Tatimi mbi vleren e shtuar (Kontabiliteti Tatimor)
Menaxhimi i riskut te valutave
1.
2. Risku valutës vjen nga ndryshimet në normën e
këmbimit të valutës vendore dhe asaj të huaj.
Origjina e riskut vjen nga mospërputhshmëria e
aseteve dhe detyrimeve të cilat janë të vlerësuara
në valuta të ndryshme.
Në vitet e fundit shumë shtete kanë hequr dorë
nga fiksimi i normës së këmbimit, kështu që
tregu e përcakton normën ë këmbimit.
Si tregu e përcakton???
Faktorët makroekonomik!!
3. Risku valutës në banka vjen nga:
◦ Asetet/ detyrimet në valuta të ndryshme
◦ Llogarit e arkëtushme/pagueshme në valuta të
ndryshme
Ndryshimi valutës mund të jetë edhe
spekulativ. Kështu që, mund të sjell fitime
dhe humbje.
4.
5. Shembull: ABYZ, kompani nga Shqipëria, importon Shampanjë nga
Franca. ABYZ duhet të paguaj EUR 5,000,000 me 2 Gusht. Sot, 20 Prill,
norma këmbimit është 1.29 Lek/EUR.
Situata: Pagesa deri me 2 Gusht: EUR 5,000,000.
SPrill 4 = 1.29 Lek/EUR.
Problem: St është vështir me parashikua Pasiguria.
Pasiguria Risk.
Shembull: Gusht 2, St > or < 1.29 Lek/EUR.
Me SPrill 4, ABYZ duhet të paguaj shumën: EUR 5M x 1.29 Lek/EUR = Lek
6.45M.
Më 2 Gusht ne mund ti kemi dy skenario:
Nëse SGush 2 (Leku rritet) ABYZ do të paguaj më pak Lek.
Nëse SGush 2 (Leku zvogëlohet) ABYZ do të paguaj më shumë
Lek.
6. Risku transaksioneve- ndryshimi i çmimeve
si ndryshim i normës së këmbimit ka ndikim
në llogarit e pagueshme dhe ark`tueshme të
huaja- kjo është, ndryshimi në çmim kur
paguhen apo mblidhen
Risku ekonomik apo biznesor janë të
ndërlidhura me ndikimin e ndryshimit në
normën e këmbimit në pozitën konkurruese
të kompanisë brenda shtetit në perspektiv
afatgjate
7. Vënia e rregullores së përgjegjësisë- kjo
nënkupton caktimi i limiteve të përshtatshme që
banka mund ti marr në biznesin e saj të
këmbimit të valutave dhe vendosjen e masave që
sigurojnë procedura kontrolluese të brendshme
për mbulimin e kësaj fushe.
Këto limite dhe rregulla duhet të vendosen nga
komiteti i menaxhmentit të riskut.
Rregullorja duhet të përfshin:
◦ Ndryshimin e rrethanave në tregun e valutave në vend
dhe jashtë, si rezultat i ndryshimeve makroekonomike
◦
8. Risku valutor për biznesin tradicional të
bankës nënkupton për gjërat të cilat janë të
vlerësuara në valuta të huaja janë:
◦ Kredit
◦ Depozitat
◦ Investimet
◦ Kapitali
◦ Garancionet
Menaxhmenti i riskut valutor zakonisht i
shqyrton pozicionin e bankës në baza mujore
se si është i ekspozuar ndaj riskut valutor.
9.
10. Bankat pos biznesit tradicional shpesh është
krijues i tregut në tregun valutor.
Kjo nënkupton që risku valutor është punë e
përditshme e bankës
Menaxhmenti I riskut valutor që përfshijnë
tregtimin e valutave duhet të jetë I informuar
intensivisht në çdo kohë nën mbikëqyrje të
vazhdueshme të menaxhmentit t` lart dhe
komitetit të menaxhmentit.
Stafi duhet të jetë I kualifikuar për këtë lloj të
biznesit se risku është I madh.
Qarkullimi ditor në tregun e valutave $3.2 trilion.
11. Futures dhe Forward kontratat valutore
Forward/Futures janë marrëveshjet të cilat përcaktojnë, sot, çmimin e normës së
këmbimit në një datë në të ardhmen. Marrëveshja specifikon shumën.
• Terminologjia.
Short: Marrëveshja më shit.
Long: Marrëveshja për të blerë.
Contract size: Numri I njësive të valutës së huaj në secilën kontratë.
Maturity: Data në të cilën marrëveshja duhet të realizohet
Futures price (Ft,T) : çmimi I cili në transaksionin e ardhshëm do të ekzekutohet.
Forward markets: Kontrata të krijuara vetë.
Lokacioni: none.
Reputacion/ kolaterali garanton kontratën.
Futures markets: Kontrate standardizume (koha, madhësi, kolaterali)
Lokacioni: këmbime të organizuara (New York, Chicago, Tokio, London etj.)
Clearinghouse garanton kontratën.
12. Shembull: Banka X duhet të paguaj brenda 90 ditëve të
paguaj £ 5M interes në depozita fondit pensional nga
Anglia.
Problem: Banka X është e brengosur se devalvimi i Lekut
kundër £ në një të ardhme të afërt.
Zgjedhja: Banka X blen nga kompania Y një £ forward
kontratë.
Madhësia = £ 5M
Maturity = 90 ditë.
Ft,90 = 1.31 Lek/GBP
Note: Banka X do ta dijë, që për 90 ditë, do të paguaj Lek
6.55M (=£ 5M*1.31 Lek/GBP) depozitarit. Nuk ka pasiguri
sa i përket kësaj shume. (JO pasiguri, jo volatilitet=> jo
risk valutor.