Tijdens deze workshop creëren we een gemeenschappelijk beeld van de toekomst op macro-, meso- en microniveau. We gebruiken hiervoor een Brown paper waar de diverse niveaus op zijn afgebeeld. Kernbegrippen schrijven we op post-its, die vervolgens in één van de drie ringen op het brown paper wordt geplakt.

1. Workshop
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Toekomstige omgeving in kaart
Open Educational Resource Nederlandse editie – versie 1.0 Onderdeel van Handboek Scenarioplanning – druk 1
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar

2. Opzet van de workshop
Vragen om samen vooraf te beantwoorden:
• Welk jaar van de toekomst focussen we op: 2015, 2020, …?
• Wat is het onderwerp waarop we ons richten? Zijn er bepaalde bestaande
toekomstdocumenten die we in beschouwing dienen te nemen?
Benodigdheden
• Brownpaper met daarop de ringen: macro, meso en micro;
• Post-its;
• Stiften;
• Laptop met internet (voor het opzoeken van bepaalde informatie).
Inleiding
Tijdens deze workshop creëren we een gemeenschappelijk beeld van de toekomst op macro-,
meso- en microniveau. We gebruiken hiervoor een Brown paper waar de diverse niveaus op zijn
afgebeeld. Kernbegrippen schrijven we op post-its, die vervolgens in één van de drie ringen op
het brown paper wordt geplakt.
Organisatie
- Groepsgrootte: 6 t/m 24 personen (bij grote groepen (bv. 100 personen) werken met
meerdere Brown papers en die overbrengen op een verzamel Brown paper);
- Tijd: circa 2 uur.

3. Brownpaper
Macro
Meso
Micro
de maatschappij
de markt
de organisatie

4. Stappenplan
Stap Doelstelling Werkvorm Tijd
1 Denk na over de toekomst en beperk je hierbij tot zaken in relatie
tot het onderwerp. Stel jezelf de vraag: ‘Wat zie ik in de toekomst
in mogelijk gebeuren?’. Schrijf iedere waarneming op een aparte
post-it en plak deze in één van de drie ringen: macro, meso of
micro.
Individueel of
tweetallen
45 min.
2 Cluster de verschillende gebeurtenissen tot drijvende krachten. Tweetallen 10 min.
3 Ga na of je de clusters zo kunt positioneren dat je de verbanden
van macro  meso  micro zichtbaar kunt maken.
Tweetallen 15 min.
4 Per ring heb je drie groene en drie oranje prioriteitsstickers te
vergeven. Geef met de groene stickers aan van welke cluster je
redelijk zeker bent dat deze zullen gaan plaatsvinden. Geef met de
oranje stickers aan waarvan je van mening bent dat deze clusters
onzeker zijn.
Individueel 15 min.
5 Deel de resultaten met elkaar en leg het toekomstbeeld vast. Plenair 20 min.

5. Mogelijk vervolg…
Workshop
Te vinden op www.ivto.org:
Workshop: perspectieven van de toekomst creëren.
Tijdens deze workshop wordt het toekomstbeeld verder uitgewerkt in diverse perspectieven.

6. Bezoek ons op www.ivto.org
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
Instituut voor Toekomstontwikkeling
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar