Presentatie op 14 mei 2013 bij opstart nieuw beheersorgaan van Bib Kalmthout. Overzicht van bevoegdheden en werking van het beheersorgaan, en een beknopt inleidend overzicht van de werking van de bibliotheek.

1. Beheersorgaan bibliotheek Kalmthout
Jan Collet / Bib Kalmthout
14 mei 2013

2. Wat mag u vanavond verwachten?
• Kennismaking
• Praktische afspraken
• verkiezing voorzitter en ondervoorzitter
• vastleggen agenda 2013
• Beheersorgaan – werking en bevoegdheden
• Openbare bibliotheek - werking
• Rondleiding bibliotheek

3. kennismaking

4. praktische afspraken

5. Verkiezing voorzitter en ondervoorzitter
“Het beheersorgaan kiest onder zijn stemgerechtigde leden
bij geheime zitting en bij volstrekte meerderheid een
voorzitter en een ondervoorzitter, zodanig dat één van beiden
behoort tot de afgevaardigden van gebruikers en van
ideologische en filosofische strekkingen.”
Organiek reglement art. 8

6. Vastleggen datums bijeenkomsten
“Het beheersorgaan komt ten minste driemaal per jaar samen
en zo dikwijls als de belangen van de gemeentelijke
bibliotheek het vereisen.”
Organiek reglement art. 10

7. “De toetreding tot het beheersorgaan impliceert de
aanvaarding van het organiek reglement en van het eventuele
huishoudelijk reglement, en houdt de verplichting in tot het
nakomen ervan.”
Organiek reglement art. 7 $ 4

8. beheersorgaan

9. • Cultuurpact vormt wettelijke basis voor principe van
“medebeheer” van beheersorgaan met medebeslissende
of adviserende bevoegdheid
• In geval van gemeentelijk beheer legt gemeentedecreet
geen regels op
• Onder invloed van Planlastendecreet (2011) legt
Vlaanderen geen eisen meer op op vlak van interne
organisatie
• Wat al dan niet tot de bevoegdheid van het beheersorgaan
behoort, is volledig een zaak van gemeentelijke autonomie
en is vastgelegd in Organiek reglement (2008)
• Gemeentelijke adviesraad voor cultuurbeleid ziet af van
bevoegdheid tot advies over bibliotheekbeleid (Organiek
reglement 2009)

10. Organiek reglement
• Organiek reglement is gebaseerd op decreet lokaal
cultuurbeleid van 2001
• Decreet lokaal cultuurbeleid is grondig gewijzigd in 2012
• Organiek reglement (en huishoudelijk reglement) moeten
vernieuwd worden
• Afspraak met bestuur om eerst beheersorgaan te
vernieuwen en dan pas een nieuw organiek reglement op
te stellen

11. Opdracht
Er wordt een beheersorgaan opgericht dat als opdracht krijgt
de inrichtende overheid (gemeenteraad en college van
burgemeester en schepenen) bij te staan bij het beheer van
de gemeentelijke openbare bibliotheek.
Organiek reglement art. 1

12. Doel
De gemeentelijke openbare bibliotheek is een
basisvoorziening waar elke burger terecht kan met zijn
vragen over kennis, cultuur, informatie en ontspanning, en
die actief bemiddelt bij het beantwoorden van deze vragen.
De openbare bibliotheek is actief inzake cultuurspreiding en
cultuurparticipatie; ze werkt in een geest van objectiviteit en
vrij van levensbeschouwelijke, politieke en commerciële
invloeden. Deze taken worden geconcretiseerd in een
gemeentelijk bibliotheekbeleidsplan.
Organiek reglement art. 3

13. Bevoegdheden en verplichtingen
• [adviseert opmaak bibliotheekbeleidsplan]
• [stelt samen met bibliothecaris jaarlijks een actieplan op
met acties die het komende jaar worden ondernomen]
• [stelt samen met bibliothecaris jaarlijks een
werkingsverslag op met acties die het voorbije jaar
werden ondernomen]
• adviserende bevoegdheid ten aanzien van de inrichtende
overheid voor alle aspecten van het bibliotheekbeleid
• werkt mee aan het respecteren van de wettelijke opdrachten van de
bibliotheek

14. Wettelijke opdrachten (decreet LCB 2012)
• Bib speelt in op maatschappelijke uitdagingen zoals de
digitalisering van de samenleving;
• Bib stelt een onafhankelijk en pluriform informatieaanbod
ter beschikking, breed en zorgvuldig samengesteld,
aangepast aan de behoeften van het doelpubliek en in een
niet-commerciële omgeving;
• Bib biedt een onlinecatalogus aan gebaseerd op de
gegevens van Open Vlacc;
• Bib maakt de raadpleging in de bibliotheek van alle
informatiedragers en de uitlening van materialen en
bestanden zo laagdrempelig mogelijk, in het bijzonder
voor moeilijk bereikbare doelgroepen en voor mensen
met een beperkt inkomen;

15. Wettelijke opdrachten (decreet LCB 2012)
• Bib garandeert een optimale publieke dienstverlening op
klantvriendelijke uren;
• Bib besteedt 75% van de middelen, bestemd voor de
aankoop van gedrukte materialen, aan Nederlandstalige
publicaties (context Brussel);
• Bib stelt - met het oog op monitoring, naast de door de
gemeenteraad goedgekeurde jaarrekening - één keer per
jaar sectorspecifieke gegevens ter beschikking over de
openbare bibliotheek aan de Vlaamse overheid. Dit
gebeurt via BIOS2.

16. Bevoegdheden – “adviseren” versus “mee
beslissen”
• De bevoegdheid van een beheersorgaan gaat in principe
verder dan louter “adviseren” (natuurlijk is adviestaak een
zeer belangrijke opdracht van een beheersorgaan)
• Beleidsplanning (binnen meerjarenplanning)
• Infrastructuur of werking (verbouwingswerken, inrichting en
uitrusting, financieel beleid, gebruikersreglement, prijsbeleid …)
• Recht op informatie over alle beleidsbeslissingen betreffende de
bibliotheek
• “Beheren” impliceert ook op de mogelijkheid om
bepaalde “beslissingen” te nemen. De omvang van die
bevoegdheden wordt bepaald in het organiek reglement
(en zal dus verschillen van gemeente tot gemeente).
Locus, Beheer en verzelfstandiging in het lokaal cultuurbeleid
(2013)

17. Bevoegdheden
De lokale besturen moeten aantonen dat ze lokale
belanghebbenden en / of bevoegde adviesraden hebben
betrokken bij de opmaak van de strategische
meerjarenplanning (beleidsprioriteit Vlaamse overheid)
Project beheersorgaan “Memorandum bibliotheek 2018”
bestaande uit 3 workshops (waarvan de eerste achter de rug
is)

18. Waarom moet het beheersorgaan in 2013
opnieuw worden samengesteld?
• Parallel met legislatuur gemeenteraad
• Kandidaten worden voorgedragen en benoemd door
gemeenteraad
• Het mandaat van beheerder loopt dus maximaal voor zes
jaar, maar is (onbeperkt) hernieuwbaar, tenzij hieromtrent
in het organiek reglement (‘de statuten’) strengere
bepalingen zijn opgenomen.

19. Beheersorgaan - Stand van zaken
• Samenstelling = 
• Bevoegdheden en verplichtingen = 
Werk maken van Organiek reglement
(op basis van model van Locus)

20. openbare bibliotheek

21. kader

22. Nieuw decreet lokaal cultuurbeleid (2012)
• Gemeenten maken geen cultuurbeleidsplan meer
• De Vlaamse Gemeenschap subsidieert alleen de
steden en gemeenten die zich inschrijven op de
Vlaamse beleidsprioriteiten (PDF).
• Vlaanderen stelt geen voorwaarden meer omtrent
de personeelsformatie en –bezetting.
• De subsidieaanvraag en de rapportering
verlopen via de strategische meerjarenplanning
en de beheers- en beleidscyclus.

23. Vlaamse beleidsprioriteiten Cultuur
1. De gemeente voert een kwalitatief en duurzaam lokaal
cultuurbeleid.
2. De gemeente richt een laagdrempelige bibliotheek in,
aangepast aan de hedendaagse noden.
3. De gemeente, opgenomen in de lijst van steden en
gemeenten die als bijlage bij het decreet is gevoegd,
richt een cultuurcentrum in.

24. Vlaamse beleidsprioriteit - Bibliotheek
Deze beleidsprioriteit wordt als volgt gespecifieerd:
De gemeente beschikt over een openbare bibliotheek die:
• de cultuureducatie en de leesmotivatie stimuleert;
• inzet op de bevordering van e-inclusie bij moeilijk
bereikbare doelgroepen en op de verhoging van
informatiegeletterdheid en mediawijsheid;
• Inzet op een aangepaste dienstverlening voor personen
met beperkte mobiliteit en voor moeilijk bereikbare
doelgroepen op cultureel, educatief en sociaaleconomisch
gebied;
• inzet op samenwerking met onderwijsinstellingen.

25. Cultuurbeleidsplanning
• Geen apart cultuurbeleidsplan of bibliotheekbeleidsplan
• Planning wordt geïntegreerd in gemeentelijke
meerjarenplanning
• Beleidsplanning voor periode 2014 – 2019 zal gebeuren
volgens de regels van de nieuwe beleids- en
beheerscyclus (bbc)

26. kernfuncties
openbare bibliotheek

27. De recreatieve of ontspannende rol van de
bibliotheek blijft essentieel, maar verbreedt zich tot
een culturele functie.
•ontspanning blijft belangrijkste reden van bezoek
•bibliotheken helpen mensen omgaan met diverse media en
cultuuruitingen, en helpen “culturele competentie” te
verhogen
•de bibliotheek organiseert activiteiten die de participatie
aan cultuur verhogen, verbreden en verdiepen
meer en beter van cultuur genieten
bevorderen van lezen en organiseren van
activiteiten
Culturele kernfunctie

28. Culturele kernfunctie :
praktijk

29. Culturele kernfunctie : praktijk

30. Bibliotheek ontwikkelt zich tot lokaal informatiecentrum,
een plaatselijke toegangspoort tot kennis.
•De informatieve functie van de bibliotheek is sterk toegenomen
en groeit uit tot een kennisfunctie. Informatie wordt betekenisvol
als ze tot verworven kennis wordt.
•Bibliotheken helpen mensen hun weg vinden in de
informatiejungle. Ze zijn een (digitale) wegwijzer bij het zoeken
naar kwaliteitsvolle informatie. Ook en zeker voor de “nieuwe
ongeletterden” / “digital natives”.
•De bibliotheek biedt gratis toegang tot internet, stelt computers
ter beschikking of organiseert – via Digidak - internetcursussen.
Kennis als kernfunctie

31. Kennisfunctie : praktijk

32. Levenslang en levensbreed leren is een
maatschappelijke behoefte. De bibliotheek schept als
plaatselijke toegangspoort tot kennis een essentiële
voorwaarde voor levenslang leren.
Bibliotheken ondersteunen niet alleen het individuele leren en
het schoolse leren tijdens de vele klasbezoeken maar ook het
levenslang en levensbreed leren door haar aanbod aan
leermaterialen en door haar samenwerking met andere actoren
die vormen van educatie organiseren.
Educatieve kernfunctie

33. Educatieve kernfunctie : praktijk

34. Het decreet spoort bibliotheken aan om een rol te
spelen bij gemeenschapsvorming.
Bibliotheken organiseren ontmoetingsbevorderende
activiteiten zoals leesclubs, literaire avonden, voordrachten,
tentoonstellingen.
In veel bibliotheken krijgt de ontmoetingsfunctie een plaats in
een leescafé, een leestuin, een polyvalente ruimte voor
sociaal-culturele activiteiten.
Ontmoeting als kernfunctie

35. Ontmoeting als kernfunctie : praktijk

36. infrastructuur

40. bezoekers

42. Leden

43. Leden

44. Leden

46. bezit en uitleningen

49. medewerkers

52. inkomsten & uitgaven

55. mijlpalen

56. • Gebruikersonderzoek (2004)
• Marktonderzoek (2009)
• Bib web awards @twitter (2010)
• Herinrichting bib Kalmthout (2011)
• Herinrichting jeugdbib Nieuwmoer (2012)
• Herinrichting jeugdhoek bib Kalmthout + MLP plein (2013)

57. uitdagingen

58. 7 uitdagingen voor de bibliotheek
1. Inzetten op wat de bib uniek maakt
2. Meer aandacht voor de gemeentelijke specificiteit en het gemeentelijk
beleid
3. Inspelen op het gewijzigde gedrag van mensen in een digitale context
4. Werkprocessen optimaliseren
5. Infrastructuur aanpassen aan lokale noden
6. Nieuw organisatiemodel uitwerken
7. Uitwerken van een geschikt personeelbeleid

59. dank voor uw aandacht!
jan.collet@kalmthout.be
http://bibliotheek.kalmthout.be