1. Թունավորնյութեր

2. Թունավորքիմիականմիացություններ, նախատեսվածենռազմականգործողություններիժամանակհակարակորդիկենդանիուժըվնասելուհամար: Թունավորնյութերըօրգանիզմենթափանցումշնչառականօրգանների, մաշկի, լորձաթաղանթի և մարսողականուղիներիմիջով:

3. Թունավորնյութերնօժտվածենֆիզիկական և քիմիականորոշակիկոմպլեքսհատկություններով: Արտադրությունըհիմնված է պարզեղանակներովմատչելի և էժանհումքիցթունավորնյութերստանալուվրա:

4. Թունավորնյութերըառաջինըկիրառել է Գերմանիան 1914-1918-ի համաշխարհայինպատերազմիժամանակ: Պատերազմիընթացքումկիրառվեց 50-ից ավելթունավորմիացություններ: Առավելարդյունավետենֆոսգենը, դիֆոսգենը, քլորպիկրինը, իպրիտը, դիֆենիլքլորարսինը և դիֆենիլցիանարսինը:

5. Պատերազմողբոլորպետությունները 1914-1918-ին արտադրեցին 150 հզ. տ թունավորնյութեր, որից 125 հզ.տօգտագործվեց: Պատերազմիցհետոբազմաթիվփորձերարվեցինքիմիական և բակտերիոլոգիականմիջոցներիկրիառումնարգելելուհամար: Այդմիջոցներիգործածումարգելողառաջինմիջազգային-իրավականակտըԺնևիարձանագրությունն է (1925):

6. 50-ական թթ. սկզբինկապիտալւստականերկրներումսինթեզվեցիառավելթունավոր ՖԹՆ` ֆոսֆորիլթիոխոլիններ, իսկվերջում` պսիխոտոմիմետիկներգործությաննյութեր, որոնց 0,1 մգ/լ խտությունըմարդկանցմոտառաջանում է հոգեկանխանգարումներ: Այսխմբիներկայացուցիչներնենլիզերգինաթթվիդիէթիլամիդը և դիֆենիլօքսիքացախաթթվիքինուկլեդիլէսթերը:

7. Թունավորնյութերիմարտականհատկություններըորոշվումեննրանցթունավորելուունակությամբ: Թունավորնյութերիխիստդասակարգումըդժվար է: Ներկայումսմեծնշանակություն է ձեռքբերելֆիզիոլոգիական և տակտիկականդասակարգումը:

8. Թունավորում Օրգանիզմիախտաբանականվիճակ, առաջանում է թույներիազդեցությանհետևանքով և ուղեկցվումօրգանիզմիֆունկցիաների և ներքինմիջավայրիկայունությանխանգարումներով:

9. Լինումենսուր և քրոնիկականթունավորումներ: Սուրթունավորումըթույնիզանգվածայինդոզայիանմիջականազդեցությանհետևանք է: Քրոնիկականթունավորումըառաջանում է թույնիփոքրդոզայիերկարատևազդեցությունից (արտադրականթունավորումներ):

10. Թունավորմանառաջացմանպայմաններցկախվածտարբերումենարտադրական , կենցաղային և դեղորայքայինթունավորումներ: Թունավորմանայսկամայնձևիհաճախականությունըկախված է սեզոնից, աշխարհագրականտեղանքից, որոշդեղանյութերիչափիցավելիօգտագործումից և այլն :

11. Կենցաղումամենատարածվածթունավորումըլինում է քնաբերդեղանյութերց , ֆոսֆորօրգանականթունաքիմիկատներից, նարկոտիկներից, գազից և որոշսննդամթերքներից, արտադրությանմեջ` կապարից, դնդիկից, ածխածնիենթոքսիդից և այլն:

12. Թունավորմանտեղականախտանշաններըպայմանավորվածենմաշկի, շնչառականուղիների, ստամոքսի և բարակաղիքներիլորձաթաղանթներիվրաթույնիանմիջականազդեցությամբ: Թույնըարյանմեջներծծվելիսառաջանումենռեզորբտիվախտանշաններ, որոնքկախվածենկենսականկարևորօրգանների (լյարդ, երիկամներ և այլն), արյան, կենտրոնական և ծայրամասայիննյարդայինհամակարգերիախտահարմանաստիճանից:

13. Բուժումը. Սուրթունավորմանդեպքումարտակարգշտապբժշկականմիջոցառումներ. ստամոքսիլվացում արհեստականփսխումներիառաջացում լուծողականներ շնչառությանկանգիուսրտիգործունեությանխանգարմանդեպքում` արհեստականշնչառություն, սրտիմերսում (մասաժ):

14. Ստացիոնարպայմաններում` արագացվածդիուրեցիմեթոդի, իսկորոշդեպքում «արհեստականերիկամ» ապարատիկիրառում (թույներըշրջանարվողարյունիցարագհեռացնելունպատակով): Կարխարգելումը. աշխատանքիհիգենիայիկանոններիպահպանում, կենցաղայինթունավորումիցխուսափելունպատակով` ծխնելույզների , գազօջախներիսարքինությանհսկողություն:

15. Գյուղատնտեսականկենդանիներիթունավորումներըառաջանումենբուժմանժամանակօգտագործվողքիմիականնյութերից (արսեն, պղնձարջասպ, հեքսաքլորան, քլորոֆոս, մետաֆոս և այլն), թունավորնյութերպարունակողբույսերիցուկերերից (սուդանախոտ, լյուպին, սևմորմ, արջնդեղ, քուսպ, եգիպտացորեն, կարտոֆիլ և այլն) և թունավորկենդանիներիխայթումից (օձ, սարդ և այլն):

16. Գործնականումհաճախհանդիպումենկերայինթունավորումներ: Թունավորմանժամանակկենդանիներիմոտնկատվում է թքահոսություն, փսխում, լույծ, նախաստամոքսիկամաղիքնեիփքանք, արյունամիզություն, դեղնախտ, սրտի, թոքերիգործունեությանխախտում, այտուց, նյարդայինընդանուր և տեղայիննշաններ, բարդություններդեպքում` մահ:

17. Ախտորոշվում է դժվարությամբ. հաշվիենառնվումկլինիկական, ախտաբանա-անատոմիականնշանները, անամնեզիտվյալները, կերի, ջրիարտաթորանքիքիմիականհետազոտությանարդյունքները:

18. Բուժումը. ստամոքս-աղիքայինուղիներիլվացում, թույներըչեզոքացնող, ներծծումըկանխողնյութերիօգտագործում, սրտայինմիջոցներ և այլն: Մորթվածկենդանումիսըօգտագործելի է, եթելաբարատորհետազոտությամբմսեղիքումթույնչիհայտնաբերված, հակառակդեպքումամբողջմսեղիքնուտիլացվում է:

19. Նյութըպատրաստեցին` ՆելլիԱլավերդյանը ՄարիամԵնգիբարյանը ԱրաքսյաԶուլալյանը ԼիլիթԳրիգորյանը 10-4 դասարան