Ho bieu chanh tan phong nu si

Tân Phong N S 1 www.hobieuchanh.com

Tân Phong N S
Bi u Chánh

Ông T i o m c a bu ng b c ra, r i ông i th ng l i cái bàn gi a t i salon, l y
t u thu c út vô ng ót và qu t h p qu t t mà hút. Ông m c âu ph c b ng tussor,
i i th ng th m, c th t noeud en, ch n mang giày da láng, tóc ch y láng m t, râu c o
ch tr n. Ông ã g n 50 tu i r i, tóc ã b c hoa râm song da m t ch a dùn, s c l c còn
nh. M t tay c m u thu c, m t tay th c trong túi qu n, ông i qua i l i trong phòng
khách ch ng d n h c h .
t lát ông ngó cái ng h treo trên t ng, ngay bàn vi t c a ông, r i ông b c qua
phòng n, th y v ng coi d y b i t bàn s p gh thì ông h i: ”Con Tân ch a v hay
sao?”.
Bà o tu i ã 45, nh ng mà da m t còn th ng, mái tóc còn en, eo h t xoàn thi t to,
c qu n l a tr ng, bà nghe ch ng h i thì bà day l i mà áp:
- Con nh t quá nó i m t bi t, có th y t m d ng gì âu. i âu v y không bi t.
- Nó nói má nó1 mua bánh nhi u mà không mua trái cây, nên nó l y xe ch y ra Sài Gòn
mua trái cây ch i âu!
- Nó sai b y tr i mua c ng c, c n gì nó ph i i. Nó i m t, r i v ch ng anh H i
ng lên t i, nó v không k p, m i làm sao?
- Ch a lên t i âu. M i 2 gi 10 phút. Trong th anh H i ng nói nh n tr a d i
Tho, r i nh m i i. Có s m c ng 2 gi r i ho c 3 gi nh m i lên t i.
- Thì bây gi ã g n 2 gi r i r i.
- Ch a, m i 2 gi 10. Nó i lâu r i, ch c nó v c ng g n t i.
- Nó v tr r i làm sao? H i nãy tôi bi u nó ng i, mà nó cãi tôi.
- Bà hay la quá! Ví nh v ch ng anh H i ng v i c t t i tr c, còn con Tâm i
ch v sau, l i h i gì.
- Sao l i không h i? Ông c ng con r i nó mu n th nào ông c ng chìu theo nó h t th y.
Thu nay ông có th y ai i coi v , mà t i ng i ó ch nàng dâu hay không?
- Coi v gi ng gì h ng bi t! Hai àng ã h a lam sui v i nhau m y n m nay. S p nh
nó c ng g i th i hình v i nhau. Bây gi c t v mình cho hai a nó g p m t
nhau, ch coi v n i gì. Ví nh d i h t i tr c thì h ng i ch i, h ch có m t
chút, ch t chóc gì ó mà s .
- Làm sui mà ông nói nghe d quá!
- i nay mà khó d gi ng gì.
ch ng ng cãi c nhau thì nghe ti ng xe h i ch y vô sân. Ông ngó ra và nói r ng:
“V ch ng anh H i ng lên t i kìa”. Bà nói: “Ch t ch a! Tôi nói hay hôn h ?”
Hai v ch ng v i vã b c ra th m ng ch c mà ti p khách.
Ông c t Cao V nh Xuân, tr c ch ng 27-28 tu i, vóc m mà cao, m t sáng s a, b
nghiêm ch nh, u i nón n màu ma-rông2, mình m c m t b Tây xám, m c a xe nh y
xu ng g n gàng, r i tay n m c a xe ng ch cha m leo xu ng.
ch ng ông h i ng a h t Cao V nh Th nh ti p nhau xu ng xe, ông m c áo dài kh n
óng àng hoàng, bà m c áo tím than lót màu c n r u chát. Xu ng xe r i v ch ng i tr c,
con n i theo sau mà lên th m.

1
em, ti ng x ng hô v i v m t cách thân m t
2
màu h t marron, Kastanien: màu nâu m

Ông o thì b t tay chào m ng ông Th nh; bà o thì ti p r c bà Th nh, ch khách u
n h vui c i. Ông c t V nh Xuân d nón, cúi u mà chào ông và bà ch nhà. Ông o
i vã b t tay và h i:
- Hôm ó tàu t i h i m y gi ?
- , tàu t i úng 4 gi .
- Hèn chi! Tôi nghe nói 5 gi chi u tàu t i. úng 5 gi tôi qua ó, thì tàu t i ã lâu r i,
hành khách ã lên h t.Tôi ki m anh H i ng, ch H i ng c ng không có.
Ông H i ng Th nh nói: “Tàu t i, v ch ng tôi r c th ng nh r i ch y v Cai L y
li n ”
Ch khách d t nhau vô nhà, Bà o m i bà Th nh i th ng vô ng i b ván phía trong, còn
ông o thì m i ông Th nh v i V nh Xuân ng i t i b gh salon phía ngoài, hai ông ng i
ngang nhau, V nh Xuân ng i s p xu ng, mà m t bên v i cha.
Ông o m i khách u ng n c hút thu c l ng x ng, r i h i V nh Xuân r ng:
- bên Tây v bên n y, d i tàu t i hai m i m y ngày, ch c cháu m t l m h ?
- , d i tàu lâu, nên tù túng m t chút, mà cháu v ba b a rày, ngh c ng ã kh e.
- Cháu l y c b ng c p Y khoa t n s r i, bây gi v ây cháu tính xin vô ng ch
ng y c a nhà n c, hay là cháu mu n m phòng khám b nh riêng ngoài?
- Th a, cháu mu n m phòng khám b nh cho thu c riêng ng thong th mà kh o c u
thêm v cái ngh thu c.
-
Cô Hai Tân v a nói v a kéo tay V nh Xuân mà d t qua phòng n. Hai ông và hai bà ngó
nhau mà c i. Bà h i ng Th nh nói r ng: “Gái i nay d n d quá!” Bà o c i mà áp
ng: ”T i th y cho nó h c ch Tây, nên tánh nó nh m. Tôi r y nó h t s c, mu n s a cho
nó theo con gái An Nam, mà s a không c”.
Ông o nói r ng: “ i nào ph i theo i n y, s a gi ng gì. n ông i n y ng i ta
cùng là giao thi p u theo cách ng i Âu M . n bà con gái t nhiên ph i t p n nh
m, m i hi p ý nhau c ch ”.
Bà o h i bà Th nh r ng:
- Anh ch ã có tính tháng nào c i hay ch a?
- Nó v h m nay, v ch ng tôi nói chuy n v i nó thì nó nói th ng th ng ít ngày r i
hay.
- Ch ng nào c i, xin anh ch ph i cho hay tr c lâu lâu m t chút, ch ng có nói g p
quá s m không k p.
- Có l ph i i l h i r i m i nh ngày c i ch .
Ông o l c u nói r ng: “V ch ng tôi ã h a làm sui v i anh ch b n, n m n m nay
i, s p nh nó c ng bi t vi c ó. Bây gi c t v r i, ch ng nào c i thì c i, bày nhi u l
làm chi. i v n minh, mà còn gi theo t c x a, coi k quá”.
Ông Th nh c i và áp r ng:
- Anh ch th ng, nên d nh v y, thì v ch ng tôi mang n l m.
- Tôi v i anh mà khó d gi ng gì. Anh ch mu n th nào c ng c h t, mi n ti n thì
thôi.
- Anh nói nh v y,thôi tôi tính vi c nhà ít b a r i tôi lên, ho c tôi g i th cho anh
hay.
- Ru ng anh n m nay lúa t t hôn?
- t l m. Ru ng c a anh trong Kinh M i anh b hoang u ng quá. Nghe nói phía tr ng
m nay h làm lúa trúng d .
- Tôi mua s t ó h t ba ch c ngàn, làm m y n m b th t thoát hoài, l v n g n m i
ngàn n a; tôi ã thèm, h t mu n theo ru ng, lo c s cao su v i v n s u riêng d
ch u h n.
- Cao su lúc n y có lên giá hôn?
- Có lên chút nh, làm n c.

- Còn tr i c a c a anh khá hôn?
- y n m tr c thì v n ch không l i. T n m ngoái t i gi coi mòi khá.
- ru ng c a anh d i Cai L y, coi có ai mu n m n, thì tôi ch cho h lên h
n. Mùa n y lúa phía tr ng trúng ây, ch c qua sang n m thi u gì ng i m n.
- u có ai ó mu n m n xin anh làm n cho m n giùm cho tôi. Ch c là tôi không
dám mà làm n a. trên n y mà xu ng d i làm ru ng b t ti n quá.
Cô Hai Tân v i V nh Xuân d t nhau tr qua salon. Cô th a cho cha m hay bánh trái ã
n r i.
Ông o bèn ng d y m i khách qua phòng n mà dùng bánh.
Hai ông ng i trên, hai bà ng i gi a, sau chót là V nh Xuân v i cô Hai Tân ng i ngang m t
nhau.
nh Xuân ng i nghiêm ch nh song chàng ngó cô Hai Tân luôn luôn và c chúm chím
òi hoài, ch nói ít. Còn cô Hai Tân thì cô l ng x ng, l y bánh b y d a cho chàng, g t trái
bom ép chàng n, rót cà phê m i chàng u ng.
n u ng xong r i, ch khách tr qua salon. Cô Hai Tân m i nói v i V nh Xuân r ng: ”Em
yêu bông l m. B i v y tr c sân em không cho th y em tr ng cây, tr ng mà xây b n tr ng
bông ch i. Tr i mát r i, v y m i anh b c ra sân coi m y g c h ng c a em ây. ã bi t d u
th nào c ng không b ng h ng bên Tây c, nh ng mà bông coi c ng có v p ,l i
n ng nên nó có cái màu theo trong x . Anh ra ây coi ”.
Cô v a nói v a b c l i c p tay V nh Xuân mà d t i ra sân.
nh Xuân b c xu ng th m và h i r ng:
- ây kêu là Ch Quán, mà ch ch nào âu tôi không th y, l i th y v n nhi u?
- Tuy là Ch Quán, song không có ch , ng tr c nhà ây i xu ng m t chút thì t i
mé sông. Anh qu o qua tay m t i m t i t i nhà th ng, i kh i nhà th ng thì g p
ch , ng i ta kêu ch Hòa Bình. Anh không bi t phía n y hay sao?
- i nh tôi lên Sài Gòn có m t n m r i tôi i Tây, tôi không có d p i vô phía trong
y.
- rày s p lên anh s có d p. Anh có hay em thi tú tài k nhì em u r i hay không?
- Hay r i.
- Ai nói?
- Th y tôi nói tôi m i hay.
- Hôm em thi u thì anh ã xu ng tàu r i, nên em không bi t làm sao mà vi t th cho
anh hay c. Em mu n g i th xu ng ch n tàu anh Singapour, mà r i em ngh
anh v t i r i anh hay thình lình ng h n.
- Tôi l y làm m ng và khen cô.
- “Cô ch ”! Kêu b ng em, ch kêu b ng cô nghe l t l t quá. Anh kêu b ng cô n a, em
gi n a, bi t hôn?
- u em cho phép thì tôi m i dám.
- Cho phép li n. Anh v d i Cai L y h m nay ch c anh bu n d h ?
- i lâu quá v nhà th y cha m , ông bà thì m ng, ch có bu n gì âu.
- Ph i, anh m i v thì anh m ng. Mà anh nhà t i ba b a r i anh h t m ng, thì ch c
anh ph i bu n. Em bi t ch Cai L y mà. M y n m tr c th y em làm ru ng d i,
em có theo th y em xu ng ch i m y l n, l n nào em c ng ghé th m hai bác. Ch gì
mà ch t h p, ng sá nh xíu, ph xá d dáy quá. Còn i m i ra kh i ch thì t phía
là ru ng h t th y, c nh coi bu n mu n ch t.
- nhà quê thì là v y ch sao.
- Bu n l m ch c em không n i.
- Nhà quê thì không có các cu c vui nh thành th , song c b thanh t nh, mình thì
kh e trí h n.
- u mu n thanh t nh cho kh e trí thì thà là lên mi t trên, cao ráo, s ch s h n.
a nào em d t anh lên s cao su c a th y em trên C Chi cho anh coi, thanh t nh mà

ch s l m. Còn n u qua v n s u riêng bên Bình Nhâm, thì vui h n n a. th ng
th ng r i em d t anh i ch i cho bi t.
- Tôi sanh trong ch ru ng lúa, nên tôi a ru ng, ngó ra ng tôi vui trong lòng. M i
ch u có thú vui khác nhau. ru ng, n mùa c y r i, mình i theo m y b ru ng
mà câu cá, thú v l m.
- trên n y câu cá c ng c v y. Qua tr i c a c a th y em, bên R ch Ông, r i ng i
trên c u mát mà câu, cá n gi t không k p. Em câu ch i hoài. Nh anh thích câu cá thì
em d n anh i câu.
Hai ng i v a nói chuy n v a d t nhau i vòng trong sân mà xem bông, xem h ng, xem
hu , coi h vui v l m.
Bà Th nh tính 3 ng i C n c cho s m, nên bà b c ra c a kêu V nh Xuân mà nói
ng: “Thôi, tr vô ng th a v i hai bác mà i C n c, con. B n gi r i r i”.
Cô Hai Tân ch ng h ng nên h i V nh Xuân:
- p nh v y hay sao?
- Tôi ph i xu ng C n c ng th m bà ngo i tôi.
- y mà tôi t ng n c m ch .
- Xin l i cô khi khác.
- Kêu cô n a kìa!
nh Xuân c i r i i vô nhà v i cô Hai Tân.
ch ng ông h i ng Th nh v i V nh Xuân t giã mà i. V ch ng ông o v i cô Hai
Tân a ra xe.
Khi V nh Xuân s a so n b c lên xe, thì cô Hai Tân níu áo mà nói r ng: “Khoan, xin ch
em m t chút”. Cô i l i m t b i h ng, hái m t bông v a m i bán khai, em gi t trên mi ng
túi áo c a V nh Xuân v a c i v a nói: ”Xin anh gi cái bông n y k ni m ngày nay”.
nh Xuân t n r i lên xe. Xe rút ch y, cô Hai Tân ng ngó theo, s c m t hân hoan, c p
t r t h u tình.
Bà o ngó ch ng r i l c u nói r ng: “Con gái i nay làm k quá, coi không c. H i
tr c ng i ta i coi v , mà ng i ta th y dâu lý l c nh con Tân v y ng i ta s , ng i ta
dám c i âu”.
Ông o rùn vai r i b c lên th m và áp r ng: “Bà th c u quá! i nào có phong t c
theo i n y ch ”.

3
t gi


II

Cách n a tháng.
t bu i s m m i, cô Hai Tân ng i xe h i vô Ch L n mua . Ông T i om c
mát, ng tr c sân coi m y tên gia d ch x i t ng tr ng bông.
Ng i phát th ghé l i trao cho ông o m t phong th v i hai t nh t báo. Ông c m
phong th mà coi, thì th y con d u nhà th Cai L y. Ông qu y qu b c vô nhà, ng i t i
salon r i xé th mà coi.
Bà o n m t i b ván phía trong, th y ông coi th r i ông bi n s c và th dài, thì bà h i
ng:
- Th c a ai v y?
- Th c a anh h i ng Th nh.
- nh g i th nói vi c gì? nh có nói chuy n s p nh hay không?
- nh g i th nói chuy n ó a.
- nh nói sao ó? Có nói l i tháng nào xin c i hay không?
- Kh m c ch c i! nh g i th mà h i vi c hôn nh n nè.
- ! Sao v y?
- nh nói c t ch a mu n v .
- Nói cái gì k c c v y! ây c th cho tôi nghe coi.
Bà v a nói v a b c l i ng i ngang ông. Ông c th nh v y:
“Kính g i l i tr c th m anh ch và hai cháu, sau tr l i cho anh ch rõ vi c hôn nh n c a
p nh .
c t i th m bà con bên n i, bên ngo i h t r i, v ch ng tôi m i d chuy n hôn
nh n mà bàn tính v i nó. Nó nói “bây gi b ng nó còn ch a mu n c i v , m t mình
ng thong th mà kh o c u thí nghi m y khoa. V ch ng tôi s th t c v i anh ch , nên
m nay ráng ép nó h t s c, mà nó n ng n c quy t nh không ch u c i v g p, xin c
thân n m b y n m ng kh o c u ngh c a nó cho tinh t , r i s tính b gia th t.
y tôi ph i kính l i th a cho anh ch hay. Con có h c th c r ng, không d gì mà mình ép
nó c. Mà nó nói nh v y, tôi t ng anh ch không l ép cháu Tân ph i ch nó. V y v
ch ng tôi xin anh ch t li u, n u coi ch nào ph i thì g cháu Tân, ch ng c n ph i ch V nh
Xuân, b i vì có bi t ch ng nào nó m i c i v mà ch .
Tôi vi t th n y mà tôi bu n l m, vì anh em mình tính làm sui v i nhau 4-5 n m nay, bây
gi V nh Xuân làm cho tôi ph i có l i v i anh, thi t tôi khó ch u quá. Mà thà là bu n, song tôi
nói ph t cho anh ch hay, thì t t h n là tôi dây d a, thành ra tôi không thi t tình v i anh
ch .
Xin anh ch xét l i mà tha l i cho v ch ng tôi ”.
CAO V NH TH NH
Kính th .

Bà o nghe c d t r i, thì bà nói v i ch ng r ng:
- Tôi ch c nó chê con Tân không có n t, ch có gì âu.
- Sao mà không có n t! Làm c t mà có v thông minh lanh l i nh con Tân v y, thì
ph i l m, còn chê n i gì. Tôi ngh nó tính l p nhà th ng, nó mu n ki m v cho thi t
giàu, ng h ra v n cho nó làm công vi c, nên nó ki m ch c mà t hôn ch .
- Tôi t ng không ph i v y âu. Mu n l p nhà th ng b t quá t n ôi ba ch c ngàn ch
bao nhiêu. Nó c i con Tân r i, nh nó mu n nh v y, thì anh H i ng giúp nó m t

. Mình giúp m t m n a, nó làm c ng c, c n gì ph i kén v nào n a. H giàu
mà h quê mùa, h r m l m, d gì b o h ra ti n m t hai muôn.
- Tôi nghi l m. i n y là i kim ti n, thiên h h tính l i tính h i h t th y. Thôi h
chê con Tân nghèo, thì h c i ch khác, tôi có c n gì âu. Mình không ph i nghèo
hèn, con mình không ph i quê d t gì mà s nó ch ng.
- Tôi gi n quá, tôi mu n ông i xu ng Cai L y mà h i l i cho ác ch t coi t i sao V nh
Xuân không ch u c i con Tân.
- Ng i ta không ch u c i con mình r i, còn m t m i nào mà mang xu ng ó! Tôi
không i âu h t.
- u ông không ch u i, thì tôi i.
- i chi v y?
- tôi xu ng cho giáp m t ng tôi h i coi t i sao V nh Xuân chê con Tân.
- Bà không bi t m c c hay sao?
- Có gì âu mà m c c . H a làm sui v i nhau m y n m nay, gi ng i ta b i c, h
c c ch mình m c c n i gì.
- Bà mu n i thì i m t mình. Tui nh t nh không ngó m t t i nó n a.
- sáng mai tôi i. Nè, mà ông khoan nói cho con Tân nó hay a, nghe hôn.
- Ph i nói cho nó hay ch . Chuy n tr m n m c a nó nay ã d dang, mình còn gi u nó
làm chi.
- Khoan ã. tôi i xu ng d i coi h nói làm sao r i s hay. Ít b a mình s nói cho
nó, có mu n gì âu.
- ý bà.
Xe h i c a cô hai Tân v , ch y vòng vô sân. Bà o l t t l y th x p l i mà b vô túi
i i vô bu ng.
Ông o tr ra sân mà coi ch cho gia d ch tr ng bông. Cô hai Tân xu ng xe r i i l i
ng m t bên cha mà nói r ng: “Tr ng bông cho u m y b n h t, ng ch ng ám c i coi
i ng ”. Ông o châu mày, ngó ch khác, không nói chi h t.
Sáng b a sau. Cô hai Tân th y m thay i áo qu n r i kêu s p-ph em xe ra. Cô bèn
i:
- Má i âu v y má?
- Má lên trên s cao su m t chút.
- Má cho con i v i má.
- Con i làm gì. Con nhà v i th y, má i th m v n m t chút.
- Má v n c m hay không?
- Ch ng m i m t gi má v . Mà nh t i gi n c m, má có v tr , thì con bi u th ng
p c d n c m cho th y con n i, ng có ch .
Ông o nhà v i con, mà ông không mu n th y m t con, nên tr n bu i s m m i ông c
n b n tr c sân, ho c sau v n, mà coi gia d ch vô phân t i n c nh ng bông và cây c a
ông tr ng.
n 11 gi r i mà bà o ch a v . Cô hai Tân bi u b p d n c m, r i cô ra v n ki m
cha mà m i vô n. Ông o ng i n c m v i con, mà ông không nói chuy n; cô hai Tân có
i chi thì ông tr l i ti ng m t mà thôi.
n c m r i cha con ang ng i n tráng mi ng, bà o v t i. Cô hai Tân th y xe vô
sân, thì cô l t t và b c ra th m và nói r ng: ”Má v kìa! Ph i dè má v , mình ch m t chút
a, ng n c m v i má cho vui”.
Ch ng bà o xu ng xe, thì cô h i r ng: “Sao má v tr v y má? Quá m i hai gi r i.
Má d n m i m t gi , mà con ch t i m i m t gi r i, con bi u d n c m”.
Bà o không tr l i, không nói chi ti t, mà m t l i có s c gi n. Ch ng bà b c vô nhà,
ngó th y ông ng i u ng n c, thì bà nói r ng: ”Tôi oán trúng l m; thi t nó chê con Tân
không có n t na! T i ông ó, t i ông mu n cho con nó theo gái kim th i, ông cho nó h c Tây,

ông t p nó n nói i ng nh m, tôi c n không c nên bây gi mình m i b ng i ta
khinh r nh v y ó, ông th y ch a?”.
Cô hai Tân không hi u vi c gì h t, nghe m nói nh v y thì cô ch ng h ng, ng ngó m
trân trân.
Bà o ng i m t cái gh ngang v i ông, bà v a l t kh n choàng v a nói r ng: “Thi t,
kh n n n h t s c!”.
Ông o châu mày nói r ng: “Ai bi u bà i xu ng d i làm chi, r i bà v tr l i bà gi n
tôi”.
Cô hai Tân l i ng i m t bên m và th th h i r ng: ”Có vi c gì v y má? Ai chê con
không có n t na mà má gi n ó?”
Bà o ngó con r t oai nghiêm mà áp r ng:
- c t V nh Xuân nó chê m y, ch ai.
- Chê h i nào? Nói v i ai mà má hay?
- Nó nói v i tao ch nói v i ai.
- Nói h i nào? Nói âu?
- i nói d i nhà anh h i ng h i nãy ây.
- Té ra má i xu ng d i ng i Cai L y, má v ây hay sao?
- Ch sao!
- Má i xu ng d i chi v y? Có ai m i má hay sao?
- c th tao gi n, nên tao h i cho giáp m t, ch ai mà m i.
- Th âu sao má không cho con coi?
- Th ây, m y mu n coi thì coi…V y cho sáng con m t cha con m y. Con gái An nam
thì h c n công, n h nh, bày t theo kim th i, theo v n minh, nên m i nh c nhã nh
y ó!
Bà v a nói v a móc túi l y ra m t phong th mà a cho con.
Cô hai Tân m cái th c a ông H i ng Th nh ra mà c. Ch ng cô c h t r i thì cô
i ng t mà h i m r ng:
- i má th y cái th n y nên má m i i xu ng Cai L y ó ph i không?
- Ch sao.
- Ph i mà th y con cho con coi cái th n y, thì con c n, con không cho má i. Th nói
nh v y, thì là d t r i, má còn t i nhà ng i ta làm gì.
- Tao gi n l m, nên tao xu ng tao h i cho rõ ràng coi t i sao h chê m y.
- Vì th y má ã h a l i, nên h mu n c i con thì c i; còn nh h h i thì thôi, ch h i
không c i r i con ch t hay sao mà má gi n? Má xu ng má h i gi ng gì n a? Má
có g p v ch ng bác H i ng v i anh c t nhà hay không?
- Có nhà h t.
- Má h i r i h nói làm sao?
- Ban u h c ng nói nh trong th v y. c t nói ch a mu n c i v , m t mình
ng kh o c u làm cho ngh thu c c rành. Tao không ch u cái lý ó, b i vì nó
không mu n c i v , sao m y n m nay nó g i th t cho m y luôn luôn. Tao h i ri t
i lòi ra s c t nó chê m y không có n t na theo gái An nam.
- i chê con không có n t ó là l i v ch ng bác H i ng nói hay là l i c a anh V nh
Xuân nói?
- c t nó nói v i tao ch .
- nh nói sao âu, má l p l i y l i cho con nghe th coi?
- i! Nó nói dài l m, ai nh h t cho c. Nó nói n m nó c th c a anh H i ng
i qua cho nó hay, nh ã h a làm sui v i th y m y, thì nó t ng là ch ng nó h c
thành r i, nó tr v x s , nó s có m t ng i v An nam thi t thà m m m ng, lo c m
c, áo qu n cho nó. Té ra ch ng nó v , giáp m t v i m y, nó th y cách m y n nói,
m y i ng gi ng nh m ch không ph i nh ng i v nó t ng t ng trong trí
nó m y n m nay ó v y. N u c i m y, thà r ng nó c i m còn t t h n, b i vì m y

làm b nh m, ch m t An nam trân mà m n i gì. Nó t thi t v i tao l i nó nói
không ch u c i ó là l i nói d i. Nó s c i v , song nó c i con gái An nam, bi t l
phép An nam, bi t tam tùng t c, ch nó không ch u c i gái kim th i m t An nam
mà b nh m ó.
- Gái kim th i h l m hay sao? Anh V nh Xuân b ng d h p hòi quá! Ph n nh thì nh
mu n h c cao, ng có trí nh ng i Tây. Còn ph n n bà con gái thì nh không
mu n cho h h c cao, ng có trí nh ng i m. nh mu n cho n bà con gái
An nam ph i l c c trong bùn, ph i l n lóc d i b p, làm tôi m i gi con, quét
nhà, n u n cho nh, ph i cúi u quì g i v ng l i nh luôn luôn, nh nói tr i hay tr i,
nh nói t hay t. Anh V nh Xuân có cái quan ni m v v ch ng nh th y, mà nh
chê con, nh không c i con thì may cho con l m. Má nên t èn treo c n m ng,
ch ng có bu n.
- Ch ng chê mà ch a bi t m c c , còn nói nhi u chuy n!
- Th a má, ví nh con có tánh b t trung b t chánh ho c sanh tâm gian gi o làm m t ti t
t trinh, m t danh d , m t ph m giá nên b ch ng chê thì con m i h th n. Ch chê
con h nh anh V nh Xuân chê ó, thì con c i, con có m c c chi âu.
Nãy gi ông o ng i nghe v con nói chuy n v i nhau, ông không thèm xen vô. Bây gi
ông nghe con nói nh v y, ông m i nói r ng: “Thôi, h h i thì thôi. Con Tân còn nh , m gì
ó mà lo. cho V nh Xuân nó ki m con gái bi t l phép An nam nó c i. Con Tân, coi bi u
y tr d n c m cho má con n”.
Bà o ng d y nói r ng: “Tôi n c m không c âu. Gi n quá r i b t no. tôi ngh
ch ng nào ói tôi s n”. Bà nói r i b i vô bu ng thay áo. Ch ng bà tr ra thì cô hai Tân ã
làm s n m t ly s a cho bà u ng.
ch ng ông o n m trên b ván mà ngh . Cô hai Tân ng i cái gh g n ó mà c nh t
trình.
Bà o nói r ng: “ Tôi ngh l i thi t tôi t c quá. Mình không ph i nghèo kh gì, có m t
a con gái cho n h c t n hao không bi t bao nhiêu, l i nó c ng không x p m i s t tai gì ó,
mà g l y ch ng l i b ng i ta chê!”
Ông o áp r ng:
- Bà ng có bu n mà. Bà không nghe con Tân nó nói h i nãy ó sao, tôi ngh nó nói
ph i l m. i n y mà nó còn cái óc th c u quá nh v y, nó không c i con mình
tôi c ng c u.
- Con Tân nó nói gi ng gì ông c ng cho nó nói ph i h t th y. Ông c ng nó, ông nghe
i nó l m. B i ông c ng, ông nghe nó, nên bây gi nó m i v y ó.
- Bây gi nó v y là sao?
- Nó không có n t na gì h t ch sao.
- t na là cái gì mà bà nói không có?
- t na là i ng cho m th m, n nói trúng khuôn phép, vi c áng nói s nói, d u
vi c vui c ng ng có c i om sòm. Con gái có n t na là v y ó, ch n t na là gì.
- t na nh v y là n t na c a hình n m, ch có ph i n t na c a ng i ta âu. Ng i ta
có m t, có tai, có ru t thì t nhiên có c m giác, có tánh khí th y vi c vui thì c i, th y
vi c qu y thì gi n, mu n ng thì ng, mu n ng i thì ng i. Bà có con mà bà mu n
p cho nó nh cái hình máy, gi t dây nó m i i, kh u mi ng nó m i nói, ý bà nh v y
không h p v i ý tôi chúc nào h t. Sanh con mình lo nuôi cho nó m nh m ph n xác, lo
cho nó h c ng nó m mang tri th c, lo d y d cho nó bi t yêu chánh ghét tà. Còn
tánh khí thì ph i cho nó thong th không nên ép bu c nó vào khuôn m u nào h t,
làm nh v y nó m i có nh n ph m, có ch n tánh riêng c a nó ch .
- Ông d y gi i l m! Nh ông d y gi i, nên bây gi h m i không dám c i nó ó.
- Bà c lo vi c ó hoài! Có ph i trong n c An nam n y có m t mình V nh Xuân là con
trai âu. c t nó chê nó không c i thì mình g cho tr ng s , cho bác v t, m gì

ó mà s . r i bà coi, tôi s ki m ch ng cho con Tân sang tr ng thông minh b ng
i c t V nh Xuân.
- Ông t p tánh nó nh m, thì ông g nó cho Tây ch An nam nào mà dám r t i.
- Ví nh g cho Tây l i h i gì?
- Khéo nói túng! H i nó còn nh , tôi n n n v i ông, tôi bi u cho nó h c ng bi t ch
chút nh mà thôi, r i r c th v nhà d y nó h c may vá, thêu thùa, bánh m t. Ch ng
nó l n mình l a a nào nghèo mà bi t nh n ngh a, mình g nó, r i b t v ch ng nó
i mình. Mình ít con thì mình nuôi r , cho con mình nó kh i c c kh . Ông ham danh
, ông mu n làm cao, b i ông trèo cao quá, nên bây gi ông m i té n ng ó.
- Bà ng nói nh v y. Ch a té âu. Sao mà té?
- Ông mu n g con cho cao bây gi ng i ta chê, ng i ta không thèm c i thì là té,
ch còn i gì n a?
- Tôi ã nói v i bà, tôi s ki m ch ng cho con Tân cao b ng m i V nh Xuân cho bà
coi mà.
Nãy gi cô Hai Tân ng i coi nh t trình, cho cha m cãi nhau thong th , cô không d
vào. Bây gi cô m i c i mà nói r ng: “Sao má nói con té? Con ng v ng l m, ch ng bao
gi té âu mà má s . Còn th y lo ki m ch ng cho con chi v y? Con quy t nh c thân
tr n i, con không thèm l y ch ng âu xin th y ng tính t i vi c nh n duyên c a con n a.
Ông o l m c m ng i d y ngó con mà h i:
- Chuy n gì mà l i không thèm l y ch ng?
- Con c thân th coi th gái kim th i n y h n th nào mà thiên h h chê.
- Con tính nh v y trí con th p l m. Con không l y ch ng, h t ng âu h chê r i con
, không ai thèm c i, h khinh khi con n a ch .
- Ng i nh v y ó d u khen con c ng không m ng, d u chê con c ng không s .
- Con không ch u l y ch ng r i con làm gì?
- Con xin th y v i má cho con i Tây.
- i Tây làm chi?
- Con qua Tây con h c thêm ít n m n a.
Bà o c i g n mà nói:
- Bên n y h c làm m ch a úng nên bây gi òi i qua Tây h c thêm ng làm m
cho thi t úng ph i hôn?
- Th a ph i.
- Con n t na v y ó, th y nó th y ch a! H chê nó, h không thèm c i, nó gi n l y
không thèm l y ch ng. Bây gi nó òi i Tây, tôi r y nó, r i nó l y v i tôi n a ó.
- Th a, con nói thi t, ch con âu dám nói l y v i má. Con h c ng con làm m cho
úng b c th coi nh th nào.
- Mu n l y ch ng hay là không mu n thì t ý, vi c ó tao không ép. Ch i Tây thì
không c. Con gái mà i xa nh v y d gì hay sao?
- Con l n r i con trí khôn, có sao âu mà s má.
Ông o can r ng:
- Th y v i má có m t mình con là gái, n u con i Tây thì má con nh . Con ng có tính
vi c ó.
- u th y v i má không b ng lòng cho con i Tây ng con h c thêm, thì ph i cho con
10 ngàn ng b c.
- Cho con 10 ngàn ng con làm vi c gì?
- Con mu n làm vi c gì t ý con.
- Con nói nh v y sao c. Không ph i cha m ti c ti n v i con. N u con làm vi c
ph i, d u t n m y ch c ngàn c ng c, ch ng lu n 10 ngàn. Mà con làm vi c gì con
ph i nói rõ cho cha m bi t ch ?
Cô Hai Tân ng i suy ngh m t h i r i nói r ng: “Con mu n ho c r ch em b n c a con
hi p nhau l p m t tr ng n nhi h c hi u ng ào t o ra m t ám con gái m i, có t cách

ng c i, cao th ng, nh con gái bên Âu bên M , gi i thoát cái ách tôi m i c a n ông,
h m h m quy t mang vào c chúng con hoài, ho c l p m t t nh t báo mà v n ng
khuy n khích ch em gái ph i i lòng s a trí, ph i k t oàn, ph i tranh u ng l t cho
kh i cái a v hèn h mà phong t c c bu c chúng con ph i loi nhoi trong ó hoài, ng
chung ng ngang hàng v i n ông con trai trong xã h i”.
Bà o ch t l i nói r ng: “ Tr i i! Ph n riêng c a con còn chèm nhem ây, bi t con lo
cho thân c yên hay không mà, h i nào mà lo cho thiên h n a không bi t”
Cô Hai Tân nói: “Th a má, ph n con yên l m có chèm nhem ch nào âu, con ã nh t
nh c thân không thèm l y ch ng, thì thân con kh e kho n thong th l m. Mà i ph i
có m t cái m c ích gì làm ng mà i theo, thì s s ng m i có ý ngh a, m i c vui
. Con quy t l y s gi i phóng ph n mà làm m c ích cho s s ng c a con. N u th y v i
má th ng con, thì cho phép con t do mà làm vi c y, là m t vi c không vô ích cho i c a
con, mà c ng không vô ích cho xã h i âu”.
Bà o c i ng t mà nói:
- Con báo h i cho con gái An nam h t th y b t ch c làm m nh con, r i chúng nó b
ch ng chê nh con v y, càng kh thêm cho ng i ta n a.
- Má c lo vi c l y ch ng hoài! Tr i sanh n bà con gái ra, có ph i tính cho h có cái
thiên ch c c nh t là l y ch ng mà thôi âu má.
- Thì sanh n bà con gái ra hi p v i n ông con trai g y d ng gia ình, sanh con
cháu, làm cho xã h i b n v ng ch sao?
- Con t ng không ph i nh v y. Thi t, tr i sanh n bà con gái làm b n v i n
ông ng xây d ng gia ình mà duy trì xã h i. Th thì, n bà v i n ông u ng
ngang hàng nhau, n bà c n dùng n ông, mà n ông c ng c n dùng n bà v y
ch . N u má nói: ”Ð n bà ph i lo l y ch ng ” thì con th a “ n ông c ng ph i lo l y
”. Hai bên ai c ng v y, c ng u c n dùng nhau. N u n ông có quy n chê n bà
thì n bà c ng có quy n chê n ông v y ch . Mà hai bên u c n dùng nhau, u có
quy n nh nhau, sao n ông l i c phép l n l t, ép bu c n bà, ph i làm tôi m i
cho h ? H l ng quy n áp ch , thì n bà hi p nhau t y chay h r i h làm sao?
- Thôi má d t, má cãi không l i con. Con gi i con làm sao cho ch ng kh i chê ó, thì
may h n h t.
Ông o nói r ng: ”Nãy gi th y suy ngh , hai vi c con mu n làm ó u ph i h t th y.
Nh ng mà l p tr ng d y h c thì b a b n m t chút, còn thì l p báo thì d h n. Thôi,
th ng th ng r i thì th y s tính, ch ng nên v i l m”.
Bà o m m c i mà nói:
- Cái nào con ng nói ng c ng cho là ph i h t th y. Thôi, cho nó 10 ngàn b c ng nó
p nh t trình i.
- Bi t ch ng âu.


III
Qua n m sau.
n 10 b a rày, ch ng nh ng là t i Sài Gòn, Hu , Hà N i, Kim Biên mà thôi, mà các
nh thành toàn x ông Pháp, th m chí trong m y ch nh , âu âu c ng u có dán nh ng
qu ng cáo màu xanh, ho c màu , ho c màu vàng mà tuyên b t Nh t báo „Tân Ph
” ra i gi i phóng ph n Vi t Nam, yêu c u nam n bình quy n và công kích
hôn nhân h t c; b i v y b a nay t báo xu t b n t i Sài Gòn, nh ng ng i lãnh bán báo chia
nhau i các n o ng mà rao, thì m y bà m y cô giành nhau mà mua ng giúp cho nh ng
ng i có công sáng l p c quan m ng t n hóa cho ph n , l i m y ông m y th y c ng
áp mua ng coi cho bi t tôn ch c a t báo m i là th nào. n 12 gi tr a, 5 ngàn s báo
bán l t i Sài Gòn, thiên h u mua h t, ch ng còn sót m t s nào, mà i n âu c ng nghe
ng i ta ngh lu n v t báo “Tân Ph N ”, n ông thì ng i khen v n ch ng, n bà thì
mãn ý v tôn ch .
Báo quán d n lai m t cái nhà l u r ng l n ngó ra i l Norodom. T ng d i nhà phía
tr c thì d n phòng khách ng i ch v i phòng c a Ty qu n lý làm vi c, phía sau thì d n
ch cho n công s p ch và máy ch y nh t trình; còn hai bên thì m t bên d n phòng T ng
lý, m t bên d n phòng Ch bút v i phòng cho B biên t p.
úng 5 gi chi u, t ng trên l u ã tr ng d n trang hoàng. Trong cái phòng l n chính gi a,
có m t cái bàn dài tr i nappe4 tr ng t i, trên bàn bánh v i r u d n s n sàng.
Khách m i d ti c r u khánh h t báo „Tân Ph N ” ra i, ã r i rác k i xe h i,
ng i ng i xe kéo mà t i báo quán.
Ông qu n lý Tr n H o Nhiên, vóc dáng to l n, b m nh d n, m c m t b n den, giày
en, noeud en, bâu c ng ng t i c a l n mà ti p khách r t vui v r i ch thang mà m i
khách lên l u.
trên l u, cô Hai Tân là T ng lý báo „Tân Ph N ” bây gi cô nh p t ch vào làng báo
nên c i tên là Tân Phong n s , cô hi p v i hai ch em b n ng song mà c ng ng chí, là cô
Thiên H ng v c a Bác v t Qui, lãnh trách nhi m chánh ch bút, và cô Thanh L , ch a có
ch ng, lãnh trách nhi m phó ch bút, ba cô m c y ph c theo ki u kim th i, song trang m
có v thanh nhã, ng g n c u thang mà r c khách b t tay chào m i ng i, gi ng nói h u
tình mà nghiêm ngh , mi ng c i h u duyên l i vui v .
Nhi u v n s trong làng v n, làng báo b c th ng l u trí th c nh giáo s , bác v t, c t ,
tr ng s và h ng Tân Ph N Sài Gòn u n d l khánh h nên khách k trên m t tr m
ng i.
Ba cô d t khách i xem các phòng t phòng T ng lý cho t i phòng T ng biên t p, t ch
p ch cho t i ch phát báo. r i khách vào ti c r u. Khi khách ng i r i, cô t ng lý Tân
Phong n s ng d y mà r ng: “Theo t c l x a nay, h có cu c l ho c ám ti c gì ng i
ch t ch ph i c m t bài di n v n. Ch em chúng tôi l p t nh t báo “ Tân Ph N ” th tâm
gi i phóng ph n Vi t Nam, th tâm yêu c u nam n bình quy n, th tâm công kích hôn
nhân h t c, ngh a là ch em chúng tôi quy t ánh t c l x a, b i v y ch em chúng tôi
nh t quy t không làm di n v n, ch lo hành ng cho t c m c ích mà thôi. Nay quí
ông, quí bà, quí cô n khánh h ngày sanh cho t báo c a chúng tôi, t c bi u ng tình v i
ch c a chúng tôi, v y ch em chúng tôi xin nói “ Cám n” và xin chúc quí ông, quí bà quí
cô n bánh u ng r u mà ch ng giùm ngày nay là ngày ch em chúng tôi ph t c kêu toàn th
ph n Vi t Nam m m t ng d y g mà qu ng cái ách c a b c nam nhi h l u mang vào c
chúng ta x a nay.
Cô Tân Phong n s nói d t l i, thì ti ng v tay r lên nh pháo n , r i ch khách ng n
bánh u ng r u, nói nói c i c i, trên m t m i ng i u vui m ng h n h .

4
kh n tr i bàn, n p bàn

Ti c r u mãn r i, ông qu n lý H o Nhiên h i b i d p h t bàn gh và t máy pick-up
cho khách khiêu v .
Ông Bác v t Qui b c l i cúi u chào cô t ng lý Tân Phong và m i cô m cu c khiêu v
ng khách vui ch i. Cô Tân Phong c p tay ông bác v t Qui r i th ng th ng i ra ng gi a
phòng ti ng nh c tr i lên, hai ng i bèn nh y theo nh p. Khách nam n , g n phân n a, li n
i nhau b t c p mà nh y theo.
Cu c khiêu v dây d a n 8 gi r i m i bãi. Khách t mà v . Cô Tân Phong, cô Thiên
ng và cô Thanh L hi p cùng ông qu n lý H o Nhiên v i ông bác v t Qui ng t i c u
thang mà a và t n khách.
Ông T Chí Thành, là m t c phú Ch L n, có v n cao su trên m t ngàn m u trong
nh Biên Hòa, ông ch ng 30 tu i p trai, mà y ph c c ng p; ông i khách l n l t i h t,
i ông b c l i ng tr c m t cô Tân Phong, m t li c, mi ng c i mà nói r ng: ”Tôi r t
kính ph c ch ngh a c a ba cô l m. V y tôi khuyên cô b n chí v ng lòng mà i theo cho
n t m c ích. N u cô ch ng chê tôi là a thô, thì tôi xin phép ng sau l ng cô luôn
luôn, h cô có c n dùng ti n b c, b t lu n là m y ngàn m y muôn, ng tán thành công vi c
a cô làm, cô c day l i ngó tôi, thì tôi s n lòng giúp , xin cô ng ng i”.
Cô Tân Phong c i r t h u duyên và cúi u t n. Ông Chí Thành b t tay t giã r i m i
xu ng l u.
Khách v h t r i, cô Tân Phong bèn ngó cô Thiên H ng và cô Thanh L mà c i và nói
ng: “Cu c l khánh h c a chúng ta k t qu r t m mãn. Tôi vui l m, mà c ng ph n chí l m.
Chúng ta còn ph i bàn tính công vi c c a chúng ta. V y tôi xin m i hai ch i l i nhà tôi ng
n c m r i nói chuy n luôn th . Tôi c ng m i anh bác v t và anh qu n lý n a. Tôi có d n b p
p t tr c r i, ng ng i chi h t. ã khuya r i, thôi mau mau k o ngu i h t r i b p nó
phi n”.
Ai n y không th t ch i c, nên ph i i theo cô Tân Phong mà xu ng l u.
ch ng bác v t Qui có xe h i riêng, cô Tân Phong m i cô Thanh L v i ông H o Nhiên
lên xe c a cô, r i cô c m tay lái mà ch y.
Cô Tân Phong m n m t cái nhà tr t mà t i ng Richaud. Nhà tuy nh , song có sân
ng, tr c có tr ng bông màu, chung quanh có cây l n che tàn mát m . Trong nhà cô d n
t p, có phòng ti p khách, có phòng làm vi c, ch ng ch n u phân bi t.
Ch khách v t i nhà, cô Tân Phong m i h t vô phòng n và kêu b i b p h i b ng n.
Ráp l i bàn n, cô Tân Phong m i v ch ng ông bác v t Qui ng i m t bên, còn m t bên thì cô
ng i gi a, cô m i cô Thanh L ng i phía tay m t và ông H o Nhiên ng i phía tay trái c a cô.
Bác v t Qui v a c m a thì nói r ng: “L khánh h vui quá, song tôi còn ti c m t u là
hai bác không n d ti c r u v i m y cô”.
Cô Thiên H ng nói r ng: “H i hôm tôi có i v i ch Tân Phong vô trong nhà, tôi n n n
t s c mà hai bác không ch u i. Bác trai tuy không ch u i, song c ng còn h i th m công
vi c c a ch em tôi làm, duy có bác gái, coi b không vui, nên không bao gi thèm h i t i ”.
Cô Tân Phong nói: “Th y tôi có nói riêng v i tôi. Th y tôi nói mu n n d ti c l m, ng t
i thì má tôi phi n, vì v y nên tính nhà ng kh i ch c gi n má tôi ”.
Bác v t Qui h i:
- u v y thì cô l p nh t trình ây bác gái không b ng lòng hay sao?
- Ghét l m. Má tôi c theo ép tôi l y ch ng. L y ch ng làm gì không bi t. tôi c
thân, tôi làm gái i nay th coi h n b c nào mà.
- Còn bác trai l i b ng lòng hay sao?
- Th y tôi ch u. Th y tôi lén a b c cho tôi hùn mà mua nhà in và d n báo quán ó.
Nhà n y c ng th y tôi m n r i d n cho tôi ây. Th y tôi có nói th y tôi không lui
i nh ng mà tôi c làm i, n u thi u ti n thì cho th y tôi hay r i th y tôi s ph thêm.
- Bác trai ng quá há! Tu i tác thì theo b c lão thành, còn trí ý l i theo b n thanh niên,
ng i nh v y ít có l m.
Cô Thiên H ng l i h i cô Thanh L :

- a h m tôi d n ch g i thi p m i ông c t V nh Xuân. Ch có nh mà g i hay
không, sao h i chi u không th y ng?
- Tôi có g i thi p ch , có l t i ng m c vi c gì ó nên ông n không c.
- Bao th ch trúng a ch hay không?
- Sao lai không trúng. Tôi Docteur Cao V nh Xuân, Clinique Cochinchinoise, N`800
Rue de Verdun Saigon, nh v y có th nào l c c.
- nh v y thì trúng l m, mà t i sao ng không n, l i c ng không tr l i? Ch c là
ng nghe n bà con gái l p nh t báo ng ghét ch gì.
- Hay là v ng không cho ng i.
- Có l nào! Thi p mình m i ông bà mà.
- Tôi nghi nh v y thôi nh ng mà có l trúng a ch . Bà c t V nh Xuân coi b k
m, không ph i nh ch em mình âu.
- Ch bi t hay sao?
- Sao l i không bi t. Ng i m t t nh v i tôi mà.
- u ch quen thì b a nào ch lên nhà mà th m r i xin qu ng cáo c hôn?
- Có l c. Bây gi anh qu n lý c g i báo i. V c t V nh Xuân giàu l m, g i
báo tr c r i sau minh òi ti n c ng c mà.
Cô Tân Phong h i H o Nhiên:
- Mình làm qu ng cáo hôm nay, v y mà công chúng ã có g i th n ch u mua báo
c ch ng bao nhiêu?
- i tr a n y tôi có coi s thì ã c 4 ngàn tám tr m r i. S u tôi cho ch y 12
ngàn t , tôi 5 ngàn ng bán l t i Sài Gòn, Ch L n. T s m m i n 11 gi thì
t ráo, không còn bán n a. Tôi tính s mai ph i ch y 15 ngàn m i bán.
- vi c bán báo và thâu xu t ti n b c, ch em tôi phó thác h t cho anh. Anh ráng ch m
nom giùm ng ch em tôi r nh trí mà lo bài v .
- Xin cô hãy tin tôi. ng lo chi h t. Tôi s t n tâm.
o Nhiên ng d y. Cô Tân Phong h i:
- Anh n r i hay sao? Sao n ít v y?
- Tôi no r i. Xin cho phép tôi vô l i u ng n c tr c ng tôi ch y xu ng báo quán
t chút mà coi ch ng thúc n công s p ch ri t ng lên khuôn mà ch y cho s m.
Lúc ban u công vi c còn l n x n ch a có m c th c, nên tôi ph i ch u c c m t
chút. Ph i ôi ba tháng th th y quen l n r i mình m i kh e.
- Nh anh mu n thì anh i tr c i. Có l m t lát r i ch em tôi c ng tr xu ng báo
quán làm vi c. Anh mu n u ng trà hay cà phê thì bi u b i nó rót cho.
- m n. Cô cho tôi t ti n.
o Nhiên n tráng mi ng và u ng m t tách cà phê m, r i t giã m i ng i, kêu xe kéo
mà ch y xu ng báo quán.
Cô Tân Phong nói: “Anh H o Nhiên coi b t n tâm v i ch em mình l m. Mình c
ng i qu n lý trung h u ít nói mà siêng n ng v y, thi t là có ph c”.
Bác v t Qui nói: “ nh ít nói mà h c gi i l m. nh thi tú tài m t l t v i tôi, song nh thi
khoa bút toán. nh u v i ”mention très bien”5, b cha m nghèo nên nh i Tây h c thêm
không c, ch ph i nh có ti n mà i Tây thì d u h c khoa nào nh c ng nên h t th y”.
Cô Thanh L c i nói: “T i nh i Tây không c, nên nh gi n, r i nh th ch ngh a
c thân?”.
Cô Thiên H ng cãi: “Không ph i v y, Tôi có h i sao nh không c i v , thì nh nói
ph n nh nghèo ch a l p c a v gì, n u c i v r i làm sao có h nh ph c c ”.
Cô Thanh L nói: “V i ch thì nh nói nh v y, còn v i tôi thì nh nói nh ch a ý n
cu c v ch ng, là vì nh ch a g p ng i nào có t cách làm b n tr m n m v i nh. Coi b
ít nói mà kén v d l m”

5
h ng u

Cô Tân Phong ngó cô Thanh L mà nói: “Ch ã tính hi p v i tôi ng mà th ch ngh a
c thân, mà ch còn nói vi c v ch ng làm chi không bi t!”
Cô Thanh L m c c , nên không tr l i.
n c m r i ch khách i ra salon u ng n c. Cô Thiên H ng nói v i ch ng r ng: “ Em
ph i tr xu ng báo quán ng coi nh n công s p bài c a em r i thì em c l i m i c. Có
em ph i vi t l n bài cho s ngày m t n a. Mình v ng tr c i, nghe hôn mình, ch ng nào
em bu n ng em s v . Mình ng phi n em nghe”.
Bác v t Qui áp: ”Em c lo ph n s ”
Cô Thiên H ng ôm m t ch ng mà hun r i ng d y r hai cô kia i.
Bác v t Qui lên xe mà v Tân nh m t mình, còn ba cô thì i xe c a cô Tân Phong mà
xu ng báo quán.
Ba cô b c vô báo quán thì th y trong phòng qu n lý èn t sáng tr ng, H o Nhiên ng i
ch m ch mà vi t. Ba cô i m t vòng coi n công s p ch r i m i lên l u, ai vô phòng n y mà
làm vi c.
n 12 gi khuya, cô Thiên H ng bu n ng m i r hai cô kia v . Ba cô xu ng l u, th y
o Nhiên v n còn làm vi c thì kêu mà bi u v , không cho làm quá .
Cô Tân Phong m i h t lên xe, r i cô a Thanh L v ng Lagrandière là ch v i ch
làm n giáo s tr ng Ch i, a H o Nhiên v ng Mayer và a Thiên H ng v Tân
nh r i cô m i v nhà riêng ngh .


IV
c theo ng Verdun, kh i Ch i m t khúc xa xa, có m t cái nhà l u tuy không l n
m, song tr c có sân r ng chung quanh có tr ng cây mát m ; k bên phía tay m t l i có m t
dãy ph l u 10 c n. Bao vòng nhà và ph y thì có làm rào, d i xây g ch, trên song s t, r i
ch a hai cái c a l n, m t cái vô nhà l u, m t cái vô d y ph .

Trên c a ngõ vô d y ph , có m t t m b ng ch l n nh v y:

Clinipue Cchinchinoise
Docteur CAO V NH XUÂN
Chuyên tr các ch ng b nh n bà và con nít.

ó là nhà th ng c a V nh Xuân m i l p m y tháng nay.
nh Xuân chê cô Hai Tân mà t hôn, r i bà ngo i C n c m i làm mai cô Ng , bên
cho 20 ngàn, ông h i ng Th nh ph 10 ngàn n a, nên V nh Xuân m n nhà và ph , mua
m c, mà t ch c cu c d ng ng r t nguy nga ó.
Trong cái nhà l u, v ch ng V nh Xuân t ng trên, còn t ng d i, chính gi a làm
phòng r c khách, m t bên thì d n phòng coi m ch và m t bên thì d n phòng kh o c u thí
nghi m.
Trong 10 c n ph l u thì d n làm 20 phòng b nh n m phân n a t ng trên, phân n a
ng d i.
Nhà th ng tuy m i l p, song b nh n m g n y h t m y phòng, mà thân ch ngoài, d u
m m i hay chi u c ng v y, r i rác m i bu i u có n m ba ng i n coi m ch ho c tiêm
thu c.
t bu i chi u, c t V nh Xuân qua nhà th ng mà th m b nh r i, ông tr v phòng coi
ch ng i l y sách y khoa d ra mà c. Cách ch ng bao lâu có m t cái xe h i còn m i tinh
ng ng ngoài c a, r i có m t cô leo xu ng, tr c ch ng 20 tu i, nhan s c thi t xinh p, t ng
i thi t d u dàng, y ph c thi t sang tr ng, th ng th ng i vô sân. Ch ng cô b c lên th m,
th y ng i gác c a ng ó, cô m i h i r ng:
- i gi coi m ch hay ch a anh?
- Th a, t i nãy gi . Cô mu n coi m ch ph i hôn?
- Ph i. Có ai trong phòng ông c t hay không?
- Th a không. Bu i chi u nay cô t i s m h n h t, nãy gi ch a có b nh nào t i. M i cô
ng i ngh , tôi cho ông c t hay.
- m n.
Ng i gác c a m c a phòng coi m ch vô nói cho V nh Xuân hay có b nh xin coi m ch,
i tr ra cúi u nói r ng: “Ông c t d y m i cô vô”.
Cô n vô r i, ng i gác c a khép c a phòng coi m ch l i và ra bên trên th m mà ngó
mông ngoài ng.
Cô Ng là v c a c t V nh Xuân, m c m t b áo qu n b ng l a tr ng, trên l u i
xu ng phòng khách. Cô m p mà l i lùn, trán th p, m t tròn, môi dày mi ng r ng, eo bông
tai, cà rá, dây chuy n và vòng, th nào nh n h t xoàn c ng tr u tr u6. Cô i th ng ra ch
ng i gác c a ng mà h i r ng:
- Ai i xe h i ó? âu m t r i?
- Th a, vô phòng cho ông c t coi m ch.
- au b nh gì mà coi m ch?
- Th a, tôi không hi u.
- Làm b d ng i ve th y thu c, ch b t ng v y mà au gi ng gì nên coi m ch.

6
n ph ng lên

Ng i gác c ng ng ngó cô c t , không ki m c câu mà tr l i.
Cô Ng ngó cái c a phòng m ch l m l m, i l i ng g n ó lóng tai nghe m t h i, r i
châu mày và th ng th ng i vô phía trong mà ng ngó ch ng n a.
Cô ng lâu ch ng nào m t cô càng l s c gi n thêm ch ng n y.
Thình lình c a phòng coi m ch m ra. Cô có b nh i coi m ch ó trong phòng b c ra, tay
cô c m m t mi ng gi y, cô cúi u t giã c t mi ng chúm chím c i r t h u duyên. c
ng t i c a, cúi u áp l và c i nói r ng: “Tôi kính chào cô. Cô mua thu c r i m i
a em l i ây tôi tiêm cho”.
Cô n xu ng th m mà ra sân i v .
Cô Ng x c x c i l i, chân mày tr n ng c m t ngó V nh Xuân va h i r ng:
- Con nào ó?
- âu trong Ch L n.
- trong Ch L n sao mình quen? Quen h i nào?
- Tôi có quen h i nào âu.
- Không quen v i nó, sao nó c i m n v i mình?
- i h i nào âu?
- ng có ch i. Tôi ng àng kia nãy gi , tôi th y h t.
V nh Xuân rùn vai r i tr vô phòng, không thèm tr l i. Cô Ng i theo, V nh Xuân
ng i l i bàn vi t. Cô Ng kéo gh ng i ngay tr c m t và nói r ng:
- Mình quen v i con ó h i nào, mình ph i nói thi t i?
- Tôi ã nói tôi không có quen.
- Mình không quen, v y ch nó t i ây làm gì?
- Mình lam c t , ng i ta có b nh thì ng i ta t i xin mình coi m ch ng tr b nh cho
ng i ta ch t i làm gì.
- Nó làm b , ch m t nh v y mà b nh gì. B nh i ve c t ph i hôn?
- Mình là v c t , mình không phép nói nh v y.
- Tôi nói b y mà trúng a.
- Tôi xin mình kính tr ng giùm ngh nghi p c a tôi m t chút.
- Cái gì mà ph i kính tr ng! Mình nói nó có b nh nên n xin mình coi m ch. Nó có
nh gì, mình nói tôi nghe th coi?
- Tôi không phép nói vi c ó.
- ó, rõ ràng ch a! Nó có b nh gì âu mà mình nói c.
- Tôi xin mình ng có nói iên. Mình lên l u mà ngh tôi làm vi c b n ph n.
- Tôi không i âu h t. Mình không nói thi t thì tôi ây hoài.
- Tôi có d u mình chuy n gì âu mà mình ép tôi ph i nói thi t.
- Mình không gi u, sao tôi h i con ó au b nh gì mà n cho mình coi m ch, mình
không ch u nói?
- Làm ngh nào c ng có cái thiên ch c riêng theo ngh n y. Làm ngh th y thu c, cái
thiên ch c càng h tr ng l m. Ng i ta có b nh, ng i ta m i n c u mình c u cái
sanh m ng c a ng i ta. Mình ph i coi m ch ng tìm ch ng b nh, r i lo nh thu c
ng u tr mà c u ng i ta. Lúc mình b t m ch, ho c mình n m tay, ho c mình k
tai trong mình ng i ta, mình ph i coi b nh nh n c ng nh m t khúc cây hay m t c c
á, không có c m giác gì h t. Còn mình tr b nh cho ng i ta, mình không c phép
nói ch ng b nh c a ng i ta cho ng i khác bi t, tr ra khi nào b nh nh n nài mình
ph i biên ch ng b nh trong gi y cho ng i ta c m, thì mình m i làm. Thiên ch c c a
c t là v y ó, nên tôi không th tr l i câu mình h i c, mình c ng không nên
ghen t ng nói b y b mà nh c nhã cho tôi và mích lóng thân ch .
- Mình gi u là gi u cho thiên h , ch v c a mình mà mình c ng gi u n a sao?
- u là th y thu c bi t t tr ng, thì không c nói ch ng b nh c a ng i coi m ch
cho ai bi t h t d u v con c ng v y.
- u v y thì mình tr ng con ó h n tôi nhi u quá!

- Mình nói nh v y, thì tôi không còn th gì mà nói chuy n ph i qu y v i mình c
a.
nh Xuân phi n quá, nên vùng ng d y, r i i qua i l i trong phòng, m t mày bu n
hiu.
Cô Ng c ng ng d y h i r ng: “Còn x a rày tôi th y ai vô mình c ng coi m ch m t
chút xíu r i ra, sao h i nãy con ó vô phòng mình coi m ch lâu d v y? ”
nh Xuân ngó v r i rùn vai l c u, không tr l i.
Cô Ng v a b c ra c a v a nói r ng: “T rày s p lên, ai vô coi m ch thì m c a bét ra,
ch tôi không cho óng bì b t n a”.
nh Xuân không tr l i, c ch p tay sau ít i qua i l i trong phòng.
Cách m t lát, cô Ng tr l i ng ngoài ngó vô mà nói r ng: “H i nãy mình d n con nh
ó mua thu c r i mai em l i ây cho mình tiêm. Tôi nói cho mà bi t, tôi không b ng lòng
mình tiêm thu c cho ng i ó. Mai nó có l i thì mình i nó i, bi u nó ki m c t khác
mà u ng thu c”.
nh Xuân ch c l i l c u, r i b c l i ng t i c a s mà ngó ra sân không thèm nói
chi h t.
Có m t th y, b ng m t a nh , ng i xe kéo vô c y c t coi m ch. V nh Xuân m i vô
phòng óng c a l i. Cô Ng ngoe ngo y i lên l u.
n 5 gi r i chi u, cô Ng bi u s p ph em xe h i ra, r i cô xu ng kêu ch ng i ch i.
nh Xuân nói r ng:
- a nay tôi i không c. Mình i m t mình i.
- Chuy n gì mà i không c? B mình ch ai n a hay sao ch ?
- Bên nhà th ng có ng i b nh n ng, tôi ph i nhà ng i th m b nh.
- t ngày th m b nh hai l n mà thôi, ch th m hoài hay sao? Bên nhà th ng có m y
cô m y th y u d ng ó chi?
- Mình làm c t ch nhà th ng, mình ph i t n tâm mà nuôi b nh, ch b phú cho
ng i tùng s c a mình sao ph i.
Có m t th y u d ng bên nhà th ng qua nói r ng: “B m ông, ng i b nh phòng s
8 sao bây gi nóng lung quá. Tôi m i t th y, lên t i 40,6 ”.
nh Xuân ngó v mà nói: ”Th y hôn!” R i i v i th y u d ng mà qua nhà th ng.
Cô Ng lên xe h i mà i m t mình, m t cô ch b .
i cô i ch i v r i v ch ng ng i n c m v i nhau.Vì ng i b nh n m phòng s 8 nóng
mê man, V nh Xuân lo ng i trong lòng, nên ng i n, ông không mu n nói chuy n. Còn cô
Ng v a m i ng i l i thì cô kêu b i kêu b p la ó om sòm, chê món n y nêm l t, chê món kia
n không c.
nh Xuân ã r i trí v ch c nghi p mà ông còn b c mình v thói n ào c a v n a, b i
y ông n không bi t ngon, và ri t cho h t chén c m r i i u ng n c. Ông b c ra sân r i
i qua i l i mà suy ngh . Ch ng v n c m r i i lên l u ông m i tr vô phòng thí nghi m,
n èn khí b t lên và d sách thu c ra mà coi.
Ông c ng i coi sách n 11 gi khuya. Thình lình cô Ng xô c a b c vô h i l n r ng:
“Ch ng n y sao ch a ch u i ng ng i làm gì mà ng i ghì d i n y?”
Ông c ngó trong cu n sách mà áp:
- Mình có bu n ng thì ng tr c i. Tôi m c làm vi c.
- Vi c gì?
- Có m t ng i b nh au ch ng l quá, thu nay tôi ch a th y, b i v y tôi ph i kh o
u l i coi cái g c b i âu mà gây ch ng b nh ng tôi thu c cho trúng, thì tr m i
c.
- Làm ban ngày mà thôi, ch t i gì mà ph i làm thêm ban êm n a.
- Làm ngh c t mà k gì ngày hay êm. Ng i ta có b nh ng i ta n, ho c ng i
ta r c mình i thì ng i ta phú tánh m ng c a ng i ta cho mình. D u ban êm hay
ban ngày, mình c ng ph i h t lòng lo c u ch a ng i ta, d u ng sá xa xuôi tr c tr

mình c ng không c phép t ch i. Cái ch c nghi p c a ông c t là v y ó. Còn
tôi ây, tôi làm c t mà tôi l i l p nhà th ng ng nuôi b nh. Nh ng ng i có b nh
n n m trong nhà th ng c a tôi, h tin tôi, h ch c tôi s làm cho h h t b nh.
Nay có m t ng i b nh tr n ng thình lình tôi ph i d ng h t trí não tìm ph ng c u
ng i ta, ch không lo sao c.
- ! Khéo nhi u chuy n! Thôi ó mà lo.
Cô Ng ngoe ngu y b i ra, r i i lên l u óng c a cái r m.
nh Xuân l c u r i ng d y i qua bên nhà th ng. Ông vô phòng s 8 mà th m b nh
nh n, th y b nh nh n b t nóng và di n m o t nh táo, thì ông m ng, nên tr v nhà ông m i
ch u i ng .
Qua ngày hôm sau, l i 11 gi tr a, có ng i n r c ông lên coi m ch cho m t b nh
nh n già trên Tân nh. Ông kêu s p ph bi u em xe h i ra cho ông i. S p ph m i ch y ra
ngoài. Ông ngh ng i không xa, mà ng i ta r c g p, nói b nh ng t, n u ch ki m cho
c s p ph thì tr nãi, b i v y ông lên xe kéo mà i. n nhà b nh, ông coi m ch, vi t toa
bi u i mua thu c r i ông v . Tuy b nh không có chi n ng l m, nh ng mà b nh nh n tr ng
tu i, nên khó ch u m t chút, b i v y ch ng tr v trong tâm trí ông không yên. Xe ng ng,
c lên th m, thì th y v ng t i c a, s c m t h m h m, ngó ngay ông mà h i r ng: “ i
âu v y h ?”
Ông nghe gi ng b t nhã thì ông ch ng h ng, song ông không gi n, ông c i mà áp r ng:
- i coi m ch cho ng i ta trên Tân nh.
- i âu mình c ng nói i coi m ch h t th y.
- Mình ng có nói nh v y ch . N u không ph i i coi m ch, thì tôi có th nào mà nói
ra kh i nhà ho c nhà th ng c âu.
- Mình nói mình i coi m ch, mà ra kh i nhà r i mình i âu ai bi t c.
- Mình nghi tôi i âu?
- Không ph i tôi “nghi”, tôi bi t “ch c” ch .
- Mình bi t ch c s gì?
- gì tôi c ng bi t h t th y.
- Tánh mình k quá. M y tháng nay tôi c t ngh a h t s c, mà mình không ch u hi u,
mình c ghen hoài. Tôi làm c t mà i coi m ch, mình nghi, b nh nh n t i mình k ,
mình không b cái thái ó, thì có th nào tôi làm tròn ch c nghi p c a tôi c.
- nói chuy n, thì c ch ng cái ch c c t ! Tôi không màng âu.
nh Xuân rùn vai r i b i r a m t.
n c m tr a, v ch ng không nói chuy n v i nhau. Ch ng n r i, V nh Xuân c i áo n m
trên cái divan t i salon lim dim l i m t gi ng h r i b n áo l i mà vô phòng thí nghi m.
n chi u, cô l i coi m ch b a tr c ó ng ng xe h i ngoài c a, r i ch m rãi i vô sân,
tay có c m m t h p thu c. Ch ng cô vô t i th m, thì cô Ng ch n l i mà h i r ng:
- Cô i âu?
- Tôi i tiêm thu c.
- Cô v i. Không có c t nhà.
- y ch ông c t i âu?
- i âu t ý ng i ta, cô không c n ph i bi t làm chi.
- Sao hôm qua ông c t vi t toa bi u tôi mua thu c r i b a nay em l i cho ng tiêm,
mà ng l i b i âu?
- Cô ki m c t khác tiêm cho. c t c a tôi không b ng lòng tiêm cho cô.
Cô n ch ng h ng, ngó cô Ng mà c i ng o r i quày qu xây l ng, không thèm t giã,
a i v a nói l m b m ”Th y thu c gì mà k quá!”.
Cô Ng ng ngó ch ng cho cô n lên xe i r i, cô m i m c a phòng coi m ch mà nói
i ch ng r ng:
- Con hôm qua ó nó tr l i, tôi ã i nó v r i, nói cho mà bi t, ng có ch m t
công.

- Con hôm qua là con nào?
- Khéo làm b ! Con nhõng nh o v i mình hôm qua; mình h n v i nó b a nay tr l i ó,
ch con nào.
- Tr i i! Ng i ta n tiêm thu c mà mình i ng i ta hay sao?
- Tôi i i r i.
nh Xuân ng d y ch c l i l c u mà nói r ng: “Mình làm thái quá! Th n y tôi ph i
sang nhà th ng cho ng i khác và d p cái ngh c t cho r i!”.
Ông nóng n c quá, ng i ng không c, nên tay m nút áo, tay vu t u lia l a r i l y
nón i mà i.
Ông ra kh i c a r i ông i b lên h ng tr ng ua c . Ông lên t i u ng Mayer ông
qu o mà i qua Tân nh, tr xu ng c H , ông m i ch n nên i xe n mà xu ng Sài
Gòn. T i nhà gare Catinat thì tr i ã t i r i, trong nhà hàng và ngoài ng èn c sáng
tr ng. Ông m i xu ng xe i d c theo ng Catinat mà xu ng mé sông. G p quán r u, ông
ng i u ng m t cái bock mà gi i khát. Có m y ng i ng i u ng r u bi t ông, th y b ông
bu n b c thì u l y làm l , xong không dám h i.
n 8 gi , ông vô m t nhà hàng ng Kinh L p mà n c m, r i th ng th ng i b mà
.
t i nhà ông không th y v , ông h i b i, m i hay v ã l y xe h i mà v Tân An h i 6
gi chi u. Ông qua nhà th ng i m t vòng, r i lên l u thay mà ngh .


V
ngày t báo „Tân Ph N ” ra i, thì nh ng ng i có trách nhi m trong tòa so n u
n tâm c ng v s sáng l p Bình dân B o sanh ng trong m y ch ông o, cho
n bà nghèo n lúc sanh con, có ch s ch s mà n m kh i i xa, l i kh i b tay m y “bà m
xóm” không có h c th c, không bi t v sinh là gì.
Nh ng bài ng trong báo c t nói Nhà n c có lòng th ng, mu n cho dân s càng ngày
càng thêm ông nên t i Châu Thành Ch L n có l p m t nhà b o sanh thi t l n và t i m i
nh thành cùng t i nhi u qu n có l p nhà b o sanh nh , giúp cho n bà sanh úng phép
có v sanh. ã v y mà trong nhi u làng l n Nhà n c còn t m có b ng c p n nhà giúp
sanh cho nh n dân. Nh cái chánh sách y t r t nh n hu c a Nhà n c nh v y nên m y
i n m sau ây cái n n y u t gi m c nhi u. Tuy v y mà chung quanh Sài Gòn – Ch
n có nhi u xóm nh V nh H i, C u Kho, Xóm Chi u, Tân nh, t H , Th Nghè, Phú
Nhu n, Chí Hòa, dân nghèo ông c, m i l n n bà sanh ph i i n nhà b o sanh Ch
n thì xa quá. Còn trong nhi u làng l n, d u có m c a Nhà n c i n a, mà không có nhà
o sanh thì c ng b t ti n cho n bà nghèo. Báo „Tân Ph N ” ng khuyên m y bà m y
cô giàu có m y ch nói tr c ó, ph i th ng xót ch em n bà nghèo kh , vui lòng chung
u ti n b c, ai giàu l n thì u nhi u, ai giàu nh thì u ít, ng c t m i ch m t tòa nhà
“Bình dân b o sanh ng” r i yêu c u Nhà n c t m t cô m có b ng c p cai qu n và
giúp sanh cho nh n dân. Nhà b o sanh n y nh có m t h ng mà thôi, ai vô n m m i ngày ch
óng ti n nhi u l m là m t c c n c m mà thôi.
Báo c ng m i có m y tháng mà xóm Chí Hòa m y bà m y cô có lòng t thi n ã l p
c m t “Bình dân B o sanh ng”.
a nay khánh thành nhà b o sanh y, nên nh ng ng i sáng t o m i cô T ng lý báo
“Tân Ph N ”. Cô Tân Phong n s i d l , l i d t cô Thanh L theo. L khai m c h i 3 gi
chi u, cô Tân Phong c m t bài di n v n mà khen ng i lòng t thi n c a m y bà m y cô
Chí Hòa r i nói chuy n ch i n 4 gi r i m i lên xe mà v .
Xe xu ng ng Verdun, ch ng t i Clinique Cochinchinoise, cô Thanh L bi u cô Tân
Phong ng ng l i và nói r ng:
- Ch tôi ghé th m cô c t V nh Xuân m t chút, và l y ti n báo luôn th .
- i lát n a làm sao ch v ?
- Ch ghé ch i v i tôi c không?
- Ôi! Tôi ghé sao c.
- Thôi, ch v tr c i, lát n a tôi v xe kéo.
- Nè, ch có ghé, nh g p ông c t V nh Xuân, ch ng có nói tôi là ai a, nghe hôn.
- Tôi bi t mà. Nói làm chi. Có l tôi s ph ng v n c t v cách tr b nh n bà và cách
nuôi d ng con nít ch i. Mà th nào tôi c ng xin ng qu ng cáo cho báo mình.
- Ch mu n xin qu ng cáo thì xin, song vi c ó không c n chi l m. Có m t uc n
nh t là ch c n dè d t.
- Ch m c tôi. Ch v i.
- Lát n a s g p nhau.
Cô Tân Phong m máy cho xe ch y. Cô Thanh L x ng x m i vô nhà c t V nh Xuân.
Khi cô b c lên th m thì ng i gác c a ti p chào và h i r ng:
- Th a, cô mu n coi m ch ph i hôn?
- Tôi mu n n th m cô c t .
- Cha ch , r i quá, bà tôi không có nhà.
- y ch i âu?
- Bà tôi v Tân An h m nay.
- Anh có nghe ch ng nào lên hay không?

Ng i gác c ng li c m t ngó c a phòng coi m ch, r i b c l i g n cô Thanh L v a c i
a nói r ng:
- Bà tôi gi n ông tôi, r i b i v Tân An, nên không hi u ch ng nào m i lên.
- Sao mà gi n?
- Cô v n bi t, n bà có m t cái ó mà sanh gi c, ch có chuy n chi âu.
- Ghen ph i hôn?
Ng i gác c ng c i mà cô Thanh L c ng c i.
Cô Thanh L h i:
- Cô c t ghen l m hay sao?
- Tôi nói l nhi u r i… Cô quen v i bà tôi hay là cô quen v i ông?
- Tôi là ch em b n v i cô c t .
- Xin cô th ng tôi; sau cô có g p bà tôi, xin cô ng có h c l i vi c tôi thèo l o, mà bà
i tôi t i nghi p.
- Anh an lòng, tôi không có h c l i âu mà s .
- Cám n cô.
Cô Thanh L ng suy ngh m t h i r i h i:
- Ông c t có nhà hay không?
- Th a có. Ông tôi ng i trong phòng coi m ch.
- Có khách nào hay không?
- Th a, không. H i nãy có m y ng i b nh l i, ông tôi coi m ch cho toa, h ã v h t
i. Bây gi ông tôi ng i có m t mình trong phòng.
Cô Thanh L m h p l y m t cái danh thi p a cho ng i gác c ng và nói r ng: “Anh
làm n a t m danh thi p ây cho ông c t và nói tôi xin vô th m ông m t chút”. Ng i
gác c ng v a c i và nói: “Xin cô ng h c chuy n tôi thèo l o h i nãy”. Cô Thanh L g t
u. Ng i gác c ng m c a phòng coi m ch b c vô m t chút r i tr ra m i cô Thanh L
vô.
Cô Thanh L v a b c chân t i c a phòng thì th y c t V nh Xuân ng i ra ti p cô.
Ông cúi u chào cô m t cách r t hi p l , khép c a phòng l i, r i ch m t cái gh d a bàn
vi t mà m i cô ng i. Ông ng i t i bàn vi t, ngó ngay cô mà h i r ng:
- Ch ng hay cô có vi c gì c n tôi, nên cô n th m tôi ây?
- Ông là m t nhà bác h c, ngày gi c a ông quí báu l m, em n ây làm phi n cho
ông, xin ông tha l i.
- Cô ch ng có l i chi mà ph i xin tôi tha. Thi t tôi vì ch c nghi p nên ít có th i gi
nh. Nh ng hi n bây gi tôi không m c bân vi c chi h t. V y cô có vi c chi xin cô t
i. Tôi s n lòng nghe.
Cô Thanh L v a mu n nói, k chuông n tho i kêu ren ren, V nh Xuân xin l i cô r i
m ng mà nghe. Ông nói: “Ph i, ây là Clinique Cochinchinoise… Tôi c hân h nh mà
nói chuy n v i ai ó?… À, bonjour Tu n…Ph i V nh Xuân ây…M nh gi i, cám n… !
Công vi c thì luôn luôn, làm sao mà i ch i c. Toa7 là c t nhà n c, h t gi toa ngh ;
còn a8 b nhà th ng riêng c a m a t nhiên m a ph i lo ch sao…H , toa m i ám c i?
a nào?…m i b y tháng n y?…B a nào toa ãi ti c thì m a r nh vô chung vui v i, m t ít
gi ng h có l c, ch i xu ng t i c C n Th nà r c dâu thì ch c là không c
…M a i r i m a b nhà th ng cho ai …Xin toa tha l i…H ? Ma femme? Cha ch , cái ó
a không dám h a v i toa…b i vì nó gi n m a i v d i Tân An m y b a rày. Hôm qua
ông thân m a lên ép m a i r c nó, mà m a b n quá có l nào i c …M a có bi t ch ng
nào nó lên âu mà dám h a v i toa cho nó i r c dâu… Hà? i! C cái m ng c ó hoài,
toa bi t mà…Thì ghen ch có chi âu…Ch chi m a ch i b i nên ghen là áng l m. Ng t
a làm vi c mu n b trí khôn, ngoài ch c nghi p m a không bi t làm chi n a, mà c ghen

7
anh
8
tôi

hoài, ghen làm cho thân ch thi t kh quá. Ch sao! M a ngán l m toa, ph i dè nh v y m a
c thân khéo quá … ! Gia ình h nh phúc! Kh m c ch gia ình h nh phúc! M a n m
gia ình h nh phúc r i!… , b n tr m n m, tri ân tri k , m a mong cho toa l m! Nh ng mà
toa c i r i toa s th y… , thì c i con nhà l ngh a ch sao, m a ã ch y m t gái th i nay,
mà còn mu n ch t ây ch …Cám n, m a vái cho toa s ph c h n m a …Cám n, cám
n… m a chúc cho toa c ng v y…Au revoir ”
nh Xuân móc ng n tho i r i ngó Cô Thanh L , c i và h i: ”Chúng ta nói
chuy n t i âu tôi quên r i”.
Cô Thanh L nãy gi day ngó ch khác, d ng nh không ý t i câu chuy n c a
nh Xuân nói trong n tho i, nh ng cô nghe rõ h t, nghe bao nhiêu ó thì hi u
gia o c a V nh Xuân r i. Ch ng V nh Xuân h i cô nói chuy n t i âu, thì cô áp
ng: ”Ch em chúng em là gái tân h c, hi p nhau l p m t t nh t báo hi u "Tân
Ph N " ng m ng t n hóa và binh v c quy n l i cho phe n l u. T báo chúng
em m i ra i m i có m y tháng nay mà c ch em trong ba K hoan nghinh c
bi t, nên m i ngày báo ph i xu t b n trên 20 ngàn s m i bán. Em là m t viên ph
bút nh m n trong tòa s an, song em có nghe ông là m t v bác s i tài chuyên môn
tr b nh n bà và con nít, nên em n ây xin ph ng v n ông v cái v n n bà.
Em mu n bi t coi m t ng i n bà c thân cô th s ng lâu h n m i ng i n bà
có ch ng hay không, và n u qu thi t nh v y thì nh duyên c nào? N u ông vui lòng
ch d n, thì em s ghi l i ông d y, r i em ng lên báo cho ch em ph n bi t ”.
nh Xuân chau mày mà h i:
- Té ra cô là ng i trong tòa so n báo "Tân Ph N "? Ph i t báo n y i
theo m c ích: “Gi i phóng Ph n , công kích hôn nh n, yêu c u nam n bình
quy n, ph i không? ”
- Th a, ph i.
- tôi có mua t báo y. Tôi th ng có c n a.
- u v y thì ch em chúng tôi vinh di n l m.
- Tôi c mà tôi bu n lung l m.
- Th a ông, em mu n xin ông t cho em bi t coi t "Tân Ph N " có ch nào
không v a ý ông, nên ông c mà ông bu n?
- Tôi bu n vì tôi th y m y cô cày ru ng, mà m y cô m c cái cày tr c c p bò.
- Xin ông nói rõ h n m t chút.
- y cô mu n gi i phóng n , mu n nam n bình quy n. Gi i phóng làm chi,
bình quy n làm chi? M y vi c y không là vi c c n ích. Hi n nay n bà con
gái An Nam c bao nhiêu ng i có h c th c r ng nh m y cô? Ít l m, ph n
ông còn quê mùa d t nát, ch a hi u ngh a v làm v , làm m . Ch chi m y cô
òi i tôn ch , m y cô chuyên d y cho n bà con gái An Nam bi t ph n s
làm v , bi t ngh a v làm m , thì có ích nhi u l m. Ch a gi i phóng, ch a bình
quy n, mà n ông còn g n ch t thay, n u c gi i phóng, c bình quy n,
thì ai ch u cho n i.
- Th a ông, em n ây là quy t ph ng v n ông, ch không ph i n tuyên
truy n tôn ch . ã v y mà em là m t viên ph bút nh trong tòa so n, em không
c phép s a tôn ch c a t báo. Quy n y thu c v cô T ng lý. N u b a nào
nh ông ghé báo quán mà nói chuy n v i cô T ng lý.
- ng lý là ai?
- Cô Tân Phong n s .
- Cô c bao l n? Có ch ng có con hay ch a?

- Th a, cô Tân Phong b ng tu i em, ch không l n. Cô th c thân không ch u
y ch ng.
- Tôi bi t báo quán i l Norodom. Ð b a nào r nh tôi s ghé ng xin i
tôn ch mà d y dùm n bà con gái m t chút. Còn cái v n cô h i tôi h i nãy
là m t v n r t khó gi i quy t. Thu nay nhi u nhà bác s ã làm sách mà
ngh lu n, ng i thì nói c thân b ích cho s s ng, k thì cho hôn nh n có
ích. Theo ý riêng c a tôi, cho s c thân là có ích. có r nh tôi so n sách
lu n v v n y r i tôi cho cô m n cô coi, ch ng i nói chuy n thì không th
gi i cho h t ý t c.
- u c nh v y thì em c m n ông l m. Em xin phép h i ông m t un y
a: Ông i du h c nhi u n m, bây gi ông tr v quê h ng, ông th y tánh
tình và thái c a n bà con gái An Nam có d i i hay không?
- i i nhi u l m.
- i i nh v y là hay, hay là d ?
- n ó tôi ch a kh o c u cho t ng t n nên tôi ch a dám nói. Khi tôi m i v , tôi
th y con gái t p th i m i tôi coi d l m, mà r i bây gi tôi l i th y gái gi thói x a tôi
coi càng d h n n a. Mà ch tôi th y là b ngoài. Tôi ng tính kh o c u b trong.
Ch ng nào tôi kh o c u xong r i thì tôi m i dám phân oán.
Hai ng i nói chuy n t i ó, k nghe có ti ng giày i ngoài c a. Cô Thanh L
ng d y nói r ng: ”Em làm m t thì gi c a ông, em xin ông tha l i”.
nh Xuân c ng ng d y v a c i v a áp:
- Tôi tha l i, nh ng mà tôi bu c cô ng em theo nh ng l i tôi nói v i cô nãy
gi vào nh t báo.
- Em ch u h a l i. Mà em xin ông ph i h a ch c ông s cho em m n m y cu n
sách mà ông nói h i nãy.
- c. tôi s an r i tôi s em l i báo quán mà cho cô m n, luôn d p tôi cãi
tôn ch v i cô T ng lý ch i.
- Ông vui lòng qu ng cáo v nhà th ng c a ông vào báo "Tân Ph N "
ch ng?
- Xin l i cô, tôi không a làm qu ng cáo. ã v y mà lúc n y tôi m t trí quá, tôi
có ý mu n sang nhà th ng c a tôi cho c t khác, b i v y làm qu ng cáo
không ti n.
Cô Thanh L t giã mà ra. V nh Xuân m c a a cô th y có ng i b nh ng
ng i ch phòng khách thì m i vô li n.
Cô Thanh L v t i báo quán thì ng h ch sáu gi . Cô i ngang qua c a phòng
qu n lý, cô dòm vô, thì th y èn sáng tr ng, ông H o Nhiên còn ng i t i bàn vi t, mà
ông không làm vi c, ông khoanh tay ng i ngó s ng vô vách, m t bu n hiu. Cô bèn
ng l i h i r ng: “Ch ng n y anh còn ng i làm chi ó, coi b bu n d v y?”
o Nhiên gi t mình day ra, th y Cô Thanh L thì c i và áp r ng:
- nhà m t mình, v s m r i n m chèo queo ó có ích gì, ch t i m t lát r i s
c ng c.
- Ch Tân Phong còn trên l u không?
- Còn. ng nói chuy n v i khách tr n!
- Khách nào ó?
Thì c ng ông T Chí Thành, ch có khách nào l âu. B a nào c ng ra chà l t làm
t thì gi c a ng i ta quá.

Té ra ông T Chí Thành. tôi lên ki m ch làm cho ng bu n ng ng v cho
nh.
Cô Thanh L lên phòng T ng lý, th y c a m thì cô i ùa vô, b t tay chào T Chí
Thành r i kéo gh ng i g n cô Tân Phong mà nói r ng:
- Tôi g p r i.
- p ai?
- p ng i ch ng.
- Có ph ng v n hay không?
- Cu c ph ng v n thì h ng, nh ng mà tôi bi t nhi u chuy n khác ng l m.
- Chuy n gì?
- c có khách nên không l tôi nói. khách v r i tôi thu t l i cho nghe.
Chuy n hay l m!
- Chí Thành bi t n u mình ng i l n a thì ng i ta bu n, nên ng d y nói
ng: “Thôi tôi i cho hai cô nói chuy n riêng”.
Cô Tân Phong nói r ng:
- Không mà. Ch em tôi nói chuy n v t báo, ch có chuy n riêng gì âu, ông
ng ng i.
- Tôi mu n m i hai cô i n c m v i tôi ch i.
- Tôi v i anh H o Nhiên m i i n c m v i ông hôm qua r i; sao b a nay ông
còn m i n a?
- a nay i v i cô Thanh L .
- Cha ch ! N u ông nh c nh nuôi c m chúng tôi h ng ngày thì ông nói tr c
cho chúng tôi bi t ng i u b p ã ch .
- y cô i h t u b p i. Tôi s m i m y cô i n c m luôn luôn.
- Cám n ông. Nói ch i v i ông ch b a nay ch em chúng tôi m c làm vi c, i
n nhà hàng không ti n. Xin b a khác.
- Mai c hôn?
- Tôi không dám h a tr c.
- t i mai tôi ra n a. Còn vi c l p nhà b o sanh ó, xin cô vui lòng cho phép
tôi làm nh v y, ng ng i chi h t.
- Ông tr ng tôi quá.
- Ng i áng tr ng mà không tr ng, v y ch tr ng ai?
- Ông làm tôi ái ng i quá.
- Có chi áng ng i âu. Tôi xin phép hai cô cho tôi v .
Chí Thành b t tay t giã hai cô r i xu ng thang l u.
Cô Tân Phong nh n chuông. Ng i lon ton ch y vô. Cô d y xu ng d i phòng qu n lý
nói cho ông H o Nhiên hay r ng ông v c ng c, kh i ch cô n a.
Ng i lon ton ra r i, Cô Thanh L h i:
- Ông T Chí Thành nói chuy n m nhà b o sanh âu v y?
- ng nói ng mu n h ng ng theo cu c v n ng c a ch em mình, nên ng
xu t ti n c p m t “Bình dân B o sanh ng” trong m t mi ng t c a ng
phía Phú Lâm. ng c t g n r i nên xin phép tôi ng l y hai ch Tân Phong và
t hi u nhà b o sanh y.
- c v y thì t t l m. ng làm ngh a mà lai tr ng ch n a.
- Ng i nh v y mà bi t tr ng ai? Tr ng tình d c ch tr ng tôi. N u bi t tr ng
tôi sao c ve tôi hoài.
- Cái tr ng c a ng i th p thì nh v y ó ch sao.

- i ng i tr ng th p th i nh v y nên h i nãy ng ghé th m, ch ch a v , ch
Thiên H ng c ng v ng m t, tôi ph i bi u lon ton d n anh H o Nhiên l i ch
tôi.
- nào ông T Chí Thành dám làm u vô l v i ch hay sao mà ch s d v y?
- Mình ph i phòng ch . Thôi b chuy n ó i. H i nãy ch nói ch ghé th m
ông c t V nh Xuân. Ch bi t c nhi u chuy n ng . Chuy n gì âu ch
thu t lai nghe ch i?
- Cô Ng ghen t ng r i b i v Tân An h m n y r i. Ông V nh Xuân r i trí
m nh sang nhà th ng.
- Có l nào mà k c c nh v y.
- Thi t vây ch , tôi ang nói chuy n thì ông c t nào ó nói n tho i, m i
ng i n ám c i. ng nói chuy n nghe chán ngán cu c v ch ng quá. Tôi
nghe rõ ràng. Mà ch ng tôi xin qu ng cáo thì ng l i nói có l ng s sang nhà
th ng cho ng i khác, nên ng không c n c ng n a.
Cô Tân Phong nghe nh v y, thì cô ng i suy ngh m t h i lâu r i cô th ra mà nói:
- ng chê gái ng th i mang m coi không c, ng kén l ngh a theo l l i
a, té ra ng c ng không c h ng h nh phúc.
- Tôi nói chuy n v i ng, tôi hi u ý ng ã n n n r i.
- u n n n thì c ng ã tr .
- ng nói b a nào r nh ông ghé báo quán mà nói chuy n v i ch .
- Ý! n nói chuy n gì? Ch nói xì ra cho ng bi t tôi hay sao?
- Không! ng có bi t ch âu. ng kích bác ch ngh a c a t báo "Tân Ph N ".
ng nói r t i n bà con gái ch a c gi i phóng, ch a ng quy n v i n
ông ã iên u iên óc r i, n u cho gi i phóng, cho bình quy n thì ai ch u n i.
ng khuyên tôi ph i s a ch ngh a, lo d y d cho n bà con gái bi t o làm
, bi t ph n làm m thì có ích h n. Tôi không ch u cãi v i ng, vì tôi âu có
quy n s a ch ngh a c a t báo c. ng m i nói b a nào r nh ng s
ki m T ng lý mà ngh lu n chuy n y.
- u ng nói nh v y thì thi t qu gia ình ng không c hòa thu n m m
i.
- Cái ó tôi bi t ch c nh v y. Ch ng nh ng tôi nghe ông nói chuy n n tho i
mà thôi, mà ng i gác c a c ng có khai lén v i tôi nh v y n a.
- u v y thì cái i c a ng c ng ã h ng r i!
- i! Có v y cho ng sáng con m t, h t chê gái kim th i.
- Nói chuy n v i ch mà ng còn chê gái kim th i n a hay không?
- ng không chê nh ng mà ng ch a ch u khen. B a nào ng ghé n th m ch ,
thì ch cho ng m t bài h c ng ng m con m t m t chút.
- Không! Tôi không mu n ti p ng. N u ng n ây thì tôi c y ch , ho c ch
Thiên H ng nói chuy n.
- Ch s hay sao?
- cái gì?
- ng nhìn r i ng bi t ch .
- Nói mà ch i, ch d u ng bi t tôi là con Hai Tân mà ng chê bai ph r y h i
m ngoái ó i n a, c ng không h i gì n tôi. Bây gi tôi không mu n g p
t ng là vì ng chê tôi h mà tôi ch a h . Tôi mu n ch ng tôi già, tôi h
cách h t, r i thì tôi s giáp m t mà k h t các ch tôi h cho ng nghe.
- Ch nói m y l i thì cho tôi hi u ch còn th ng ông V nh Xuân nhi u l m.

- Tôi thù, tôi oán, ch th ng!
- Thì b i th ng nên m i oán ó.

Cô Tân Phong ng i l ng thinh suy ngh . Cách m t h i cô d p gi y t r i ng d y
nói r ng: ”Thôi, v n c m. ói b ng r i”.


VI
ng h gõ 5 gi .
Cô Tân Phong vi t d t bài xã thuy t cho s báo ngày mai, cô buông cây vi t, du i hai
ch n ra, r i d a l ng vào gh mà c. Cô c r i, ch c cô c ý, nên mi ng chúm chím c i.
Cô ngó ng h , r i tính i qua phòng r a m t mà d i ph n l i. Mà cô v a m i ng d y
thì cô Thiên H ng v i ch ng là bác v t Qui m c a b c vô. Ba ng i chào nhau r t vui v .
Cô Tân Phong h i bác v t Qui:
- a nay anh v tr c tan h u hay sao, mà m i ch ng n y mà hai ông bà ã xu ng t i
ây?
- Ph i. Tôi v h i 4 gi .
- m mai ch Thiên H ng h n 6 gi s i, nên tôi ch a k p r a m t d i ph n.
- nh v y coi c ng p l m r i, c n gì ph i d i ph n l i.
- Tôi p l m hay sao?
- p l m.
- y mà có ng i chê tôi a anh.
- i h kh nên h m i chê ch .
Cô Tân Phong c i r i ngó cô Thiên H ng mà nói:
- Ch n y b a nay b n áo t t d !
- nhà tôi ki m mua cho t i ó.
- Ch c ch ng c ng, ki m áo t t mua cho nh v y, thì ch sung s ng quá!
- Ch mu n sung s ng nh tôi thì ch l y ch ng i, r i ch ng c ng mua áo cho ch gì.
- Cám n, tôi ch a m c l y ch ng.
- Ch n y nói nghe phát ghét, l y ch ng mà “m c ” n i gì? Anh Chí Thành quy n luy n
ch quá. Ch ng nh i. Ch làm v anh Chí Thành, ch sung s ng h n ng i ta h t
th y.
- Ch c hôn?
- Ch c l m ch .
- Ch ng nói b ng. Tôi không tin ch c chút nào h t.
- nh có h c th c dùng, mà nh giàu l n, l i nh yêu ch n a, có ch ng nh v y, làm
sao mà không sung s ng c.
- c giàu, c yêu, ch a ph i là có h nh phúc âu ch . Nh ng i ta yêu mình theo
cách mà ch không thích, thì mình có sung s ng gì âu? Nh ng i ta giàu, mà mình
không c n s giàu y, thì có ích gì cho mình?
Cô Thanh L b c vô c a, th y ba ng i thì cô ng l i nói l n r ng: ”S a so n i Biên
Hòa ph i không? Còn s m l m mà. Cha ch , ch Thiên H ng b n áo t t d ! Bu i chi u nay
nhà gò cái áo ó, hèn cho không xu ng báo quán. ”
Cô Thiên H ng áp:
- i n ti c mà không gò áo sao c kìa.
- Tôi b n nh v y i c hôn?
- n nh v y thì thôi, ch còn mu n gì n a.
- i! Mà anh Chí Thành mu n ch Tân Phong, ch ph i nh mu n tôi hay sao mà tôi
ph i ch ng di n.
Cô Tân Phong b c t i v m t cô Thanh L mà nói: ”Ch yêu n y c ng còn nói nh
y n a! Nè. Tôi c m nh t không cho ai c nói ng i ta mu n tôi. Tôi sanh ra làm vi c
gì, ch không ph i là ng i ta mu n âu.”
Bác V t Qui c i và h i:
- Tr i sanh n bà con gái c t cho n ông con trai mu n, ch làm gì?
- Th c u! Óc x a! Tr i sanh n bà tr ng tr nh ng ng i àn ông qu y, s a
lòng s a tánh cho n ông tr nên ng n, bi t hay ch a?

- Cô nói nh v y sao cô không tr ng tr anh Chí Thành, nh theo ve cô hoài v y?
- Ve h i nào? nh t i lui, chà l t, nh m i i n u ng ch nh có dám nói m t ti ng chi
khi m nhã v i tôi âu. Ch ng nào nh ló mòi qu y, r i m y anh ch s th y mà.
- t! T t! tôi s ch ng m t mà coi.
Cô Tân Phong c i và nói: ”B a nay anh Chí Thành ãi ti c l n trên v n cao su c a
nh. nh m i b n mình, mà c ng m i ng i ta n a. V y tôi ph i thay r a m t cho s ch s
i c. Thôi, m y anh ch ng i ó ch tôi m t chút. Ch Thanh L , ch làm n sai lon ton
ch y xu ng b o anh H o Nhiên s a so n i v i mình.”
Cô nói d t l i, v a xây l ng, thì nghe chuông n tho i reo ren ren. Cô l y ng k vô tai
mà nghe mà nói: ”Ph i ây là phòng T ng lý báo "Tân Ph N " …Ph i, tôi là T ng lý
báo…Tôi hân h nh nói chuy n v i ai ó…H …ông c t V nh …V nh Xuân?...A! Tôi kính
chào ông c t , ông c n tôi v vi c chi? …Ông mu n n th m tôi ng ngh lu n v tôn ch
"Tân Ph N " …Xin ông cho tôi bi t coi ông mu n n gi nào, r i tôi s li u mà tr
i…6 gi chi u nay ây? Xin l i ông! Tôi không th h u chuy n v i ông c, b i vì tôi
c i Biên hoà li n bây gi ây…Tôi c ng ti c l m, m t m t d p àm lu n v i m t nhà bác
cao tài… Cám n ông … c, b a khác c, song ông n gi nào, xin ông làm n cho
tôi hay tr c, b i vì tôi hay i l m, n u ông n thình lình ch c không g p tôi …Cám n. Tôi
ng kính chúc ông m nh gi i. ”
Cô Tân Phong gác ng n tho i, m t coi bi n s c.
Cô Thanh L li n h i:
- c t V nh Xuân xin phép n nói chuy n v i ch ph i hôn?
- Ph i.
- a h m ng có nói v i tôi b a nào r nh ng s n th m ch mà ngh lu n v v n
ph n . Sao chi không ch u ti p r c ng? Mình nh 6 gi i, n u nói chuy n thì
t quá i tr m t chút, có h i gì?
- Tôi không th ti p chuy n v i ng i ó c.
- Sao v y, chi s n i gì?
- Tôi có s ai âu? T i sao mà tôi không mu n giáp m t v i ng, hôm n tôi ã nói
chuy n v i ch r i, sao ch còn h i n a.
- À, à, tôi nh r i.
- u mai m t ng còn xin n nói chuy n n a thì tôi c y ch , ho c ch Thiên H ng
ti p dùm, ch tôi không th ti p c. Thôi, tôi thay áo, tr r i.
Cô Tân Phong quày qu qua phòng r a m t mà trang m.
o Nhiên lên b t tay chào ba ng i, r i d t tay ra phòng khách ng i nói chuy n.
úng 6 gi cô Tân Phong b c ra, tay c m bóp, mi ng chúm chím c i. Cô m c b
hàng màu tr ng gà, may thi t khéo, g ng m t r ng r , t ng i d u dàng.
Cô hi p v i b n ng i kia mà xu ng l u. Cô kêu s p ph bi u em xe v , r i h t th y lên
i chung xe c a bác v t Qui, hai ng i n ông ng i tr c, ba cô ng i phía sau.
Ông T Chí Thành có m t c s v n cao su r ng l n mà th nh m u trong t nh Biên
Hoà, d c theo ng i Long Thành. Cách t nh l ch ng 50 th c, ông có c t m t cái nhà cao
ng, c t v i thang u úc b ng á s n. Nhà tuy không l n mà ki u coi p , trong chia
phòng ng , phòng n, phòng r c khách, phòng làm vi c, có ch th c bi da (billard), có ch
m r a.
Tr c nhà có d n m t cái sân tròn, xe h i vô quanh c. Vòng theo cái sân thì tr ng cây
cao su, trên lá sum xuê, d i g c s ch s . T sân ra t i l thì có d n m t con ng ngay. Hai
bên ng tr ng cây soài l i tr ng xen nh ng cây lá vàng, nên ngoài l ngó vô th y có
im lìm mà mát m .
Xe h i c a bác v t Qui qu o vô c a ng , thì th y tt trong nhà ra n ngoài sân tuy tr i có
tr ng mà èn m n-sông (manchon) t sáng tr ng, l i d c theo ng vô và vòng xung quang
sân u có t èn gi y màu, coi có v long tr ng l m. Vô g n t i sân, bác v t Qui th y có
y cái xe h i s p hàng u ó, nên ông c ng ng ng noi theo.

y cô m c a xe b c ra. Thì có Chí Thành ng s n mà ti p r c chào h i.
Cô Tân Phong v a th y Chí Thành thì nói:
- Ông m i thì ông nói lên n th t bò tái l i s s a trong v n ch i, mà sao ông t èn
cùng h t, d ng nh có m t cu c l l n v y?
- Ti p r c cô T ng lý báo "Tân Ph N " t nhiên ph i t èn cho sáng s a, ch l
sao mà c.
- Ông tr ng tôi quá làm cho tôi ái ng i h t s c.
- g p tôi thì cô c nói ái ng i hoài. Tôi xin cô b hai ti ng y i. Tôi thi t tình! Cô
ph i coi nhà tôi nh là nhà c a cô v y, ng ái ng i chi h t.
Cô Tân Phong châu mày, r i ngó vô sân th y n m sáu khách ang ng i u ng r u thì h i
ng:
- Ông m i khách ông l m sao?
- Không ông gì l m, tôi ch có m i ít anh ch em thân thi t n ch i ng làm quen v i
y cô báo "Tân Ph N " mà thôi. Tôi xin m i m y cô, m y ông vô ng tôi gi i
thi u cho bi t nhau.
Ch khách t nhau vô sân. Chí Thành gi i thi u m i bi t khách ó tr c n ông là
ông H Hai Ch L n, ông Tr ng s Hùng Sài Gòn và ông c h c Li ng Biên Hoà, còn
n bà là bà Tr ng s Hùng và bà c h c Li ng.
Chào m ng nhau r i, bà Tr ng s Hùng kéo gh ra m i cô Tân Phong ng i m t bên và
nói:
- Tuy ch a g p nhau, nh ng c báo "Tân Ph N " m y tháng nay tôi v n bi t bà và
bi t h t m y bà trong toà so n. B a h m anh Chí Thành ghé m i v ch ng tôi lên
n n c m ch i, nh nói có m i m y bà trong toà so n báo, thì tôi m ng quá.
Nh d p n y tôi m i c h i di n v i m y bà mà khen ng i lòng ngh a hi p c a m y
bà i v i ch em ph n .
- Bà khen chúng tôi thì chúng tôi cám n bà l m. Có v y chúng tôi càng thêm ph n chí
mà theo i cái m c ích c a chúng tôi.
- Tôi xin bà k tôi là m t ng i ng tình v i bà và th ng c u nguy n cho t "Tân Ph
" v ng b n r c r ng làm bi u hi n cho ch em t n hóa.
- Tôi thay m t cho c toà so n mà t n bà. c mong ch em trong ba K u có lòng
ng ng nh bà v y h t, thì ch c h n ng chúng tôi m ó ch ng có chông gai
chi h t.
- Tôi c ng mong l m.
Ông Tr ng S Hùng nãy gi ng i nói chuy n v i ông bác v t Qui, bây gi ông m i xen
vô nói v i t i r ng: ”M y bà ng h n ông ó, xin m y ông hãy gi mình. Ph n tôi thì tôi
không lo, b i vì tôi ã m i v tôi lên ng trên tôi lâu r i”.
Cô Tân Phong áp r ng: ”Xin ông Tr ng s ng nh o ch em chúng tôi t i nghi p. Có
bao gi ch em chúng tôi nài ng trên n ông âu, ch em chúng ch xin n ông r ng
ng cho phép ch em chúng tôi ng ngang hàng mà thôi ch .“
Chí Thành s khách l y t t ng mà cãi nhau r i câu chuy n không vui, nên l t t b c
i m i cô Tân Phong dùng r u khai v . Cô Tân Phong ng d y nói r ng:
- Cám n ông. Vi c y tôi không dám. H tôi u ng m t chút r u thì m t ph ng lên,
i nh c u li n.
- Cô u ng m t ly nh r u Porto c mà.
- Cám n. tôi i m t vòng theo sân coi cây ch i.
- Tôi xin d t cô i.
- n ông coi mát m quá.
- Mát l m.
Cô Tân Phong ngó quanh qu t r i ngó lên nhà mà nói ti p:
- Nhà v n ngh mát mà ông c t coi thi t là p.

- Ch ng nh ng coi p mà thôi, mà d n trong c ng có th t l m. Ng t vì trong nhà
không có n bà, nên d u coi p ch c ng còn thi u cái nét vui v . Tôi xin m i cô
c th ng lên nhà mà coi ch i cho bi t.
- Xin ông i tr c.
- Tôi âu dám. Tôi ph i nh ng cho khách ch . Cô Tân Phong th y m y ông m y cô
c àm lu n v i nhau, thì cô c ng chúm chím c i r i i l i cái thang mà lên nhà.
Chí Thành d t cô i coi h t các phòng ch ng sót m t ch nào. Cô Tân Phong khen nhà
t ki u v t i tân, th y bàn gh cái nào cô c ng tr m tr khen khéo. Chí Thành c chí bèn
i cô i luôn ra coi su i.
Hai ng i d t nhau i d i m t giàn nho, hai bên tr ng d lý h ng b c mùi th m ngát.
Ra t i su i, cô Tân Phong th y cây c i r m r p, ng n c trên cao ch y xu ng ro re cô
ng ng m tr ng, ng m c nh r i cô nói: ”Ch n y p quá. N u ông xây m t cái h t m thì
ph i ch l m”.
Chí Thành c i mà áp: ”Tôi v n có ý ó ã lâu r i; nh ng mà ch a làm vì tôi bi t vui
ch i v i ai mà làm. Ch chi có ng i nào ch ng chê tôi quê d t, kh ng làm b n tr m n m
chung vui chia bu n v i tôi, thì ch ng là tôi xây h t m trong v n ng khi tr i nóng n c v
ch ng ra ây l i ch i cho mát m , mà tôi còn t o thêm nhi u cái c nh khác n a, u ng r u
th ng tr ng nh u trà h ng gió. Tôi s xu t ti n d n d p cách cho th c n h ng
mùi sung s ng trên tr n gian, d u t n hao bao nhiêu tôi không c n, mi n là b n tr m n m
a tôi kh i bu n là tôi vui l m v y.”
Chí Thành v a nói v a li c m t nghó cô Tân Phong. Tr ng r m t r ng soi m t cô sáng
loà. Cô m m c i mà áp:
- i n y thi u gì gái ham h ng mùi sung s ng th gian. N u ông mu n ki m b n
tr m n m hi p v i ông mà h ng thú b ng lai, thì ông hô lên m t ti ng, t nhiên
giành nhau ch y t i mà xin vô ch gì? Ông có ý ó sao mà ông không ch u b cáo
lên? Ông mu n tôi b cáo dùm trong báo "Tân Ph N " tôi b cáo giùm, tôi không n
ti n âu.
- Không, Không …Ch n m t ng i b n tr m n m có ph i nh mua v n mua t hay
sao mà rao trong nh t trình.
- Thì ông mu n ch n, ông ph i rao lên ng i ta m i bi t mà n cho ông ch n ch .
- Không c, ch n b n tr m n m c ng không ph i nh mua cau t i nên coi m t mà
ch n c.
- y ch ph i làm th nào?
- Ng i b n tr m n m c a tôi ph i là ng i cho có tài có s c, có c có h nh, mà c ng
là ng i tôi th ng yêu m i c ch .
- Cha ch , ông bu c nhi u kho n quá, khó cho tôi giúp ông c.
- c. Cô giúp c ng c, duy có m t mình cô giúp c mà thôi.
- Giúp th nào?
Chí Thành b c l i ng g n cô Tân Phong v a c i m n v a h i:
- Tôi nói nh v y cô không hi u hay sao?
- Không, tôi không hi u.
- Ng i b n tr m n m mà tôi mu n ch n ng chung h ng thú b ng lai v i tôi ó
chính là cô! M y tháng nay nhi u lúc tôi mu n nói thi t v i cô, mà tôi s quá, tôi s
cô chê tôi l n tu i, l i có m t i v r i, nên tôi không dám nói.
Cô Tân Phong ngó ngay Chí Thành, r i cô c i và xây l ng i vô. Chí Thành theo h i:
- Tôi nói v y, sao cô l i c i mà không tr l i?
- Tôi c i là c i ông ch n sai ch .
Chí Thành ng n ng r i h i n a:
- i sao mà tôi ch n sai ch ? Cô chê tôi hay sao?
- Không. Tôi có nói tôi chê ông âu. Tôi nói ông ch n sai ch ch .
- u cô không chê, thì cô c t ngh a cho tôi hi u coi t i sao mà tôi ch n sai ch .

- Ông nhè ông ch n ng i th tâm cô n, thì không sai sao c.
- Cô có th cô không ch u l y ch ng hay sao?
- Ch sao.
- Tr i t ôi! T i sao v y?
- i tôi ã t quy t hy sinh cái i c a tôi cho ch em Vi t Nam ch sao. y v y tôi ã
là t ng c a ph n xã h i, thì không th nào tôi làm v c a ai c h t.
Chí Thành ng ch n ng n, không nói m t ti ng chi c n a.
Cô Tân Phong th y d ng H o Nhiên i ra thì kêu mà nói: “Ngoài sau ây có m t ng n
su i, n c t t mà l i ch y m nh l m. Tôi m i khuyên ông Chí Thành xây m t cái h t m
tháng nóng n c mình lên ây t m nh ch i”. Cô nói r i d t H o Nhiên tr vô sân.
Chí Thành th dài r i cúi m t i theo sau.
Ch nhà coi b i ã t bàn xong và coi khách c ng ã dùng r u khai v r i, bèn m i
nh p ti c.
Cô Tân Phong ng i ngang v i ch nhà, cô n u ng t nhiên, nói c i vui v nh th ng.
Chí Thành c ng làm vui mà ãi khách, nh ng mà ông th t v ng nên vui là vui g ng, ch
không ph i là vui thi t.
n 10 gi mãn ti c. V ch ng ông tr ng s Hùng nói r ng hôm nay c k t b n v i cô
Tân Phong n s , thì v ch ng ông m ng l m nên m i cô tr v Sài Gòn ph i ghé nhà hàng
Bá L c dùng v i v ch ng ông m t ti c r u sâm banh. V ch ng ông c ng m i luôn h t các
ông các cô i d ti c r u y r i s gi i tán. Duy có v ch ng ông c h c Li ng cáo t , còn
bao nhiêu u nh n l i m i, nên lên xe mà i.
Chí Thành m i cô Tân Phong i xe c a ông. Cô ch u nên b c lên xe c a ông, l i kêu cô
Thanh L mà bi u i v i cô.
Xu ng t i Sài Gòn, ba xe là xe c a tr ng s Hùng, xe c a bác v t Qui và xe c a Chí
Thành n i uôi nhau mà u tr c nhà hàng Bá L c.
Bà tr ng s Hùng bây gi là ch ti c, nên bà ân c n m i khách vô nhà hàng, còn ông tr ng
thì kêu b i bi u d n hàng, s p gh , và em r u sâm banh.
Tuy ã khuya r i, nh ng mà khách u ng r u còn ng i c n m sáu bàn, còn khách
khiêu v c ng cb nc p ng ôm nhau mà nh y theo nh p n.
u sâm banh rót r i. V ch ng ông tr ng s bèn ng d y m i khách c ng ly mà u ng,
ch khách vui c i, ti ng lu n àm không d t.
Ông tr ng s ngó quanh qu t m t h i r i kêu bác v t Qui mà nói:
- Ê, b a nay là ngày r m, mà Ph t b toà sen, lén vô nhà hàng khiêu v ng i kia ch !
- Ph t nào âu?
- Ph t V nh Xuân kia, ch ph t nào.
- âu?
- Kia kìa, ng i cái bàn trong góc u ng ó; ng i v i c t M i và cô Julie Mai ó,
th y hôn. Cha ch , c p v i cô Julie Mai mà i ch i ó thì không d âu!
Ai n y u chong m t ngó cái bàn trong góc, thì thi t qu th y hai ông ng ng i u ng
u v i m t cô, y ph c không loè lo t, mà dung nhan r t xinh p, nh ng vì cô trang m
khéo nên không ai dám oán cô m y tu i cho c.
Cô Tân Phong c ng dòm coi nh chúng b n, nh ng mà ai n y u chúm chím c i, còn
cô thì bi n s c.
Bà tr ng s Hùng nói v i ch ng: “Thôi, ng có ng o ng i ta! Mình c ng v y, ch
không gi i gì âu. Mà ông c t V nh Xuân i ch i còn có c , ch mình i ch i mà không
có c thì cái t i c a mình còn l n b ng hai ng i ta n a”.
Ông tr ng s ngó cô Tân Phong v a c i v a h i:
- Cô th y hay ch a h ?
- Th a, ông mu n h i th y vi c chi?
- Cô có nghe bà nhà c a tôi m i nói ó hôn?
- Tôi nghe.

Ho bieu chanh tan phong nu si

Ho bieu chanh tan phong nu si

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (19)

Destacado

Destacado (14)

Similar a Ho bieu chanh tan phong nu si

Similar a Ho bieu chanh tan phong nu si (18)

Más de Kelsi Luist

Más de Kelsi Luist (9)

Ho bieu chanh tan phong nu si