Εναλλακτική διδασκαλία Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

1. ΕΝΟΤΗΤΑ 7, A’ τάξη Γυμνασίου
Σενάριο: Εναλλακτική παρουσίαση ενότητας αρχαίων ελληνικών με
λογισμικό παρουσιάσεων.
Δημιουργός σεναρίου: Τσελέντη Αιμιλία, φιλόλογος
Στόχοι:
• Γνωστικοί
• Να έρθουν σ’ επαφή με ένα ιστορικό κείμενο και ν’ αντιληφθούν ότι σε μια
ιστορική αφήγηση μπορεί να υπάρχουν και στοιχεία που δεν είναι καθαρώς
ιστορικά.
• Να θυμηθούν από την ιστορία τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου με αφορμή τη
φράση του κειμένου «τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας».
• Να γνωρίσουν το χαρακτήρα του Μ. Αλεξάνδρου από το απόσπασμα.
• Να εντοπίσουν στοιχεία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, όπως οι θυσίες και οι
οιωνοί των θεών.
• Να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιο των μαθητών με α.ε. και ν.ε. παράγωγες και σύνθετες
λέξεις του ρ. ζευγνύω (και ζεύγνυμι).
• Να εξοικειωθούν με την αύξηση στους ιστορικούς χρόνους και να μελετήσουν την
κλίση της οριστικής παρατατικού του ρ. εἰμί και της οριστικής παρατατικού και
αορίστου ε.φ. των φωνηεντόληκτων και των αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων.
• Να επιτευχθεί εμπέδωση της ενότητας μέσα από εικόνα, χρώμα και ήχο.
• Να επιτευχθεί αυτόματη εμπέδωση αλλά και επανάληψη των ζητούμενων με
ταυτόχρονη παρακολούθηση του βιβλίου και των διαφανειών.
• Αμεσότερος και ουσιαστικότερος εντοπισμός των κύριων σημείων της ενότητας
με κεντρικό ζητούμενο την οπτική αποτύπωση.
• Τεχνογραμματισμού

2. • Να γνωρίσουν και να αντιληφθούν τις δυνατότητες που προσφέρει το λογισμικό
παρουσίασης
• Να ασκηθούν σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου
• Να γνωρίσουν το ηλεκτρονικό λεξικό του Τριανταφυλλίδη στην Πύλη της ελληνικής
γλώσσας
• Να εξοικειωθούν με την προβολή εργασιών που βασίζονται στη χρήση του
λογισμικού παρουσίασης
• Γενικότερα, να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών σε σχέση με το ρόλο και
τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
• Παιδαγωγικοί ή ψυχοκινητικοί
• Προσπάθεια να γοητευθούν οι μαθητές από μια νεανική, δροσερή και οπτικά
δελεαστική πρόταση διδασκαλίας των αρχαίων, που ξεφεύγει απ' τη
συνηθισμένη παράδοση.
• Προσπάθεια να κινητοποιηθεί και να συμμετάσχει ακόμη και ο συνήθως
αδιάφορος μαθητής στην εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα από ένα νέο, δροσερό
αλλά και προσιτό τρόπο διδασκαλίας που ελκύει λόγω των παραστάσεών του.
• Να ασκηθούν στο να επικοινωνούν µε άλλους συμμαθητές/τριές τους και να
μοιράζονται τις απόψεις τους στο πλαίσιο συνεργατικών δραστηριοτήτων.
• Να ασκηθούν οι μαθητές στη συνεργατική προσέγγιση της γνώσης.
Λογισμικό
o Λογισμικό παρουσιάσεων
o Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου
o Διαδίκτυο (φυλλομετρητής)
o Ηλεκτρονική διεύθυνση: Λεξικό Τριανταφυλλίδη (Πύλη ελληνικής γλώσσας)
Διάρκεια
Απαιτούνται περίπου πέντε διδακτικές ώρες. Δύο ώρες για το Α΄ μέρος της ενότητας
(νοηματική απόδοση, ερωτήσεις κατανόησης), μία ώρα για το Β΄ μέρος της ενότητας
(λεξιλόγιο) και δύο ώρες για το Γ΄ (γραμματική).
Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή - Προϋποθέσεις
• Βιντεοπροβολέας και υπολογιστής
• Εργαστήριο πληροφορικής

3. • Σχολικό εγχειρίδιο
• Παρουσίαση διαφανειών από τη διδάσκουσα που θα επικεντρώνονται στα
βασικότερα σημεία της ενότητας, με την προσθήκη animation ή άλλων εικόνων
και χρήση ηχητικών εφέ ( Λογισμικό Παρουσίασης).
• Δημιουργία πινάκων για τις ασκήσεις – ερωτηματολόγια στα ηλεκτρονικά φύλλα
εργασίας.
Φύλλα εργασίας
Δίνονται σε όλες τις ομάδες τα ίδια φύλλα εργασίας σε ηλεκτρονική μορφή (Σε φάκελο
«Γόρδιος δεσμός» στην επιφάνεια εργασίας των υπολογιστών).
Περιγραφή σεναρίου
 Οι μαθητές προσέρχονται στην αίθουσα πληροφορικής με τα βιβλία τους.
 Η τάξη χωρίζεται σε πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, ενώ καταβάλλεται
προσπάθεια, ώστε να υπάρχει, σε κάθε ομάδα, ένας τουλάχιστον μαθητής που να
μπορεί να διαχειριστεί την πρόσβαση στο διαδίκτυο, να είναι εξοικειωμένος με το
πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου και να είναι ο ίδιος βοηθός, συνεργάτης των
υπολοίπων.
Οι ομάδες αναλαμβάνουν, με την καθοδήγηση του διδάσκοντα, συγκεκριμένες
εργασίες. Ο καθηγητής συντονίζει το έργο των ομάδων, κινητοποιεί τους μαθητές
να υποβάλλουν ερωτήσεις κι απορίες, καθοδηγεί κι υποστηρίζει διακριτικά την όλη
διαδικασία.
Προβάλλεται στο βιντεοπροβολέα η παρουσίαση της ενότητας (Λογισμικό
παρουσίασης).
Όταν φτάνουμε στην 5η διαφάνεια, ζητείται αρχικά από τους μαθητές να
εξηγήσουν τη φράση «γόρδιος δεσμός» και να τη χρησιμοποιήσουν στη ν.ε. Στη
συνέχεια, οι μαθητές συνδέουν τη φράση με το ιστορικό γεγονός και το κείμενο
παρουσιάζεται ως η πηγή αυτού του γεγονότος. Ακολουθεί η πρώτη ανάγνωση του
κειμένου από τη διδάσκουσα.
 Με τη βοήθεια του φύλλου εργασίας 1, που βρίσκεται σε φάκελο με τίτλο «Γόρδιος
δεσμός» στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή, και αξιοποιώντας τις ερωτήσεις
που υπάρχουν σ’ αυτό, ασκούνται οι μαθητές/τριες στην τοποθέτηση των λέξεων
του πρωτότυπου κειμένου στη σωστή συντακτική σειρά.

4.  Ακολουθεί η μετάφραση κι ασκήσεις μετάφρασης σε ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας
(2,3) που τους βοηθούν να μυηθούν στο πνεύμα του κειμένου, ώστε μετά να είναι
σε θέση ν’ απαντούν με λέξεις και φράσεις του κειμένου σε ερωτήσεις κατανόησης.
 Στη συνέχεια γίνεται η ερμηνευτική προσέγγιση του κειμένου στην Ν.Ε.
Πιο συγκεκριμένα:
Γίνεται προφορική επεξεργασία του περιεχομένου του κειμένου (νοήματα,
ιδέες...), με την υποβολή ερωτήσεων από τη διδάσκουσα.
Αξιοποιούνται οι ερωτήσεις, που υπάρχουν στο τέλος του κειμένου της ενότητας, ή
άλλες, όπως:
• Γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος θέλησε να δει την άμαξα με το γόρδιο δεσμό;
• Πώς περιγράφεται ο γόρδιος δεσμός;
• Ποια ήταν η πρώτη αντίδραση του Μεγάλου Αλεξάνδρου όταν είδε το
γόρδιο δεσμό; Πώς τον έκοψε;
• Τι συνέβη την ίδια νύχτα;
• Τι φανέρωσαν οι θεοί στον Αλέξανδρο;
Οι μαθητές απαντούν, εντοπίζοντας στο κείμενο τις σχετικές φράσεις.
Θα βρούνε τις απαντήσεις στο βιβλίο που έχουν μπροστά τους (συμπλήρωση
κενών στα ηλεκτρονικά φύλλα εργασιών 4,5). Έμφαση θα δοθεί στο βαθύτερο
σκοπό του Αλέξανδρου η κατάκτηση της Ασίας. Θα εξαχθούν
συμπεράσματα για βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του: ευσέβεια, τόλμη,
αποφασιστικότητα, ευφυία και κριτική ικανότητα. Σημαντική αναφορά θα γίνει και
στη σημασία που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στους χρησμούς και στα θεϊκά
σημάδια.
Τα παιδιά αφηγούνται προφορικά σε γενικές γραμμές το περιεχόμενο του
κειμένου και έτσι βεβαιώνεται ο εκπαιδευτικός ότι όλα τα παιδιά έχουν κατανοήσει
το κείμενο.
Η πορεία που θα ακολουθείται είναι η εξής:
ΟΛΟ ΜΕΡΟΣ ΟΛΟ

5. Βασικός στόχος, κατά τη διδασκαλία, είναι να
αντιλαμβάνονται οι μαθητές τη διαχρονικότητα της
ελληνικής γλώσσας. Επιλέγονται λέξεις από το
πρωτότυπο κείμενο και καταγράφονται αντίστοιχες λέξεις
της νέας ελληνικής, που ανήκουν δηλ. στην ίδια οικογένεια
(παραγωγή – σύνθεση).
(φύλλο εργασίας 6)
3η διδακτική ώρα
 Την επόμενη ώρα ακολουθεί ανάλυση και ερμηνεία λεξιλογικών σχολίων. Οι
μαθητές επισκέπτονται το ηλεκτρονικό λεξικό Τριανταφυλλίδη για την ερμηνεία
των άγνωστων λέξεων. Συμπληρώνονται τα ηλεκτρονικά φύλλα εργασιών (7) κι
αμέσως μετά ελέγχονται.
4η και 5η διδακτική ώρα
 Το τρίτο σκέλος αφορά στο γραμματικό μέρος , όπου η παράδοση γίνεται με
ταυτόχρονη εξάσκηση των μαθητών πάνω στο αντικείμενο. Κρατούν σημειώσεις,
ενώ λύνονται άμεσα τυχόν απορίες. Συμπληρώνονται τα ηλεκτρονικά φύλλα
εργασίας (8) κι αμέσως μετά ελέγχονται (όσα επιτρέπει ο χρόνος, ενώ τα υπόλοιπα
σε έντυπη μορφή δίνονται ως άσκηση στο σπίτι).
Φύλλο εργασίας 1
►Με βάση το κείμενο στη σελ.52 του βιβλίου σας να συμπληρώσετε το
φύλλο εργασίας τοποθετώντας τις λέξεις /φράσεις στη σωστή συντακτική
σειρά.
• Πού έφτασε ο Αλέξανδρος;
• Τι θέλησε να δει ο Αλέξανδρος, όταν έφτασε στο Γόρδιο;
• Ποιος χρησμός διαδιδόταν για όποιον έλυνε το γόρδιο δεσμό;
• Πώς περιγράφεται ο δεσμός;
• Πώς αντέδρασε, όταν αντίκρισε το γόρδιο δεσμό ;
• Τι λύση έδωσε;
• Ποια φυσικά φαινόμενα ακολούθησαν;
• Πώς ερμήνευσε ο Αλέξανδρος τα φυσικά φαινόμενα που
ακολούθησαν;

6. • Σε ποιες ενέργειες προέβη την επόμενη μέρα και γιατί;
Επιλέγω: 1) ἔθυε 2) ὅστις λύσειε τὸν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆς
ἁμάξης, τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας 3) ἐς Γόρδιον 4) περὶ
τῆς ἁμάξης 5) τοῖς θεοῖς τοῖς φήνασι τὰ τε σημεῖα καὶ τὴν λύσιν
τοῦ δεσμοῦ 6) τὴν ἅμαξαν τὴν Γορδίου 7) ἀπό τῆς ἁμάξης 8)
ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ, 9) τὸν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης
10) τοῦ δεσμοῦ 11) λελύσθαι 12) τὸν δεσμὸν 13) περιιδεῖν
ἄλυτον 14) βρονταὶ τε καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ 15) ἰδεῖν 16) ἐκ
φλοιοῦ κρανίας
Ἀλέξανδρος δὲ ὡς παρῆλθε (ποῦ;)………………………...,
πόθος λαμβάνει αὐτὸν (τί;) ………………
(τί;) …………………………… καὶ (τί;) ………………………………………………………
Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις ἐμυθεύετο καὶ τόδε
(περὶ τίνος;)…………………………………………..
(τί ἐμυθεύετο;)………………………………………………..
………………............
Ὁ δεσμὸς δὲ ἦν (ἐκ τίνος;)…………………………………..καὶ τούτου οὔτε
τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο.
ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν …………………………
οὐκ ἤθελε ……………………………,μή τινα
καὶ τοῦτο
Ἀλέξανδρος δὲ ἐργάσηται τοὺς
πολλοὺς ἐς κίνησιν
διέκοψε ………………………
ἔφη ……………………………….
Αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ΄ αὐτὸν ἀπηλλάγη δ΄ οὖν (ἀπὸ τίνος;)
…………………………
ὡς τοῦ ξυμβεβηκότος τοῦ λογίου ἐπὶ τῇ λύσει (τίνος;)
………………………………
Καὶ γὰρ ἐπεσήμηναν (τίνες;)…………………………………………….. ἐκείνης
τῆς νυκτός·
καὶ ἐπὶ τούτοις Ἀλέξανδρος τῇ ὑστεραίᾳ (τί ἐποίησε;)…………………….
(τίσι;) ………….…................................

7. Άσκηση μετάφρασης
(φύλλο εργασίας 2)
Βάλτε δίπλα στο αρχαίο κείμενο την απόδοσή του στα νεοελληνικά.
Επιλέξτε από τα επόμενα και κάντε αντιγραφή-επικόλληση.
o πόθος τον πιάνει να δει την άμαξα του Γόρδιου και το δέσιμο του ζυγού της
άμαξας.
o Και επειδή ο Αλέξανδρος, αδυνατούσε να βρει τρόπο να λύσει το δεσμό
o και είπε ότι έχει λυθεί (λύθηκε).
o Και ο Αλέξανδρος όταν (καθώς) έφτασε στο Γόρδιο,
o με την ιδέα ότι ο χρησμός είχε εκπληρωθεί για τη λύση του δεσμού (επειδή ο λόγος
σχετικά με το λύσιμο του δεσμού είχε συμβεί).
o και δε φαινόταν ούτε το τέλος ούτε η αρχή του.
o που (του) φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού.
o Και πράγματι και τη νύχτα εκείνη βροντές και φως από τον ουρανό έδωσαν σημείο
επιδοκιμασίας (το επιβεβαίωσαν με σημάδια).
o Και βέβαια μεταξύ άλλων (εκτός από άλλα) και αυτό λεγόταν (σαν μύθος) για την
άμαξα
o όποιος λύσει το δέσιμο (τον δεσμό) του ζυγού της άμαξας, ότι αυτός ήταν
ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία.
o αφού χτύπησε με το ξίφος, έκοψε το δεσμό
o Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα και ο ίδιος και οι σύντροφοί του (οι γύρω
από αυτόν),
o Και για αυτό τον λόγο (εξαιτίας αυτών) την επόμενη μέρα ο Αλέξανδρος πρόσφερε
θυσίες στους θεούς
o Και ο δεσμός ήταν κατασκευασμένος από φλούδα κρανιάς
o Επειδή φοβόταν μήπως και αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή (κίνηση
αμφισβήτησης /εξέγερσης) στο πλήθος

8. 1. Ἀ λέξανδρος δὲ ὡ ς παρῆ λθε ἐ ς Γόρδιον,
2. πόθος αὐ τὸ ν λαμβάνει ἰ δεῖ ν τὴ ν ἅ μαξαν
τὴ ν Γορδίου καὶ τὸ ν δεσμόν τοῦ
ζυγοῦ τῆ ς ἁ μάξης.
3. Πρὸ ς δὲ δὴ ἄ λλοις καὶ τόδε ἐ μυθεύετο περὶ
τῆ ς ἁ μάξης,
4. ὅ στις λύσειε τὸ ν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆ ς
ἁ μάξης, τοῦ τον χρῆ ναι ἄ ρξαι τῆ ς Ἀ σίας.
5. Ὁ δεσμὸ ς δὲ ἦ ν ἐ κ φλοιοῦ κρανίας
6. καὶ οὔ τε τέλος οὔ τε ἀ ρχὴ τούτου ἐ φαίνετο.
7. Ἀ λέξανδρος δὲ ὡ ς εἶ χεν μὲ ν ἀ πόρως
ἐ ξευρεῖ ν λύσιν τοῦ δεσμοῦ ,
8. οὐ κ ἤ θελε δὲ περιιδεῖ ν ἄ λυτον, μὴ καὶ τοῦ το
ἐ ργάσηται τινα κίνησιν ἐ ς τοὺ ς πολλοὺ ς,
9. παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸ ν δεσμὸ ν
10. καὶ ἔ φη λελύσθαι.
11. Ἀ πηλλάγη δ’ οὖ ν ἀ πὸ τῆ ς ἁ μάξης αὐ τὸ ς τε
καὶ οἱ ἀ μφ’ αὐ τὸ ν
12. ὡ ς τοῦ λογίου ξυμβεβηκότος τοῦ ἐ πὶ τῇ
λύσει τοῦ δεσμοῦ .
13. Καὶ γὰ ρ καὶ τῆ ς νυκτὸ ς ἐ κείνης βρονταὶ τε
καὶ σέλας ἐ ξ οὐ ρανοῦ ἐ πεσήμηναν∙

9. 14. καὶ ἐ πὶ τούτοις τῇ ὑ στεραίᾳ Ἀ λέξανδρος
ἔ θυε τοῖ ς θεοῖ ς
15. τοῖ ς φήνασι τὰ τε σημεῖ α καὶ τὴ ν λύσιν τοῦ
δεσμοῦ .
Φύλλο εργασίας 3
Αρχαίο κείμενο Μετάφραση
1 Ὡς δὲ Άλέξανδρος παρῆλθεν ἐς Γόρδιον,
2 πόθος λαμβάνει αὐτὸν
3 ἰδεῖν τὴν ἅμαξαν τὴν Γορδίου
4 καὶ τὸν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης.
5 Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις
6 καὶ τόδε ἐμυθεύετο περὶ τῆς ἁμάξης,
7 ὅστις λύσειε τὸν δεσμόν τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης,
8 τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας.
9 Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας
10 καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο.
11 Ἀλέξανδρος δὲ, ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν
12 ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ,
13 οὐκ ἤθελε δὲ περιιδεῖν ἄλυτον,
14 (φοβούμενος) μὴ καὶ τοῦτο
15 ἐργάσηται κίνησίν τινα ἐς τοὺς πολλούς,
16 παίσας τὸν δεσμόν τῷ ξίφει
17 διέκοψεν καὶ ἔφη λελύσθαι.
18 Ἀπηλλάγη δ’ οὖν ἀπό τῆς ἁμάξης
19 αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ’ αὐτόν
20 ὡς ξυμβεβηκότος τοῦ λογίου
21 τοῦ ἐπὶ τῇ λύσει τοῦ δεσμοῦ.
22 Καὶ γὰρ καὶ τῆς νυκτός ἐκείνης
23 βρονταί τε καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν·
24 καὶ ἐπὶ τούτοις Ἀλέξανδρος
25 τῇ ὑστεραίᾳ ἔθυε τοῖς φήνασι θεοῖς

10. 26 τὰ τε σημεῖα καὶ τὴν λύσιν τοῦ δεσμοῦ.
Φύλλο εργασίας 4
Ερωτήσεις νοηματικής εμπέδωσης
 Πού έφτασε ο Αλέξανδρος;
 Τι θέλησε ο Αλέξανδρος;
Γιατί;
 Τι λεγόταν για την άμαξα;
 Πώς περιγράφεται ο γόρδιος
δεσμός;
 Μπόρεσε ο Αλέξανδρος να
βρει τη λύση;
 Γιατί δεν ήθελε να τον
αφήσει άλυτο;
 Πώς ξεπέρασε τις δυσκολίες ο
Αλέξανδρος;

11.  Τι έκανε ο Αλέξανδρος και οι
σύντροφοί του μετά τη λύση;
 Τι συνέβη εκείνη τη νύχτα;
• Τι έκανε την επόμενη μέρα
ο Αλέξανδρος και γιατί;
Φύλλο εργασίας 5
Με βάση τις απαντήσεις σας στο φύλλο εργασίας, καθώς επίσης και τα
γλωσσικά σχόλια της σελ. 53 του βιβλίου σας, να αποδώσετε (μεταφράσετε)
σε δόκιμο νεοελληνικό λόγο το κείμενο.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
► Μπορείτε να αξιοποιήσετε το παράλληλο κείμενο της ενότητας 7 στη σελ.148
του βιβλίου σας, για να συζητήσετε τις διαφορετικές εκδοχές για τη λύση του
γόρδιου δεσμού. (επισυνάπτεται μετάφραση του παράλληλου χωρίου)
Παράλληλο κείμενο ενότητας 7 σελ.148 (μετάφραση)
« Πολλοί λοιπόν ισχυρίζονται ότι, επειδή δε φαίνονταν οι άκρες των
σχοινιών
και επειδή είχαν δεθεί με αλλεπάλληλους κόμπους, επειδή ο Αλέξανδρος
δεν
ήξερε να τον λύσει, κόβει με το μαχαίρι τον δεσμό και ότι από αυτό τον
κομμένο (δεσμό) φάνηκαν πολλές άκρες. Ο Αριστόβουλος λέγει ότι ήταν
πολύ

12. εύκολη η λύση για αυτόν (Αλέξανδρο), αφού αφαίρεσε από τον άξονα της
άμαξας τον καλούμενο πάσσαλο, με τον οποίο συγκρατιόταν το
ζυγόδεσμον,
έπειτα αφού έσυρε μακριά τον ζυγό».
► Παίρνοντας ως παράδειγμα το Μέγα Αλέξανδρο, να συζητήσετε από ποιες
αρετές πρέπει να διακατέχεται ένας μεγάλος ηγέτης.
Λεξιλογικά - Ετυμολογικά
(φύλλο εργασίας 6)
Βρείτε λέξεις στη νεοελληνική που ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων με τις
παρακάτω. Μπορείτε να επισκεφθείτε τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού λεξικού του
Τριανταφυλλίδη, στην πύλη της ελληνικής γλώσσας.
παρῆ λθεν = αόρ. του ρ. παρέρχομαι = φτάνω > έφτασε
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
ἐ μυθεύετο = πρτ. του ρ. μυθεύομαι = λέγω
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
ἄ ρξαι = του ρ. ἄρχω = εξουσιάζω
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
ἐ ξευρεῖ ν = του ρ. ἐξευρίσκω = βρίσκω
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................

13. ἀ πηλλάγη = του ρ. ἀπαλλάττομαι > απαλλάχτηκε
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
ξυμβεβηκότος < συμβαίνω
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
ἐ πεσήμηναν = του ρ. ἐπισημαίνω
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
......................
Φύλλο εργασίας 7
Λεξιλόγιο
Πατήστε πάνω στις λέξεις, ctrl και enter κι επισκεφθείτε το ηλεκτρονικό λεξικό του
Τριανταφυλλίδη στην πύλη της ελληνικής γλώσσας. Βρείτε τις σημασίες και κάντε
αντιγραφή επικόλληση στον παρακάτω πίνακα.
1 ὁ ζευγίτης
2 ἡ διάζευξις (-η)
3 ἡ σύζευξις (-η)
4 ζυγωματικός
5 ζυγοστάθμιση
6 ζευκτός
7 τὸ ζύγωμα
8 διαζευκτήριο
9 ὁ ὁμόζυξ (ν.ε. ομόζυγος)
Φτιάξε τρεις προτάσεις με τις λέξεις: 1, 3, 5

14. ἰδεῖν
Είναι απαρέμφατο αορίστου β΄του ρήματος ὁρῶ = βλέπω.
Να σχηματίσετε λέξεις απλές ή σύνθετες που προέρχονται από το
ρήμα ὁρῶ.
Απλές Σύνθετες
Ορ-
Οψ-
Ιδ-
Απλές Σύνθετες
Φύλλο εργασίας 8
Άσκηση για την αύξηση

15. ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΘΕΡΑΠΕΥΩ --ΘΕΡΑΠΕΥΟΝ
ΚΩΛΥΩ --ΚΩΛΥΟΝ
ΑΜΕΙΒΩ --ΜΕΙΒΟΝ
ΓΡΑΦΩ --ΓΡΑΦΟΝ
ΣΤΡΕΦΩ --ΣΤΡΕΦΟΝ
ΠΛΕΚΩ --ΠΛΕΚΟΝ
ΤΑΤΤΩ --ΤΑΤΤΟΝ
ΟΝΟΜΑΖΩ --ΝΟΜΑΖΟΝ
ΡΙΠΤΩ ---ΡΙΠΤΟΝ
ΚΡΥΠΤΩ --ΚΡΥΠΤΟΝ
Άσκηση για Αόριστο
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΘΕΡΑ ΘΕΡΑΠΕΥΩ
ΠΕΥΩ
ΚΩΛΥ ΚΩΛΥΩ
ΑΜ Σ ΓΡΑΦΩ
ΕΙΒΩ
ΓΡΑΦ ΑΜΕΙΒΩ
ΣΤΡ ΣΤΡΕΦΩ
ΕΦ Ω
ΠΛΕΚ ΠΛΕΚΩ
Ω
ΤΑΤΤΩΤΑΤΤΩ
Ο ΟΝΟΜΑΖΩ
ΝΟΜΑΖΩ
ΡΙΠΤΩ ΡΙΠΤΩ

16. ΚΡΥΠΤΩ
ΚΡΥΠΤ
Ω
ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
Ἥρα δύο δράκοντας πέμπει αὐτῷ
Ὁ ΘοὉ Θουκυδίδης γράφει τὴ ν
συγγραφήν.
Ὁ σοφ Ὁ σοφιστής οὐ πείθει με.
Ὁ δικ Ὁ δικαστής κολάζει τοὺς κακούς.
κακούς.
Ὁ υἱὸς Ὁ υἱὸ ς διασκορπίζει τὴ ν οὐ σίαν
αὐ τοῦ .
ρπίζει τὴν οὐσίαν αὐτοῦ.
ΒασιλεῖΒασιλεῖ ς ἄ ρχουσι τῶ ν Περσῶ ν.
ρχουσι τῶν Περσῶν.
Οἱ Πέρσαι Οἱ Πέρσαι ἐ πιβουλεύουσι
τοῖ ς Ἴ ωσιν.
λεύουσι τοῖς Ἴωσιν.
Πάντες ἸσΠάντες Ἰσχόμαχον
ἐ πονομάζουσιν ἀγαθόν.
χον ἐ πονομάζουσιν ἀγαθόν.
ΠρωταγόρΠρωταγόρας διδάσκει τὴν
ῥητορικήν.
ν ῥητορική.
. Οἱ τύραννοι οὐδὲν ἀξιόλογον ἔργον
πράττουσιν.

17. ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΛΥΩ
ΕΓΡΑΦΕΣ
ΔΙΩΞΕΙ
ΕΤΑΞΑΜΕΝ
ΕΠΕΙΘΕΤΕ
ΕΒΛΑΨΑΝ