de moitos Estados para ofreceren aos cidadáns servizos básicos. 
•A débeda externa, que obriga aos paises en débeda a destinar unha parte dos ingresos obtidos a pagar os créditos solicitados. 
•A corrupción dalgúns gobernos. 
•As cen maiores fortunas do mundo en 2002 tiñan un patrimonio calculado en 852.000 millóns de dólares, o que equivale ao PIB conxunto dos 120 países máis pobres do planeta. 
DIFERENZAS NO BENESTAR DA POBOACIÓN
3. OS IMPACTOS AMBIENTAIS: A AUGA 
Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos
3.2. A SOBREEXPLOTACIÓN DOS RECURSOS HÍDRICOS 
•Para poder estudala hay que ter en conta: 
•O consumo de auga se multiplicou por catro nos últimos 50 anos. 
•O 70% se precisa para agricultura. 
•O consumo humano é só unha pequena porcentaxe (pero debe ser potable). 
•Realizáronse obras hidráulicas sen ter en conta o seu impacto ambiental o cal pode repercutir negativamente sobre o medio e a sociedade.
•O impacto sobre a auga superficial: os ríos: 
•Cando se pretende abastecer de auga potable a zonas onde ésta escasea, desvíase o curso natural dos ríos a través de canles; ao facer isto, nalgunhas ocasións, a escaseza de caudal do río na desembocadura provoca que non se acheguen os nutrientes necesarios para abastecer de alimento a flora e a fauna mariñas.
3.3. A CONTAMINACIÓN DA AUGA DOCE 
•¿Qué é a auga contaminada ou non potable? É aquela que contén unha cantidade de residuos tóxicos como para poñer en peligro o organismo humano, provocando enfermidades o mesmo a morte. 
•Orixes: 
•Humana: auga procedente de actividades como o aseo persoal, etc. 
•Agrícola/Gandeira: fertilizantes, deposiciones animais, etc. 
•Industrial: auga alterada por residuos varios, como os metálicos pesados.
3.4. A CONTAMINACIÓN DA AUGA DO MAR 
•Aínda que a súa auga non serve para o consumo, as consecuencias ecolóxicas da súa contaminación adoitan ser graves. 
•Tipos de contaminación mariña: 
•Por vertedura incontrolada de residuos urbanos. 
•Por vertedura de industrias ou de petroleiros. 
•Posibles solucións: 
•Construción de plantas depuradoras para eliminar os elementos contaminantes que ten a auga.
Mareas negras en España 
Anos 70: 
O petrolero noruego 'Polycommander' embarranca e incéndiase fronte ás illas Cíes (Pontevedra) vertendo ao mar unhas 13.000 toneladas de fuel das preto de 50.000 que transportaba. O suceso, no que morreron os 23 tripulantes do barco, ocasionou enormes danos na fauna e flora das Rías Baixas e nos areais das illas galegas. 
O petrolero bilbaíno 'Urquiola', (1976) cargado con máis de 112.000 toneladas de cru, embarranca e incéndiase fronte ás costas da Coruña, derramando ao mar unhas 20.000 toneladas de fuel, que produciron graves danos ás costas de ríalas do Ferrol, Ares e A Coruña. 
O petrolero grego 'Andros Patria' sofre un golpe de mar e incéndiase na zona noroccidental da Coruña, provocando a morte de 34 das súas 37 tripulantes e o derrame de parte das 208.000 toneladas do cru que transportaba. O vertido, estimado en 47.000 toneladas, afectou ás costas galegas e asturianas. 
Anos 80: 
O buque 'Castelo de Salas' embarranca fronte á praia de San Lorenzo de Xixón (Asturias) con 100.000 toneladas de carbón na súa bodegas, gran parte das cales derramáronse ao partirse o buque en dous aos poucos días do suceso. O accidente ocasionou unha gran marea de carbón siderúrgico no litoral asturiano. 
O mineralero cántabro 'Ángela Pando', de 70.000 toneladas, embarranca preto do porto das Palmas (Gran Canaria) vertiendo ao mar unhas 50 toneladas de fuel e aceite. 
O cargueiro panameño 'Casón' encalla nas proximidades da praia de Ou Rostro de Fisterra (A Coruña) tras sufrir varias explosións a bordo que provocaron a morte de 23 membros do seu tripulación. 
O petrolero español 'Aragón' sofre unha avería nos depósitos e no timón, a 33 millas ao noreste de Madeira, vertiendo ao Atlántico 25.000 toneladas de cru das 230.000 que transportaba.
Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos
Anos 90: 
O petroleiro iraní 'Avaj-2' vierte preto de 100 toneladas de cru na bahía de Málaga, ao producirse unha avería na tubería de descarga do buque cando se procedía ao trasvase do petróleo ás instalacións da empresa Repsol- Petróleo na capital malagueña. 
O cargueiro chipriota 'Sexa Spirit' e o buque noruego 'Hesperus' colisionan en augas do Estreito de Gibraltar, vertiendo ao mar unhas 10.000 toneladas de fuel. A mancha non afectou finalmente ás costas andaluzas debido ás favorables condicións meteorolóxicas. 
O embarrancamiento e posterior incendio do buque grego 'Mar Egeo' (1992) fronte á Torre de Hércules da Coruña cando se dirixía ao pantalán de Repsol provoca o vertido das 79.300 toneladas de cru que transportaba. A 'marea negra' posterior afectou a 200 quilómetros da costa coruñesa. 
O barco danés 'Robert Maerks', cargado con 22.000 toneladas de nafta, choca contra o pantalán de Repsol no porto de Tarragona e posteriormente incéndiase provocando unha marea negra na zona que motivou a reclamación de indemnizacións próximas aos 6.000 millóns de pesetas. 
O barco americano 'Segundo Tenente J.P. Bobo' encalla, a causa do forte vento, fronte á praia do Almirante do Porto de Santa María (Cádiz) cando se dispoñía a entrar no porto da Base Naval de Rota e vierte unhas 300 toneladas de gasóleo que levaba nos seus tanques.
Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos
Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos
Dende 2002…: 
Tras seis días de agonía, durante os cales estímase perdeu preto de 15.000 toneladas de cru, o 'Prestige‘ (2002), un petrolero monocasco grego con bandeira de Bahamas cargado con 77.000 toneladas de fuel, afúndese fronte ás costas de Fisterra (A Coruña), vertiendo ao mar preto de 49.000 toneladas de cru. Os vertidos anegaron a maior parte do litoral galego e estendéronse por toda a cornisa cantábrica, chegando ata a Francia e Portugal, no que foi cualificada como a maior catástrofe ecolóxica sufrida en España. 
O carguero 'Diana I', cargado con 45 toneladas de gasóleo e 3.000 litros de aceite, afúndese fronte ao porto de Bilbao, cando intentaba capear o forte temporal existente na zona, vertiendo prácticamente a totalidade da súa carga. 
O buque frigorífico 'Sierra Nava', de bandeira panameña, encalla na Bahía de Algeciras, nunha zona situada dentro do Parque Natural do Estreito, causando un vertido de carburante que afectou a 1.100 metros de costa na praia do Chinarral. O Ministerio de Fomento informou que o vertido foi de 'non máis de setenta toneladas', das 350 que transportaba. 
O buque 'Don Pedro' encalla a unha milla do porto de Ibiza e prodúcese un vertido dunhas 50 toneladas de fuel que afectan ao Parque Natural de Ses Salines. 
Tras chocar co petrolero 'Torm Gertrud' preto de Gibraltar, o buque 'New Flame' cargado con 42.000 toneladas de chatarra encalla na bahía de Algeciras. Antes de afundirse e durante varios meses prodúcense sucesivos episodios de contaminación por perdas de fuel das súas bodegas.
Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos
Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos
4. OS IMPACTOS AMBIENTAIS: O AIRE E A VEXETACIÓN 
Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos
4.1. A CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA 
•O modelo económico e enerxético de hoxe en día, baseado nun elevado consumo de combustibles fósiles e unha fabricación masiva de produtos, xera residuos que, ao ser vertidos, orixinan contaminación atmosférica. 
•Efectos da contaminación na atmosfera: 
•Chuvia ácida: prexudica á vexetación. 
•Redución da capa de ozono: importante para protexer aos seres vivos dos raios ultravioletas. 
•Efecto invernadoiro: orixina o cambio climático. 
•Cambio climático: 
•Aumento da temperatura media terrestre. 
•Alteración de ventos e precipitacións. 
•Fusión do xeo polar e glaciar (consecuentemente, aumenta o nivel do mar). 
•¿Cómo podemos frear tales efectos? Reducindo a emisión de gases contaminantes (industria, transportes, sistemas de calefacción, etc.)
A contaminación 
atmosférica
Chuvia ácida
4.2. A DEFORESTACIÓN 
•Definición: Tala ou explotación masiva dos recursos forestais. 
•Causas: 
•Intereses económicos: búscanse beneficios inmediatos sen ter en conta as consecuencias ambientais. 
•Aumento da poboación e extrema pobreza dalgunhas rexións: provocan a desaparición dos seus bosques para atender ás necesidades dos habitantes. 
•Consumo excesivo de madeira por parte dos países ricos. 
•Actividades humanas propias da sociedade industrial 
•Consecuencias: 
•Corrementos de terra e inundacións (a falta de vexetación impide fixar o solo). 
•Perda de biodiversidade. 
•Incremento do efecto invernadoiro. 
•Posibles solucións: 
•Reforestación. 
•Limitación das terras de cultivo. 
•Mantemento dos bosques. 
•Políticas que favorezan unha explotación equilibrada dos bosques.

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Tema 8. La organización y las actividades económicas en Europa
Tema 8. La organización y las actividades económicas en EuropaTema 8. La organización y las actividades económicas en Europa
Tema 8. La organización y las actividades económicas en EuropaDudas-Historia
 
Tema 4 A diversidade bioxeografica de España
Tema 4  A diversidade bioxeografica de EspañaTema 4  A diversidade bioxeografica de España
Tema 4 A diversidade bioxeografica de Españavelazquezturnesnieves
 
9. actividades agrarias e pesqueiras.
9. actividades agrarias e pesqueiras.9. actividades agrarias e pesqueiras.
9. actividades agrarias e pesqueiras.Ismael Vide González
 
O solo ainara-l
O solo ainara-lO solo ainara-l
O solo ainara-lnaturaxiz
 
Presentacion 3eso ud4 completa
Presentacion 3eso ud4 completaPresentacion 3eso ud4 completa
Presentacion 3eso ud4 completaEnrique Cardona
 
Sector primario temas e vocabulario
Sector primario   temas e vocabularioSector primario   temas e vocabulario
Sector primario temas e vocabularioEvaPaula
 
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumo
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumoTema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumo
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumoluis gomez amoedo
 
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e Galicia
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e GaliciaTema 5 As actividades agrarias en Europa, España e Galicia
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e GaliciaRosacidgalante
 
Desenvolvemento Sustentable
Desenvolvemento SustentableDesenvolvemento Sustentable
Desenvolvemento Sustentablenancyespana
 
Tema 8 de geografia
Tema 8 de geografiaTema 8 de geografia
Tema 8 de geografiamssl1998
 
Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3camilamorison
 
Espazos rurais
Espazos ruraisEspazos rurais
Espazos ruraisaialo1
 
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Eso
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º EsoTema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Eso
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Esodudashistoria
 
Paisaxes agrarias en España
Paisaxes agrarias en EspañaPaisaxes agrarias en España
Paisaxes agrarias en Españaguest417724e2c
 
Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3camilamorison
 

La actualidad más candente (20)

Tema 8. La organización y las actividades económicas en Europa
Tema 8. La organización y las actividades económicas en EuropaTema 8. La organización y las actividades económicas en Europa
Tema 8. La organización y las actividades económicas en Europa
 
Tema 4 A diversidade bioxeografica de España
Tema 4  A diversidade bioxeografica de EspañaTema 4  A diversidade bioxeografica de España
Tema 4 A diversidade bioxeografica de España
 
9. actividades agrarias e pesqueiras.
9. actividades agrarias e pesqueiras.9. actividades agrarias e pesqueiras.
9. actividades agrarias e pesqueiras.
 
O solo ainara-l
O solo ainara-lO solo ainara-l
O solo ainara-l
 
O sector primario
O sector primarioO sector primario
O sector primario
 
Presentacion 3eso ud4 completa
Presentacion 3eso ud4 completaPresentacion 3eso ud4 completa
Presentacion 3eso ud4 completa
 
Tema 8. leccións 1 3
Tema 8. leccións 1 3Tema 8. leccións 1 3
Tema 8. leccións 1 3
 
Sector primario temas e vocabulario
Sector primario   temas e vocabularioSector primario   temas e vocabulario
Sector primario temas e vocabulario
 
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumo
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumoTema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumo
Tema 4 paisaxes naturais e interrelacions natureza sociedade esquema resumo
 
UNIDADE 2 - 3º E.S.O (parte 2)
UNIDADE 2 - 3º E.S.O (parte 2)UNIDADE 2 - 3º E.S.O (parte 2)
UNIDADE 2 - 3º E.S.O (parte 2)
 
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e Galicia
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e GaliciaTema 5 As actividades agrarias en Europa, España e Galicia
Tema 5 As actividades agrarias en Europa, España e Galicia
 
Desenvolvemento Sustentable
Desenvolvemento SustentableDesenvolvemento Sustentable
Desenvolvemento Sustentable
 
3 solucions crise
3 solucions crise3 solucions crise
3 solucions crise
 
UNIDADE 2 - 3º E.S.O.
UNIDADE 2 - 3º E.S.O.UNIDADE 2 - 3º E.S.O.
UNIDADE 2 - 3º E.S.O.
 
Tema 8 de geografia
Tema 8 de geografiaTema 8 de geografia
Tema 8 de geografia
 
Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3
 
Espazos rurais
Espazos ruraisEspazos rurais
Espazos rurais
 
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Eso
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º EsoTema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Eso
Tema 9. LeccióNs 3, 4, 5. 3º Eso
 
Paisaxes agrarias en España
Paisaxes agrarias en EspañaPaisaxes agrarias en España
Paisaxes agrarias en España
 
Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3Traballo de xeografía 3
Traballo de xeografía 3
 

Destacado

Vocabulario Construcción
Vocabulario ConstrucciónVocabulario Construcción
Vocabulario ConstrucciónDudas-Historia
 
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en España
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en EspañaTema 2. Inicio da Idade Moderna en España
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en EspañaDudas-Historia
 
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6Dudas-Historia
 
Causas dos Descubrimentos
Causas dos DescubrimentosCausas dos Descubrimentos
Causas dos DescubrimentosDudas-Historia
 
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...Dudas-Historia
 
UE. Organización Política e Territorial
UE. Organización Política e TerritorialUE. Organización Política e Territorial
UE. Organización Política e TerritorialDudas-Historia
 
Tema 8. A organización e as actividades económicas en Europa
Tema 8. A organización e as actividades económicas en EuropaTema 8. A organización e as actividades económicas en Europa
Tema 8. A organización e as actividades económicas en EuropaDudas-Historia
 
Tema 1. O Inicio da Idade Moderna
Tema 1. O Inicio da Idade ModernaTema 1. O Inicio da Idade Moderna
Tema 1. O Inicio da Idade ModernaDudas-Historia
 
Construcción (Sector Secundario en España)
Construcción (Sector Secundario en España)Construcción (Sector Secundario en España)
Construcción (Sector Secundario en España)Dudas-Historia
 
Esquema Edad Media-Edad Moderna
Esquema Edad Media-Edad ModernaEsquema Edad Media-Edad Moderna
Esquema Edad Media-Edad ModernaDudas-Historia
 
Proceso de Industrialización de España
Proceso de Industrialización de EspañaProceso de Industrialización de España
Proceso de Industrialización de EspañaIsaac Buzo
 
O Ascenso dos Totalitarismos
O Ascenso dos TotalitarismosO Ascenso dos Totalitarismos
O Ascenso dos TotalitarismosDudas-Historia
 
A Segunda Guerra Mundial
A Segunda Guerra MundialA Segunda Guerra Mundial
A Segunda Guerra MundialDudas-Historia
 
Tema 10. Lecciones 4-9
Tema 10. Lecciones 4-9Tema 10. Lecciones 4-9
Tema 10. Lecciones 4-9Dudas-Historia
 

Destacado (20)

A arte do Renacemento
A arte do RenacementoA arte do Renacemento
A arte do Renacemento
 
Vocabulario Construcción
Vocabulario ConstrucciónVocabulario Construcción
Vocabulario Construcción
 
Tema 4. 3º ESO
Tema 4. 3º ESOTema 4. 3º ESO
Tema 4. 3º ESO
 
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en España
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en EspañaTema 2. Inicio da Idade Moderna en España
Tema 2. Inicio da Idade Moderna en España
 
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6
Tema 7. Sector Terciario. Lecciones 1, 2, 5, 6
 
Causas dos Descubrimentos
Causas dos DescubrimentosCausas dos Descubrimentos
Causas dos Descubrimentos
 
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...
Tema 3. O século XVII en Europa, España e Galiciao século xvii en europa, esp...
 
Tema 8. Lección 1
Tema 8. Lección 1Tema 8. Lección 1
Tema 8. Lección 1
 
UE. Organización Política e Territorial
UE. Organización Política e TerritorialUE. Organización Política e Territorial
UE. Organización Política e Territorial
 
Tema 8. A organización e as actividades económicas en Europa
Tema 8. A organización e as actividades económicas en EuropaTema 8. A organización e as actividades económicas en Europa
Tema 8. A organización e as actividades económicas en Europa
 
Tema 1. O Inicio da Idade Moderna
Tema 1. O Inicio da Idade ModernaTema 1. O Inicio da Idade Moderna
Tema 1. O Inicio da Idade Moderna
 
A Arte do Barroco
A Arte do BarrocoA Arte do Barroco
A Arte do Barroco
 
Construcción (Sector Secundario en España)
Construcción (Sector Secundario en España)Construcción (Sector Secundario en España)
Construcción (Sector Secundario en España)
 
Esquema Edad Media-Edad Moderna
Esquema Edad Media-Edad ModernaEsquema Edad Media-Edad Moderna
Esquema Edad Media-Edad Moderna
 
Proceso de Industrialización de España
Proceso de Industrialización de EspañaProceso de Industrialización de España
Proceso de Industrialización de España
 
A Plena Idade Media
A Plena Idade MediaA Plena Idade Media
A Plena Idade Media
 
O Ascenso dos Totalitarismos
O Ascenso dos TotalitarismosO Ascenso dos Totalitarismos
O Ascenso dos Totalitarismos
 
Tema 11
Tema 11Tema 11
Tema 11
 
A Segunda Guerra Mundial
A Segunda Guerra MundialA Segunda Guerra Mundial
A Segunda Guerra Mundial
 
Tema 10. Lecciones 4-9
Tema 10. Lecciones 4-9Tema 10. Lecciones 4-9
Tema 10. Lecciones 4-9
 

Similar a Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos

As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedade
As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedadeAs paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedade
As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedadeRosacidgalante
 
A contaminación en españa marco antonio
A contaminación en españa marco antonioA contaminación en españa marco antonio
A contaminación en españa marco antonioencarnavilla
 
Contaminacion medio acuatico. iván longarela
Contaminacion medio acuatico. iván longarelaContaminacion medio acuatico. iván longarela
Contaminacion medio acuatico. iván longarelaclimanticarzua Cl. Arz
 
Desenvolvemento Sostible
Desenvolvemento SostibleDesenvolvemento Sostible
Desenvolvemento Sostible0laya91
 
Sociales tema 3
Sociales tema 3Sociales tema 3
Sociales tema 3pyston_69
 
Unidade 4 Medio Ambiente Mac
Unidade 4 Medio Ambiente MacUnidade 4 Medio Ambiente Mac
Unidade 4 Medio Ambiente Maccamposseijo
 
Usos Da Auga
Usos Da  AugaUsos Da  Auga
Usos Da Augapri inter
 
Maltratando o mar
Maltratando o marMaltratando o mar
Maltratando o marelvira9496
 
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.Gloria Martínez Marín
 
Sos Ria De Vigo
Sos Ria De VigoSos Ria De Vigo
Sos Ria De Vigommeixide
 
Sos Ria De Vigo
Sos Ria De VigoSos Ria De Vigo
Sos Ria De Vigomaeloc
 
Manual de formación para o marisqueo 02. producción parte común
Manual de formación para o marisqueo 02. producción   parte comúnManual de formación para o marisqueo 02. producción   parte común
Manual de formación para o marisqueo 02. producción parte comúnASOAR-ARMEGA
 

Similar a Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos (20)

As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedade
As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedadeAs paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedade
As paisaxes naturais e as interrelacións natureza-sociedade
 
Proxecto auga
Proxecto augaProxecto auga
Proxecto auga
 
A contaminación en españa marco antonio
A contaminación en españa marco antonioA contaminación en españa marco antonio
A contaminación en españa marco antonio
 
Contaminacion medio acuatico. iván longarela
Contaminacion medio acuatico. iván longarelaContaminacion medio acuatico. iván longarela
Contaminacion medio acuatico. iván longarela
 
Desenvolvemento Sostible
Desenvolvemento SostibleDesenvolvemento Sostible
Desenvolvemento Sostible
 
2 crise ambiental
2 crise ambiental2 crise ambiental
2 crise ambiental
 
Tema 3
Tema 3Tema 3
Tema 3
 
Proxecto para a recuperación produtiva das rías galegas
Proxecto para a recuperación produtiva das rías galegasProxecto para a recuperación produtiva das rías galegas
Proxecto para a recuperación produtiva das rías galegas
 
Sociales tema 3
Sociales tema 3Sociales tema 3
Sociales tema 3
 
Tema 3
Tema 3Tema 3
Tema 3
 
3 recursos e impacto
3 recursos e impacto3 recursos e impacto
3 recursos e impacto
 
Unidade 4 Medio Ambiente Mac
Unidade 4 Medio Ambiente MacUnidade 4 Medio Ambiente Mac
Unidade 4 Medio Ambiente Mac
 
Usos Da Auga
Usos Da  AugaUsos Da  Auga
Usos Da Auga
 
Maltratando o mar
Maltratando o marMaltratando o mar
Maltratando o mar
 
Sociais tema 3
Sociais tema 3Sociais tema 3
Sociais tema 3
 
Montefurado
MontefuradoMontefurado
Montefurado
 
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.
Tema 3: Problemática dos recursos hídricos en España e posibles solucións.
 
Sos Ria De Vigo
Sos Ria De VigoSos Ria De Vigo
Sos Ria De Vigo
 
Sos Ria De Vigo
Sos Ria De VigoSos Ria De Vigo
Sos Ria De Vigo
 
Manual de formación para o marisqueo 02. producción parte común
Manual de formación para o marisqueo 02. producción   parte comúnManual de formación para o marisqueo 02. producción   parte común
Manual de formación para o marisqueo 02. producción parte común
 

Más de Dudas-Historia

Legislation and human resources. 2020 2021
Legislation and human resources. 2020 2021Legislation and human resources. 2020 2021
Legislation and human resources. 2020 2021Dudas-Historia
 
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020Vocabulary Lesson 1. 2019 2020
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020Dudas-Historia
 
Tema 1. A Idade Moderna
Tema 1. A Idade ModernaTema 1. A Idade Moderna
Tema 1. A Idade ModernaDudas-Historia
 
Obras en las que se debe hacer especial incidencia
Obras en las que se debe hacer especial incidenciaObras en las que se debe hacer especial incidencia
Obras en las que se debe hacer especial incidenciaDudas-Historia
 
Impresionismo-Posimpresionismo
Impresionismo-PosimpresionismoImpresionismo-Posimpresionismo
Impresionismo-PosimpresionismoDudas-Historia
 
Legislation and Human Resources
Legislation and Human ResourcesLegislation and Human Resources
Legislation and Human ResourcesDudas-Historia
 
Tema 1. O inicio da Idade Moderna
Tema 1. O inicio da Idade ModernaTema 1. O inicio da Idade Moderna
Tema 1. O inicio da Idade ModernaDudas-Historia
 
Neoclasicismo, Goya e Romanticismo
Neoclasicismo, Goya e RomanticismoNeoclasicismo, Goya e Romanticismo
Neoclasicismo, Goya e RomanticismoDudas-Historia
 
Marketing mix Exercises
Marketing mix Exercises Marketing mix Exercises
Marketing mix Exercises Dudas-Historia
 
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975Dudas-Historia
 
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959Dudas-Historia
 

Más de Dudas-Historia (20)

Legislation and human resources. 2020 2021
Legislation and human resources. 2020 2021Legislation and human resources. 2020 2021
Legislation and human resources. 2020 2021
 
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020Vocabulary Lesson 1. 2019 2020
Vocabulary Lesson 1. 2019 2020
 
Tema 1. A Idade Moderna
Tema 1. A Idade ModernaTema 1. A Idade Moderna
Tema 1. A Idade Moderna
 
Obras en las que se debe hacer especial incidencia
Obras en las que se debe hacer especial incidenciaObras en las que se debe hacer especial incidencia
Obras en las que se debe hacer especial incidencia
 
Impresionismo-Posimpresionismo
Impresionismo-PosimpresionismoImpresionismo-Posimpresionismo
Impresionismo-Posimpresionismo
 
Pintura Barroca
Pintura BarrocaPintura Barroca
Pintura Barroca
 
Escultura Barroca
Escultura BarrocaEscultura Barroca
Escultura Barroca
 
Legislation and Human Resources
Legislation and Human ResourcesLegislation and Human Resources
Legislation and Human Resources
 
Directrices ABAU 2019
Directrices ABAU 2019Directrices ABAU 2019
Directrices ABAU 2019
 
Tema 1. O inicio da Idade Moderna
Tema 1. O inicio da Idade ModernaTema 1. O inicio da Idade Moderna
Tema 1. O inicio da Idade Moderna
 
Franquismo. 1959-1975
Franquismo. 1959-1975Franquismo. 1959-1975
Franquismo. 1959-1975
 
Neoclasicismo, Goya e Romanticismo
Neoclasicismo, Goya e RomanticismoNeoclasicismo, Goya e Romanticismo
Neoclasicismo, Goya e Romanticismo
 
Pintura barroca
Pintura barrocaPintura barroca
Pintura barroca
 
Marketing mix Exercises
Marketing mix Exercises Marketing mix Exercises
Marketing mix Exercises
 
Finance
Finance Finance
Finance
 
Finance
FinanceFinance
Finance
 
Bernini como modelo
Bernini como modeloBernini como modelo
Bernini como modelo
 
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975
Tema 16. Segunda etapa de la dictadura. 1959-1975
 
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959
Tema 15. Dictadura franquista de posguerra. 1939 1959
 
Definiciones
DefinicionesDefiniciones
Definiciones
 

Tema 3. Natureza e Sociedade. Harmonías, crises e impactos

  • 1. Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos 1. AS RELACIÓNS ENTRE NATUREZA E SOCIEDADE
  • 2. •Evolución da relación natureza-sociedade durante a Idade Contemporánea: •Dependencia da natureza (1789-principios século XX): •A poboación continúa vivindo da agricultura e a gandaría. •Tecnoloxía moi limitada; as ferramentas utilizadas empregaban a forza física das persoas e dos animais para poder funcionar. •Producción pouco abundante, posto que os recursos minerais (ferro, cobre, prata) extraíanse con dificultade e en pouca cantidade. •A dependencia coa natureza é total. 1.1. A RELACIÓN ENTRE NATUREZA E SOCIEDADE MUDOU CO TEMPO
  • 3. •Natureza como fonte inesgotable de riqueza (a partir da Revolución Industrial) •Utilización doutras fontes de enerxía (carbón e, máis tarde, petróleo): permitiron a aparición de máquinas eficaces e potentes. •Produción máis rápida e máis doada (traballo humano máis sinxelo). •Gran desenvolvemento económico dos países que contaron con esta tecnoloxía. •A facilidade para obter recursos e transformalos, fixo que se considerase a natureza como fonte inesgotable de riqueza, sen pensar na súa conservación.
  • 4. •O crecemento insustentable (poucas décadas atrás): •O ritmo de explotación de recursos que se estaba a ter, fixo que os científicos se decataran de que a Terra e o que contén no son infinitos. •Non só se acaban os recursos, tamén as transformacións de recursos para obter enerxía tamén pode provocar un impacto grave para a supervivencia no planeta.
  • 5. •¿Por que o consumo de recursos naturais é insustentable? •Pola sobreexplotación de recursos: •De recursos renovables (ex: auga): explótanse a un ritmo superior ao que a natureza é capaz de repoñer. •De recursos non renovable: polo seu esgotamento (tardan millóns de anos en volver a desenvolverse; ex: carbón ou petróleo). •A contaminación do medio natural: •A obtención de recursos e o que conleva (transformación industrial e consumo) precisan gastar enerxía e supoñen acumular gran cantidade de residuos na auga, na terra ou no aire. Isto supón a contaminación ambiental ou a súa alteración a través de elementos estraños a el. 1.2. A CONCIENCIA ECOLÓXICA E O DESENVOLVEMENTO SUSTENTABLE
  • 6. •¿Qué é a conciencia ecolóxica? É a que nos leva a científicos, políticos e cidadáns a tomar conciencia das consecuencias do consumo excesivo e a tratar de ter unha actitude positiva de cara á explotación axeitada dos recursos (cultura do desenvolvemento sustentable). •¿Qué é o desenvolvemento sustentable (desarrollo sostenible)? É aquel que garante os recursos necesarios para que as xeracións futuras poidan vivir en condicións óptimas sen que iso supoña sacrificar o medio.
  • 7. 2. UN MUNDO DE GRANDES CONTRASTES Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos OJO!! ESTA LECCIÓN NON ESTÁ NO LIBRO, SON APUNTES!!
  • 8. •Para que se mellore a calidade de vida da poboación e con ela poida darse o desenvolvemento sustentable, deben analizarse os seguintes factores: •A situación da economía do territorio (desemprego, desigualdades da renda, etc.). •As condicións de vida da poboación. •A calidade do seu medio.
  • 9. •Existen moitas formas de medir a riqueza dun país; A máis habitual é medindo o seu PIB (Producto Interior Bruto: cantidade de bens e servizos que produce un territorio nun ano). Tendo en conta o PIB analizado a nivel mundial, existe a regra 85-15: •Un 15% dos países do mundo controla máis do 85% do PIB mundial. •O 85% dos países restantes ten que repartir menos do 15% do PIB CONTRASTES NO POTENCIAL ECONÓMICO
  • 10. •Pobreza: consiste na falta de recursos para satisfacer as necesidades básicas de toda persoa: alimentación, saúde, educación, traballo, seguridade e unha vivenda digna. •Principais causas da pobreza: •Baixa productividade da agricultura. •A desigual repartición da terra. •A falta de empregos suficientes. •Salarios de miseria. •Incapacidade de moitos Estados para ofreceren aos cidadáns servizos básicos. •A débeda externa, que obriga aos paises en débeda a destinar unha parte dos ingresos obtidos a pagar os créditos solicitados. •A corrupción dalgúns gobernos. •As cen maiores fortunas do mundo en 2002 tiñan un patrimonio calculado en 852.000 millóns de dólares, o que equivale ao PIB conxunto dos 120 países máis pobres do planeta. DIFERENZAS NO BENESTAR DA POBOACIÓN
  • 11. 3. OS IMPACTOS AMBIENTAIS: A AUGA Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos
  • 12. 3.2. A SOBREEXPLOTACIÓN DOS RECURSOS HÍDRICOS •Para poder estudala hay que ter en conta: •O consumo de auga se multiplicou por catro nos últimos 50 anos. •O 70% se precisa para agricultura. •O consumo humano é só unha pequena porcentaxe (pero debe ser potable). •Realizáronse obras hidráulicas sen ter en conta o seu impacto ambiental o cal pode repercutir negativamente sobre o medio e a sociedade.
  • 13. •O impacto sobre a auga superficial: os ríos: •Cando se pretende abastecer de auga potable a zonas onde ésta escasea, desvíase o curso natural dos ríos a través de canles; ao facer isto, nalgunhas ocasións, a escaseza de caudal do río na desembocadura provoca que non se acheguen os nutrientes necesarios para abastecer de alimento a flora e a fauna mariñas.
  • 14. 3.3. A CONTAMINACIÓN DA AUGA DOCE •¿Qué é a auga contaminada ou non potable? É aquela que contén unha cantidade de residuos tóxicos como para poñer en peligro o organismo humano, provocando enfermidades o mesmo a morte. •Orixes: •Humana: auga procedente de actividades como o aseo persoal, etc. •Agrícola/Gandeira: fertilizantes, deposiciones animais, etc. •Industrial: auga alterada por residuos varios, como os metálicos pesados.
  • 15. 3.4. A CONTAMINACIÓN DA AUGA DO MAR •Aínda que a súa auga non serve para o consumo, as consecuencias ecolóxicas da súa contaminación adoitan ser graves. •Tipos de contaminación mariña: •Por vertedura incontrolada de residuos urbanos. •Por vertedura de industrias ou de petroleiros. •Posibles solucións: •Construción de plantas depuradoras para eliminar os elementos contaminantes que ten a auga.
  • 16. Mareas negras en España Anos 70: O petrolero noruego 'Polycommander' embarranca e incéndiase fronte ás illas Cíes (Pontevedra) vertendo ao mar unhas 13.000 toneladas de fuel das preto de 50.000 que transportaba. O suceso, no que morreron os 23 tripulantes do barco, ocasionou enormes danos na fauna e flora das Rías Baixas e nos areais das illas galegas. O petrolero bilbaíno 'Urquiola', (1976) cargado con máis de 112.000 toneladas de cru, embarranca e incéndiase fronte ás costas da Coruña, derramando ao mar unhas 20.000 toneladas de fuel, que produciron graves danos ás costas de ríalas do Ferrol, Ares e A Coruña. O petrolero grego 'Andros Patria' sofre un golpe de mar e incéndiase na zona noroccidental da Coruña, provocando a morte de 34 das súas 37 tripulantes e o derrame de parte das 208.000 toneladas do cru que transportaba. O vertido, estimado en 47.000 toneladas, afectou ás costas galegas e asturianas. Anos 80: O buque 'Castelo de Salas' embarranca fronte á praia de San Lorenzo de Xixón (Asturias) con 100.000 toneladas de carbón na súa bodegas, gran parte das cales derramáronse ao partirse o buque en dous aos poucos días do suceso. O accidente ocasionou unha gran marea de carbón siderúrgico no litoral asturiano. O mineralero cántabro 'Ángela Pando', de 70.000 toneladas, embarranca preto do porto das Palmas (Gran Canaria) vertiendo ao mar unhas 50 toneladas de fuel e aceite. O cargueiro panameño 'Casón' encalla nas proximidades da praia de Ou Rostro de Fisterra (A Coruña) tras sufrir varias explosións a bordo que provocaron a morte de 23 membros do seu tripulación. O petrolero español 'Aragón' sofre unha avería nos depósitos e no timón, a 33 millas ao noreste de Madeira, vertiendo ao Atlántico 25.000 toneladas de cru das 230.000 que transportaba.
  • 18. Anos 90: O petroleiro iraní 'Avaj-2' vierte preto de 100 toneladas de cru na bahía de Málaga, ao producirse unha avería na tubería de descarga do buque cando se procedía ao trasvase do petróleo ás instalacións da empresa Repsol- Petróleo na capital malagueña. O cargueiro chipriota 'Sexa Spirit' e o buque noruego 'Hesperus' colisionan en augas do Estreito de Gibraltar, vertiendo ao mar unhas 10.000 toneladas de fuel. A mancha non afectou finalmente ás costas andaluzas debido ás favorables condicións meteorolóxicas. O embarrancamiento e posterior incendio do buque grego 'Mar Egeo' (1992) fronte á Torre de Hércules da Coruña cando se dirixía ao pantalán de Repsol provoca o vertido das 79.300 toneladas de cru que transportaba. A 'marea negra' posterior afectou a 200 quilómetros da costa coruñesa. O barco danés 'Robert Maerks', cargado con 22.000 toneladas de nafta, choca contra o pantalán de Repsol no porto de Tarragona e posteriormente incéndiase provocando unha marea negra na zona que motivou a reclamación de indemnizacións próximas aos 6.000 millóns de pesetas. O barco americano 'Segundo Tenente J.P. Bobo' encalla, a causa do forte vento, fronte á praia do Almirante do Porto de Santa María (Cádiz) cando se dispoñía a entrar no porto da Base Naval de Rota e vierte unhas 300 toneladas de gasóleo que levaba nos seus tanques.
  • 21. Dende 2002…: Tras seis días de agonía, durante os cales estímase perdeu preto de 15.000 toneladas de cru, o 'Prestige‘ (2002), un petrolero monocasco grego con bandeira de Bahamas cargado con 77.000 toneladas de fuel, afúndese fronte ás costas de Fisterra (A Coruña), vertiendo ao mar preto de 49.000 toneladas de cru. Os vertidos anegaron a maior parte do litoral galego e estendéronse por toda a cornisa cantábrica, chegando ata a Francia e Portugal, no que foi cualificada como a maior catástrofe ecolóxica sufrida en España. O carguero 'Diana I', cargado con 45 toneladas de gasóleo e 3.000 litros de aceite, afúndese fronte ao porto de Bilbao, cando intentaba capear o forte temporal existente na zona, vertiendo prácticamente a totalidade da súa carga. O buque frigorífico 'Sierra Nava', de bandeira panameña, encalla na Bahía de Algeciras, nunha zona situada dentro do Parque Natural do Estreito, causando un vertido de carburante que afectou a 1.100 metros de costa na praia do Chinarral. O Ministerio de Fomento informou que o vertido foi de 'non máis de setenta toneladas', das 350 que transportaba. O buque 'Don Pedro' encalla a unha milla do porto de Ibiza e prodúcese un vertido dunhas 50 toneladas de fuel que afectan ao Parque Natural de Ses Salines. Tras chocar co petrolero 'Torm Gertrud' preto de Gibraltar, o buque 'New Flame' cargado con 42.000 toneladas de chatarra encalla na bahía de Algeciras. Antes de afundirse e durante varios meses prodúcense sucesivos episodios de contaminación por perdas de fuel das súas bodegas.
  • 24. 4. OS IMPACTOS AMBIENTAIS: O AIRE E A VEXETACIÓN Tema 3. Natureza e sociedade, armonías, crises e impactos
  • 25. 4.1. A CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA •O modelo económico e enerxético de hoxe en día, baseado nun elevado consumo de combustibles fósiles e unha fabricación masiva de produtos, xera residuos que, ao ser vertidos, orixinan contaminación atmosférica. •Efectos da contaminación na atmosfera: •Chuvia ácida: prexudica á vexetación. •Redución da capa de ozono: importante para protexer aos seres vivos dos raios ultravioletas. •Efecto invernadoiro: orixina o cambio climático. •Cambio climático: •Aumento da temperatura media terrestre. •Alteración de ventos e precipitacións. •Fusión do xeo polar e glaciar (consecuentemente, aumenta o nivel do mar). •¿Cómo podemos frear tales efectos? Reducindo a emisión de gases contaminantes (industria, transportes, sistemas de calefacción, etc.)
  • 28. 4.2. A DEFORESTACIÓN •Definición: Tala ou explotación masiva dos recursos forestais. •Causas: •Intereses económicos: búscanse beneficios inmediatos sen ter en conta as consecuencias ambientais. •Aumento da poboación e extrema pobreza dalgunhas rexións: provocan a desaparición dos seus bosques para atender ás necesidades dos habitantes. •Consumo excesivo de madeira por parte dos países ricos. •Actividades humanas propias da sociedade industrial •Consecuencias: •Corrementos de terra e inundacións (a falta de vexetación impide fixar o solo). •Perda de biodiversidade. •Incremento do efecto invernadoiro. •Posibles solucións: •Reforestación. •Limitación das terras de cultivo. •Mantemento dos bosques. •Políticas que favorezan unha explotación equilibrada dos bosques.