presentatie voor het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken op 26 september 2013

1. B
innovatiedenkdag
SIOB
26 september 2013
B
donderdag 7 november 13

2. B
"When the winds of
change blow, some
seek shelter, others
build windmills"
Chinees gezegde
donderdag 7 november 13

3. B
innovatiedenkdag
1. INTRODUCTIE
2. waarom zijn we hier en gaan we aan de slag?
3. toen en nu, verleden als broedplaats en
storytelling
4. waarom de A.P.P. werwijze
5. BIG IDEAS & culture ecology
donderdag 7 november 13

4. even voorstellen...
donderdag 7 november 13
B

5. even voorstellen...
donderdag 7 november 13
B

6. 2. waarom
Het SIOB wil de veranderkracht van de openbare
bibliotheeksector mobiliseren door samenhang aan te
brengen in innovatie, met name samenhang tussen en
prioritering van bestaande en/of kansrijke initiatieven. Daartoe
start het SIOB in 2013 met de innovatieagenda.
Daarmee wil het SIOB:
• innovaties volgen
• overzicht en bekendheid van initiatieven creëren,
verschillende initiatieven bij elkaar brengen
• opschaling van kansrijke initiatieven (co)financieren
• input ophalen vanuit de sector
donderdag 7 november 13
B

7. 2. waarom, de vraagstelling
1. wat zijn nu de innovaties waaraan over 5-10 jaar behoefte
zal bestaan bij burgers? Hoe zorgen we voor echt
innovatieve concepten?
2. hoe kunnen de landelijke organisaties eraan bijdragen dat
innovativiteit meer een collectieve onderneming wordt dan
nu het geval is, zonder overgeorganiseerd te raken/blijven?
3. Waarom is dat relevant, vraagt de samenleving daarom?
Waar is de bibliotheek (voor) nodig?
4. hoe maken we van veel activiteiten één beweging?
Het is overigens verstandig, alvorens te beginnen,
te bedenken hoe u iets gaat verdienen... toch?
donderdag 7 november 13
B

8. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

9. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

10. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

11. B
3. toen en nu
Heden de bibliotheken steeds meer
(bewerken)
In de huidige wereld worden
informatie
centra waar alle
stromen geïntegreerd
worden en beschikbaar gemaakt voor klanten. De grootste
bibliotheken ter wereld, zoals de Library of Congress, de
British Library, de Bibliothèque nationale de France en ook de
Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, werken samen aan het
grensoverschrijdend beschrijven,
ordenen en
ontsluiten van miljoenen publicaties. Ook internet
en andere elektronische infrastructuur en media versnellen dit
proces van versmelting van informatie. Sommige
onderzoekers denken dat dit proces zal leiden tot het ontstaan
kennis
van een globaal brein dat tenslotte alle menselijke
integreert en dat overal ter wereld te raadplegen is. Dit
toekomstperspectief leidt tot snelle vernieuwing van klassiek
bibliotheekwerk.
donderdag 7 november 13

12. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

13. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

14. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

15. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

16. 3. toen en nu
donderdag 7 november 13
B

17. 3. toen & nu
donderdag 7 november 13
B

18. 3. toen & nu
donderdag 7 november 13
B

19. 3. toen & nu
donderdag 7 november 13
B

20. B
3. toen en nu
Heden de bibliotheken steeds meer
(bewerken)
In de huidige wereld worden
centra waar alle informatiestromen geïntegreerd
worden en beschikbaar gemaakt voor klanten. De grootste
bibliotheken ter wereld, zoals de Library of Congress, de
British Library, de Bibliothèque nationale de France en ook de
Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, werken
samen
aan het grensoverschrijdend beschrijven, ordenen
en ontsluiten van miljoenen publicaties. Ook internet en
andere elektronische infrastructuur en media versnellen dit
proces van versmelting van informatie. Sommige
onderzoekers denken dat dit proces zal leiden tot het
ontstaan van een globaal brein dat tenslotte alle
menselijke kennis integreert en dat overal ter wereld
te raadplegen is. Dit toekomstperspectief leidt tot snelle
vernieuwing van klassiek bibliotheekwerk.
donderdag 7 november 13

21. We zijn geboren verhalen vertellers. Tegenwoordig kan iedereen, altijd en
waar dan ook iets vertellen. We zijn nog nooit zo intensief verbonden
geweest. Tegelijk zijn veel ‘relaties’ verbroken. Wat betekent dat voor de rol
van de bibliotheek als van origine aangewezen verhalen leverancier?
donderdag 7 november 13
B

22. 4. waarom zoveel aandacht voor biebs?
•
‘traditionele’ inhoud toegankelijk maken op een nieuwe
‘ontmoetingsplek’ (agora), die persoonlijk is
•
standaard informatie beschikbaar stellen op een persoonlijk
platform (en zo contextualiseren / relateren)
•
specifieke doelgroepen bereiken (ook buiten de bibliotheek,
nieuwe contacten leggen
•
een bibliotheekervaring bieden (wat is dat dan?!) buiten de
bibliotheek (excentriek)
•
toeëigening van ‘content’ (voor zichzelf relevant maken)
•
nieuwe vormen van interactie bewerkstelligen
•
contextualisering
•
crossmedia en storytelling (beleving en betrokkenheid)
o nee, dat ging over een app, of niet?
(maar als de bieb zich losmaakt van het gebouw en de baliefunctie, net zo
mobiel, nabij en persoonlijk wordt als een app, kan een bieb de
verbindende factor worden tussen samenleving en bewoners, cultuur en
publiek, culturele instellingen en vraag & aanbod, kennis en ervaring... )
donderdag 7 november 13
B

23. 4. APP: Aanpak, Proces, Product
B
Loïc Tallon (Pocket-Proof: planning, development, procurement and evaluation of all types of mobile
interpretation tools)
1.‘t is de beleving (niet de technologie) > functie & design > effectiviteit
2. ontwerpplan: definieer uitgangspunten (waarom > wat), publiek (wie) >
gebruikers perspectief, een mobiele ervaring kan niet alles voor iedereen zijn
3. focus op sterke kanten & unieke kwaliteiten van mobiel (persoonlijk,
verbonden, locatief, ‘real time’, ‘imagineering’, interacief MAAR hou ‘t simpel)
4. manage verwachtingen (workshops met stakeholders...)
5. hou ‘t uiterst simpel! wat zijn de 3 belangrijkste dingen waar uw app goed in
is?
6. duurzaam: onderschat niet de creatie van inhoud, tijd- geld en menskracht
verslindende moderatie. Hoe kan de organisatie zich voortzetting veroorloven?
7. Iteratief & wendbaar: Test en evalueer gedurende de ontwikkeling en
implementatie
donderdag 7 november 13

24. APP: Aanpak, Proces, Product
B
1. wat gaat u hiermee verdienen? > aandacht voor standpunt van publiek, wie is
dit publiek, hoe kunt u participeren, hoe geeft u aandacht en hoe verdient u
aandacht terug?
2. manage verwachtingen (workshops met stakeholders...)
3. maak het duurzaam. zorg voor kleine processtappen en deel uw succes (ook
als het een misser was). zet uw partners op een sokkel. zorg voor inkomsten
(voor stakeholders en partners), zo kunt u de doorontwikkeling financieren
4. werk telkens kleine stappen uit na kort intensief beraad. wees alert op
voldoende aanpassingsvermogen (iteratief, wendbaar werken)
5. ontwerpplan: definieer uitgangspunten (waarom > wat), publiek (wie) >
gebruikers perspectief, een bieb ervaring kan niet alles voor iedereen zijn
6. hou ‘t uiterst simpel! wat zijn de 3 belangrijkste dingen waar je bieb /netwerk
goed in is?
7. hoe vul je de 5 belangrijkste functies in? (de rest kun je voorlopig schrappen)
waar ben je en wat is er te vinden / ontdekken (in de omgeving)
• klopt de informatie waarmee je binnenkomt?
• is het relevant? is het divers? (uitwisseling)
• heb je iets toe te voegen / bij te dragen aan waar je bezoeker mee komt?
• delen met vrienden / familie / overige platforms
8. zorg voor een unieke gebruikerservaring, baseer je op bestaande successen
9. promotie, PR, communicatie & community management, promotie, PR.....
•
donderdag 7 november 13

25. 5. the BIG picture
donderdag 7 november 13
B

26. wankelmotor effect
visie: wenkend vermogen
verbeeldend + beïnvloedend
aandacht vragen / richting geven
5. BIG:
waarde
van
relaties
ate
str
ie
g
relatie:
wervend vermogen
verbindend
gedragsverandering /
participatie
missie: werkend vermogen
waarde gevend
bewustwording (identiteit) /
probleemoplossen
donderdag 7 november 13
B

27. 5. BIG: ideation, concepting, societal
change
 

?
@
“”
(;
voordat je media of kanalen kiest, eerst het basis-concept
(de kern) bepalen met:
1. wenkend vermogen (visie + ambitie)
2. werkend vermogen (missie + actie)
3. wervend vermogen (relatie + participatie)
Dit bevat alle waarden, onderliggende trends, de
oplossing / werking en aanknopingspunten: waarom, voor
wie, met wie. Het ‘hoe en wat’ volgt daaruit...
Vervolgens moeten alle acties, functies en producten dit
concept blijven versterken.
donderdag 7 november 13
B

28. 5. BIG: voorwaarde voor netwerk aanpak
 + +  Loosen

Listen
/
Like-wise

Learn (lifelong)

(L.a.t.) relations
Loyalty And Trust

be Loved
in willekeurige volgorde en gewicht
donderdag 7 november 13
B

29. 5. BIG: (maatschappelijk) engagement
Social marketing is the planning and implementation
of programs designed to bring about social change
using concepts from commercial marketing
Concepting gaat om het op de markt brengen van
‘merken’ die een gedachtegoed vertegenwoordigen,
dat voor mensen betekenis heeft. Daarmee worden
volggroepen gecreëerd, die bewust kiezen voor een
bepaalde organisatie, als voor een beweging.
donderdag 7 november 13
B

30. voorbedachte rade: waarom, waartoe?
donderdag 7 november 13
B

31. 5. BIG: diversiteit en identiteit
donderdag 7 november 13
B

32. B
5. BIG: zwerm
- wisdom of the crowds
- aanpassingsvermogen,
verbondenheid,
wendbaarheid (adaptability,
connectivity, agility >
zwermtheorie)
donderdag 7 november 13

33. B
Metcalfe’s Law
2
5. BIG:
connectiviteit in
communities
5
n(n − 1)/2
12
}
donderdag 7 november 13
66
500
12.4750
7.000
24.496.500

34. B
5. BIG:
structural holes
en
samenwerking
donderdag 7 november 13

35. 5. BIG: connectiviteit biedt context,
(versnelling van) innovatie, betere ideeën
en positieve beleving + engagement
(happiness).
© Mike Koss http://mckoss.com/gallery/
donderdag 7 november 13
B

36. blog /
facebook /
twitter /
google+
scooop. it!
paper.li
etc.
5. BIG:
ecology
event
expo
site
bieb
SIOB
+ experience / opinion
+ news
(blog , social media)
+ announcements
debate
(events, exhibitions, conferences)
+ LinkedIn
+ node / hub
(social media, contact information)
seminar
+ best practice
(showcases, project descriptions)
app
mobile
e.g. issuu /
slideshare /
flipbook /
pinterest
+ knowledge database
(publications, presentations)
+ external sources
photo
3D / AR
video
game
donderdag 7 november 13
research
internship
curriculum
B

37. 5. BIG: criteria voor netwerken
connectiviteit
diversiteit (veelheid ipv eenheid)
modulariteit en wendbaarheid
aanpassingsvermogen (ook korte terugkoppeling)
ondernemerschap
- werken vanuit een gedeeld gedachtegoed en op basis daarvan volgers
aantrekken. Volgers omarmen als gelijken.
- alle (eigen) initiatieven moeten dat gedachtegoed versterken en
uitdragen
- het gedachtegoed overstijgt de eigen ambitie van de bibliotheken en
draagt bij aan veranderingen in de samenleving
- volop ruimte bieden voor initiatieven van anderen en daar (met
ondernemers inslag) op inhaken
- door volop aanwezig te zijn in netwerken en/of aanknopingspunten te
creëren in contact komen met bovengenoemde initiatieven.
- rol verandert (bijvoorbeeld) van aanbieder naar facilitator / coach
donderdag 7 november 13
B

38. 5. BIG: PERMA
zet in op verbindingen tussen zowel media als mensen (connectiviteit);
doe analoog
relaties zijn leidend
identiteit (idea + waarden) bepalen de koers
werk procesmatig (iteratief) en in permanente bèta
gebruik de 5 pijlers van P.E.R.M.A.* voor de sociale (media) aanpak:
• Positieve emoties
• betrokkenheid (Engagement)
• Relaties
• betekenis en doel (Meaning and purpose)
• verwezenlijking/vervulling (Accomplishment)
denk excentrisch (niet de eigen organisatie in het middelpunt, maar
actualiteit en relevantie, het publiek, het individu of de beweging)
fail forward en durf excentriek te zijn
* Martin Seligman
donderdag 7 november 13
B

39. 5. BIG:
transitie = geduld?
mensen, veel tijd, interesse en aandacht
donderdag 7 november 13
B

40. B
5. BIG: waarom
Waarom is dat relevant, vraagt de samenleving daarom?
Waar is de bibliotheek nodig?
1. wat zijn nu de innovaties waaraan over 5-10 jaar behoefte
zal bestaan bij burgers? Hoe zorgen we voor echt
innovatieve concepten?
2. hoe kunnen de landelijke organisaties eraan bijdragen dat
innovativiteit meer een collectieve onderneming wordt dan
nu het geval is, zonder overgeorganiseerd te raken/blijven?
donderdag 7 november 13

41. bedankt voor de aandacht!
meer hierover op
Erfgoed20.nl
StichtingE30.nl
collectiewijzer.nl
Inheritage.eu
Vragen?
theo@COMMiDEA.nl
donderdag 7 november 13
B