NRC interviewde de managing partners van Clifford Chance en van De Brauw over de gang naar het partnership van advocaten.

1. Partner
worden lukt
bijna niet
meer
Ze werken keihard voor hun droom:
partner worden bij een groot
advocatenkantoor. Maar de lange weg
ernaar toe wordt steeds vaker niet
beloond. Senior medewerkers blijven
zitten waar ze zitten en blokkeren de
doorstroom. „Het is gekmakend. Ik
kom niet verder.”
1.9 27
Door Nelleke Koops
Z
e slapen met hun Blackber-
ry onder hun kussen, ken-
nen zowel de vroege
schoonmaakploeg als de
nachtportier en hebben meer vakan-
tiedagen over dan ze ooit zullen op-
nemen: jonge advocaten die partner
willen worden bij een groot advoca-
tenkantoor. Ze accepteren jarenlan-
ge onzekerheid, in de hoop ooit te
mogen meedelen in de winst en ein-
delijk met de eer te kunnen strijken
in spraakmakende zaken. Maar die
status lijkt meer en meer voorbehou-
den aan een select gezelschap. Tot
grote frustratie van een hele genera-
tie advocaten.
Traditioneel bestaan de grote kan-
toren uit een grote groep stagiaires,
een kleinere groep medewerkers en
nog minder partners. „Door de pira-
mide structuur is er in de zakelijke
advocatuur per definitie niet genoeg
plek voor alle medewerkers om part-
ner te worden”, zegt Merel van Deur-
senvanadviesbureauLegalHighPer-
formance. „Kantoren hebben het nu
bovendien moeilijk. De winst groeit
minder hard, dus je moet aan hogere
omzeteisen voldoen om partner te
worden. Zeker in de vastgoed- en
overnamepraktijk is dat in de huidi-
ge economie lastig.”
Begin deze maand schreef het En-
gelse Legal Week dat het aantal part-
nerbenoemingen bij de dertig groot-
steBritsekantoreninheteerstekwar-
taal van dit jaar met 17 procent is af-
genomen.OokinNederlandlijkende
carrièreperspectieven voor jonge ad-
vocaten te versomberen. Niet zozeer
omdat er minder partners benoemd
worden – die aantallen blijven vol-
gens de kantoren zelf redelijk stabiel
–alswelomdatervarenmedewerkers
angstvallig stil blijven zitten, waar-
doorermeerconcurrentieis.
Uit cijfers van de Stand van de Ad-
vocatuurblijktdathetaantaladvoca-
ten bij de top-50 van kantoren vorig
jaar met 87 advocaten is toegenomen
tot 4.526. Bij de twaalf kantoren op
de Amsterdamse Zuidas werken
1.927 advocaten, vergeleken met
1.895 in 2011. Gemiddeld heeft een
partner op de Zuidas vijf advocaten
onder zich werken.
„De mobiliteit in de advocatuur is
op dit moment erg laag”, zegt Erwin
Bouwman van het juridische wer-
ving- en selectiebureau Legal People.
„Eriseengrotepoelaanseniormede-
werkersdiededoorstroomblokkeert
voor de mensen daaronder.”
Volgens Bouwman zijn er wel kan-
toren die hun medewerkers actief
helpen om een andere baan te vin-
den, om zo „het stuwmeer aan senior
advocaten weg te werken”. Bijvoor-
beeld De Brauw Blackstone West-
broek, met 272 advocaten het groot-
ste kantoor van Nederland. Van de
110stagiairesdiehetkantooropleidt
wordt zo’n driekwart medewerker.
En daarvan worden er elk jaar maar
twee tot vier partner.
„Het aantal partners is vergeleken
met 2001 weliswaar afgenomen,
maar het aantal benoemingen is ge-
middeld per jaar stabiel gebleven”,
zegt Martijn Snoep, managing partner
van De Brauw. „Bij ons is het up or out:
een deel wordt na tien jaar partner.
De rest kan of wil geen partner wor-
den en verlaat ons kantoor.” Hij ont-
kent dat er sprake zou zijn van een te
grote groep ervaren advocaten. „We
helpen onze mensen ander werk te
zoeken, maar die groep is de afgelo-
pen jaren niet groter dan anders.”
Een andere reden dat veel advoca-
ten blijven zitten, is dat het steeds
moeilijker wordt om weg te gaan
naarmate ze ouder worden. Het is de
bekende gouden kooi. Met een stag-
nerende economie zijn er maar wei-
nig bedrijven die zo’n hoog salaris
over hebben voor een tiendejaars su-
perspecialist, die alles weet van be-
stuurdersaansprakelijkheid, maar
Bij de twaalf grote advocatenkantoren
op de Amsterdamse Zuidas werken
1.927 advocaten – 32 meer dan in 2011.
‘Bij ons geldt het
up or out–systeem’
Martijn Snoep, De Brauw
niet breed inzetbaar is als bedrijfsju-
rist.
In theorie zijn de kantoren gebaat
bij een goede doorstroom. „Steeds
meer cliënten willen bediend wor-
den door de partner zelf en niet door
een leger aan stagiaires en medewer-
kers”, zegt Bouwman. En een vijf-
tiendejaars medewerker is duur om
in dienst te houden.
Voor de grote kantoren zijn de zes-
de- en zevendejaars medewerkers
het meest winstgevend. Zij werken
zelfstandig, hoeven niet meer voort-
durendopgeleidtewordenendever-
houdingtussensalarisenuurtariefis
gunstig. Daarna worden de mede-
werkers duurder, terwijl het uurta-
rief en de declarabele uren niet signi-
ficant stijgen.
Wil de medewerker in de race blij-
ven dan volgen jaren van keihard
werken, tijdrovende kantooractivi-
teiten,borrelenmetdejuistemensen
en het in kaart brengen van vriend en
vijand. En dat allemaal zonder ga-
rantie op een goede afloop.
„Het is gekmakend”, verzucht een
elfdejaars advocaat bij een groot kan-
toor.„Aldriejaarkrijgiktehorendat
ik op de goede weg ben, maar dat
mijn b usiness plan nog iets kan wor-
den aangescherpt. Ik werk dag en
nacht, zit in commissies, publiceer
artikelen, maar ik kom niet verder.
En waarom weet ik niet.”
Van Deursen begeleidt in haar ad-
viespraktijk regelmatig advocaten
die met dezelfde problemen worste-
len. Zij helpt hen om zich zo goed
mogelijk te positioneren, voordat ze
het ‘partnertraject’ ingaan. Goed
werk leveren, genoeg uren draaien
en niet op al te veel tenen trappen is
niet altijd voldoende. Naast algeme-
ne criteria als een goedlopende eigen
praktijk, een mooi cliëntenbestand
en juridische kwaliteit, is de interne
politiek heel belangrijk. „Grote kan-
toren hebben elk hun eigen criteria.
Je moet zorgen dat je zichtbaar bent
en dat je voldoende activiteiten ver-
richt binnen kantoor naast juridisch
inhoudelijkwerk.Ookmoetjeweten
welke mensen je moet kennen en wie
de beïnvloeders zijn. Het traject
heeft per definitie een subjectief ele-
ment, een gunfactor. Een maatschap
is net een huwelijk – je moet elkaar
leuk vinden.”
Bij De Brauw wordt vanaf het ze-
vende jaar bekeken wat de kansen
zijn om partner te worden en waar-
aan nog gewerkt moet worden. Dan
wordt er een jaar gekozen waarin de
medewerker opgaat voor het part-
nerschap en wordt hij of zij door een
vaste commissie nauwgezet gevolgd.
Die commissie komt vervolgens met
een advies aan de partnervergade-
ring en daarover wordt gestemd. „De
criteria zijn binnen ons kantoor vol-
ledig transparant, maar moeilijk
kwantificeerbaar”,zegtSnoep.„Isie-
mand goed genoeg? Daar zit een sub-
jectief element in. Het moet boven-
dien klikken met de andere partners,
want de meesten blijven tot aan hun
pensioen.”
De Nederlandse vestigingen van
Angelsaksische kantoren zijn voor
hun partnerbenoemingen afhanke-
lijkvandeinternationalekantoorpo-
litiek. Dit betekent dat partners van
kantoreninopkomendeeconomieën
voorrang krijgen en dat beslissingen
over nieuwe benoemingen door alle
partners wereldwijd worden geno-
men.
„Het blijven creëren van kansen
voor jonge mensen heeft onze hoog-
ste prioriteit, zegt Bas Boris Visser,
managing partner van Clifford
Chance in Amsterdam. „Ondanks
dat Clifford Chance wereldwijd min-
der partners heeft benoemd, krijgen
we in Amsterdam ieder jaar toch wel
twee à drie partners erbij.”
Al vroeg in de carrière wordt geke-
ken naar het potentieel van de mede-
werkersennaarcommerciëleensoci-
ale vaardigheden. Vanaf het achtste
jaar wordt het serieus en zo tussen de
tien en twaalf jaar volgt de benoe-
ming. Soms duurt het langer. „Er
zijn natuurlijk wel uitzonderingen”,
zegt Visser. „Maar dan wordt daar
openlijk over gesproken. Er is ook de
mogelijkheid dat je na tien jaar coun-
sel wordt. Dat betekent dat je b usiness
case nog niet helemaal in orde is of
dat je bewust ervoor kiest om geen
partner te worden. Wij kennen geen
up or out systeem.”
Kleinere kantoren hebben het
voordeel dat ze niet gebonden zijn
aan vaste (internationale) criteria bij
de benoeming van nieuwe partners.
Gerben Smit (34) begon drie jaar ge-
leden bij het Amsterdamse kantoor
Stek, na een carrière als bedrijfsjurist
enadvocaatbijeengrootkantoor.Be-
gin dit jaar werd hij partner. Dat er in
zijn specialisme al drie partners wa-
ren, bleek geen onoverkomelijk pro-
bleem. „Als er bij een groot kantoor
aldrielitigationpartnerszijn(advoca-
ten gespecialiseerd in het proces-
recht, red.), is de kans groot dat je
moet wachten tot er een weggaat
voordat jij aan de beurt bent. Een
kleinerkantoorisflexibeler.Hetgaat
erom of je een goed verhaal hebt en
een goed b usiness model.”
Al tijdens zijn sollicitatie bracht
hij het ter sprake, maar Stek was zelf
ook duidelijk over de mogelijkhe-
den. Vorig jaar werd hij gevraagd om
een businessplan te schrijven. „Nog
een voordeel van een klein kantoor”,
zegt Smit. „Er wordt je geen wortel
voorgehouden. Als je het traject in
gaat, word je in principe ook part-
ner.”
Structuur advocatuur is als een piramide
Piramide structuur:
1. Partner: deelt in de winst van
het kantoor (ook wel aandeelhou-
der, vennoot of maat)
Varianten:
• Volledige maatschap: winst op
de grote hoop en delen door het
aantal partners of puntensysteem;
hoe meer omzet je hebt gemaakt,
hoe groter je aandeel in de winst.
• Kostenmaatschap: je deelt alle
kantoorkosten, maar genereert je
eigen omzet en mag die ook hou-
den (vaak toegepast door kleinere
kantoren)
• Salary partner of local partner:
je bent in dienst en krijgt salaris,
maar bent wel bij partnerverga-
deringen en besluitvorming, tenzij
het gaat over geld of nieuwe be-
noemingen.
2. Counsel: oudere medewerker
met circa tien jaar ervaring en een
eigen praktijk, die geen partner wil
worden (eindstation) of die nog
moet wachten (voorportaal)
3. Senior medewerker: advocaat
met zes tot tien jaar ervaring
4. Medewerker: advocaat met
vier tot zes jaar ervaring
5. Stagiair: drie jarige opleiding
tot zelfstandig advocaat
Salaris grote kantoren:
1e jaars stagiair: tussen de 2.254
en 3.897 bruto per maand
(richtlijn Orde van Advocaten: 1e
jaars 2.207 per maand)
4e jaars medewerker: tussen
3.198 en 5.420 bruto per maand
7e jaars medewerker: tussen de
4.514 en 7.800 bruto per maand
Cijfers:
Aantal afgestudeerde rechten-
studenten in 2011: 8.140
De Brauw Blackstone Westbroek, het grootste advocatenkantoor van Nederland, benoemt jaarlijks twee tot drie partners – op een pool van ruim 80 medewerkers. Foto’s Peter Hilz, HH