1. XEOGRAFÍA DE ESPAÑA Eva
2º BACH www.aulasabertas.blogspot.com

2. http://www.slideshare.net/isaacbuzo/mapas-temticos

3. http://www.slideshare.net/isaacbuzo/representaciones-grficas

4. Atendendo aos documentos, conteste:
a) Enumere catro provincias das rexións levantina e surmediterránea segundo a figura 1.
b) Comente os documentos das figuras 1 e 2 atendendo ás seguintes cuestións:
-Identifique os tipos de documentos e sinale 4 dos pincipais caladoiros fóra das
costas peninsulares nos que pesque a flota española.
-Analice e comente a evolución da poboación ocupada na pesca en España.
-Explique as principais características en canto á ocupación e recursos da rexión
pesqueira do Noroeste.

5. - Atendendo ao documento, conteste:
a) Enumere catro provincias das rexións levantina e surmediterránea
segundo a figura 1:
Alicante, Murcia, Almería, Granada, Málaga.
b) Comente os documentos das figuras 1 e 2 atendendo ás seguintes
cuestións:
-Identifique os tipos de documentos e sinale 4 dos pincipais
caladoiros fóra das costas peninsulares nos que pesque a flota
española.
Mapa corocromático-temático de España coa trama das provincias e
Comunidades Autónomas no que se reflicten as principais rexións e
caladoiros nacionais. E un gráfico lineal que no eixo horizontal
expresa o tempo (1965-2005) e no vertical miles de persoas referida á
poboación ocupada na pesca en España.
No Atlántico norte, tanto en augas comunitarias: Gran
Sol, Irlanda, Escocia e golfo de Biscaia, Costas de Terra Nova.
No Atlántico sur: Angola, Namibia, Malvinas.

6. -Analice e comente a evolución da poboación ocupada na pesca en España.
Descenso da poboación ocupada e da súa contribución ao PIB dende o ano
1975, o que levou a un envellecemento e falta de formación neste sector.
Aínda así na actualidade amosa un tamaño excesivo en relación coas
posibilidades de pesca.
Existen dende o 1983 axudas europeas (esixencias de calidade) para renovación
e modernización da frota ata 2004 (PPC).
O crecemento ata mediados dos anos 70 foi debido a:
- aumento da demanda
- mellora do nivel adquisitivo
- baixo prezo do combustible
- libre acceso a caladoiros
- facilidades económicas / modernización
O descenso dende mediados dos anos 70 foi debido a varias dificultades:
- encarecemento do petróleo
- implantación de zonas económicas exclusivas (aparición de conflitos).
- esgotamento dos caladoiros
- recomendacións europeas de redución de frotas o que levou a:
prexubilacións, reconversión a actividades diferentes, traspaso de barcos a
terceros países ou creación de sociedades mixtas.

7. -Explique as principais características en canto á ocupación e recursos
da rexión pesqueira do Noroeste.
Inclúese todas as costas galegas. É a rexión máis importante, tanto por
volume de pesca como polo seu valor. Ten unha importante tradición
pesqueira e elevado consumo. Son tamén importantes as actividades
derivadas: estaleiros de buques, industria conserveira, empresas
distribuidoras...
A evolución en canto á ocupación da poboación activa é semellante a do
resto de España, aínda que segue a ocupar un lugar relevante na economía
galega. A redución da poboación ocupada xenera diversos problemas:
-Problemas sociais nas zonas afectadas. Impulso doutros sectores como o
acuícola. Axudas a pesca artesanal en zonas de tradición pesqueira ou
intentos de reconversión profesional. Importancia do marisqueo e forte
desenvolvemento da acuicutura.
-Sobreexplotación dos recursos polo exceso de capturas e polo uso de artes
de pesca indiscriminadas levou, dacordo coa Política Pesquiera
Comunitaria (PPC), ao establecemento de cotas de pesca, paros
biolóxicos, etc.
-Contaminación, especialmente por vertidos de combustibles(o
afundimento do Prestige no 2002 tivo consecuencias especialmente
tráxicas)

8. O sector pesqueiro está a experimentar desde hai décadas unha forte crise:
 Esgotamento dos caladoiros
 Límite de 200 millas de augas territoriais como área pesqueira exclusiva
de cada país polo cal Galicia tivo que deixar de faenar en zonas onde
tradicionalmente o fixera
 A Política Pesqueira Comunitaria (PPC) reduciu o número de licencias
pesqueiras e a cota de capturas, o que provocou a perda de empregos e a
diminución do número de barcos e das especies capturadas
 Os intereses da frota galega foron deixados a un lado nos convenios
pesqueiros que a UE negociou con terceiros países (Canadá, Marrocos...).
 A contaminación das augas e das costas (o afundimento do Prestige no
2002 tivo consecuencias especialmente tráxicas).

9. Atendendo ao documento, conteste (puntuación máxima de 2 puntos):
a) Cite o nome das provincias sinaladas no mapa coas letras A e B, que teñen unha
porcentaxe de poboación ocupada no sector agrario inferior ao 1%, e as
provincias sinaladas coas letras C e D, que teñen unha porcentaxe de poboación
ocupada no sector agrario superior ao 8%.
b) Comente os documentos das figuras 1 e 2 atendendo ás seguintes cuestións:
-Poboación ocupada nas actividades agrarias
- Causas do éxodo rural
- As tendencias actuais

10. a) Cite o nome das provincias sinaladas no mapa coas letras A e B, que teñen unha
porcentaxe de poboación ocupada no sector agrario inferior ao 1%:
A: Madrid; B:Barcelona
E as provincias sinaladas coas letras C e D, que teñen unha porcentaxe de
poboación ocupada no sector agrario superior ao 8%:
C: Teruel; D: Cáceres
b) Comente os documentos das figuras 1 e 2 atendendo ás seguintes cuestións:
-Poboación ocupada nas actividades agrarias
A poboación ocupada nas actividades agrarias é escasa.
Por primeira vez, no censo de 1970, os ocupados no sector primario (29%) foron
superados, tanto polos da industria (37%) coma polos dos servizos (34%). A causa
principal foi o éxodo rural, entre 1960 e 1975.
O proceso de desagrarización (proceso de redución do emprego agrario) que se inicia en
España nos anos 60 foi máis intenso naqueles territorios que coñeceron un maior
desenvolvemento industrial, contan con grandes cidades, ou presentan un forte
crecemento do turismo nas últimas décadas. Iso explica que en Madrid, o País Vasco,
así como en boa parte de Cataluña e os dous arquipélagos, a porcentaxe de poboación
agraria non supere o 2% do total de ocupados.
En cambio, os valores máis altos de ocupación en actividades agrarias corresponden
as provincias do interior peninsular, en especial as que bordean a fronteira con
Portugal ou corresponden a áreas montañosas e menos accesibles. No litoral, tan so as
provincias de Murcia, Almería e Huelva presentan tamén porcentaxes de poboación
agraria superiores ao 8%, debido á expansión da agricultura intensiva baixo plástico.

11. - Causas do éxodo rural
No primeiro terzo do século XX rexistráronse fortes correntes migratorias desde as zonas
rurais ás cidades impulsadas polas novas actividades industriais e de servizos das
áreas urbanas.
Estes movementos interrompéronse durante a guerra civil e a inmediata posguerra,
para rexurdir con moita máis forza nos anos cincuenta e, sobre todo, nos sesenta e
primeira metade dos setenta.
Nesa época, a economía española experimentaba un elevado ritmo de crecemento,
apoiado na industrialización, impulsada polos plans de desarrollo, e o turismo, que
estimularon a construción de vivendas e infraestruturas, así como os servizos ás
empresas e á poboación. Ao mesmo tempo, produciuse a mecanización de gran parte
das tarefas agrarias, o que orixinou un éxodo masivo de poboación no medio rural.
Na distribución espacial destas migracións interiores cabe distinguir os seguintes
espazos de orixe e destino:
- Os espazos emisores eran as áreas rurais do interior peninsular, ou espazos con
sistemas agrarios en crise: Andalucía, Estremadura, as dúas Castelas, Aragón, Asturias,
Galicia etc.
- Os espazos atractores foron Madrid, Cataluña e o País Vasco, que se atopaban en pleno
proceso de industrialización. A chegada de inmigrantes xerou o crecemento das grandes
áreas urbanas, como Madrid, Barcelona, Bilbao, Valencia, Zaragoza e Sevilla.
As migracións interiores masivas de carácter laboral finalizan bruscamente a
mediados dos anos setenta do século XX, como consecuencia da crise económica que
se produciu a causa da alza do prezo do petróleo.

12. Éxodo rural
 O período desarrollista, iniciado tras o Plan de Estabilización de
1959, modificou situación ao acelerar o proceso de
industrialización e, en paralelo, provocar un éxodo rural asociado
a unha intensa desagrarización
 Modernización e macanización dos traballos agrícolas
 Desenvolvemento das actividades Turísticas
As tendencias actuais
As tendencias demográficas que se apuntan desde a década de 1990 son
dobres:
- Unha continuación do descenso demográfico e do envellecemento nas áreas
rurais máis desfavorecidas (crecemento natural negativo, a emigración, a
xubilación).
- Certa recuperación e rexuvenecemento das áreas rurais máis dinámicas.
Está relacionada co asentamento de inmigrantes, novas actividades en zonas
rurais periurbanas e turísticas e coas subvencións europeas.

13. Atendendo aos documentos, conteste:
a) Localice as distintas paisaxes agrarias do mapa adxunto, identificando a lenda.
b) Comente a fotografía de acordo coas seguintes cuestións:
- Identifique os elementos da paisaxe agraria: medio físico, agrícolas,
gandeiros, forestais e poboamento.
- Análise da estrutura agraria: sistemas de produción, estrutura da propiedade.
- Caracterización da dinámica da paisaxe: funcionamento actual e posible
evolución no futuro.

14. a) Localice as distintas paisaxes agrarias do mapa adxunto, identificando
a lenda.
1. Atlántica
2. Alta montaña
3. Mediterránea
interior
4. Mediterráneo
litoral
5. Canario

16. b) Comente a fotografía de acordo coas seguintes cuestións:
- Identifique os elementos da paisaxe
agraria: medio
físico, agrícolas, gandeiros, forestais e
poboamento.
Relevo accidentado (montañoso).
Observase a existencia dun curso
fluvial, con abundante caudal
(abundantes precipitacións).
Clima húmido (abundantes precipitacións
durante todo el año, > 800 mm).
Bosque caducifolio
(faias, carballos, castiñeiros) e coníferas.
Dominan os bosques e os prados, que son
o soporte do paisaxes agrarios baseados
na especialización gandeira (vacún) e
forestal.
A superficie cultivada é pouco
extensa, concentrándose a carón do curso
fluvial e cerca dun pequeno núcleo de
poboación.Poboamento concentrado de
tipo aldea.

17. - Análise da estrutura agraria:
sistemas de produción, estrutura da
propiedade.
Predomina a pequena propiedade:
fragmentación parcelaria con terreos
de pequeno tamaño (minifundio);e o
réxime de explotación directa.
A pequena propiedade asóciase a usos
máis intensivos do solo.
A produción agraria (policultivo) está
orientado a subsistencia ou alimentación
do gando(vacún semiestabulado).
A gandaría podería ser a actividade
agraria más importante (produción de
leite e carne), aínda que neste caso
parece competir coa explotación
forestal , sendo o bosque o que ocupa a
maior parte do terreo.
Entre os recursos naturais que ofrece o
bosque destacan a produción de madeira
para mobles e pasta de papel.

18. - Caracterización da dinámica da paisaxe:
funcionamento actual e posible evolución no futuro.
O relevo montañoso, a existencia dun clima húmido, o
dominio de bosques e prados, baseados na especialización
gandeira e forestal, sitúan a paisaxe dentro da España
atlántica que se localiza no terzo norte peninsular
(Galicia, Cordilleira Cantábrica e Perineos).
Despoboamento e envellecemento da poboación
dificultan as perspectivas de futuro: a maioría dos
propietarios están en idade a avanzada (freo a innovación El reducido tamaño y antigüedad
de las explotaciones, y su excesiva
tecnolóxica das explotacións). dependencia de la industrias
Existen accións da Política Agraria Común (PAC) dirixidas lácteas dificultan el futuro de la
á promoción do sector agrario: agricultura atlántica. Por otro
lado, la incorporación a la U.E. ha
- Esixencia de redución de superficie, ou cotas máximas traído como consecuencia la
de produción (cota láctea). necesidad de enfrentarse a la
- Axudas especiais para áreas de montaña e zonas mayor competitividad comunitaria
y problemas de excedentes de
desfavorecidas.
producción (cuotas lácteas). Ello
Por outra banda, a produción de madeira está a reducirse ha provocado el abandono de
de forma lenta na última década. A causa atópase no explotaciones (se han reducido
aumento das importacións. Máis da cuarta parte da más de un 30%) y una
madeira que se consome en España procede xa de reorientación hacia el vacuno de
carne.
importacións, tanto procedentes de países tropicais http://webs.ono.com/2geografia/
(Brasil, Congo etc.) coma nórdicos (Rusia, Canadá etc.). temas/paisajes_agrarios.pdf

19.  Actividades 2, 3 e 4

20. Paisaxe montañosa / Zona do norte de España
 Usos do solo: pastos (gando vacún) + cultivo
(autosonsumo) + bosques (forestal)
 Clima húmido (precipitacións abundantes ao longo de
todo o ano: + de 800 mm) e relevo accidentado,
pendente.
 Hábitat disperso
 Estrutura da propiedade fragmentada en pequenas
parcelas con características de agricultura e gandaría
intensivas.
 As casas están aliñadas xunto á estrada ou xunto aos
camiños, aínda que se atopan bastante dispersas
(hábitat disperso)
 Adaptación do medio humano e da súa actividade
económica ao clima e as condición naturais.

21. 1 2 3 4
B B A C