Hemen berridazketak egiteko baliokideen zerrenda duzue, atalez atal, edo esaldi motaren arabera (distributiboak, ideiak kontrajartzekoak, zeharkoak, helburuzkoak, kausalak, desioa azaltzekoak). Adibideak oso modu laburrean.
1. 3. MAILA ONLINE
BERRIDAZKETETARAKO TXULETA
Baliokideak atalez atal
OHAR GARRANTZITSUA: zerrenda honetan baliokide asko sartu dugu; dena dela, gogoan
izan zuek sortu beharreko berridazketetan esaldi bakarra egin beharko duzuela; beraz,
puntuak edo puntu eta koma (;) duten esaldiak moldatzekoak direnetan bakarrik azal daitezke,
ez zuek sortu beharrekoetan.
INFORMAZIOA GEHITZEKOAK (distributiboak-eta):
a- Goizez nahiz arratsaldez izaten dugu giro jatorra.
b- Goizez zein arratsaldez izaten dugu giro jatorra.
c- Bai goizez bai arratsaldez, orduro izaten dugu giro jatorra.
d- Nola goizez hala arratsaldez, uneoro izaten dugu giro jatorra.
e- Goizez eta arratsaldez izaten dugu giro jatorra.
f- Trebea izateaz gain (trebetasunaz gain), jarrera ere baloratuko dute.
g- Trebetasuna ez ezik, jarrera ere baloratuko dute.
h- (trebetasuna) Kontuan hartu, halaber, jarrera ere baloratuko dutela.
i- Trebetasuna kontuan hartuko dute; jarrera, era berean, baloratuko dute.
j- Trebetasuna kontuan hartuko dute; hortaz gain, jarrera baloratuko dute.
k- Lokala dela, partiduak dituzula, jaiak direla, kalean egoten zara beti.
Askok globatzaile bat behar dute atzean; adb: gazteak nahiz zaharrak, adin guztietako
jendea bildu zen han.
ERE: adi kokapenari eta esaldiaren egiturari!
Atzo milaka lagun bildu ziren. Gaur ere bai.
Atzo milaka lagun bildu ziren, baita gaur ere.
(…) Gaur ere milaka lagun bildu dira.
Ez zurekin, ez Pellorekin, ez nuen inorekin hitz egin.
Ez nuen zurekin hitz egin, ezta Pellorekin ere.
(…) Pellorekin ere ez nuen hitz egin.
HELBURUZKOAK:
a- Zuk irakurtzeko utzi dizut.
b- Zuk irakurtzearren utzi dizut.
c- Zuk irakur dezazun utzi dizut. (kontuan izan subjuntiboa erabili ahal izateko esaldi
nagusiko subjektua eta menpeko esaldikoa ezberdinak izan behar dutela)
d- Fabianek aspaldi zuen borda suntsitzeko asmoa.
e- Borda suntsitzekotan aspaldi zebilen Fabian.
f- Erakusketa ikusi nahi zuenez gero, egun batez luzatu zuen Pariseko egonaldia.
g- Egun batez luzatu zuen egonaldia, hango erakusketa ikustearren.
2. 3. MAILA ONLINE
ZEHARKAKOAK:
a- Hobeto dagoela diote.
b- Hobeto dagoela esaten dute.
c- Hobeto omen (bide/ei) dago. Hauek erabiliz gero “ ___-la” EZ DA ERABILI BEHAR.
d- Dioenez (diotenez…), hobeto dago.
e- Diotenaren arabera, hobeto dago. __-la” EZ DA ERABILI BEHAR.
f- Hobeto dagoelako berria (-lako zurrumurrua) zabaldu da.
g- Idazlana egiteko agindu zioten.
h- Idazlana egin ZEZALA agindu zioten. (Subjuntiboa)
i- Argi dago euria egingo duENA. (ziurtasun handia)
j- Galdetu zion ea joango zenENTZ (zen ala ez)
k- Ez joateko, gaixorik dagoela esan du- Gaixo dagoelako aitzakia jarri du ez joateko.
l- Sendatuko dela espero dut.- Sendatuko delako esperantza daukat.
m- Ziur daude sendatuko dela. - Sendatuko delako ziurtasuna dute/daukate.
n- Gehi ziurtasun-maila adierazten dutenak: badirudi, dirudienez, antza denez, ziur naiz
o- Zalantza adierazteko: Ez dakit goizeko autobusean etorriko zen- Ez dakit goizeko
autobusean etorri ote den- Auskalo goizeko autobusean etorri den!
OH: OTE erabiliz gero, jatorrizko denborari eusten dio: goizean etorri al da? Goizean etorri ote
da?
Adi konpletiboan egin beharreko aldaketei; adib: Badirudi ez dela joango= Ez dirudi joango
denik.
Eta ez dira gauza bera:
Nik ez dut esan joango naizela (beste batzuek bai)
Nik ez dut esan joango naizen (ala ez)
Nik ez dut esan joango naizenik (baizik eta saiatu egingo naizela)
Irakasleak ez dio esan amari umeak alde egin duenik (hori ez, beste gauza bat baizik)
Irakasleak ez dio esan amari umeak alde egin duela (alde egin du baina ez dio esan)
DESIOA AZALTZEKOAK:
a- Etorriko balitz!
b- Etorriko ahal da!
c- Ea etortzen den!
d- Nahi nuke etorriko balitz!
e- Etor dadila!
f- Datorrela!
g- Goazen= joan gaitezen
3. 3. MAILA ONLINE
KONTRAJARTZEKOAK:
Adbertsatibak: baina, ordea, aldiz, berriz, aitzitik, alabaina, alta, hala ere, dena dela, dena
den, nolanahi ere/ baino, baizik, besterik, izan ezik, salbu, ezean/ barik, ordez, beharrean/
bestela. Osterantzean, bertzenaz, eta ez.
Kontzesiboak: nahiz eta, arren, ba… ere, -ta/-(r)ik ere, -agatik ere, -na…-la(ere)…
Adb:
a- Ingelesa ikasi behar nuen, baina ez neukan laguntzarik- Ingelesa………, ez neukan
laguntzarik, ordea. (ostera)- …; laguntzarik, aldiz, ez neukan.
b- Oso azkarra bazen ere, ez zuen asmatzen.
c- Oso azkarra zen; hala ere, (aitzitik, haatik, alabaina) ez zuen asmatzen.
d- Oso azkarra zen arren (izan arren), …/ Nahiz eta oso azkarra zen (azkarra izan),
…/ Oso azkarra izanagatik ere, …/ Oso azkarra izanda ere (izanik ere), …/ Alde
batetik, azkarra zen (baina), bestetik, ez zuen asmatzen.
e- Oso azkarra zen; ez zuen asmatzen, ordea. /… zen; ez zuen asmatzen, baina.
f- Hori ez zuen nire anaiak aipatu; zure anaiak bai./ Hori ez zuen nire anaiak aipatu,
zureak baizik.
g- Dotore jantzita bakarrik utziko dizute sartzen./ Dotore jantzita besterik ez dizute …(…
baino ez dizute …)
h- Mikel kenduta, beste guztiak etorriko dira./ Denak etorriko dira, Mikel izan ezik.
i- Jan ezazu hori, osterantzean, argaldu egingo zara./ ……….hori, argaldu egingo zara,
bestela.
KAUSALAK:
ADI! esaldiaren ordena aldatzen da eta, aukeratutako esaldi motaren arabera: kausala edo
kontsekutiboa.
Kontsekutiboekin lotura handia (beraz, hortaz, bada, hala bada…), ordena aldatuz gero.
a- Nekatuta nago; beraz, (hortaz/ horregatik…) etxean geldituko naiz.
b- Etxean geldituko naiz, nekatuta nagoelako/ …naiz, nekatuta nago eta/ … naiz, nekatuta
bainago.
c- Nekatuta zegoen; horren ondorioz, etxean gelditzea erabaki zuen/ Nekea dela eta, (…
dela bide/ … dela medio/…) etxean gelditzea erabaki zuen
d- Nekearengatik erabaki zuen etxean gelditzea/ Nekaturik zegoenez (gero), erabaki zuen…
e- Hain zegoen nekatuta, non etxean gelditzea erabaki zuen/ Hain zegoen nekatuta, ezen
etxean gelditzea erabaki baitzuen.
f- Hainbeste nekea zuen, non (ezen) etxean gelditzea erabaki zuen (baitzuen)/
Hainbesterainoko nekea zuen, …
g- … , zeren eta… bait… (azalpen luzeetan)
h- Oso jenio bizia zuen eta denekin haserretzen zen/ Hain zuen jenio bizia, non denekin
haserretzen zen/baitzen.
i- Etxea oso zaharra da; beraz, eror daiteke/ Hain zaharra denez, eror daiteke.
j- Berarekin ezkonduko naiz; izan ere, polita baita/ Hain da polita, ezen berarekin
ezkonduko bainaiz.