1. ՁԱՅՆ ԵՎ ԱՂՄՈՒԿ

2. Ձայն Լայնիմաստով` առանձգականմիջավայրիմասնիկներիտատանողականշարժում, որըալիքներիձևովտարածվում է գազերում, հեղուկներումկամպինդմարմիններում:

3. Նեղիմաստով` մարդու և կենդանիներիլսողությանապարատովընկալվողերևույթ: Մարդնընդունակ է լսելու 16 -իցմինչև 20000 հցհաճախականությանձայն:

4. Ձայնիաղբյուրկարողենծառայելճնշմանտեղայինփոփոխությունկամմեխանիկականլարումառաջբերողերևույթները, ինչպեսնաևմիջավայրիսահմանափակծավալիտատանումները (օրինակ, փողայիներաժշտականգործիքներում):

5. Իբրևձայնիաղբյուրկիրառվումենբարձրախոսիդիֆուզորը, հեռախոսիմեմբրանը, պիեզոէլեկտրականկամմագնիսաստրիկցիոննյութերցպատրաստվածթիթեղներնուձողերը, էլեկտրաձայնայինփոխակերպիչները և այլն: Մեքենաներնումեխանիզմներն, գազի և ջրիշիթերըաղմուկիաղբյուրեն:

6. Տատանողականբարդհամակարգ է նաևմարդու և կենդանիներիձայնայինապարատը: Ձայնիընդունիչըծառայում է ձայնայինէներգիանընդունելու և այլտեսակներիփոխակերպելուհամար:

7. Ձայնիընդունիչենմարդու և կենդանիներիլսողությանապարատը, տեխնիկայում` միկրոֆոնը, հիդրոֆոնը, գեոֆոնը և այլն: Ընդունիչիհատուկտեսակ է ռադիոմետրը:

8. Ձայնիտարածումըկարող է ուղեկցվելալիքներինհատուկերևույթներով (անդրադարձում, կլանում, բեկունություն, դիսպերսիա և այլն): Ձայնայինալիքներինշանակությունը, հետևաբար և ուսումնասիրումը, որովզբաղվում է ձայնագիտությունը, շատկարևոր է ինֆորմացիայիհաղորդման, ազդանշմանավելիկատարյալհամակարգերմշակելու, ավելիհնչեղերաժշտականգործիքներստեղծելուհամար:

9. Ձայնըստորջրյակապի և լոկացիայիմիակհնարավորմիջոցն է: Ձայնըմարդու, ձայնայինապարատիմիջոցովարտաբերվողտարբերբարձրությամբ, ուժգնությամբուտեմբրերովհնչյուններիհամախումբ է: Ձևավորվում է աստիճանաբար (երբեմն` թռիչքաձև), օրգանիզմի (կենտրոնականնյարդային և ներզատիչհամակարգերի) զարգացմանըզուգընթաց:

10. Նորածիններիձայնիբարձրություննուտեմբրընույննեն, ուժգնությունը` տարբեր: Տարիքիհետընդլայնվում է ձայնածավալնըստուժգնությանուբարձրության, ձևավորվումտեմբրը:

11. Ձայնըկտրուկփոփոխվում է(ձայնիբեկումկամմուտացիա) սեռականհասունացմանշրջանում (11-12-ից մինչև 18-19 տարեկան) և տևում 5-6 ամսիցմինչև 2-3 և նույնիսկ 5 տարի. տղաներիկոկորդիչափերնաճումենմոտ 1,5 անգամ, աղջիկներինը` 1/3-ով, նկատվում է ձայնալարերիգերարյունություն, խոսելիսձայնայինապարատիհոգնածությունը և առանցպատճառիձայնիխռպոտում:

12. Ձայնայինապարատիցանկացածմասիախտաբանականփոփոխությունից և հաճախ` կոկորդաբորբիցառաջանումենձայնիֆունկցիաներիխանգարումներ:

13. Ձայնըկենդանիների, բնորոշ է բազմաթիվմիջատներին, ձկներին, անպոչերկկենցաղներին, որոշսողուններին (գեկոններ, քամելեոններ, կոկորդիլոսներ և այլն), համարյաբոլորթռչուններինուկաթնասուններին:

14. Լայնիմաստովկենդանիներիձայներինենվերագրվումբոլորայնհնչյունայինռեակցիաները, որոնքարձակվումենոչմիայննրանցձայնայինապարատի, այլևձկներիլողափամփուշտի, լողակների, թռչուններիպոչի, թևերի, կտուցի, որոշմիջատներիոտքերիութևերիհատուկապարատների, որովայնիհատվածի և այլնիկողմից:

15. Միջատների և երկկենցաղներիհնչյունայինռեակցիանբազմացմանժամանակծառայում է որպեստեսակիճանաչմանազդանշան, ձկներինը`նաևվտանգի և տագնապի, կապիկներինը և երգողթռչուններինը` վախի, վտանգի և այլն:

16. Որոշկենդանիներ (դելֆիններ, չղջիկներ, մութանձավներումբնադրողթռչուններ և այլն) սեփականձայնիանդրադարձմանընկալումովկարողանումենորոշելառարկանների (որս, արգելք և այլն) տեղըտարածությանմեջ:

17. Աղմուկ Ընդհանուրհասկացությամբ` կողմնակիձայներիխարնուրդ, որըխանգարում է խոսքի, երաժշտությանհստակըմբռնմանը, հանգիստնուաշխատանքը:

18. Աղմուկըվնասակարազդեցություն է գործումմարդուօրգանիզմի, առանձնապեսնյարդայինհամակարգիվրա` առաջացնելովգերհոգնածություն և հյուծում է գլխուղեղիկեղևիբջիջները:

19. Աղմուկի (80-90 դբ և ավելի) տևականներգործությունըվնասում է լսողությանօրգանը, մարդունդարձնումդյուրագրգիռ, խանգարումքունը, վատացնումախորժակը, առաջբերումգլխացավ, երբեմնգլխապտույտ:

20. Աղմուկըհիպերտոնիկհիվանդությանզարգացմանպատճառներից է: Բարձրհաճախականությանտատանումներիձայներիցբաղկացածաղմուկըավելիշատ է վնասումլսողությանը:

21. Աղմուկիդեմպայքարելուհամարանհրաժեշտ է միկրոշրջանների, ձեռնարկությունների, արտադրամասերի, բնակելի և հասարակականշենքերիձայնագիտականտեսակետիցռացիոնալպլանավորում, աղմուկիտարածմանարգելակում` ձայնակլանիչ և ձայնամեկուսիչնյութերիօգտագործմամբ, մեխանիզմներիումեքենաներիտեղականձայնամեկուսացում:

22. Նյութըպատրաստեցին` ՆելլիԱլավերդյանը ՄարիամԵնգիբարյանը ԳրիգորյանԼիլիթ ԶուլալյանԱրաքսյա 10-4 դասարան