Bere haren(1)

1. Josuk nire/zure liburua aurkitu du.
Josuk nire/zure liburua aurkitu du.
Ohartu naiz/zara Josuk nire/zure
Ohartu naiz/zara Josuk nire/zure
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
Lehen eta bigarren pertsonan, garbi
geratzen da nor den izenordainaren
erreferentea: ni(re)/zu(re).
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 1
erreferentzia: bere/haren (beraren)

2. Josuk haren liburua aurkitu du.
Josuk haren liburua aurkitu du.
Ohartu naiz/zara Josuk haren
Ohartu naiz/zara Josuk haren
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
haren: Josu ez den (aurretik
haren
aipaturiko) norbaiten
Hirugarren pertsonan, testuinguruak argitu
behar du zein den izenordainaren
erreferentea.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 2
erreferentzia: bere/haren (beraren)

3. Ane ohartu da Josuk haren
Ane ohartu da Josuk haren
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
haren: Aneren / beste norbaiten
haren
Beste hirugarren pertsona bat ageri bada
esaldi berean, izenordainak ez du argitzen
erreferentea hura den ala esalditik kanpoko
bat.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 3
erreferentzia: bere/haren (beraren)

4. Ane ohartu da Josuk beraren
Ane ohartu da Josuk beraren
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
beraren: (Josu ez den eta aurretik aipatu den)
beraren
edozein hirugarren pertsonaren (eskuarki,
esaldian aipatua: hor, Aneren)
Aneren
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 4
erreferentzia: bere/haren (beraren)

5. Hala, beraren erabiliz iradoki dezakegu
hurbileneko hori dela erreferentea, eta ez
lehenago aipaturiko norbait (haren):
[Josuk ez du begi onez ikusten
idazlea]. Ane ohartu da Josuk
beraren (Aneren) liburuan irakurri
duela haren (idazlearen)
eskaintza.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 5
erreferentzia: bere/haren (beraren)

6. Josuk bere liburua aurkitu du.
Josuk bere liburua aurkitu du.
bere: Josuren
bere
Josuk Josuren liburua aurkitu du
adierazteko, izenordain bihurkaria erabili
behar da.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 6
erreferentzia: bere/haren (beraren)

7. Ohartu naiz/zara Josuk bere
Ohartu naiz/zara Josuk bere
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
Ane ohartu da Josuk bere
Ane ohartu da Josuk bere
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
bere: Josuren (*Aneren, *inoren)
bere
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 7
erreferentzia: bere/haren (beraren)

8. Beraz, hiru esaldi desberdin ditugu:
Ane ohartu da Josuk bere
Ane ohartu da Josuk bere
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
bere: Josuren
bere
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 8
erreferentzia: bere/haren (beraren)

9. Ane ohartu da Josuk haren
Ane ohartu da Josuk haren
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
haren: Josu ez den eta aurretik aipatu den
haren
edozein hirugarren pertsonaren
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 9
erreferentzia: bere/haren (beraren)

10. Ane ohartu da Josuk beraren
Ane ohartu da Josuk beraren
liburua aurkitu duela.
liburua aurkitu duela.
beraren: Josu ez den eta aurretik aipatu
beraren
den hirugarren pertsona baten (ia beti,
Aneren)
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 10
erreferentzia: bere/haren (beraren)

11. OHARRAK
1.Halako esaldietan, berarenen lekuan
beraren
haren erabiltzea zuzena da. Ekialdeko
hizkeretan, hori da eredua.
Hala ere, anbiguotasunak murrizteko,
aukerakoa da beraren.
beraren
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 11
erreferentzia: bere/haren (beraren)

12. 2.Mendebaldeko erabilera batzuetan,
lausotu egin dira haren/beraren/bere
bereizkuntzak.
Batetik, beraren forma bere formara
lerratzen da askotan.
Haren ere gero eta baztertuago geratzen
ari da erakusle‐adieratik kanpo, berek
bere
ordezturik.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 12
erreferentzia: bere/haren (beraren)

13. Ondorioz, hizkera batzuetan, ia dena da
bere, bereizkuntzarik gabe.
bere
Muturreraino eramanda, gaztelaniarekiko
baliokidetasun automatikoa nagusitzen da
azkenean:
haren = de aquel(la)
bere = su
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 13
erreferentzia: bere/haren (beraren)

14. 3.Euskara Zerbitzuaren gomendioa hauxe
da, prosa zaindurako:
Zentzu bihurkarian baino ez erabiltzea
Zentzu bihurkarian
bere, bestela zalantza eta nahasbide ugari
bere
sortzen baita testuetan.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 14
erreferentzia: bere/haren (beraren)

15. Izenordain bihurkaria:
 Josuk bere nahia bete du.
 Josu bere lagunekin joan da.
 Bere herrira eraman behar dugu Josu.
 Josuri berea gustatzen zaio.
bere: Josuren (ez Aneren edo beste norbaiten)
bere
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 15
erreferentzia: bere/haren (beraren)

16. Izenordain soila (ez bihurkaria):
 Josuk haren nahia bete du.
 Josu haren lagunekin joan da.
 Haren herrira eraman behar dugu Josu.
 Josuri harena gustatzen zaio.
haren: Josu ez den norbaiten
haren
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 16
erreferentzia: bere/haren (beraren)

17. Perpaus berean izen‐sintagma bat baino
gehiago hirugarren pertsonakoa bada,
izenordain bihurkaria anbiguoa izan daiteke:
Anek Josu bere bulegoan ikusi du.
bere: Aneren/Josuren
bere
Inoiz gertatzen den anbiguotasun hori bestela
argitu beharko da, testuinguruak berez
laguntzen ez badu.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 17
erreferentzia: bere/haren (beraren)

18. Norberak du bere saminaren berri / Kanpokoek
ezin parte hartu haren lasaitasunean.
[Es 14, 10]
Eta aingeru ahaltsu bat ikusi nuen, ahots
handiz hots egiten: «Nor da gauza liburua
irekitzeko eta beraren zigiluak askatzeko?»
[Ap 5,2 ]
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 18
erreferentzia: bere/haren (beraren)

19. Jesus Mesias dela sinesten duen oro
Jainkoarengandik jaioa da, eta aita
maite duenak beraren seme‐alabak
ere maite ditu.
[1 J 5,1]
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 19
erreferentzia: bere/haren (beraren)

20. Elizen arteko Biblia, Bilbo, 1994 (euskaratzailea:
Elizen Arteko Biblia Elkartea)
OHARRA
BERAREN (errepikapenezkoa) erabili den gehienetan,
aipatu dugun moduan, HAREN (soila) erabil
zitekeen. Bereizkuntza nagusia, erabakigarria, BERE
bihurkariaren eta bihurkari ez diren beste bien
(HAREN, BERAREN) artekoa da.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 20
erreferentzia: bere/haren (beraren)

21. Bere azken urteetan,
denbora asko eman zuen
Dirac‐ek lurbira osoan
Dirac
bidaiatu eta hitzaldi
jendetsuak ematen,
beraren izena duen
ekuazio bikainaren
jatorria mintzagai.
EHULKUren aholkua Hirugarren pertsonako izenordainen 21
erreferentzia: bere/haren (beraren)