1. Cavablar.net. Elektron jurnal.
50 sual – 50 cavab. № 3. Mart 2011.
E-Haci.net istehsalı. © 2011.

2. Jurnal Cavablar.net İT sual-cavab sistemi saytının bazası əsasında yaradılmışdır. Saytda verilən
suallara saytın istifadəçiləri cavab verir və cavablar səsvərmə yolu ilə qiymətləndilirilir. Ən yaxşı cavab
jurnala sualın cavabı kimi yerləşdirilir. Zərurət olduqda bir neçə cavab birləşdirilərək bir cavab şəklində
yazılır.
Jurnal yalnız elektron formadadır, heç bir kommersiya məqsədi daşımır, pulsuz olaraq internetə
yerləşdirilir, sadəcə olaraq Azərbaycan internet istifadəçilərinə kömək məqsədi ilə yaradılıb. Jurnal hələ ki,
iki ayda bir dəfə dərc olunacaq, gələcəkdə mümkündür ki interval daha da qısaldılsın.
Dəstək verən saytlar

3. Mündəricat
Mobil telefonlar............................................................................................................................... 4
Elektron ticarət.................................................................................................................................5
İnternet.............................................................................................................................................9
Proqramlaşdırma............................................................................................................................14
Aparat və proqram təminatı........................................................................................................... 20
Web development.......................................................................................................................... 27

4. Mobil telefonlar
Sual 1. Telefon Ucun Pro Evolition Soccer 2011 Axtariram
Cavab: Siz http://www.zedge.com sehifesine muraciet edin. Orda telefonlar ucun bir cox
proqram ve oyunlar var…
Hetta http://www.mobile9.com
Buradan *jar formatında yükləyə bilərsiniz: http://mobiland.az/files/pes-2011-pro-evolution-
soccer-2011-5459.html

5. Elektron ticarət
Sual 2. eBay hesabım deaktiv edilib(qovulmuşam), necə aktiv edə bilərəm? Saytda bir neçə dəfə
sifariş edib pulunu ödəmədim, şikayət edildim sonrada hesabım deaktiv edildi.Daha doğrusu
saytı əvvəl başa düşmürdüm səhvən sifariş etdiklərim olmuşdu, sonralar sifarişlərimdə olmuşdu
çatdırılmışdıda, ancaq axırıncı dəfə həqiqətən pulunu ödəyəcəyim halda sifariş eləmişdim
maaşım gecikdiyindən ödənişi gecikdirdim qovdular. Mən indi yəqinki öz adımdan və
ünvanımdan qeydiyyat edə bilməyəcəm məcburam başqa adla kredit kart açdırım təzdən paypal
filan…. Uzun məsələdi. Əgər belə hadisə başına gələn varsa mümkünsə cavablasın neyləyə
bilərəm?
Cavab: siz ebay-a müraciət etməlisiniz reactivate
üçün. http://www.ebay.com.my/helpFormünvanına daxil olun,
1. Mövzu: Registration and Account Information –>
2. Alt mövzu: Account Issues –>
3. Səbəb: Buraya isə üzrlü səbəblərinizi yazın.
doldurub göndərin.
Sual 3. mən pul ödəmək istəyirdim aldığım mal üçün yazıldıki sizin 100$-lıq həcmi varıydı
təzələyin nə bilim nə…məndə təzələmək istəyirdim paypal code istədi məndə yazdım bir neçə
dəfə ama yazıldıki yalnışdı.sonrada mənim kartımı iptal ettilər…yazılıb ya başka kart olsun yada
fax göndərin belə şeylər mən neyniyə bilərəm…kömək eləyin də xahiş eliyirəəəmm
Cavab: paypalda 100$ limit olur.O odendikden sonra gerek karti tesdiqleyesen.Paypala girende
orda link var,ora klik eledikden 1 gun sonra banka zeng edib paypaldan gelen kodu
sorushun.Eger kod 3 defe sehv yigilibsa karti bagliyirlar.Achmaq uchun paypala mail yazmaq
lazimdi.Ele chetin bir shey yoxdu.Mende de olmushdu.
Sual 4. mən PayPal kodunu 3 dəfə yalnış yığdım deyə mənim kartımı paypaldan çıxardılar.necə
onu yenidən paypala baglaya bilərəm?burda azərbaycanda PayPalın filial kimi bir yeri zad yoxdu
yadaki mənə kömək eliyəcəkləri bir yer…birdəki mənim əvvəlcədən verdiyim sifarişlər
gəlməyəcək?pulunu çıxıblar onların.

6. Cavab: Pulunu ödədiyiniz sifarişlər təbii ki gələcək, onun sonrakı problemlərlə əlaqəsi yox.
Paypalın bizdə nümayəndəliyi yoxdur.
Sual 5. salam. Zəhmət olmasa ebayda sifariş etməzdən əvvəl vacib olan əməliyyatları yerinə
yetirmək üsullarını qeyd ederdiniz.
Cavab: Salam. 1.Ebay-da qeydiyyatdan keçmək. 2.Hər hansı bankda Visa və ya Master Card
dəstəkli kart əldə etmək. 3. Bank kartınıza uyğun Paypal accountu açmaq(bu vacib şərt olmasa
da əksər satıcılar ödəməni yalnlz paypalla qəbul etdiyindən sonra çətinliyiniz olmasın deyə
əvvəlcədən əldə etmək lazımdır).
Vəssalam, siz artıq alış veriş edə bilərsiniz.
Sual 6. mən amazondan qeydiyyatdan keçdim,malıda seçdim səbətə düşdü ama almaq üçün neyi
vurmalıyam bilmirem.birdəki bunada paypal lazımdı?
Cavab: Salam. İlk öncə xatırladım ki, Amazondan Azərbaycana ancaq disk,kitab kimi əşyalar
çatdırılır, digərləri yox. Bəzən Paypal lazım olub olmaması konkret satıcının özündən asılıdır.
Səbətə düşən malı sifarış etmək üçün Check your basket təxminən belə bir link olmaldır, onu
tapıb daxil olun və ORDER əmrini tapın.

7. Sual 7. Men Paypalda qeydiyyatdan kecmisem ama indi hesabima pul kocurende lazim olan
bolmeleri doldurdum (Basqa 1 saytda bunu etmisem ugurlu olub) ama ERROR verdi “This credit
card has been denied by the bank that issued your credit card. For details on why your card was
denied, please contact your credit card issuer’s customer service department. Or, you may want
to try adding a different credit card.”
Cavab: Bu səhv adətən balansda kifayət qədər pul olmayanda çıxır. Kartınızdakı balansı
öyrənin. Məsələn balansda 9$ varsa, siz 10$ ödəmə etməyə cəhd etsəniz, məhz yuxarıdakı səhv
çıxacaq. Hə bir də deyim ki bu səhv CVV2 kodunu səhv daxil etdikdə də çıxır. 3 rəqəmli kodu
da düzgün daxil etdiyinizə əmin olun.
Sual 8. Men poctdan sorusdum dediler ki olkemize elektron mal buraxmirlar. Yeni sifaris etsen
de sene catmayacaq. Ama hem de esitmisem ki dovlet rusumu olaraq mueyyen miqdar pul
odeyiren icaze verilir. Kimse ebaydan telefon ve ya notebook alib?
Cavab: Bu kateqoriyanın digər suallarında bir neçə şəxs xaricdən poçt ilə telefon və ya netbook
alması barədə yazıb, deməli mümkündür. Üstəlik əgər siz satıcı ilə danışsaz və o məhsulu DHL
və ya Fedex ilə göndərsə, onda 100% əmin ola bilərsiniz ki məhsul sizə gəlib çatacaq. Sadəcə
Fedex və DHL kimi express xidmətlər bir qədər bahadır(məsələn telefon ölçülü mal İngiltərədən
bura təxminən 50 manata gətirilir DHL tərəfindən)
Sual 9. 1. İnternetdən elektronik məhsullar məsəlçün telefon, noutbuk, televizor və s. sifariş
verdikdə malı rahat əldə etmək mümkündürmü ?
2. Kargo rüsumundan əlavə gömrük rüsumu nə vaxt və nəyə əsasən ödənilir ?
3. Kargonun pulunu kargoya birbaşa mən ödəyirəm yoxsa məhsulun pulu ilə birlikdə göndərirəm
satıcıya o ödəyir ?
(Ebay və Amazon kimi saytdan yox, internetdə adi satıcıdan mal almaq nəzərdə tutulur)

8. Cavab: 1. Bu bəndin cavabı bu cavabda var: http://cavablar.net/2010/06/16/ebay-il%C9%99-
noutbuk-sifaris-etm%C9%99k/
2. Dəyər 200 azn-dən çox olduqda adi göndərişlə göndərdikdə mal gömrükdə qala bilər və sizi
ora dəvət edə bilərlər, amma Fedex və ya DHL ilə gətirdikdə heç bir rüsum filan olmayıb mən
eşitməmişəm, mal birbaşa evə gəlib çatır. Fikrimcə bunun səbəbi Gömrük məcəlləsinin aşağıdakı
maddəsidir:
Maddə 118. Gömrük ödənişlərinin ödənilmə qaydası
Gömrük ödənişləri Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanına, beynəlxalq poçt göndərişləri
ilə göndərilən mallar üçün isə poçt rabitəsi operatorlarına ödənilir.
Burdan belə çıxır ki sizin DHL-ə verdiyiniz pulun içində gömrük rüsumu da olur, DHL onu
gömrüyə özü keçirir. Ona görə də bu tip xidmətlərlə sığortalanmış malı aldıqda onun sağ salamat
maneəsiz ünvana çatdırılmasına əmin olmaq olar. adi poçt xidmətləri isə risklidir.(zədə,itbat
və.s.)
3. Kargonun pulunu malın dəyəri ilə birgə ödəyirsiniz, qalan bütün qayğılar satıcının boynuna
düşür. Çünki siz ona pulu ödəməlisiniz ki o da gedib nəqd şəkildə məsələn DHL-ə pulu ödəyib
malı təhvil versin göndərsin.
Sual 10. PayPal vasitəsi ilə Azərbaycandan Çin respublikasında yerləşən PayPal hesaba 150
Dollar pul göndərdikdə PayPal nə qədər faiz çıxır ?
Bu faiz digər onlayn pul sistemlərində (məs., VebMoney) olduğu kimi pulu göndərərkən çıxılır
yoxsa pulu qəbul edən faiz ödəyir ?
Cavab: Hesabdan hesaba pul göndərəndə 2.9% + $0.30 USD .
Böyük məbləğlərdə isə 1.9%-dək düşür faiz.
Ətraflı: https://www.paypal.com/cgi-bin/webscr?cmd=_display-receiving-fees-outside

9. İnternet
Sual 11. İnternetdən trafikə görə nə qədər istifadə etdiyimi necə öyrənə bilərəm?
Cavab: Bunun üçün xüsusi proqramlar var, google-da “internet traffic manager” və ya “internet
traffic meter” axtarın, bir çox proqramlar olacaq, onların içərisindən pulsuz olan sadə birini
yükləyib istifadə edə bilərsiniz.
Sual 12. Oz facebook akkauntumun linki istiyirem ki, meselen www.facebook.com/Automax
olsun.
Daha bu cur yox: www.facebook.com/profile.php?id=150000015124.
Cavab: Настройки аккаунта girib Имя пользователя yerine yazirsan.
Sual 13. salam.mənim poçtayla problemim var.öz e-mail adresimə daxil ola bilmirəm.daha
ətraflı desəm nə adres açıram onun eynisi gizli sualla birge ya ogurlanır yada eynisindən açıb
mənə yazırlar.bu nədən ola bilər?xahiş edirəm bilən varsa mənə desin

10. Cavab: Salam. Əgər belədirsə Sizin komputerinizdə ya Keylogger, ya da Troyan var. Bugünkü
dövrümüzdə demək olar ki, ən çox keyloggerlərdən istifadə edib E-Mail istifadəçilərin
parollarını oğurlayırlar.
Keylogger nə deməkdir?
- Keylogger komputerində klaviyaturanda nə yazırsan hamısı keyloggeri Sənin komputerinə
yerləşdirən şəxsə ötürülür. Yəni bir növ məlumatları ötürür. Həmdə komputerinin şəkillərini hər
1 dəqiqədən 1 çəkib Loglaşdırıb ötürür.
Bunu necə Sənin komputerinə yerləşdirilib?
- Əgər kimsə Sənə proqram və ya bunun kimi fayllar göndərib Səndə qəbul edib açmısansa..
- Əgər kimsə şəkil adı ilə hər hansı bir fayl göndəribsə və s…. bunun kimi səbəblər.
Problem Sənin E-Mail adresində və ya qoyduğun parolda deyil, necə parol qoyursan qoy əgər
komputerindəki virusu təmizləməsən yenə də parolu Sənə deyəcəklər.
O ki qaldı admin qardaş … Gəl Mən Sənə bir keylogger göndərim əgər onu Sənin AntiVirusun
tutsa Mən bir daha şərh yazmıyacam. Çünki, Keyloggerləri AntiVirusdan gizletmek olur.
Troyan-da Keyloggerin gücləndirilmiş formasıdır. Mən inanmıram ki, Sənin komputerinə
Troyan yerləşdiriblər. Əgər komputerinə Troyan yerləşdirsəydilər Sənin komputerin həmin
Troyanı yerləşdirən tərəfindən idarə olunardı … Sənin komputerini izləyən – Yəni belələrinə
Lamer deyirlər. Özlərini bir şey sayırlar, amma halbuki, heç bir şey deyillər…
Sual 14. Salam. Mən facebookda bəyəndim səhifəsi açmaq istəyirəm. Amma nə qədər edirəm
alınmır ki alınmır. Mən necə bəyəndim səhifəsi aça bilərəm?
Cavab: Salam. Bəyəndim deyərkən siz nəyi nəzərdə tutursunuz? facebook fan page? Əgər elə
isə facebook hesabınıza daxil olduqdan sonrahttp://www.facebook.com/pages/create.php linkinə
keçid edin orada hər şey aydın olacaq.
Sual 15. salam.mən sizə bir dəfə e-maillə bağlı sualla müraciət eləmişdim.siz mənə dediz ki,bu
bir neçə səbəbdən ola bilər.mən kompyuterimi farmat elədim ama mənim poçtamın düzdü hələki
parolunu oğurlamayıblar ama qonaq bölməsinə daxil olmuşdular.deməyim odur ki,yene bele
poçtanın açılmağından xəbərləri var.sizce farmatın bir xeyri olmadı?yada mən necə və hansı

11. antivirusu yükləyə bilərəm?kompyuterim elədə güclü deyil.farmatdan sonra SP1 yazılıb.mənə
kömək edə bilərsiz?əvvəlcədən çoxsagolun…
Cavab: Salam. Siz deyə bilərsiniz ki, Sizin E-Mail adresinize qonaq bölməsinə girən şəxs Sizin
əvvəlcədən həmin E-Mail adresinizi bilirdi? Əgər Siz komputeri formatlamadan əvvəl həmin E-
Mail adresinizi işlətmisinizsə əlbətdəki həmin şəxs Sizin E-Mail adresinizin qonaq bölməsinə
girəcək. Çünki, həmin E-Mail adresinizi əvvəldən bilirdi…
Yox əgər formatdan sonra Siz yeni E-Mail adresi açmısınızsa əgər həmin şəxs Sizin qonaq
bölmənizə giribsə onda belə çıxır ki, O şəxs Sizin əvvəlki E-Mail adresinizdəki olan
kontaktınızdakı E-Mail adresləri bilir. Siz yeni E-Mail ünvanı ilə keçmişdə olan E-Mail
adresinizdəki kontaktlara avtorizasiya göndərmisiniz o da sadəcə əmin olmaq üçün qonaq
bölməsinə girib. Bu təsadüfdü. O şəxs artıq Sizin E-Mail adresinizin parolunu oğurlaya bilməz.
Siz bundan əmin olun. İnanmırsınızsa sınayın….( O sadəcə lamerdi. Ona cavab vermək
istəyirsinizsə E-Mail adresini verin Mənə, Məndə həmin şəxsin E-Mail adresini sındırıb verim
Sizə … ) O ki, qaldı AntiVirusa Kaspersky 7, ya da Avira Premium … Uğurlar …
Sual 16. Mənə mail ru-nun host adı lazımdır. Bilirsiz də domain və host ayrı olur. Xahiş edirəm
bilən yazsın.
Cavab: Yəqin ki bir neçə İP-dən göndərilir maillər. Birini mən deyim: 217.69.128.203.
Ümumiyyətlə sizə gələn məktubun hansı İP-dən, serverdən gəlməsini bilmək üçün metodlar
mövcuddur. Bu halda ORİGİNAL TEXT-ə baxmaq lazımdır, orada headerdə server adı yazılır.
Məsələn 1.Gmailə gələn məktubda məktubu açın REPLY düyməsində oxa kliklədikdə SHOW
ORİGİNAL çıxır, onu seçin.
2. Mail.ru-nun özündə hər açılan məktubda aşağıda RFC ZAQOLOVOK var ona klikləmək
lazım.

12. Sual 17. Men Google ads`den qeydiyyatdan keçirəm (əlbəttədəki türk və rus dillerinde) ama
müəyyən vaxtan sonra cavab gəlir dil problemi var ona görə bəs başqa cür necə qeydiyyatdan
keçmək olar?
Cavab: Google Adsense bildiyiniz kimi Azərbaycan türkcəsini dəstəkləmir. Ona görə də haqlı
olaraq Türkiyə türkcəsi və ya rusca səhifə qedyiyyatan keçirməyə cəhd edirsiniz. Heç bir
problem olmamalıdır. Amma ola bilər ki sizin Adsense-e göndərdiyiniz kontentdə Azərbaycan
dili var. Ən azı sayt daxili keçid linklərində. Bunu tam sığortalamaq üçün məsləhət görədim ki,
narod.ru və ya bu kimi servis saytlarda rusdilli bir balaca sayt açın 3-4 səhifədən ibarət, normal
naviqasiyalı, və şərti mətnlər qoyun ora. Daha sonra adsense-e o saytı göndərin. Təsdiq gələcək
şübhə olmasın. Təsdiqdən sonra artıq reklam kodlarını istədiyiniz sayta qoya bilərsiniz. Amma
yenə də çalışın ki reklamı qoyacağınız sayt Adsense şərtlərinə uyğun olsun, dil problemi olmasin
heç bir reklam görünən səhifədə. Əks halda gec-tez hesabınız bloklanacaq.
Sual 18. Mən bilmək istərdim ki saytlarda olan RSS nədir?
Cavab: RSS-in abreviaturası (açması) «Really Simple Syndication» deməkdir. Bu texnologiya
Sizə bizim saytımızdan informasiyanı ən münasib yolla əldə etməyə imkan verir. Vaxt olduqca
azadliqradiosu.az saytına daxil olmaqdansa, lazımi proqramları elə kökləyə bilərsiniz ki, xəbərlər
və yenilənmələr saytda dərc olunduqdan dərhal sonra avtomatik olaraq Sizin kompyuterə
göndərilsin.
RSS-lə işləmək üçün nə lazımdır?

13. Bunun üçün RSS-kanalı oxuyan və onun yenilənməsini izləyən proqram-aqreqator lazımdır. Bu
proqram Sizin kompyuterə quraşdırılır və əslində, internet istifadəçisinin etdiyini edir: sayta
daxil olub, oraya qoyulan yenilikləri seçir və oxuyur. Proqram-aqreqator istifadəçiyə yeniliklər
haqda xəbər verir və onun vaxtına qənaət edir. RSS-dən istifadə etmək üçün azadlıqradiosu.az
saytında Sizi maraqlandıran kanalları seçməlisiniz. Mələsən, Sizi sayta yerləşdirilən siyasət
xəbərləri maraqlandırırsa, siyasət kanalını seçirsiz.
RSS-aqreqatoru necə seçməli?
Müxtəlif əməliyyat sistemləri üçün bir sıra müstəqil proqramlar mövcuddur. Məsələn, Google
saytından yararlanmaq olar. Burada ən populyar proqramlar sadalanır. Proqramların bəziləri
pulsuzdur.
Amma proqram-aqreqatorsuz da keçinmək mümkündür. Müasir brauzerıərin çoxu – Mozilla
Firefox, Microsoft Internet Explorer 7 və Opera RSS-kanallarla işləyə bilir. RSS kanala (siyasət,
iqtisadiyyat və s.) tıkladıqda, səhifəyə onun məzmunu çıxacaq. Sizə yalnız təlimata uyğun olaraq
RSS-kanala abunə yazılmaq qalır. Təlimat hər brauzer üçün müxtəlifdir.
Mənbə: http://www.azadliq.org

14. Proqramlaşdırma
Sual 19. Sual işarələrinin yerində nə yazım ki parametri içəri ötürə bilim?
import java.awt.*;
import javax.swing.*;
public class MyDrawPanel extends Jpanel {
public static void main(String[] args) {
MyDrawPanel obj = new MyDrawPanel();
obj.paintComponent(????);
}
public void paintComponent (Graphics g)
{
Graphics2D g2d = (Graphics2D) g;
g.setColor(Color.orange);
g.fillRect(20, 50, 100, 100);
}
}
Cavab: import java.awt.*;
import javax.swing.*;
public class MyDrawPanelTestProgram {
public static void main(String[] args) {
JFrame frame = new JFrame(“My panel”);
MyDrawPanel panel = new MyDrawPanel();
frame.add(panel);
frame.setSize(600, 400);
frame.setVisible(true);
}
}
class MyDrawPanel extends JPanel {
public void paintComponent (Graphics g) {
Graphics2D g2d = (Graphics2D) g;
g.setColor(Color.orange);
g.fillRect(20, 50, 100, 100);

15. }
}
Sual 20. Java programlashma dili ile istifade edilmish bir programda sekil daxil etmek isteyirem
JPanel ile amma nece daxil ede bilrem?
Cavab: Şəkli JLabel üzərində göstərmək olar.
BufferedImage image = ImageIO.read(“sekil.jpg”);
ImageIcon imageIcon = new ImageIcon(image);
jLabel1.setIcon(imageIcon);
Sizin üçün Netbeansdə kiçik bir nümunə proyekt hazırladım.
http://endir.net/q5mqqrrrz5n4/JavaImage.zip.htm
File seçəndə ancaq şəkil seçmək lazımdır, əks halda exception çıxacaq. İstəsəniz, FileFilter ilə
ancaq şəkillərin seçilməyinə icazə verə bilərsiniz.
FileChooser ilə bağlı ətraflı məlumat bu linkdə var.
http://download.oracle.com/javase/tutorial/uiswing/components/filechooser.htm
Sual 21. “Iterable” niye Java Collections Framework una aid edilir?
Cavab: Çünki java collection-lar üzərində iterator ilə gəzişmək üçün onlar İterable interfeysini
implement etməlidi. Şəkil ilə layout-un əlaqəsi yoxdur, istədiyiniz layoutu hazırlayın, şəkli panel
və ya label üzərinə qoyun.
Sual 22. Javada qurdugum projenin “KOD” hissesin gizletmek isteyirem amma bunu nece
edileceyini bilmirem… *.jar fileni ise bir basqasina verende
projeni Winrar ile Kodlarina baxa bilir … Java projeleri ucun
“installshield” var?

16. Cavab: Bəlkə siz jar faylının içərisinə java kod fayllarını da qoyursunuz? Zəhmət olmasa, jar
faylını necə yaratdığınız yazın. Jar faylına ancaq .class fayllarını və proqram üçün lazımi
resursları(şəkil, konfiqurasiya faylı və s.) qoymaq lazımdır.
JAR-da olan Class faylı – java kodu deyil, amma onu decompile edib, ondan java kodu yaratmaq
olar.
Java class-larını obfuscate etmək olar, class faylı içərisində bütün adları dəyişir, hərf və
rəqəmlərdən ibarət qısa adlar verir, proqram kodunu decompile etsən belə kodu oxuyub başa
düşmək çətin olur. Amma bu da 100% qoruma deyil. Exe-ləri də decompile edib, onlardan kod
yaradan proqramlar var.
Bildiyim ən məşhur və open source obfuscator proqramı ProGuard-dır.
http://proguard.sourceforge.net/
Bir də bu siyahıya baxmaq olar:
http://java-source.net/open-source/obfuscators
Sual 23. Bu program isteyirdim ki Her defe class.methodundan alan sozu Numayish etdirsin
amma her defe birinci aldiqi sozu gosterir? Zehmet olmasa deyin bu kodda problem nededi?
import java.awt.*;
public class Test {
public static void main(String[] args) {
Frame pencere = new Frame(“Alerme”);
pencere.setLocation(5, 25);
pencere.setSize(90, 40);
pencere.setBackground(Color.red);
int it=0;
while(it!=Integer.MAX_VALUE){
Label lbAdres = new Label(Class.method());
pencere.add(lbAdres);

17. pencere.setVisible(true);
it++;
}
}
}
*Qeyd: Class.method() her hansi metoddir ki her defe bir String tipinde bir muxtelif soz gonderir
Cavab: Bu proqramda problem var:
Proqram məntiqi səhvdir. while(it!=Integer.MAX_VALUE) şərtinə görə proqram 2 147 483 647
(2^31-1) dəfə işləyir. Hər dəfə yeni Label obyekti yaradır, onu forma əlavə edir. Sizə lazım olan
1 frame və label yaradıb, label-in üzərindəki yazını dəyişməkdir.
import javax.swing.*;
public class Test {
public static void main(String[] args) {
JFrame pencere = new JFrame(“Alert me”);
pencere.setDefaultCloseOperation(JFrame.EXIT_ON_CLOSE);
pencere.setLocation(5, 25);
pencere.setSize(100, 100);
JLabel lbAdres = new JLabel(“Label”);
pencere.add(lbAdres);
pencere.setVisible(true);
int it=0;
try {
while(it < 100) {
lbAdres.setText("" + SampleClass.method());
Thread.sleep(100);
it++;
}
} catch(InterruptedException ex) {
System.out.println(ex.getMessage());

18. }
}
}
class SampleClass {
public static int method() {
return (int)(100*Math.random());
}
}
Sual 24. Oracle’ın neçə dərəcəsi var? Kursdan sertifikat aldıqdan sonra dərəcə almaq üçün
imtahana harada girmək olar?Azərbaycanda bu dərəcəni neçə nəfər alib? Cavablandırmağınızı
xahiş edirəm.
Cavab: Oracle verilənlər bazası üzrə 2 əsas istiqamət var:
1.Administrator – DBA
2.Proqramçı
Administratorlar üçün 3 səviyyədə sertifikat var:
1.Oracle Certified Associate DBA – başlanğıc səviyyə (OCA)
2.Oracle Certified Professional DBA – professional səviyyə (OCP)
3.Oracle Certified Master DBA – ekspert səviyyə (OCM)
OCM DBA sertifikatına sahib dünyada az sayda professional var. Azərbaycanda isə 2 nəfərdə
var, biri Oracle Azərbaycanda, digəri isə Azərcelldə işləyir.
OCA və OCP DBA sertifikatı olan DBA-lər isə daha çoxdur.
Oracle 10g/11g üzrə OCA DBA sertifikatı almaq üçün 2 imtahan vermək lazımdır:
1.SQL üzrə (1Z0-007, 1Z0-047, 1Z0-051 imtahanlarından biri)
2.DBA üzrə (Oracle 10g üçün 1Z0-042, Oracle 11g üçün 1Z0-052)

19. Oracle 10g/11g üzrə OCP DBA sertifikatı almaq üçün kursa getmək və 1 imtahan vermək
lazımdır:
1.Oracle tövsiyə etdiyi kurslardan biri
2.DBA üzrə (Oracle 10g üçün 1Z0-043, Oracle 11g üçün 1Z0-053)
OCM DBA sertifikatı almaq isə test üsulu ilə deyil. Advanced Oracle kurslarına getmək lazımdır
və bir xeyli iş təcrübəsi olmalıdır. OCM DBA imtahanı xaricdə ekspertlər tərəfindən götürülür,
test ilə olmur. Hər iştirakçı üçün bir server verilir və orda problem olur, onları həll etmək
lazımdır. İştirakçıların həll edə bildiyi məsələlərə görə də ekspertlər tərəfindən qiymətləndirilir.
İmtahan çox çətindir.
Proqramçılar üçün isə 2 səviyyədə sertifikat var:
1.Oracle Certified Associate DBA – başlanğıc səviyyə (OCA)
2.Oracle Certified Professional DBA – professional səviyyə (OCP)
Oracle 9i/10g/11g üzrə OCA Developer sertifikatı almaq üçün 2 imtahan vermək lazımdır:
1.SQL üzrə (1Z0-007, 1Z0-047, 1Z0-051 imtahanlarından biri)
2.Developer üzrə (Oracle 9i/10g üçün 1Z0-147, Oracle 11g üçün 1Z0-144 imtahanı)
Oracle 11g üzrə OCP Developer sertifikatı almaq üçün 1 imtahan vermək lazımdır, kursa getmək
məcburiyyəti yoxdur:
1.Developer üzrə 1Z0-144 imtahanı
Azərbaycanda Oracle imtahanlarına 4 test mərkəzində girə bilərsiniz:
1.Softline Azərbaycan http://www.softline.az
2.Caspel http://www.caspel.az
3.Dillər universiteti
4.AİC group http://www.educat.az
Rəsmi Oracle test mərkəzlərinin siyahısını və əlaqə vasitələrini bu saytdan əldə edə
bilərsiniz: http://www.pearsonvue.com/oracle/
Oracle imtahanına Softline şirkətində girməyi tövsiyə etmirəm, çünki sistemlərində problem var.
Yayda orda imtahana girdiyim vaxt problemlərlə qarşılaşdım(növbəti sual yüklənmir, taymer
yox çıxır, əlaqə kəsilir və s.), eşitdiyimə görə hələ də problemləri var. Dillər universitetində və
ya Caspeldə imtahana girənlərdən problem olmadığını eşitmişəm.
Beynəlxalq sertifikatlarla bağlı daha ətraflı məlumat üçün bu linkə baxın:
http://raminorucov.wordpress.com/2010/03/14/seminar-materiallari/
Oracle sertifikatları və imtahanları ilə bağlı daha ətraflı məlumatı bu saytdan əldə edə bilərsiniz:
http://education.oracle.com/pls/web_prod-plq-dad/db_pages.getpage?page_id=143
İlk açılan səhifədə ölkə olaraq United States seçin, məlumatlar ingilis dilində olacaq.
http://oracleazerbaycan.wordpress.com/
http://www.facebook.com/home.php?sk=group_114631615265582
1Z0-007 və 1Z0-051 imtahanlarını test mərkəzinə getmədən internet üzərindən vermək olar.

20. Aparat və proqram təminatı
Sual 25. sərt diskdə olar bad sectorları hansı proqramla bağlaya bilərəm? isteyirem tutumu
azalsin eybi yox bad sectorlar yoxa çıxsın. HDD regenerator ve MHDD yoxlamisam
Cavab: Windows əməliyyat sistemində Check disk adlı kiçik bir proqram var, onunla bir bir
bölmələri yoxlayın. Bundan başqa Hiren’s BootCD adlı proqramlar diski var, orda sırf bu iş üçün
çox proqram var, DOS rejimində işləyir, onların da faydası olar. Bu işləri yerinə yetirməzdən
əvvəl yaxşı olardı ki, harddiskdəki məlumatlarınızın ehtiyat nüsxəsini alın. Uğurlar.
Sual 26. Salam kompyuterimde coolere gore perezaqruska verirdi ve sistemde sehv verirdi.
Cooleri yeniledim daha perezqruska vermir. Amma bezi proqramlari mesele chrome ela
ishleyirdi gunlerin bir gunu sehv verdi meselen reqemler shertidir 0000×0000 ne mojet read bele
bir shey yazir sonra skaynerimin driverini yazmaq isteyirdim yenede bele bir sehv verdi amma
evveller driveri yazmisham defelerle hec vaxt sehv vermirdi.bashqa kompyuterde yoxladim
ishledi sizde bayaq kodun yazdigim ona benzer sehvler neden ola biler? avtomaticeskoye
ispravlat sisteminiye oshibki duymesinde badiqda yazilirki dla dostupa k nekotorim faylam nujna
monopolniy dostup ve onu etmir proverka i ispravleniye povrejdennovo sektora basdim 4 etapli
yoxladi amma o komek elemedi
Cavab: Bu bir az qəlizi yəni ola bilsin ki sistem istifadəçisinin admin hüququ yoxdu ya da
sistem virus zədələyib. terminaldan (win+R=>cmd=>enter) altdakı komandanı verin: chkdsk /r /f
enter. y enter. sonra sistemi yenidən başlat sistem açılanda çek disk gedəcək
Sual 27. misal üçün, excelde alt-alta 5.7675 + 5.3867 + 5.2788 + 5.6986 ədədlərini yazıram və
həmin ədədləri yüzlüklərə qədər yuvarlaqlaşdırıram. Edir: 5.77 + 5.39 + 5.28 + 5.70. Və bunların
cəmi edir: 22.13
Amma, 5.77 + 5.39 + 5.28 + 5.70 ədədlərini kalkulyatorda hesablayanda 22.14 edir.
bilirəm, bu ona görə baş verir ki, excel 5.7675-ni üzdə 5.77 kimi yazsa da, hesablayanda olduğu
kimi nəzərə alır. Bunu necə düzəltmək olar?

21. Cavab: Salam, bu problem məndə yaranmışdı. Amma mən yuvarlaqlaşmanı “Уменшить
разрядность” kimi vermişdim.
Dəqiq rəqəm almaq üçünsə “Округление” funksiyasın seçmək lazım imiş.
Sual 28. Salam. Windows 7 RU yazmışam kompüterə, amma bəzi proqramlarda rus şriftləri
heroqliflər kimi görsənir, heçnə oxumaq olmur. Bu problemi necə həll edə bilərəm?
Cavab: panel uprovleniyadan yazik i regionalnie standari bolmesine baxin. sizde unicode
problemi var
Sual 29. Windows-da VirtualBox (Oracle VM) daxilinə digır ƏS yüklədikdə qonaq ƏS
VirtualBox daxilində ekranın ortasında kiçik ekranda əks olunur. Proqramı fullscreen etmək əmri
var, amma bu ƏS-i yox, ancaq proqramı fullscreen edir, ƏS-in kənarları qara ekran olur sadəcə.
Bəs ƏS-in özünü fullscreen etmək olurmu? Mən tapa bilmədim.
Cavab: ADD-ON ishe salinmasi lazim imish. Demeli Ubuntuda VBOXADDITIONS_3 adli
cdrom0 var, orda olan VBOXLINUXADDITIONS-x86-ni Terminalda RUN etdim reboot-dan
sonra fullscreen meselesi hell oldu. (thanks to Evgeny Gusev)
Sual 30. UPS-imdə qəribə nasazlıq yaranıb. Bu da, əsasən, 2-3 dəfə evdə olmadığım vaxt
işıqların sönməsi və nəticədə UPS-in tamam boşalmasından sonra başlayıb. Elektrik xəttində
qəfil gərginlik düşgüsü olduqda, UPS uzun bir siqnal verir, sonra sönür (təbii ki, işəsalma
düyməsi basılı vəziyyətdə qalır). Düymədən və ya UPS-in girişindəki gərginliyi

22. (avtotransformatordan) söndürüb-yandırandan sonra yenidən UPS-in çıxışında gərginlik olur.
Akkumulyatorun boş olduğunu düşünüb, söndürüb dünən axşamdan bu gün günortayadək
dolmağa qoymuşam. Amma deyəsən artıq problem sxemdədir. Çünki az əvvəl kompüteri
yandırıb həyətə çıxdım, qayıdanda UPS-in yenə həmin vəziyyətdə söndüyünü gördüm.
Neyləyim, təzəsinə pul hazırlayım?
Cavab: 1. akkumlyatoru dəyişib yoxla.
2. UPS-in modelinə uyğun siqnalın mənasını öyrən.
Sual 31. Salam…İnternetdən kino yükləmişəm onu diskə atabilmədim bunu necə edə bilərəm?
Cavab: Bunun üçün sizə demək olar hər kompüterdə olan Nero və ya buna bənzər proqram
lazımdır. bunun cavabı bir az uzun olduğu üçün aşağıda yazdığım keçidə daxil olun. orda başa
salınıb hər şey.
http://www.sanalda1numara.net/resimli-program-anlatimi/115444-nero-ile-cd-dvd-yazmak.html
Sual 32. Şəklin enin ve uzunlugun dəyişəndə eyni zamanda pixellərin sayı azalır ve keyfiyyət
itir? Necə edə bilərəm ki eyni zamanda hem keyfiyyət saxlayım həm də şəklin
ölçülərini(Pixellərin sayın ) azaldım ?

23. Cavab: Şəklin enin ve uzunlugun dəyişəndə eyni zamanda pixellərin sayı azalır ve keyfiyyət
itir? Necə edə bilərəm ki eyni zamanda hem keyfiyyət saxlayım həm də şəklin
ölçülərini(Pixellərin sayın ) azaldım ?
Sual 33. intel anakart D975XBX2KR bios`unu necə update edəbilərəm.
Cavab: Əvvəlcə http://intel.ly/dxghwd linkindəki təlimatı oxu,
sonrahttp://bit.ly/euUiBC linkindən BX97520J.86A.2838.EB.EXE faylını yüklə, Express BIOS
Update üsulu ilə yenilə. Amma diqqətli olmaq şərtilə
Sual 34. Fotoşəkili HDR necə edirlər?

24. Cavab: Şəkli HDR-ə çevirmək üçün:
http://www.online-photoshoptutorials.com/2007/05/how-to-make-hdr-image-using-one-
picture.html
http://alqoritm.org/index.php?option=com_content&view=article&catid=94:ehow&id=191:hdr-
ndir-fotokili-hdr-nec-edirlr azerbaycancadi
Sual 35. Kompyüterimdə hansısa proqramı yüklədikdən sonra Firefox üçün default search
webalta.ru saytı olub. Mən isə istəyirəm ki default kimi Google-dan istifadə edim. Məsələn yeni
bir tab açıb twitter sözünü yazıram (domensiz) və webalta.ru saytında yönlənərək bu sözü
axtarmağa başlayır. Əvvəl Google sözə uyğun sayt tapırdısa birdəfəlik o saytı açırdı, əgər sözə
uyğun sayt tapmırdısa, Google-da axtarış edirdi. Manage Search Engines-də restore defaults
düyməsi də aktiv deyil. Mən necə default search engine edə bilərəm Google-u?
Cavab: 1. Firefox-da url yerində about:config yazın.
2. browser.search.defaultenginename sətrini tapıb oradakı Webaltaya aid qiyməti silib yerinə
sadəcə Google yazın.
Bundan sonra məsələ həll olmalıdır.
Sual 36. “Kopyalana bilməyən CD” hazırlamaq üçün istifadə edilən proqramlar haqqında
məlumatı olanlar varmı?

25. Cavab: Axtarışlar nəticəsində bir çox proqram tapıb yoxladım(CDSEsetup,CryptCD,CopyKiller
ve b.), çoxusu doğru-düzgün işləmir, ya da istənilən nəticəni vermir. Hələ ki, ən uğurlu görünən
variant aşağıdakıdır.
Freelock proqramı ilə Kopyalana bilməyən CD hazırlanması.
Bu proqram, CD lərin içərisinə bəzi məlumatlar yerləşdirərək qadağan qoyur. Məsələn bu
proqramla hazırlanmış bir film diskini kopyalamağı bacarsalar belə, film açılınca səs olmur,
ekranda yaşıl donuq xəttlər olur.
Başda kopyalayacağımız diski Alcohol proqramı ilə .cue genişlənməli bir formada qeyd edib
DOS da hazırlamış olduğumuz freelock disketiylə
bu .cue faylısının içinə bəzi məlumatları yerləşdiririk, sonra Nero proqramı yeni diskə yazırıq.
Beləliklə hazırladığımız CD kopyalana bilmir.
Freelock proqramını endirmə linki :http://www.softpedia.com/progDownload/Freelock-
Download-131956.html
İstifadə ediləcək vəsaitlər:
* 1 ədəd pc(personel computer)
* 1 ədəd disket, markası əhəmiyyətli deyil.
İndi işimizə başlaya bilərik.
* disketi bir disket-roma taxın (tapsanız:).
* Zip faylı açın. Fayllardan
* INSTALL.BAT msdos faylını işə salın. Nətıcədə, bəzi fayllar disketə köçürəcək.
Disketlə hələlik işimiz bitdi. Atın bir kənara.
İndi sıra gəldi CD dəkı məlumatların Komputere köçürülməsinə.
Bunun üçün alcohol %120 proqramını təklif edərəm.
Alcoholu açın CD taxılıykən surət çıxarma sehrbazına girin.
Buradan C: sürücüsünə aaaaa.cue genişlənməsi olan surət faylını çıxarın
İndi disketi götürün və floppy’yə taxın, sonra başlat(start) menyusu Run girin.
Ekrana çıxan qutuya command (cmd) yazın və ms-dosa keçin.
Ms-dos da A: yazıb a sürücüsünə keçin sonra A: freelock yazin. freelockun menyusu çıxacaq və
burada kod görünəcək.
Özünüz başa düşəcəksiniz.
Nümunə üçün bunu yazın
A: freelock C: aaaaa.cue /M
yəni ki, freelock yazın sonra surət faylını qeyd etmiş olduğunuz yeri yazın sonra /m simvolunu
yazın və çıxın amma disketi çıxarmayın, yoxsa iş hədər gedər.

26. Sonra bu surət faylını yazmaq üçün Nero Burning Romu istifadə edin Expressi deyil.
Neroyla surəti(aaaaa.cue) açın və yazdırın. Bu qədər.
Sual 37. Salam. Mən bilmək istəyirdim ki, wi-fi modemlərinin fərqi var mı? Məsəl üçün: Bir
modem 50 metrdən tutsun, başqa biri 100 metrdən???
Mən keçən günlərdə internet provayderlərin birinə zəng edib bu haqda soruşdum və cavabında
aldım. Heç bir fərq olmadığını dedilər.
İndi isə Sizlərin fikirlərinizi və məsləhətlərinizi almaq istəyərdim. Modemlərin fərqi varsa
nədədir? 200-300 metrdən tutan modem varmı? Varsa hansıdı?Amma onuda deyimki arada
divarda var…
Cavab: fərq var əlbəttə. ən uzaq tutanı linksys (həmdə bahalıdır) amma tam olaraq nə qədər
tutduğunu bilmirən internetdən tapa bilərsiz həmdə yəqin ki bura da yazacaqlar. ondan sonra da
zykcell yaxşıdı

27. Web development
Sual 38. Salam, sualım belədir ki, wp də bir saytdır, ama istəyirəm ki, sayta daxil olanda ilk öncə
bir flyer var məndə braşur kimi birinci o gəlsin daha sonra 7 san sonra əsas sayta yönlənsin.
Script wp di.
Cavab: Salam. Flyeri index.html faylında yerləşdirə bilərsənsə, yerləşdir, sonra onun META-
sına aşağıdakını yaz:
meta http-equiv=”refresh” content=”7; url=http://www.domain.com/index.php”
domain.com əvəzinə öz saytının ünvanını yazarsan.
index.php WP-inkidir, səndə ünvan fərqli olarsa, onda özündəkinə uyğun yaz.
Sual 39. Salam, wordpressdə səhifə sıralamasını necə dəyişə bilərəm? Təsəvvür edin ki 4
səhifəm var və onların sıralaması a, b, c, d dir. İndi istəyirəm ki, sıralamanı a, d, c, b edim
məsələn. Bunu etmək üçün nə eləməliyəm? Səhifələrin yaradılma və dərc edilmə vaxtlarını
dəyişdim kömək olmadı. Hansısa ideya varmı?
Cavab: Bu mənim bildiyim “Page” lərdisə, onda wp-admin/edit.php?post_type=page pagesdən,
page-ə “quick edit” edib burada “order” -lərini istəditimiz kimi sıralaya bilərik. Default olaraq 0
olur.
a=0 b=0 c=0 d=0
bunların orderini a=1 d=2 c=3 b=4 olaraq dəyişdirsək hər şey qaydasına düşəcək.
Sual 40. Mənim problemin bundan ibarətdir ki, hazırladığım sayt chrome,mozilla,opera kimi
brovvserlərdə sayt normal açılır, ama İE(köhnə versiya) saytda bir çox dəyişikliklər olur. Bu
nədən ibarətdi? Məhs İEnin köhnə versiyası niyə saytı pis vəziyyətdə göstərir? Class-lardan olur
bu? və ya CSS?

28. Cavab: İnternet Explorer 6 (ie6) ümumiyyətlə bir çox css kodları digər browserlər kimi qəbul
eləmir. Bir çox səhvlər var, konkret olaraq sizdə yaranan problemlərin nədən ibarət olduğunu
bilmədiyimə görə problemin ümumi həllini yazacam.
Ümumiyyətlə adətən koderlər ie6 ilə olan problemi həll etmək üçün ie üçün ayrı normal
browserlər üçün isə ayrı kod yazırlar. Bunun üçün müxtəlif metodlar var. Çox vaxt ie-nin bütün
versiyalarında hansısa çatışmamazlıq olduğuna görə bəzən elə olur ki, hər versiya üçün xüsusi
həllər tapasan.
Ən optimal variantlardan biri: Xüsusi olaraq ie6 üçün css ayırırsız və explorer class`lar üçün
lazım olan css parametrləri həmin css-dən götürür. (Adətən ierarxiyaya əsasən ie6.css normal
brauserlər üçün olan koddan sonra yazılmalıdır.)
<!–[if lte IE 6]>
<link rel=”stylesheet” type=”text/css” href=”ie6.css” />
<![endif]–>
Sual 41. Salam. Mene wordpress blog ucun hazir .htaccess fayli lazimdir. Bura kim yaza biler.
Copy paste.
Cavab: boş .htaccess faylına bu tipli bir şey(path-ı öz serverinizə görə dəyişməli.)
AuthUserFile /var/www/html/private/.htpasswd
AuthGroupFile /dev/null
AuthName “My Private Directory”
AuthType Basic
<Limit GET POST>

29. require valid-user
</Limit>
boş .htpasswd faylına username:encrypted_password yazmalı. username parol generate etmək
üçün http://www.e2.u-net.com/htaccess/make.htm saytından istifadə edə bilərsiniz.
Sual 42. Hamıya Salam.Mən özüm üçün DLE portal yığmaq istəyirəm.Amma hostingim
yoxdur.Sizdən xahiş edirəm ki mənə pulsuz hosting verən sayt deyəsiz.Əgər desəz sizə çooooox
minnətdar olaram.İndidən hamıya təşəkkür.Sağ olun.Uğurlar.Cavabları gözləyirəm.
Cavab: http://www.reqemsal.com/pulsuz-domen-host-forum/661-pulsuz-hostinq-vjj-domain-
verjjn-saytlar.html
ən yaxşısı almaqdır. http://hostinq.denizdizayn.net/hostinq.html
http://www.datacenter.az
Sual 43. Ikinci domen aldim her ikisi de godaddy-de. Ikinci domenin de nameservers yerine
birinciye yazdiqlarimi yazim?
Cavab: Bəli NS-ləri olduğu kimi yazın 2-ci domenə də.
Sual 44. WordPress-də kateqoriyaların yerini necə dəyişmək olar. Yəni sıralamadakı yerini.

30. Cavab: Sıralamanın yerini sql məntiqi ORDER BY ilə dəyişmək mümkündür. Yani düzülüş
aparmaq olar: İD-yə görə, əlifbaya görə və.s. Əgəg belə lazımdırsa onda yazaram necə edirlər.
Amma konkret 2 kateqoriyanın yerini dəyişmək üçün hazır metod düzü yadıma gəlmir. Şəxsən
mənim bunun üçün istifadə etdiyim metdor budur: theme-də sidebar.php-de kateqoriyaları
avtomatik generasiya edən wp_list_categories() funksiyasını silib yerinə əllə kateqoriyaları
yığıram, fikrimcə bu saytın developerə tabe olması baxımından daha effektiv metoddur.
Təcrübəsiz developer üçün məsləhətli deyil, amma təcrübəli developer gərək avtomatik
generasiyadan çox, özü yığa widgetləri də, kateqoriyaları da, pages-ləri də. Bu halda sayt CMS-
lilik əmsalını azaldır, daha çox handmade olur, developere daha yaxın olur quruluşda.
Sual 45. Salam hər kəsə. Qarşımda belə ideya var. Məsələn, müxtəlif malların satışını edən bir
CMS yazmaq lazımdır. İndidən bilmək olmaz, sabah bu saytda nə tip mallar satılacaq. Mal hər
hansı bölməyə aid olur. Məsələn bu tip bölmələr var: TV, telefon, şalvarlar, köynəklər və s. Tam
müxtəlif yönümlü. Sabah yeni bölmə də yarana bilər, məsələn:məişət cihazları və s. Məqsədim:
Mənə lazımdır ki, elə edim ki, hər mal tipinə aid öz xüsusiyyətləri olsun. Fikrimcə admin
paneldə yeni xüsusiyyət əlavə etmək üçün yer olacaq. Məsələn yeni xüsusiyyət: Diaqonal, çəki,
rəng və s. əlavə edilir. Sonra bölmə nizamlamalarında bu bölməyə hansı xüsusiyyətlərin aid
olması göstərilir ( çekbokslarla seçilir). Məsələn. TV bölməsində çəki, diaqonal kimi
xüsusiyyətlər olsun. TV bölməsinə aid mal əlavə edəndə ancaq bu xüsusiyyətlər doldurulur və
saytda ancaq bunlar görsənir. Saytda bunlar üzrə sıralama, axtarış və s. ola bilər. Fikrinizcə
MySQL baza necə qurulmalıdır? Mənim 1-2 ideyam var, ancaq optimal olduğunu düşünmürəm
və sorğu sayı çoxalır bu variantlarda. Sizin fikrinizi bilmək maraqlı olardı.
Cavab: Bildiyim qədərilə burda əsas məqsəd saytın istifadəçi tərəfində axtarış, kataloqa baxış
və.s. zamanı ağıq sql-lərdən qaçmaqdır, yoxsa ki 2 və ya 3 table ilə məsələni həll etmək olar.
Mən belə bir şey təklif edərdim, bazada məhsullara dair 2 table qurmaq, biri products biri də
options. Optionsda option_id və option description. Products-da product_id,…,product_options.
product_options text olsun və adminkadan bütün seçilən optionlar [id value id] formatında yan-
yana yazılsın o columna. [1 Televizor 1] [2 223 2] [3 AZN 3] kimi. Bu halda adminkada edit
edən zaman normal şəkildə inner join-lə hər iki table update olacaq,user-side axtarış zamanı isə
cəmi bircə table-a query olacaq. products-a. məsələn təxminən belə
SELECT product_id,product_name,product_description FROM products HAVING

31. SUBSTR(product_description, CHARİNDEX(‘['+product_id,product_description),
CHARİNDEX(product_id+']‘, product_description)) =”.$id.” ” …
Sual 46. Hansı hostinq şirkətindən hostinq almağı məsləhət görərdiniz ?
Bir çox xarici hostinq şirkətləri aylıq trafiki və disk sahəsini limitsiz verirlər. Bu limitsiz
məsələsi həqiqətən belədir , yoxsa bir əmması var ?
Əsasən site5.com, hostgator.com, 1gb.ru arasında seçimdə qalmışam. Daha çox hansını məsləhət
görərdiniz ?
Cavab: Suala gəlincə məncə ən yaxşısı hostgatordu. Bu firma müştərilərə və öz işlərinə diqqətlə
yanaşır. Yeganə çatışmayan cəhəti supportun ingilis dilli olmasıdır.
Yox əgər ingilis diliniz babatdırsa super şirkətdir.
Məncə də hostgator, olmasa da site5.com. Bu iki seçimin uğurludur, ama 1gb.ru məsləhətli deyil,
1gb.ru ancaq VPS(Virtual server) aldıqda əladır və məsləhətlidir. Adi shared hostinqdə isə
1gb.ru-nun həddən çox ağır şərtləri var(nə bilim chat olmaz, xidmət saytı olmaz, istifadəçili sayt
olmaz və.s. kimi absurd şərtlər+cpanel-ə də malik deyil).
infobox.ru – Bu şirkətin xostinq xidmətindən heç vaxt narazı qalmazsınız…
Sual 47. Salamlar. Sualım ondan ibarətdir ki, bilmək istəyirəm .az domenini necə qeydiyyat
edirlər və hansı qiymətə başa gəlir, ilkin ödəniş nə qədərdir, aylıq və ya illik nə qədər vermək
lazımdır. Bir sözlə hara getmək və ya müraciət etmək lazımdır. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm.
Cavab: Bəşir Səfəroğlu küçəsi 172 ünvanında yerləşir ofis. Şənbə-bazar və bayram günlərini
çıxmaq şərtilə hər gün işləyir. İş vaxtını dəqiq deyə bilmərəm Gedəndə özünlə şəxsiyyət
vəsiqəsini aparmalısan. Amma getməmişdən əvvəl blank doldurub maillərinə göndərməlisən,
təsdiq cavabı gəldikdən sonra getməlisən. Qiymətə gəldikdə isə illik 40 manat. Elə əvvəlcədən
ödəniş də 40 manatdır. http://nt.az/regaz.txt – bu blankı doldurub domains@nt.az e-mail
ünvanına göndərməlisən əvvəlcə.
.az domainin özü 20 AZN, 20 AZN 1illik texniki xidmət haqqı. İlk olaraq 40 AZN edir, ilin
sonunda artıranda 40 yox, 20 AZN verirsən. NT şirkəti qeydiyyatdan
keçirir. http://nt.az/reg_domens.shtml

32. Sual 48. DLE sistemli saytlar üçün Süni Qar Yağdıran modul kimdə var?
Googldə axtarış edirəm hər yerdə eyni javascript gəlir, onlarda opera və İE`də işləyir amma
FireFox və Chormed`də işləmir.
Cavab: http://test.web-tehnolog.ru/snow/jquery-snow.html bu demo versiyadır. əgər belə bir şey
istəyirsənsə, buradan yükləyə bilərsən
http://dle.com.tr/1127-dle-ozel-yilbasi-icin-karisik-kar-yagdirma.html
Sual 49. Salam mən dle portal yigmisam.Amma burda bölmələr işləmir.DLE-nin admin
panelinden de edirem alinmir.Girib koddan da (main.tpl faylından) deyişirəm amma yene hemin
bolmeni açanda host serveri yazir ki bu hostda belə bir sehifə yoxdu.Sizdən artıq dərəcədə xahiş
edirəm mənə kömək edin.Sağ olun cavablarınızı gözləyirəm.
Cavab: Sən admin paneldə ЦПУ işlətməyi ( URL ) açmısan və dle olan qovluqda .htaccess fayl
yoxdur, olsa da DLE nin özünün deyil.
Sual 50. Resellerlə VPS-in nə fərqləri var?
Hansı necə istifadə olunur?

33. Cavab: Sualınıza gəldikdə isə reseller sadəcə böyük disk tutumuna malik shared hostinqdir, siz
onu re sell edə bilərsiniz, yəni bölüb sata bilərsiniz. VPS isə virtual private server-dir, o satmaq
üçün yox özünüz istifadə etməniz üçündür, hostinqin elə bir formasıdır ki, bu zaman hostinq
yerləşən virtual serverin bütün səlahiyyətləri sizdə olur,(proqram yazmaq, silmək, serveri format
etmək,restart etmək və.s.)
Sual 51. DLE sistemində Facebook Comment qurmaq mümkündürmü?
Məsəlçün: http://motors.az/newnews.php?id=26845
Buada olduğu kimi, tövsiyyə edib və məlumata fikrini bildirmək.
Kömək etsəniz şad olaram…
Cavab: buradan istədiyini nail ola bilərsən
http://developers.facebook.com/docs/reference/plugins/comments
bura daxil ol. burda düzdü like düyməsi əlavə olunub. amma ona uyğun edə
bilərsən. http://j.mp/frm4Xk
Sual 52. Salam, hər vaxtınız xeyir, mən özümə dle portal yığmışam amma Azərbaycan dilində
sözlər yazanda başqa cür yazılır.Bu nədən ola bilər? Əgər dil paketindəndirsə mənə deyin də dil
paketini hardan tapa bilərəm. Yox əgər dildən deyilsə xahiş edirəm başa salın. Sağ olun
Cavab: Siz windows-1254 utf-8 əvəz edin.

34. http://www.megaupload.com/?d=1OEEP22P
Sual 53. Salamlar. Mənə Azərbaycan dilinin kodlaşdırma adı lazımdır.Kim bilirsə yazsın xahiş
edirəm.
Cavab: Az-az ( UTF 8 )
Sual 54. Lütfən kömək edin:
saytda necə edirəmsə azəri kodirovka alınmır.meta tagində utf-8 yazıram, mysql-də utf-
8_general_ci seçmişəm,bazada ??? işarələri ilə problem həll olub.Amma Opera 11 və Mozilla
3.6.12 ilə açanda ??? alınır.gərək browserdə kodirovkanı utf-8 dəyişəsən ki başa düşülsün
Cavab: Sənın sayt faylların özü unicode-da saxlanılıb? EmEditor, Notepad++ kimi notepad
əvəzləyiciləri faylı 1ci dəfə saxlayanda ( və ya Save AS ) faylı encodingini seçmək imkanı verir.
Burada Unicode without signature seçirsən.