Hoe is is verduurzaming van de champignonteelt te verwaarden richting de consument? Welke kennis hebben zij over de teelt? En hoe gaan ze om met deze producten? Deze vragen stonden centraal in dit kwalitatieve consumentenonderzoek

1. Verwaarding verduurzaming
champignonteelt
Resultaten kwalitatief consumentenonderzoek
December 2012
Elvi van Wijk: 06-55340008

2. Aanleiding
 Maatschappelijke opgave BO-programma ‘Innovatieve
Tuinbouw’: realiseren duurzame bedekte teelten
 Paddenstoelen:
● verminderen van benodigde hoeveelheid compost
● alternatieve groeimedia
 Kennisopgave: ontwerpen en toetsen van nieuwe
technieken of bedrijf- en teeltconcepten gericht op het
sterk verminderen van emissies/nagenoeg emissievrij
zijn
 Tevens mogelijk bijdrage aan andere duurzaamheids-
vraagstukken

3. Vraag aan LEI, onderdeel van WUR
 Het LEI voert sociaaleconomisch onderzoek uit rond
verduurzaming van voeding en leefomgeving.
 Hoe is duurzame champignonteelt te verwaarden richting
consument?
 Überhaupt nog weinig kennis over consumenten in
relatie tot champignons

4. Centrale onderzoeksvragen
1. Welke spontane associaties hebben consumenten bij
champignons?
2. Wat zijn (achtergronden van) affiniteit, aankoopgedrag
en gebruik van champignons?
3. Hoeveel en wat weten consumenten over de wijze
waarop champignons worden geteeld?
4. a. Welke associaties hebben consumenten bij duurzaam
geteelde champignons? b. Welke van deze associaties
maken champignons vooral aantrekkelijker voor
consumenten? c. Wat zijn hiervan achtergronden?
5. Welke beelden in de communicatie over duurzaam
geteelde champignons spreken consumenten aan?

5. Methode
 Kwalitatief onderzoek
 Groepsinterviews
 Semigestructureerde interviews

6. Opzet onderzoek
 Vier groepsinterviews met in totaal 32 respondenten
 Eindproduct; deze Power Point
 Werving respondenten door CG Selecties
 Uitvoering ‘s middags en ‘s avonds op dinsdag 20 en
donderdag 22 november 2012
 Facilitatie: Elvi van Wijk-Jansen,
consumentenonderzoeker bij het LEI
 Expert in de meekijkruimte (Bart van Tuijl van PPO-
WUR), die laatste half uur vragen beantwoordde
 Interviews duurden 3 uur
 50 euro vergoeding voor respondenten

7. Selectiecriteria respondenten
 tussen de 18 en 65 jaar
 (mede) verantwoordelijk voor de dagelijkse
boodschappen
 affiniteit met champignons (ze kopen ze minstens 1 keer
per maand)
 spreiding vlees eten
 spreiding leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, inkomen,
woonomgeving (stedelijk-landelijk), arbeidssituatie en
gezinssituatie

8. Draaiboek
 Eerste associatie bij champignons
 Stelling ‘Ik houd van champignons’. Eens-Oneens?
 Vragen over achtergronden affiniteit, gebruik, etc.
 Wat weet men over de teelt?
 Hoe duurzaam schat men de teelt in?
 Welke duurzaamheid maakt champignons
aantrekkelijker?
 Welke beelden zou men inzetten in reclamecampagne
voor duurzaam geteelde champignons (collagetechniek)?

9. Tijdschriften

11. Samenstelling steekproef
Tabel 1 Kenmerken van de deelnemers aan het kwalitatieve
onderzoek (N=30)
Variabele Categorie %
Geslacht Man 47
Vrouw 53
Leeftijd 18-30 17
31-40 23
41-50 20
51-64 40
Hoogst genoten opleiding MAVO/LBO 4
MBO 33
HAVO/VWO 17
HBO 33
WO 13
Arbeidssituatie Werkzaam 66
Huisvrouw 14
Studerend 10
Niet werkzaam 10
Gezinssituatie Samenwonend + kinderen 10
Alleenstaand + kinderen 17
Getrouwd + kinderen 24
Samenwonend zonder kinderen 10
Alleenstaand zonder kinderen 27
Getrouwd zonder kinderen 6
Thuiswonend 6
Vleesconsumptie Eet regelmatig vlees en denkt hier niet heel bewust over na 33
Ik probeer het eten van vlees te minderen. 40
Vegetarier 27
Woonomgeving Landelijk 56
Stedelijk 44

12. Resultaten
 Eerste associaties bij champignons:
● ‘bakken’ of ‘wokken’
● ‘kan bij veel gerechten’
● ‘bij biefstuk’ of ‘bij vlees’
● ‘lekker’
● ‘bij pasta’
● combinatie met knoflook en soep

13.  Achtergronden affiniteit:
● passen en kunnen bij alles
● kunnen niet mislukken
● makkelijk en snel klaar
● lekker
● “ze zijn het brood bij de wijn”

14.  Hoe en waarin worden ze gegeten?
● bij vlees
● als voorgerecht
● in pasta(saus)
● in nasi/bami
● in champignonsoep
● bij omelet
● in wok gerecht
● in salade
● op pizza

15.  Hoe bereidt men champignons?
● bakken of wokken
● oven
● rauw
 Hoe vaak?
● van 1 keer tot 5 keer per week

16. Rol van champignons
 Voor de meerderheid zijn ze ‘voor erbij’; een bijgerecht,
iets extra’s, vergelijkbaar met uien, versterker van de
smaak, opvulling
 Voor een enkeling zijn ze heel soms de groente, voor de
meerderheid hooguit een onderdeel van de groente
 Voor een enkeling onder de vegetariërs vervangen ze het
vlees, voor de meerderheid vervangen ze vlees hooguit
in combinatie met bijvoorbeeld bonen

17.  Schoonmaken?
● Meerderheid wast ze niet
● Borsteltje, keukenpapier of mesje
 Koopt men ze heel/ gesneden?
● Heel!

18.  Welke soorten eet men?
● vooral de witte
● gevolgd door kastanje
 Waar koopt men ze?
● vooral in de supermarkt
 Lastig?
● snel minder lekker/ donkerder
● schimmel
● zwarte spul; schadelijk?
● poep?

19. Kennis over de teelt
 Een deel weet niets over de teelt
 In het donker
 Vochtig
 Kassen, rekken, bossen, grotten, kelders, hallen
 Poep, aarde, speciale aarde, geen aard
 Koel, koud, warm
 Trekken, snijden, steken (asperges)

20. Niet duurzaam, vanwege:
Energie (licht, oogsten,
klimaatbeheersing,
koeling)
Plastic verpakking
Transport
Bestrijdingsmiddelen
Groeiversnellers
Water
Overbelasting van
groeiplekken
Genetische manipulatie
Resistentie tegen
ziekten
Zware
arbeidsomstandigheden
Restafval

21. Wel duurzaam vanwege:
 Weinig energieverbruik
 Duurzamer dan vlees en kassen
 Weinig bestrijdingsmiddelen
 Weinig restafval
 Hergebruik mest
 Los van de grond
 Regionaal product
 Meer voedingsstoffen=duurzamer

22. Welke verduurzaming maakt champignons
aantrekkelijker?
1. Duurzamere verpakking (geen plastic)
2. Minder/ niet gebruiken van bestrijdingsmiddelen
3. Minder energiegebruik (of zonne-energie)
 Minder transport, minder/geen groeiversnellers,
keurmerk, minder/ geen restafval, minder CO2 uitstoot
grotere bijdrage aan werkgelegenheid, geen genetische
manipulatie, kleinere footprint, hydrocultuur en meer
voorlichting over het duurzame van de teelt
 Rijker maken van champignons qua voedingsstoffen

23. Welke plaatjes zou u inzetten in een
reclamecampagne voor duurzaam geteelde
champignons?

31. Keuze kleur achtergrond
 Bruin (herfst, warm, knus)
 Groen (natuur, duurzaamheid)
 Wit, blauw

32. Vragen voor de expert
•Op poep geteeld?
•Hoeveel graden?
•Voedingswaarde bij
bakken?
•Gezond?
•Bestrijdingsmiddelen?
•Energiegebruik?
•Arbeidsintensief?
•Ziektes?
•Plastic belastend?
•Duurzaamheidsissues?
•Ecologische voetafdruk?
•Waar komt de compost
vandaan?
•Wordt de
voedingsbodem
hergebruikt?
•Hoe moet je
champignons bewaren?
•Hoe snel groeien
champignons?
•Kan het zwarte spul op
champignons kwaad?

33. Conclusies
1. Champignons worden in veel verschillende
gerechten gebruikt
2. Champignons zijn makkelijk
3. Champignons zijn vooral ‘voor erbij’
4. In de vorm van tapas en soep spelen champignons
de hoofdrol en worden ze vooral als lekker
beoordeeld
5. De kennis over de teelt varieert en is over het
algemeen matig

34. Conclusies
6. Inschattingen over de duurzaamheid van de teelt
lopen uiteen en de ingeschatte en als relevant
beoordeelde duurzaamheidsissues zijn vaak niet
de feitelijke issues
7. In de communicatie over duurzaam geteelde
champignons spreken bepaalde beelden velen aan

35. Aanbevelingen
1. Communiceer op of rond de verpakking over het
relatief lage energiegebruik, het niet gebruiken
van bestrijdingsmiddelen en over de relatief
duurzame verpakking
2. Communiceer t.z.t. op en rond de verpakking dat
en waarom restafval en transport
duurzaamheidsissues zijn bij de champignonteelt
en dat hieraan gewerkt is.
3. Overweeg om “pakketjes” met onder andere
champignons te ontwikkelen

36. Aanbevelingen
4. Sluit aan bij hedonistische associaties bij
champignons
5. Maak in de communicatie gebruik van de beelden
die champignons aantrekkelijker maken
6. Overweeg het eiwitrijker maken van
champignons
7. Toets in hoeverre de aanwijzingen van dit
onderzoek representatief zijn