3. B simgesi
Element
serisi;
Metaloidler Atom
numarası 5
Madde
Siyah,
Hali;
kahverengi
Katı
Atom ağırlığı
Kaynama 10,811(7) g/mol
noktaları
4200 °K Erime
3927 °C noktaları
7101 °F 2349 °K
2076 °C
3769 °F
4. Акыркы кезде бор жонундо
Акыркы кезде бор жонундо
Son on yılda adını sıkça
Son on yılda adını sıkça коп нерселерди угуп
коп нерселерди угуп
duyduğumuz bu element,
duyduğumuz bu element, келебиз.Бор мындан 4000
келебиз.Бор мындан 4000
aslında 4000 yıl
aslında 4000 yıl жыл мурун биринчи жолу
жыл мурун биринчи жолу
öncesinde ilk olarak , ,
öncesinde ilk olarak Тибеттен Марко Поло
Тибеттен Марко Поло
Tibet’ten Marko Polo
Tibet’ten Marko Polo тарабынан табылган.
тарабынан табылган.
tarafından getirilmiştir .Daha
tarafından getirilmiştir .Daha Андан кийин шумерлер
Андан кийин шумерлер
sonra Sümerler ve Hititler bu
sonra Sümerler ve Hititler bu жана хиндилер бул
жана хиндилер бул
elementi altın ve gümüş
elementi altın ve gümüş элементти алтын жана
элементти алтын жана
işçiliğinde kullanırken, Eski
işçiliğinde kullanırken, Eski кумуш иштеринде
кумуш иштеринде
Mısırlılar mumyalama
Mısırlılar mumyalama колдонушса,Байыркы
колдонушса,Байыркы
işlemlerinde, Romalılar cam
işlemlerinde, Romalılar cam Египетте мумия
Египетте мумия
yapımında, Eski
yapımında, Eski иштеринде,римдиктер
иштеринде,римдиктер
Yunanlılar temizlikte ve
Yunanlılar temizlikte ve айнек иштеринде, гректер
айнек иштеринде, гректер
Araplar 875 yılında ilaç
Araplar 875 yılında ilaç тазалоодо жана арабдар
тазалоодо жана арабдар
yapımında kullanmışlardır.
yapımında kullanmışlardır. 875-жылда дары жасоодо
875-жылда дары жасоодо
колдонушкан.
колдонушкан.
5. İlk borik asit; 1700 yılların Биринчи бор кислотасы:
Биринчи бор кислотасы:
İlk borik asit; 1700 yılların
başında demir sülfat ile 1700 жж. башында темир
1700 жж. башында темир
başında demir sülfat ile
boraksın ısıtılması ile kimya сульфат менен бордун
сульфат менен бордун
boraksın ısıtılması ile kimya
öğretmeni William Homberg ысытылышынан Химия
ысытылышынан Химия
öğretmeni William Homberg
tarafından elde edilmiştir. мугалими Виллиамм
мугалими Виллиамм
tarafından elde edilmiştir.
Elementel bor ise 1808 Хомберг тарабынан
Хомберг тарабынан
Elementel bor ise 1808
yılında Fransız Kimyacı жасалган. Элемент бор
жасалган. Элемент бор
yılında Fransız Kimyacı
Gay-Lussac ile Baron Louis болсо 1808-жылы француз
болсо 1808-жылы француз
Gay-Lussac ile Baron Louis
Thenard ve bağımsız olarak химиги Гай Лукас менен
химиги Гай Лукас менен
Thenard ve bağımsız olarak
aynı zamanda İngiliz Барон Лоуис Тенард жана
Барон Лоуис Тенард жана
aynı zamanda İngiliz
kimyacı Sir Humpry Davy англис химиги Хампри
англис химиги Хампри
kimyacı Sir Humpry Davy
tarafından bulunmuştur. Деви тарабынан табылган.
Деви тарабынан табылган.
tarafından bulunmuştur.
6. 1771 yılında, İtalya’nın
1771 yılında, İtalya’nın 1771 жылында
1771 жылында
Tuscani bölgesindeki
Tuscani bölgesindeki Италиянын Тузжани
Италиянын Тузжани
sıcak su kaynaklarında
sıcak su kaynaklarında районундагы ысык суу
районундагы ысык суу
Sassolit bulunduğu кайнактарында
кайнактарында
Sassolit bulunduğu
anlaşılmıştır. 1830 Сассолит табылгандыгы
Сассолит табылгандыгы
anlaşılmıştır. 1830
айтылган. 1820-жылы
айтылган. 1820-жылы
yılında İtalya’da borik
yılında İtalya’da borik
Италияда бор
Италияда бор
asit üretimi başlamıştır.
asit üretimi başlamıştır. кычкылтеги чыгарыла
кычкылтеги чыгарыла
Türkiye’ de ilk işletmenin
Türkiye’ de ilk işletmenin баштаган.
баштаган.
1861 yılında çıkartılan
1861 yılında çıkartılan Турцияда 1861-жылы
Турцияда 1861-жылы
Maadin Nizannamesi
Maadin Nizannamesi чыгарылган Маадин
чыгарылган Маадин
uyarınca 1865 yılında bir
uyarınca 1865 yılında bir Низаннамеси 1865-
Низаннамеси 1865-
Fransız şirketine 20
Fransız şirketine 20 жылы француз
жылы француз
senelik işletme imtiyazı
senelik işletme imtiyazı фирмасына 20 жылдык
фирмасына 20 жылдык
verilmesiyle başladığı
verilmesiyle başladığı арендага берилип,иштей
арендага берилип,иштей
bilinmektedir.
bilinmektedir. баштаган.
баштаган.
7.
8. Yıllık 800.000 ton üretim Yıllık 500.000 ton
kapasitesine sahiptir. üretim kapasitesine sahiptir.
Yıllık 200.000 ton Yıllık 100.000 ton
üretim kapasitesine sahiptir. üretim kapasitesine sahiptir.
9.
10. Birçok bilim insanının “21.yüzyılın Petrolü ve Sanayinin
Tuzu” diye tanımladığı bor, bazı yerel kaynaklarda fazla
abartıldığı, aslında bor’un ekonomik açıdan pek
öneminin olmadığı vurgulanmaktadır, ancak bütün bu
söylemler yanlıştır, çünkü bor’un
kullanım alanı dünyadaki birçok doğal kaynaktan daha
fazla ve önemlidir. Örneğin günümüzün en
önemli doğal kaynağı olan petrol; gaz yağı, akaryakıt,
makine yağı, fuel oil, jet yakıtı gibi alanlarda kullanılırken
bor, bütün bu alanlarda kullanılabildiği,
bilgisayar sistemlerinde ve askeriye sistemlerinde dahi
kullanılabilmektedir. Bunun yanında sürtünmeye ve
ısınmaya dayanaklı olduğu için uçaklarda ve
uzay araçlarında da kullanılmaktadır.
11. Бир топ билим адамдарынын 21-кылымдын
«нефти жана индустрия тузу» деп аталган борду,
кээ бир жерлерде коп,бирок коп иштетилбейт деп
айтышы мумкун,а бирок андай эмес.Чынында бор
дуйнодогу башка ресурстарга караганда коп,анан
да экономикага мааниси зор.Мисалы азыркы
кездеги эн маанилуу болгон жаратылыш ресурсу
нефть: керосин, куйуучу май, дизель куйуучу
майы, jet майында колдонулгандай эле компьютер
жана аскер системаларында да колдонула алат.
Ошондой эле тартылуу кучуно ээ болгондугуна
учун самолет жана космос каражаттарында да
колдонсо болот.
31. TÜRKİYE BOR MADENCİLİĞİNİN KRONOLOJİSİ
* 1950 Bigadiç (Balıkesir), kolemanit + üleksit yatağını özel sektörün işletmeye
başlaması
* 1954 Kestelek (Bursa) kolemanit + probertit yatağını özel sektörün işletmeye
başlaması
* 1956 Emet (Kütahya) kolemanit yatağının Etibank + özel sektörün işletmeye
başlaması
* 1962 Kırka boraks yatağından Türk Boraks şirketinin sodyum tuzu ihracatı
yapmaya başlaması
* 1964 Etibank tarafından Bandırma bor tesislerinin kurulması 1966 Kırka boraks
yataklarının Etibank’a devri
* 1970 Kırka boraks yatağının Etibank tarafından işletilmeye başlanması ve rafine
bor tesislerinin kurulması
* 1978 2172 sayılı yasa ile tüm bor işletmelerinin kamulaştırılması
* 1983 2840 sayılı yasa ile bor madenlerinin Etibank tarafından işletilmesi,
üretilmesi ve pazarlanmasının tekrar teyit edilmesi
* 1998 Etibank’ın ETİ Holding A.Ş.adını alması
* 2004 Eti Holding A.Ş., tekrar yeniden yapılandırma çerçevesinde Ocak 2004
ayında 09.01.2004 tarih ve 2004 / 6731 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Eti Maden
İşletmeleri Genel Müdürlüğü olarak değiştirildi.