1. Werkplekleren/Zelfstudie
ondersteund met HUbl sessie 1
Ilya Zitter
Versie 17 februari 2014

2. Beroepsproces
Het beroepsproces van onderwijs ontwerpen en het
resultaat hiervan (het beroepsproduct)

3. Onderwijs ontwerpen
Onderwijsontwikkeling ofwel onderwijs
ontwerpen is een van de kerntaken
van een Hogeschooldocent
In deze module werken we als eindresultaat
naar een onderwijsontwerp voor een
leeromgeving van 5 ECTS (of een veelvoud
hiervan)

4. Je brengt je eigen praktijk in

5. Je brengt je eigen praktijk in
In deze module hieraan ontwerpen

6. Ontwerpen in
beroepsonderwijs
Opleiding: curriculum
Leeromgeving
Leeromgeving
Beroepen
Beroepspraktijk
Leeromgeving
Leeromgeving
Leeromgeving
Leeromgeving
Professionals
met hbo-diploma

7. Ontwerpen in
beroepsonderwijs
Opleiding: curriculum
Leeromgeving
Leeromgeving
Kernvraagstuk: hoe decomponeren in ‘leerbare’
onderdelen in richting van integrale competenties?
Leeromgeving
Beroepen
Professionals
Beroepspraktijk
met hbo-diploma
Leeromgeving
Gaat dus eigenlijk om het ‘didactiseren’ van de
toekomstige beroepspraktijk
Leeromgeving
Leeromgeving

8. Aan de slag
Het ontwerpproces opstarten: aan het werk met iteratie 1

9. Ontwerpstappen proces van
onderwijs ontwerpen
Van den Akker, J. & Thijs, (2009)
Analyse, Ontwerp,
Ontwikkeling,
Implementatie en
Evaluatie
Iteratief, cyclisch,
herhalend proces
iteratie? Een iteratie is
het doorlopen van de
ontwerpstappen
analyse, ontwerpen,
ontwikkelen & evaluatie.

10. Iteratief ontwerpen in deze module
Sessie
1
2
3
4
5
6
7
Vorm
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Werken aan
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 1)
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 2)
Kennismaken met ontwerpproces + focus op analyse:
simulatie hele ontwerpproces; analyseren van een
goed voorbeeld, competentiegericht onderwijs in het
hbo, gelaagdheid van een leeromgeving
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 3)
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 4)
Focus ontwerp/ontwikkeling: uiteenrafelen van een
leeromgeving, concept ‘blended learning’
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 5)
Peer-reviewen van de (her)ontwerpen (iteratie 6)
Focus evaluatie (kwaliteit leeromgeving):
praktijkgericht onderzoek inbouwen en formatief
evalueren in vorm van peer-reviewen met 2 kaders
(Her)ontwerp van de eigen leeromgeving afronden
(iteratie 7)

11. Kies een geschikte
leeromgeving
Kies een leeromgeving die je kunt gaan
ontwerpen of herontwerpen
Een leeromgeving met een omvang van
5 ECTS (of een veelvoud hiervan)
Een leeromgeving die je zelf of samen met
collega’s gaat uitvoeren
Uitvoering is na de afronding van deze module
Onderwijs Ontwerpen

12. Wat kan ik doen voor iteratie 1?
Verzamel zoveel mogelijk informatie over de gekozen
leeromgeving, bv: handleiding, onderwijsmateriaal,
beleidskaders, evaluaties, gerelateerd onderwijs,
curriculumontwerp, richtlijnen faculteit,
competentieprofiel, beoordelingskader etc. etc.
Bevraag in elk geval één collega die meer ervaring
heeft in jouw opleiding.
Hoe past deze in de opleiding als geheel? Hoe is deze
gerelateerd aan andere leeromgevingen?
Hoe zit het met praktische kanten:
aantal studenten, f2f-tijd, beschikbare docenttijd?

13. Iteratie 1 van het ontwerpproces,
werken in richting van het eindresultaat:
Maak de eerste versie van tweeledige eindresultaat:
Ontwerp leeromgeving, inclusief de keuzes voor het te
ontwikkelen papieren/digitale materiaal: ontwerp van
leeromgeving met een omvang van 5 ECTS (of een veelvoud
hiervan), in vorm van een ‘Blokboek’ of ‘Studentenhandleiding’ of
‘Modulewijzer’, ofwel: het onderwijsmateriaal zoals dat voor
studenten wordt gemaakt bij de betreffende opleiding  ca. 50%
Flankerende rapportage bij het ontwerp  ca. 50%:
Analyse: rapportage uitgevoerde analyse
Onderbouwing van ontwerp/ontwikkeling
Evaluatie: rapportage uitgevoerde formatieve evaluaties
Ontwerpproces: logboek van uitgevoerde ontwerpactiviteiten

14. Voorbereiden volgende
sessie:
Plaats een versie op Hubl
Reageer op versies van collega-docenten
Neem al het materiaal mee dat je hebt
verzameld (papier en/of digitaal)
Neem de meest recente versie mee van je
ontwerp en je flankerende rapportage (papier
en/of digitaal)
Zoek relevante literatuur op van de
literatuurlijst en bestudeer deze.

15. Eigen leeromgeving
Nu volgen aantal sheets met handreikingen voor het
verder werken aan (her)ontwerpen eigen leeromgeving

16. Herhaal en duik er weer in
Sla de studiehandleiding er nog eens op na
Bekijk de startpresentatie van module nog keer
(eerste pagina van HUbl)
Bestudeer de kennisintermezzo’s van de eerdere
sessies nogmaals: welke kennis en inzichten kan ik
toepassen op mijn eigen (her)ontwerp?
Pak de literatuurlijst erbij en selecteer passende
literatuur die inspirerend of onderbouwend is

17. Blijf zoeken naar grenzen
Hoeveel ontwerpruimte is er?
Wat moet zodat de leeromgeving in het curriculum past? Maak een
analyse van alles waarmee de buitengrenzen worden bepaald
Wat mag er? Maak een analyse van hetgeen binnen die grenzen
mogelijk is: benut alle professionele ruimte die er is!
Om welk beroepsprofiel gaat het? Om welk opleidingsprofiel? Om welk
deel hiervan voor deze leeromgeving?
Welke beroepsproducten horen bij deze module? Maak een analyse en
een keuze.
Hoe zit het afnemende beroepenveld in elkaar? Maak hier een analyse
van.
Om wat voor studenten gaat het? Maak een analyse van je
studentenpopulatie.
Welk onderwijsconcept en welk onderwijs model wordt gehanteerd bij
jouw opleiding?
Waar hangt deze module in curriculum? Wat gaat er vooraf? Wat komt
erna? Maak hier analyse van.

18. Blijf in interactie gaan met omgeving
Kom je er alleen niet uit?
Probeer relevant materiaal te vinden en analyseer dat materiaal:
beleidsrapportages, curriculumontwerpen, evaluaties,
onderwijsmateriaal van collega’s, landelijke beroepsprofiel,
opleidingsprofiel, Dublin Descriptoren, NVAO-kaders etc. etc.
Gebruik Google of GoogleScholar om passende kennis,
inzichten en good practices te vinden
Stel vragen aan collega-docenten en coördinatoren/managers
Zijn er experts in de buurt? Onderwijskundige experts?
Vakinhoudelijke experts? Praktijkdeskundigen?
Is er een beroepenveldcommissie?
Is er een curriculumcommissie?
Is er een (gemeenschappelijke) opleidingscommissie?
Leg tussen-ontwerpen voor aan je collega’s EN via HUbl aan de
andere docenten van de module

19. Blijf onderbouwen vanuit
theorie en praktijk
Kun je in theorie onderbouwing vinden?
Zijn er intern evaluaties uitgevoerd waarmee
je inzicht krijgt in wat (niet) werkt?
Zijn er ‘good practices’ beschikbaar?
Heb je al gepraat met (oud)studenten?
Heb je contact gelegd met beroepenveld?
Is er een lectoraat in de buurt die meer weet?
Is er een collega bezig met een master?
Is er een collega bezig met een promotie?

20. Maak ontwerpproces transparant
Houd je logboek bij en breng hier structuur in aan, bijvoorbeeld
m.b.v. STAR, beschrijf in logboek helder en scherp:
Situatie: o.a. aanleiding, wat gebeurde er, wie waren erbij)
Taak waar je mee bezig was: m.n. Wat wilde je bereiken? Wat
vond je dat er moest gebeuren?
Acties die je hebt ondernomen: o.a. hoe pakte je het aan
Resultaat ervan: m.n. wat kwam eruit, hoe liep het af.
Reflecteer hierop: m.n. Was je tevreden met de resultaten? Wat is
de essentie van wat je geleerd hebt? Wat zou je de volgende keer
eventueel anders doen?
Het gaat hierbij om inhoudelijke en feitelijke informatie. Niet om een
diepgravend reflecteren op je gevoelens….

21. Succes!
Tot ziens op HUbl en bij de eerste face-to-face
bijeenkomst (sessie 2)