Mitos del Paraguay

1. Mbo’e hao: Cambridge
Temimbo’e: Marcos López
Mbo’ehara: Gladys Chamorro
Mbo’epy: Mitos Del Paraguay
Ary: 2015

2. INDICE
Introducción…………………… Pag 1
Contenido………………………. Pag 2,3
Conclusión……………………… Pag 4
Anexo…………………………… Pag 5

3. INTRODUCCION
Mombe’ugua’u ha’e umi mombe’u oiko gua’úva rehegua,
oñemombe’u mba’e ikatu’ÿva jagueroviapa ava terã
ambue rehegua.
Jaguereko heta mombe’uugua’u ha rohechata ko
trabajope.

4. Ñande Ypykuéra
Rupavẽ ha Sypavẽ imemby mbohapy kuimba’e ha heta kuña.
Umi ojeikuaavéva apytépe oĩ: Tume Arandu, ikatupypyrýva,
ojeikuaáva arandu túvaramo, oúva ichupe yvágagui; ha’e Pa’i
Sume mombe’upykuéragui. Marangatu, ha’éva Kerana ru.
Japeusa, heñóiva ipýguio, ha’e memby hekovaíva, opamba’e
oñepyrũ ojapo hapykuéguio. Hogayguakuéra ndaija’éi hese ome’ẽ
haguére ojavývo heindy Yrasẽmape pohãvai; upéi oñapymi ýpe
ha omano, hetégui oiko japeusa, ha péicha oiko hapykue gotyo
opaite árama. Kuñanguéra apytépe oĩ: Porãsy, he’iháicha héra
porã sy, imbaretéva. Guarasyáva, o’yta kuaáva, omendáva Karive
ndive, herajo’áva Paragua (Raza Guarani ypykue). Tupinamba,
avei imbaretéva omenda Mba’erory ndive, herajo’áva Amaraso,
Paragua ryke (Raza Tupi ypykue), Yrasẽma, ysyry purahéi, iñe’ẽ
puasyetéva, ombopu porãitéva mbaraka. Ohasávo ary…atýpe oĩ
peteĩ kuñataĩ ndeporãva ha’éva Kerana, Marangatu rajy, Tau,
ha’éva aña ñemoñare oñembokíva hese, ha ojerováva karia’y nde
porãvape ha omondaséva kuñataĩme; oñemoinge Angatupyry,
imarangatu rekóva, oñangareko hağua hese. Oñorãirõ pokõi ára
pukukue, pyhare jepe ha osẽ itenonde Tau, oipytyvõ ichupe
Pytajovái, heko ñañáva, imbarete ha oñorãirõ kuaáva. Tau ha
Kerana ári ho’a Tupã ñe’ẽpochy ha upévare omoñemoña hikuái
pokõi tekove ndevaipajepéva ha’éva: Teju Jagua, Mbói Tu’ĩ,
Moñái, Jasy Jatere, Kurupi, Ao Ao y Luisõ.
1) Teju Jagua: Hete ojogua umi teju tuichávape, ha oguereko
pokõi jagua akã. Kóva ha’e Tau ha Kerana memby ypykue. Hete
tuichágui ndaikatúi oipuru mbarete oguerekóva. Okaru yvakuéra,
eirete oguerúva chupe ipehẽngue Jasy Jatere.
2) Mbói Tu’ĩ: Kóva ha’e Tau ha Kerana memby mokõiha, hete
mbói ha iñaka tu’ĩ. Oje’émi hese
Ha’eha mba’e he’õ rerekuára. Avei ha’e pira, mbusu, ysapy ha
yvoty ñangarekohára.

5. 3) Moñái: Kóva hina Tau ha Kerana memby mbohapyha. Ñu ha
yvytu jára, ipokovívare ha mondaháre oñangareko ha oipytyvõ.
Omondáva omono’õ Cerro Yyytykuápe, ko’ağa hérava Cerro
Kavaju Atyrápe. Avare Tume ohapyva’ekue itakuápe ha upe
guive opyta héra Moñaikuare.
4) Jasy Jatere: Kóva hina Tau ha Kerana memby irundyha. Ko
mitã’i yvágaicha hesa hovy asy ha kuarahy mimbícha iñakãrague
sa’yju. Oğuahẽvo asajepyte ndaje osẽ omosarambi mborayhu ha
tetia’e.
Oje’e hese opívo oguataha ha oguerekoha ipópe ka’a rakã
pehẽngue ome’ẽva ichupe mba’ekuaaita. Oipurúva oguerokañy
hağua mitã oguaraháva ipehẽngue Ao-Ao.
5) Kurupi: Kóva hina Tau ha Kerana memby poha. Karia’y
karape oikóva asajepyte ka’aguýre
ñemiháme. Oikóje ohapera’arõ mitãkuña osẽva asajerei hógagui,
Kurupi ojuráne katuete ha ogueraha
ka’aguy hesakãhápe kapi’ipe rovyũ ha hyakuãvureíva ári orairõ
ombotarova térã ojuka peve.
6) Ao Ao: Kóva hina Tau ha Kerana memby poteĩha. Oje’e Ao
Ao oikoha kure ka’aguýramo ha ijatýha hendivekuéra; oiko hağua
oñondive kuimba’e ro’o rapykuéri. Ndaje kuimba’ekuéra ojehekýi
hağua
Ao Aógui, ojupí yvyra raka rehe; ha upéicha jave Ao Ao ojo’o
yvy ha oity yvyra, ho’u hağua kuimba’e.
7) Luisõ: kóva hina Tau ha Kerana memby pokõiha. Ojogua peteĩ
jaguápe; ivai, hesa vera ha iñakãguasu. Pyharepyte vove oho
ojapajeréi te’ongue ári, upévare hesa’yju ha ine. Oĩramo kuña
imembýva pokõi kuimba’e, pe ipahaguéva ha’eva’erã katuete
Luisõ. Pyhare reñandúramo oñarõva ha opoko nde py ipo
ro’ysãme, ha’e Luisõ nemomarandúva nde ára paha.

6. CONCLUSION
Jahecha akué mba’éichapa oñeme’é ore mombe’u gua’u ha
mávapa ha’e kuera.
Tau ha Kerana ári ho’a Tupã ñe’ẽpochy ha upévare omoñemoña
hikuái pokõi tekove ndevaipajepéva ha’éva: Teju Jagua, Mbói
Tu’ĩ, Moñái, Jasy Jatere, Kurupi, Ao Ao y Luisõ.
Ñande jaykuaá ara ñande mba’e ha ñamnde historia. Upévare che
py’a rory japohaguere ko’a tembiapo chemomandu’a che mita’iro
akue omobe’uvaekue cheve che sy.

7. ANEXO