Wat Marx werkelijk heeft gezegd. Een overzicht van zijn leven en werk.

1. MARX
VOOR BEGINNERS
E E N I N L E I D I N G TO T H E T M A R X I S M E
INSTITUUT MARXISTISCHE STUDIES
FRANS DE MAEGD
L E U V E N , A P R I L 2 0 11

2. MARX VOOR BEGINNERS
Kleine leesopdracht
Noem de belangrijkste bijdragen van Marx
aan de hand van de toespraak van Friedrich Engels
aan het graf van Karl Marx
te Londen, 15 maart 1883

3. MARX VOOR BEGINNERS
Inhoud: LES 1
 Het leven van Karl Marx

4. MARX VOOR BEGINNERS
Inhoud: LES 1
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme

5. MARX VOOR BEGINNERS
Inhoud:
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
 De kritiek op het kapitalisme economisch systeem
De antagonistische tegenstellingen van het kapitalisme
 De uitbuiting (meerwaarde theorie),
 De concurrentie (crisis)….

6. MARX VOOR BEGINNERS
Inhoud:
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
 De kritiek op het kapitalisme economisch systeem
De antagonistische tegenstellingen van het kapitalisme
 De uitbuiting (meerwaarde theorie),
 De concurrentie (crisis)….

7. MARX VOOR BEGINNERS
Inhoud (vervolg):
 De staat:
Dictatuur van de burgerij
De socialistische revolutie
Dictatuur van het proletariaat
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij
 De Internationale

8. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx

9. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
 1818: geboren in Trier, uit Joodse ouders, op 5 mei
Vader democraat (ideeën v.d. Verlichting)
 1835: studeert rechten in Bonn
 1836 -1841: studeert rechten dan filosofie in Berlijn
Aanhanger van Hegel en Feuerbach
Thesis over materialisten in de Oudheid (Jena)
 1842 – 1843: Keulen, journalist “Rheinische Zeitung”
Staat aan de kant van de werkers
Wordt slachtoffer van censuur
 1843: huwelijk met Jenny von Westpahlen

10. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
 1843 - 1844: Parijs, ontmoeting met Friedrich Engels
 1845 - 1848: Brussel,
Kritiek op het utopisch socialisme
Het Communistisch Manifest
Stichting van de Communistische Bond
 1848 – 1849: Keulen, deelname aan Duitse revolutie
tijdens de “lente van de revoluties in Europa"

11. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
 1849 – 1883: Londen
 Ontwikkelt economische theorie, Het Kapitaal (1867)
 Ontwikkelt politieke theorie: op basis van de ervaringen van
de revoluties in Frankrijk (1848 – 1871)
 Organiseert de arbeidersbeweging,
De Internationale (1864)

12. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
Geen Marxisme zonder Friedrich Engels

13. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
Geen Marxisme zonder Friedrich Engels
 Geboren in Wuppertal in 1820, overlijdt in 1895
 Runt in Manchester een filiaal van zijn vader
Leert de arbeidersklasse en de economie kennen
(Marx leert van Engels)
 Ontwikkelt de leer van Marx (socialisme)
 Steunt de familie Marx financieel
 Na de dood van Marx, zet Engels Marx werk verder
 Tweede Internationale (18 89)
 Kritiek op het reformisme

14. MARX VOOR BEGINNERS
Het leven van Karl Marx
Geen Marxisme zonder Jenny von Westphalen
 1814 – 1881. Was van aristocratische afkomst
 Steunde gans haar leven het werk van Marx
 Kende heel wat ellende in haar leven

15. MARX VOOR BEGINNERS
Het denken van Karl Marx,
Het marxisme heeft drie bronnen
 De Duitse filosofie
 De Engelse politieke economie
 Het Franse socialisme

16. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 In de filosofie draait het altijd om volgende begrippen en
combinaties van deze begrippen
 Idealisme: de wereld van de ideeën
 Materialisme: de wereld van de materie
 Metafysica: parallelle ontwikkelingen
 Dialectiek: met elkaar verbonden ontwikkeling
 Dualisme : men erkent het materialisme en het idealisme
 Monisme: men erkent alleen het idealisme of alleen het materialisme

17. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Marx en Engels werken hun filosofie uit in Brussel
 Zij steunen (en leveren kritiek)
op het historisch en dialectisch idealisme van Hegel
op het (statisch) materialisme van Feuerbach
Zie Engels over Feuerbach
“de filosofie moet zich vanaf niet beperken tot het
interpreteren van de wereld maar wel haar veranderen”

18. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Idealisme – materialisme
 Idealisme van Hegel
De materie is een afbeelding van het Idee
De werkelijke dingen en gebeurtenissen komen voort uit de
ideeënwereld
 Materialisme van Marx
Onze ideeën komen voort uit ons brein, een product van de
hersenen,
een product van de mens, een product van de natuur
(mens van vlees en bloed)

19. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Metafysica – dialectiek
 Metafysica
De dingen en fenomenen ontwikkelen zich min of naast elkaar,
parallel met elkaar
(bv ontwikkeling van de geneeskunde en de sociologie)
 Dialectiek
De dingen en fenomenen zijn met elkaar verbonden, verstrengeld
Alles is met alles verbonden (interactief)
Alles is permanent in verandering
Veranderingen gebeuren met sprongen (net zoals in de natuur)

20. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Bij Hegel is de geschiedenis niet anders dan het Idee dat op zoek
is naar zichzelf
(bv naar de eeuwige rechtvaardigheid),.
Doorheen de geschiedenis wordt de mens zich steeds meer
bewust van (bv) de eeuwige waarden en kan die dan realiseren
Bij Hegel is de geschiedenis niet anders dan het Idee dat op zoek
is naar zichzelf
(bv naar de eeuwige rechtvaardigheid),.
De geschiedenis is in de eerste plaats de geschiedenis van de
Ideeën

21. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Bij Marx (die het idealisme van Hegel omkeerde) is
- de basis van de maatschappij en de geschiedenis:: de
economie, de productiewijze , de verhoudingen tussen de klassen
in de productie
- de motor van de maatschappij en de geschiedenis: de
klassenstrijd.
 Bij Marx zijn het de (onderdrukte en uitgebuite massa’s die de
geschiedenis maken
Veranderingen worden afgedwongen in de klassenstrijd
Elke maatschappij kent een ontstaan, een ontwikkeling, een
verval en een einde. De grote maatschappelijke veranderingen
gebeuren sprongsgewijs (revolutie)

22. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Marx en Engels ontwikkelen het wetenschappelijk socialisme.
Het socialisme wordt geen product van utopische ideeën maar wel
het product worden van de revolutionaire klassenstrijd
en het wetenschappelijk socialisme

23. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
FASES in de geschiedenis
 Primitieve communistische maatschappij (zonder klassen)
 Slavernij (slavenhouders – slaven)
 Feodaliteit (adel – lijfeigenen)
 Kapitalisme (burgerij – arbeiders)
 Socialisme (arbeiders – vroegere burgerij)
 Communisme (zonder klassen)

24. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Marx in het Communistisch Manifest (1847-48)
“De geschiedenis van alle maatschappijen tot op vandaag is een
geschiedenis van klassenstrijd” (...)
“De moderne burgerlijke maatschappij, voortgekomen uit de
ondergang van de feodale maatschappij, heeft de
klassentegenstellingen niet opgeheven. Ze heeft slechts nieuwe
klassen, nieuwe voorwaarden van onderdrukking, nieuwe vormen
van strijd in de plaats van de oude gesteld”.(…)

25. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Marx in het Communistisch Manifest (1847-48)
“De wapens waarmee de burgerij het feodalisme ten gronde heeft
gericht, richten zich nu tegen de burgerij zelf. Maar de burgerij heeft
niet alleen de wapens gesmeed die haar de dood brengen, zij heeft
ook de mannen geschapen die deze wapens zullen hanteren - de
moderne arbeiders, de proletariërs” (…).
“In dezelfde mate waarin de burgerij, dat wil zeggen het kapitaal, zich
ontwikkelt, ontwikkelt zich het proletariaat, de klasse van de moderne
arbeiders”.(…). Arbeidersklasse = doodgraver kapitalisme
“Van alle klassen die vandaag tegenover de burgerij staan is alleen
het proletariaat een werkelijk revolutionaire klasse”.

26. MARX VOOR BEGINNERS

27. MARX VOOR BEGINNERS
Het filosofisch denken van Karl Marx
Het historisch en dialectisch materialisme
 Het historisch materialisme
 Het socialisme komt niet vanzelf uit voort uit de crisis van het
kapitalistisch systeem en de klassenstrijd.
 Naast de klassenstrijd heeft de arbeidersklasse nood aan
- een socialistisch bewustzijn (weten waarvoor men vecht… het
socialisme)
- een organisatie: de Communistische Partij
(met haar organisaties; vakbonden, mutualiteiten, …)

28. MARX VOOR BEGINNERS
Tot nu bespraken we
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
Nu bespreken we ten eerste
 Kritiek op het kapitalisme economisch systeem
Antagonisme van het kapitalisme
Uitbuiting (meerwaarde theorie), concurrentie (crisis)….

29. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
Eerste fundamentele tegenstelling binnen het kapitalisme
De tegenstelling tussen arbeid en kapitaal
 Warenproductie
 Waarde van een waar (van een product) = hoeveelheid
maatschappelijke noodzakelijke arbeiderstijd
 Waar – geld – waar (ruilwaarde van een product in geld uitgedrukt)
 KAPITALISTISCHE warenproductie
 Geld – waar – geld (max. winst, kapitaal accumulatie)

30. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
Eerste fundamentele tegenstelling binnen het kapitalisme
De tegenstelling tussen arbeid en kapitaal
 De meerwaarde
 Waar haalt de kapitalist zijn winst vandaan?
- door concurrentie voordeel …. vertelt men ons
- door de uitbuiting van de arbeiders … zegt Marx
VOORBEELD

31. MARX VOOR BEGINNERS
De tegenstelling tussen arbeid en kapitaal
Voorbeeld: de productie van een paar schoenen verkocht aan € 50
Geproduceerd door 1 arbeider op 1 uur
De kapitalist geeft De arbeider geeft Totaal
De productiemiddelen : € 10 De waarde van zijn arbeid: € € 50
(leer, nagels, touw 40
gereedschap, onderhoud
fabriek….)
De kapitalist neemt De arbeider krijgt
Om te investeren: € 10 Zijn loon: € 10 € 50
Als winst: € 30 Om te overleven samen met
zijn gezin (kinderen)

32. MARX VOOR BEGINNERS

33. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
De tweede fundamentele tegenstelling in het kapitalisme
De tegenstelling tussen
de georganiseerde productie
en de anarchie op de markt
 Dubbele beweging
 Meer produceren om meer winst te maken
 Minder (loon) betalen om meer winst te maken
 Gevolg: CRISIS door overproductie
 Onverkochte producten door teveel productie, door zwakke
koopkrachten van de arbeidersgezinnen

34. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
Fundamentele tegenstelling van het kapitalisme
De tegenstelling tussen
de georganiseerde productie
en de anarchie op de markt
Karl Marx in het Kapitaal (1867)
“De uiteindelijke reden van elke crisis ligt altijd in de
armoede en de beperkte consumptie van de
mensen, tegenover de ongebreidelde groei van de
kapitalistische productie”

35. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
Kritiek op het kapitalisme (uitbuiting en crisis)
Hoe de fundamentele tegenstellingen oplossen?
1. Vechten voor beter loon, met als perspectief het
afschaffen van de uitbuiting: de bevrijding van de
arbeid
2. De tegenstelling tussen georganiseerde arbeid en
anarchie op de markt oplossen, alsook de nood aan
nuttige producten voor de mensen lenigen door de
planeconomie

36. MARX VOOR BEGINNERS
Het economisch denken van Karl Marx
Kritiek op het kapitalisme (uitbuiting en crisis)
ALTERNATIEF
 Vechten voor het socialisme
 Voorbereiden van de socialistische revolutie
 Organiseren van de werkers
 voor hun onmiddellijke belangen, enerzijds
 voor hun en fundamentele belangen, anderzijds
 Noodzaak van een communistische arbeiderspartij

37. MARX VOOR BEGINNERS
Tot nu bespraken we
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
 Kritiek op het kapitalisme economisch systeem
Antagonisme van het kapitalisme
Uitbuiting (meerwaarde theorie), concurrentie (crisis)….

38. MARX VOOR BEGINNERS
Tot nu bespraken we
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
 Kritiek op het kapitalisme economisch systeem
Antagonisme van het kapitalisme
Uitbuiting (meerwaarde theorie), concurrentie (crisis)….

39. MARX VOOR BEGINNERS
Nu bespreken we :
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
Dictatuur van de burgerij
De socialistische revolutie
Dictatuur van het proletariaat
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij
 De Internationale

40. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De leer van Marx over de staat, de kapitalistische staat en de
socialistische staat maakt de KERN uit van het marxisme
 De (klein) burgerij kan akkoord gaan met het economisch denken
van Marx en zij kan de leer van de klassenstrijd van Marx
aanvaarden
 Lenin vatte de politieke leer van Marx, zijn leer over de staat samen
in “Staat en revolutie” (1917) om de Sovjetrevolutie voor te bereiden.
Lenin leverde kritiek op de reformist Kautsky in zijn werk
“De proletarische revolutie en de renegaat Kautsky” (1918)

41. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De staat is niet van alle tijden
 In de primitieve communistische staat was er geen staat,
 Waarom niet?

42. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De staat is niet van alle tijden
 In de primitieve communistische staat was er geen staat,
 Waarom niet?
 Omdat er geen privébezit, omdat er geen klassen bestonden,
geen klasse van uitbuiters, geen klassen van uitgebuite mensen
 De staat ontstaat daar, en wanneer de maatschappij zich opsplits
in klassen die elkaar bestreden
 Om de CONTROLE te krijgen en te behouden,
om ORDE te brengen in de maatschappij is een staat nodig
 De staat is een product van de onverzoenlijke klassenstegenstellingen

43. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De staat is in handen van de bezittende klasse
 De staat is een openbare macht, boven de maatschappij.
 Waaruit bestaat de staat?

44. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De staat is in handen van de bezittende klasse
 De staat is een openbare macht, boven de maatschappij.
 Waaruit bestaat de staat?
 Uit repressieorganen zoals : het klassengerecht, de politie, het leger, de
gevangenissen
Het volk is onbewapend
 Uit de staatsorganen zoals: de regering, de bureaucratie, … het parlement.
 Hoe groter de omvang (gebied, aantal inwoners,…) en hoe groter de
tegenstellingen tussen de overheersende klassen en de onderdrukte klasse
hoe sterker de staat, de staatsmachine
 Zelf de meest democratische staat is een onderdrukkings apparaat tegen de
werkers. Wat hebben we eigen écht te zeggen? Wat kunnen we echt doe?

45. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De geschiedenis kende verschillende staatstypes
 De staat van de slavenhouders
 De feodale staat, in handen van de adel (en de kerk)
 De kapitalistische staat, onder controle van de burgerij
 Het belangrijkste kenmerk van die staten is dat zij de belangen van
een minderheid (de bezittende klassen) tegen de (bijna) bezitloze
meerderheid verdedigt met vreedzame middelen (als het kan) met
geweld (wanneer het - voor hen - moet)

46. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De staat
 De burgerij wil ons doen geloven dat er in de wereld nog (slechts) twee
soorten staatsmachten bestaan:
 de dictaturen (alleenheerschappij van één persoon, of van één
beperkte groep)
 de democratieën ( mensenrechten, algemeen stemrecht, meer
partijenstelsel, parlement…)
 Marx verwerpt deze stelling.
 In elke staat is er enerzijds democratie voor de heersende bezittende
klassen en anderzijds dictatuur tegen de werkende meerderheid.
 Een marxist vraagt zich altijd af:
 Democratie van wie? Voor wat?
Dictatuur van wie? Tegen wie? Tegen wat?
 Voorbeeld: het fascisme

47. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De burgerlijke staat
 Marx stelt zich vanaf 1851 de vraag (vraag, die hij nog niet stelde in
het Communistisch Manifest):
“Kan de arbeidersklasse de bestaande staatsmachine overnemen?
Kan zij het parlementair systeem – zelf indien er algemeen stemrecht
is – overnemen? ”


48. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De burgerlijke staat
 Het antwoord is neen.
De arbeidersklasse heeft een nieuw type staat nodig
om de dictatuur van de burgerij (met democratie voor die klasse)
te vervangen door de dictatuur van het proletariaat (met democratie
voor die klasse)
 Hoe die arbeiders staat er zal uitzien weet Marx niet, nog niet….

49. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De eerste socialistische staat: de Commune van Parijs, 1871
 Marx volgt de Commune van Parijs van 1871 op de voet,
geeft raadgevingen en trekt er de lessen uit.
 De Commune wordt uitgeroepen na een korte gewapende opstand,
het vluchten van de burgerij en democratische verkiezingen
 Het wordt de eerste arbeidersstaat, de dictatuur v.h. proletariaat
 Afschaffing van het leger, bewapening van het volk
 Verkozenen moeten wetten maken en toepassen, werken aan een
arbeidersloon.
 Verkozenen moeten permanent verantwoording afleggen en zijn afzetbaar
 Scheiding tussen kerk en staat
 Oprichting van arbeidersateliers
 Internationalisme (deelname van vreemdelingen aan de Commune)

50. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De eerste socialistische staat: de Commune van Parijs, 1871
 Sociale maatregelen van de Commune van 1871
 Deelname van de vrouwen aan het besturen van de Commune
 Uitstel van huur betalingen, niemand mag uit zijn huis worden gezet
 Vervanging van Berg van Barmachtigheid door (begin van ) openbare
onderstand
 Pensioen voor weduwe en wezen
 Gemeente scholen, vakscholen voor jongens en meisjes
 Vaste contracten, minimum loon (pogingen)
 Gelijk loon voor leraars en leraressen
 Erkenning “onwettige” kinderen

51. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 De eerste socialistische staat: de Commune van Parijs, 1871
 De Commune wordt na 72 dagen vernietigd (bloedige week)
 Marx trekt ook de lessen uit de nederlaag
 De Commune is veel te zachtmoedig geweest
(Ze trok niet onmiddellijk op naar Versailles, liet de burgerij teveel
vrijheden in Parijs, liet na de Nationale Bank te bezetten, ….
 De Commune was niet autoritair genoeg
(Nationale Garde gaf de macht te snel over, Nationale Garde was te
anarchistisch, de Commune voerde haar dreigementen niet uit, …)

52. MARX VOOR BEGINNERS
Het politiek denken van Karl Marx
 “De Commune dat is de dictatuur van het proletariaat”
 Lenin zal uit de ervaringen van de Commune leren bij het
doorvoeren van de Sovjetrevolutie
 Lenin zal de dictatuur van het proletariaat als staatsvorm van/voor de
arbeiders verdedigen tegen diegenen die rekenen op
“een democratie voor iedereen”
 Lenin zegt; dat alleen diegenen die de dictatuur van het proletariaat
als alternatief op de dictatuur van de burgerij verdigen, echte
marxisten kunnen worden genoemd.

53. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij
Zoals beschreven in het Communistisch Manifest
 De Internationale
 De Bond der Communisten (1848-1850)
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
 De Tweede Internationale (1889-…)
 (De Derde Internationale (1919-1943)

54. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 Een zelfbewuste klassenpartij is nodig
“Het proletariaat kan de politieke macht (…) maar veroveren door
de gewelddadige revolutie. Marx en ikzelf hebben sinds 1847
steeds het volgende verdedigd: opdat het proletariaat op de
beslissende dag sterk genoeg zou zijn om te overwinnen, is het
noodzakelijk dat het een zelfstandige partij vormt, los van en
tegengesteld aan alle andere, een klassenpartij, die zich daar ook
van bewust is.” 1889, Engels
“"Elke echt proletarische partij heeft altijd de dictatuur van het
proletariaat als eerste doelwit van de strijd gesteld.“ 1872, Engels

55. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij moet de klassenstrijd leiden en de
arbeidersklasse opvoeden (leren, niet beleren – tactiek)
"Nooit vergeten dat het socialisme, sinds het een wetenschap is
geworden, moet behandeld worden, en dat wil zeggen bestudeerd
worden, als een wetenschap! De opdracht zal er dan in bestaan de
zo verworven, alsmaar helder wordende opvattingen te
verspreiden en de organisatie van de partij en van de vakbonden
sterker en sterker te consolideren." 1884, Engels
VOORBEELD de crisis analyseren en een alternatief uitwerken

56. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij moet het einddoel voor ogen houden
“Onze sociaal-democraten van vandaag beschouwen de
omverwerping van de kapitalistische orde als een ver doelwit en
bijgevolg als iets dat geen enkele weerslag heeft op de politieke
praktijk van vandaag. De klassenstrijd tussen bourgeoisie en
proletariaat erkent men wel op papier maar in de praktijk wordt ze
weggemoffeld, gecamoufleerd, verzoet.” 1879, Marx

57. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij mag haar bestaan niet laten afhangen
van de (klein) burgerij door zich aanvaardbaar te maken
“Die mensen daar (de eerste Duitse SDers zoals Bebel), zij willen
de tanden van het socialisme uittrekken en de partij respectabel
maken in de ogen van de kleinburgers.” 1879, Engels

58. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij verbindt zich met alle krachten die
strijden tegen het kapitalisme en het burgerlijk systeem
 Ten tijde van Marx en het Communistisch Manifest zijn dat
 De Chartistenbeweging in Engeland: een brede strijdbeweging voor
sociale en politieke hervormingen
 De opstandige Polen: hun strijdt voor onafhankelijkheid en voor een
agrarische revolutie (het land aan diegenen die het bewerken)
 De Duitse revolutionairen (ook de burgerlijke) die strijden tegen de
monarchie

59. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De Bond der Communisten (1847-1850)
 Kan beschouwd worden als een “pré-Internationale”
 Geboren uit de (Duitse) “Bond de rechtvaardigen”
 Marx en Engels vormen deze om:
 Verandering van naam
 Verandering van leuze
 Verandering van programma
 Verandering van statuten
 Scheuring en ontbinding in 1850

60. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
 Door de ontwikkeling van het kapitalisme - als wereldsysteem -,
de groei van het proletariaat en de klassenstrijd is er nood aan een
internationale arbeidersorganisatie
 Op 28 september 1864 wordt de Internationale gesticht tijdens een
bijeenkomst van arbeidersorganisaties uit geheel de kapitalistische
wereld.

61. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
De inhuldigingsrede van Karl Marx
 Vaststellingen:
 Rijkdom en armoede nemen toe .
 Uitbuiting en armoede zijn een ondragelijke sociale pest
geworden in de wereld
 Na de nederlagen van de revoluties van 1848 kende de
industrie een niet te stuiten opgang, nam de politieke reactie
toe, greep wanhoop de arbeidersbeweging aan en werden de
arbeidersleiders ofwel vervolgd, ofwel omgekocht.

62. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
De inhuldigingsrede van Karl Marx
 Maar dertig jaar later heeft de arbeidersbeweging opnieuw haar
eerste successen
 In Engeland dwingt de Chartisten-beweging de 10 uren
werkdag af.
 Kennen de coöperatieven in een groeiend succes
(deze zijn nuttig als sociale ondersteuning, als instrument
van de klassenstrijd maar ze vervangen de strijd voor de
bevrijding van de arbeidersklasse niet)

63. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
De inhuldigingsrede van Karl Marx
 De taken van de Internationale zijn:
 De emancipatie van alle arbeiders in de wereld
 Strijd leveren tegen slavernij en racisme
 De bewegingen voor nationale onafhankelijkheid ondersteunen
 Vechten tegen alle feodale krachten

64. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
 De Internationale was democratisch georganiseerd.
Op de jaarlijkse congressen werd (telkens) een algemene raad
gekozen
 De Internationale kon geen richtlijnen geven wel advies
Beste voorbeeld: de Adressen van Karl Marx over de Frans-Duitse
oorlog van 1870 en de Commune van Parijs van 1871

65. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De (Eerste) Internationale (1864-1872)
 Na de nederlaag van de Commune van Parijs slaat de verwarring,
de ontgoocheling en de ontmoediging toe
 De Internationale is verdeeld over de vraag welke lessen de
arbeidersbeweging kan trekken uit de nederlaag van de Commune
 Het anarchisme ondermijnt de Internationale. Bakounin zaait
onrust en verdeeldheid
 De Internationale wordt (feitelijk) opgeheven in 1872
 De taak van de internationale arbeidersbeweging is nu sterke
nationale massapartijen organiseren.

66. MARX VOOR BEGINNERS
Het organisatorisch werk van Karl Marx
 De Tweede Internationale (1889 - ???)
 1889 stichting van de Tweede Internationale te Parijs op initiatief
van F. Engels
 Steunt zich op het marxisme, F. Engels levert kritiek op het
reformisme
 1904: zware discussie: macht veroveren via parlement of via
socialistische revolutie
 1914: de belangrijkste SD partijen kiezen voor “hun”
imperialistische burgerij
 1919: stichting van de Derde Internationale (1919-1943)

67. MARX VOOR BEGINNERS
Wat MARX werkelijk heeft gezegd
We overliepen (al te snel):
 Het leven van Karl Marx
 Het historisch en dialectisch materialisme
of Wetenschappelijk Socialisme
 De kritiek op het kapitalisme economisch systeem
De antagonistische tegenstellingen van het kapitalisme
 De uitbuiting (meerwaarde theorie),
 De concurrentie (crisis)….

68. MARX VOOR BEGINNERS
Alsook, wat MARX heeft gezegd over:
 De staat:
Dictatuur van de burgerij
De socialistische revolutie
Dictatuur van het proletariaat
 De organisatie van de arbeidersklasse
 De Communistische Partij
 De Internationale

69. MARX VOOR BEGINNERS
De studie en de toepassing van het marxisme
dringen zich op, in de verscheurde wereld van vandaag
IMAST levert haar (bescheiden) bijdragen voor de
bevrijding van de werkers door het uitgeven van
Marxistische Studies, het organiseren van vormingen
en het beheren van een uitstekend
documentatiecentrum
www.marx.be