Iltgel 2012 written by Uranchimeg.J, Erdenebolor.Kh

1. Төсөлт ажил хичээлийн
судалгаа хүүхдийн
хөгжил төлөвшилд
нөлөөлөх нь
Илтгэлийг бичсэн:
Завхан аймаг Тосонцэнгэл сумын Л. Цэндийн
нэрэмжит ЕБ-ын 1-р сургуулийн
МХУЗ-ын багш Ж. Уранчимэг
Англи хэлний багш Х. Эрдэнэболор

2. Агуулга
Оршил
Сэдвийг судлах болсон үндэслэл
Судалгааны зорилго
Судалгааны зорилт
Судалгааны обьект
Судалгааны судлах зүйл
Судалгааны практик ач холбогдол
Судалгааны арга
Онолын хэсэг
1. Суурь боловсролын түвшинд төсөлт хичээл зохион байгуулах
зорилго, онцлог,
2. ТА-г зохион байгуулах арга, хэлбэр
3. Төсөлт ажил хүүхдийн хөгжил төлөвшилд гарсан өөрчлөлтөнд
хийсэн судалгаа түүний үр дүн
Дүгнэлт
Цаашид дэвшүүлэх санал
Ном зүй
Хавсралт

3. Хураангуй
 Боловсролын шинэ стандартад “суралцаж сурах,
бүтээж сурах, бие даан амьдарч сурах, нийгэмшин
иргэншиж сурах, цогц чадамжуудыг төлөвшүүлэхийг
зорьж байгаа ч өнөөгийн дунд сургуулийн боловсрол
дан ганц мэдлэгт суурилсан амьдрал хэрэглээнээс
хол шинжлэх ухааны мэдлэг мэдээллийг дамжуулах
төдийгөөр явагдаж байгаа.
Манай сурагчид сэтгэлгээ мэдлэгээрээ аль ч орны
сурагчдаас дутдаггүй харин ч IQ-раа илүү боловч
эрүүл мэнд, ѐс зүй, сэтгэл зүйн боловсролын
хөгжлөөрөө доогуур байдаг. Иймээс шинэ орчин
ахуйд зохицон амьдрахад сурагчдаа бэлтгэхийн тулд
Төсөлт ажлын судалгааг үр дүнтэй явуулах нь бидний
тулгамдсан асуудалын нэг болоод байна.

4. Тулгуур үг
Төсөлт ажил
Сэдэв
Судалгаа
Туршилт
Ажиглалт тэмдэглэл
Тайлан үнэлгээ

5. Судалгааны ажлын үндэслэл
Монгол Улс XXI зуунд нийгмийн бүхий л салбарын
шинэчлэлийг эрчимтэй хийж байна, тэр дундаа
боловсролын салбарын шинэчлэл нэн тэргүүнд
тавигдаж байна.
Өнөөгийн дунд сургуулийн хичээлийн агуулга нь
академик боловсрол давамгайлсан, мэдлэг дамжуулах
хэлбэрийн хичээл голлон хүүхдэд их хэмжээний
мэдээллийг хурдан оновчтой аргаар дамжуулахад
багшийн ур чадвараас бүх зүйл шалтгаалж байна.
Суралцагч мэдлэгийг бүтээн мэдэхийг мэдэх аргыг
эзэмшүүлэх хэлбэрийн хичээл чухлаар тавигдаж байна.
Гэвч нөгөө л мэдлэг дамжуулах үйл явцаасаа салж
чадахгүй хүүхдийг амьдрах арга ухаанд сурган, бие хүн
болгон төлөвшүүлэх, сургах арга барил эзэмшүүлэх
зорилго хэрэгжихгүй байна.

6. Ертөнцөд нэг ижил хоѐр хүүхэд байхгүй. Хүн бүр
сурах чадвар нөөц бололцоо ялгавартайг хүлээн
зөвшөөрч хүүхэд төвтэй сургалт зохион байгуулах
шаардлага зайлшгүй урган гарч ирсэн.
Хүүхэд орчин тойронтойгоо харьцах явцдаа мэдлэг
олж авч бүтээх, алдаан дээрээ суралцан бусадтай
хамтран хөгжих сурах эрмэлзэлтэй болдог. Ийм
хичээлийн гол дүр хүүхэд байж хүүхдийн үйл
ажиллагаанаас бүх зүйл шалтгаална. Багш ердөө
хүүхдийн хөгжлийг дэмжигч, чиглүүлэгч болдог. Ийм
шийдэлд хүрч чадах амьдралд ойр мөртлөө хүний
хөгжилд бодитой чадвар олгох Төсөлт ажлын
судалгаагаар хүүхдийн хөгжил төлөвшилд гарч
байгаа өөрчлөлтийг судлахаар зорилоо.

7. Судалгааны ажлын зорилго
Төсөлт ажлын онцлог, арга зүйг судлан туршилтын ангиудад
хичээлийг зохион байгуулан хичээлийн судалгаа хийж сайжруулан
хүүхдийн хөгжил төлөвшилд гарч байгаа өөрчлөлтөнд судалгаа
хийн туршилт болон судалгааны үр дүнг тооцон ТА-г дунд
сургуульд зааснаар хүүхдэд гарч болох эерэг хандлагыг судлахад
оршино.
Судалгааны ажлын зорилт
1. ТА-н бэлтгэл судалгааг хийж туршилт хичээлийг заан ажиглалт
судалгаа хийн хэлэлцүүлгийн тэмдэглэл хөтлөн сайжруулж
хичээлээс хичээлийн хооронд хүүхдийн хөгжил төлөвшилд гарч
байгаа өөрчлөлтийг судлах
2. Анхны төлөв байдлын судалгаатай одоогийн хүрсэн төвшинг
харьцуулж хүүхдийн хөгжил төлөвшлийн өөрчлөлтийг тогтоох
үнэлэх боломжийг илрүүлэх
3. Судалгааны үр дүнг үндэслэн практикт хэрэглэх арга аргачлалыг
боловсруулах
4. Сурагчдын хөгжил төлөвшилд гарч болох эерэг өөрчлөлтийг
тодорхойлох

8. Судалгааны ажлын ач холбогдол
Судалгааг явуулснаар
Хүүхдийн хөгжил төлөвшилд эерэг өөрчлөлт гарснаар
бодит чадвартай бүтээлч сэтгэхүйтэй, хариуцлагаа
ухамсарладаг, иргэнийг төлөвшүүлэх, нийгмийн захиалгыг
биелүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулна.
Төсөлт ажлын судалгаанд эцэг эх, олон нийтийг татан
оролцуулснаар багш сурагч эцэг эхийн хамтын ажиллагаа
сайжирч суралцагчын өөрийгөө нээх хөгжүүлэх хүсэл
тэмүүлэл нь төлөвшилд нь эерэгээр нөлөөлснөөр бүтээлч
тэмүүлэлтэй өөртөө итгэлтэй сурагчийг төлөвшүүлнэ.
Сурагчид суралцаж судалж сурснаар бүх хичээлдээ жигд
сайн суралцах хандлага дээшилнэ.
Суралцагч өөрийн хөгжил төлөвшилд дүгнэлт хийж
эргэцүүлэн бодсноор хичээлдээ хариуцлагатай хандаж,
бие даан асуудлыг шийдвэрлэх улмаар санаа бодлоо
чөлөөтэй илэрхийлэх чадвартай болно.

9. Судалгааны хамрах хүрээ
Судалгаанд Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын
ЕБС-н 1-р сургуулийн 9В ангийн 28 сурагч, мөн
сургуулийн 40 багшаас асуулгын аргаар судалгаа
боловсруулан үр дүнг тооцсон.
Судалгааны ерөнхий дүгнэлт
Төсөлт ажлыг анги удирдсан багш нар өөрийн
даасан ангидаа орохгүй байгаад сэтгэл ханамжгүй
өөрчлөх хүсэлтэй байгаа нь харагдсан.
Иймээс анги удирдсан багш нараар ТА-г оруулбал
сурагчдынхаа хөгжил төлөвшилд бодитой ахиц
гаргана хэмээн дүгнэж байна.

10. ТА зохион байгуулах арга аргачлал
- Сэдэв сонголт
ТА-ыг зохион байгуулахад хамгийн чухал нь
сэдэв сонголт. Сэдэв нь тухайн нэг цагийн ТА-аар
шийдэгдчих биш анги ахих тусам агуулгыг нь
гүнзгийрүүлэн судлах боломжтой байх нь зүйтэй.
ТА-ын сэдвийг
1. Нийгэм хүмүүсийн амьдрал, байгаль орчин
эрүүл мэнд
2. Хүүхдийн сонирхол эрэлт хэрэгцээнд
тулгуурласан сэдэв
3. Орон нутаг сургуулийн онцлогт тохирсон сэдэв
гэж ерөнхийд нь 3 хэсэг багцалж болно.
Өөрсдийнх нь амьдралд ойр сэдвээс нь өөр огт
мэдэхгүй сэдэв сонгуулан судлахад хүүхдүүд
илүү сонирхолтой байдаг.

11. Тухайн сэдвийн хүрээн дотроо сэдвийн тор үүсгэж
байгаа эсэхэд багш хяналт тавьж чиглүүлж өгнө.
Сэдэв нь дэд сэдвүүдэд, дэд сэдвүүд нь цааш судлах
асуудлууд болж задрахыг сэдвийн тор гэж хэлнэ.
Дэд сэдвүүдийг судлахаар сонирхсон хүүхдүүд нэг баг
болно. Шинээр бүрдсэн багууд тус бүртээ өөрсдийн
сонгосон сэдвүүдийн хүрээнд юу судалж мэдэхийг
хүсэж байгаагаа дахин жижиг сэдвүүд болгон задална.
Мэдэхгүй зүйлээ мэдэх зорилгоор сонгож байгаа нь
хүүхдийн танин мэдэхүйн эрэлт хэрэгцээ нэмэгдсэнийг
харуулж байна.
Дунд ангид төсөлт ажлыг дараах хэлбэрээр явуулж
болно
 Мэтгэлцээн хэлбэртэй төсөлт ажил
 Интеграц агуулгатай төсөлт ажил
 Асуудал судлаад тайлагнах төсөлт ажил
 Ажлын байранд судалгаа хийх төсөлт ажил
 Нийгэм, хүмүүсийн амьдралтай танилцах төсөлт ажил

12. ТА-н судалгаа
ТА-ын судалгааг танхимд болон танхимаас
гадуур зохион байгуулах ба багш, эцэг эх,
сургуулийн удирдах ажилтан, төрийн ба төрийн бус
байгууллагатай хамтран явуулна.
ТА-н хугацааг 7 хоногоос нэг сар хүртэл хугацаагаар
төлөвлөвөл зохимжтой.
Гэхдээ:
- Тухайн ангийн хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
- Сонгосон сэдвийн агуулгын хүрээ
- Хүний нөөцийн байдал
- Судалгаа явуулах орчны нөхцөл зэргээс хамаарч
хугацаагаа төлөвлөнө.

13. Сонгосон сэдвээр судалгаа хийхдээ баримт цуглуулах арга
(асуулга, ажиглалт, зураглал, ярилцлага) хэрэглэнэ.
Ингэхдээ багийн бүх гишүүд биечлэн оролцохыг гол болгоно.
Үүний тулд ажил үүргийн хуваарь гаргаж хугацаагаа нарийн
төлөвлөж явуулна.
Хамгийн гол нь судалгаа ажиглалт туршилтынхаа явцыг
урьдчилан нарийн төлөвлөнө. Төлөвлөхдөө багаараа
ярилцаад үзэж харах асуух ярилцах гэх мэт зүйлээ нарийн
төлөвлөж гүйцэтгэлдээ тухай бүрд нь байнга тэмдэглэл
хөтөлж явна.
Хичээлээр олж авсан мэдлэг чадвараа хэрхэн ашиглах
талаар багшийнхаа зөвлөгөөг тусгана.
Сонгосон сэдвээрээ материал цуглуулахдаа(хүмүүсээс
ярилцлага авах, ном гарын авлага унших, интрнэтээс
мэдээлэл цуглуулах, баримтыг фото болон видео хальсанд
буулгах) багш эцэг эхээсээ туслалцаа авч болно.

14. Хүүхдүүд дотоод нөөцөө илрүүлэх, өөрт
хуримтлуулсан мэдлэг чадвар, туршлагаа бүрэн
дүүрэн ашиглаж судалгаа явуулах, асуудлыг
шийдвэрлэх гарцаа өөрөө эрэлхийлэх хэрэгтэй.
ТА-н судалгаа хийж тайлан тавихад багш, эцэг эх,
сургуулийн удирдлага, орон нутгийн төрийн ба
төрийн бус байгууллагын хүмүүсийн оролцоо чухал
байдаг. Тиймээс ТА-ын талаарх ойлголтыг тэдэнд
хүргэх ажлыг ямар нэг байдлаар зохион байгуулах
нь чухал.

15. Явцын тайлан
Сонгосон сэдвийн дагуу хийсэн судалгаа шинжилгээний
ажлыг бусдад дамжуулж багаар болон ганцаарчилж
ажиллана. Сурагчид сонгож авсан зүйлээ аль болох олон
талаас нь хэлэлцэх шаардлагагтай. Сурагчид хэсгээр
ажиллаж байгаа нь тэднийг хоорондоо санаа бодлоо
соиолцон сэдвийн гол санааг гарган асуудлыг дэвшүүлэн
тавьж шийдвэрлэхэд оршино. Хамгийн гол нь хоорондоо
харилцан зөвлөлдөж ямар нэг шинэ зүйлийг олж авах нь
чухал.
Судалгааны явцад янз бүрийн хүмүүстэй уулзаж
сэдвээрээ ярилцлага авах цуглуулсан мэдээлэлээ цэгцлэн
энэ хугацаанд юуг хаанаас яаж судалж мэдсэнээ бусад
багууддаа танилцуулах
Олсон мэдээлэлээсээ хэрэгтэй зүйлээ сонгон авч сурч
мэдсэн зүйлээ амьдралд хэрэгжүүлэх
Цаашид ямар ажил хийхээ ярилцах зэргээр явцын
тайлангаа тавьдаг.

16. Төсөлт ажлын тайлан хамгаалах олон хэлбэр байдаг
байна. Үүнд:
 1) Үзэсгэлэн, ханын сонин гаргах (Галерейн арга)
 2) Фото тайлан, видео бичлэг
 3) Жүжигчилсэн тоглолт (Дүрд тоглох арга), үзүүлбэр,
туршилт
 4) Зохион бичлэг, ном бүтээх
 5) Бүдүүвч хүснэгт, зураглал гаргах
Багш, явцын буюу завсрын тайлангаар тухайн
сурагч анхны төлөв байдлаасаа хэрхэн
өөрчлөглөгдөж байгааг, өөрөөр хэлбэл тухайн
сурагчийн ахицыг онцгой анзаарч явах учиртай. ТА-ын
тайлангаар сурагчид шинээр юу мэдэж авав, санаа
бодлоо бусдад илэрхийлэх болон бусадтай хамтран
ажиллах чадварт хэр суралцав, сурах судлах арга
барилд хэр суралцав, сурагчдад нийгэмшин амьдрах
чадвар хэр төлөвшив гэдгийг харах боломжтой.

17. Эцсийн тайлан
Завсрын тайлангуудаа нэгтгэн цэгцэлж танилцуулах,
тайлагнах
Төлөвлөсөн ажлуудаа ямар хэмжээнд хийгдснийг ярих
Ямар бэрхшээл тулгарч байсныг түүнийг хэрхэн давж
гарснаа ярилцах
Төрсөн сэтгэгдлээ бичих (юу сурав, юу мэдэв, чамд
ямар хэрэг болов)
Эцсийн тайланг хамгаалахад багийн бүх гишүүд
анхааралтай сонсноор бие биенийхээ хийсэн ажлаар
бахархах, тэдний сонирхлыг дээшлүүлж, бүтээлч үйл
ажиллагаанд татан оролцуулахад чухал ач
холбогдолтой.

18. Үнэлгээ
Үнэлгээ нь өөрийн ба хөндлөнгийн үнэлгээ гэсэн 2
үнэлгээ байж болно.
Өөрийн үнэлгээг сурагчдаар хийлгэх нь жинхэнэ хүсэл
сонирхолд нийцсэн ажил болсон эсэхийг олж харах,
тухайн хүүхдийн ахицыг тогтооход чухал ач
холбогдолтой.
Өөрийн үнэлгээг хийхдээ
1. ТА юугаараа бусад хичээлээс илүү вэ?
2. Чиний хөгжил төлөвшилд яаж нөлөөлөв?
Энэ нь тухайн хүүхдийг бусадтай харьцуулсан биш
өөрөө хэрхэн өөрчлөгдсөн ахицаар нь үнэлсэн
үнэлгээ болно. (сурагчдын өөрсдийн үнэлгээнээс
хүүхдийн хөгжил төлөвшилд гарсан ахиц өөрчлөлтийг
тодорхой харж болно.)

19. Туршиж хэрэгжүүлсэн байдал
Бид 8 В ангид Төсөлт ажлын судалгааг явуулснаар
сурагчдын сурах арга барилыг шинэчлэн төлөвшил хүмүүжилд
нөлөөлөх зорилгоор хичээлийн судалгааг хийж туршлаа.
ТА-г ээлжит хичээлээс дутахааргүй сайн бэлтгэж явуулбал
хүүхдийн хөгжилд онцгой сайн нөлөөлж хичээлийн идэвх оролцоо
сайжирч байгаа нь ажиглагдсан.
Сурагчид өөрсдөө сэдвээ чөлөөтэй сонгож сонгосон сэдвээрээ
судалгаа туршилт явуулан үр дүнг тооцон тайлагнаснаараа
бүтээлч сэтгэхүй нь хөгжиж хөгжил төлөвшилд нь мэдэгдэхүйц
ахиц гарсан.
Сул оролцоотой хүүхдүүдийн идэвх сайжирч өөрийгөө илэрхийлэх
чадвартай болсон.
Ахуйн жижиг сэдвээс илүү нийгэм хүмүүсийн амьдралд
хэрэгцээтэй бусдын төлөө бодитой хийж бүтээх, амьдралд
хэрэглэгдэх сэдэв сонгох нь давамгайлсан.
Эцэг эх багш олон нийт байгуулага, хүмүүсийн туслалцаатайгаар
судалгааг олон хэлбэрээр явуулж явцын болон эцсийн тайлангаа
сонирхолтой хэлбэрээр хийх болсон.
Багийн бүх гишүүд өөрсдийн судалж мэдсэн зүйлээ бусдад хүргэх
гэж мэрийн бусдын амжилтанд талархан тулгамдсан асуудлаа
шийдэж багаар хамтарч ажиллаж сурсан.

20. Туршилтын үр дүн
Судалгаа 1 Дараахь асуултуудад хариулахдаа өөрийн санаа
бодлыг илүү илэрхийлэх хариултыг сонгосныг анхны төлөв
байдлийг тогтоох судалгаагаар хариулж байсантай
№ харьцуулахад дараах Огт харуулж байна.
дүн Санал Сайн Санал Санал
Асуултууд санал
нийлэхг
нийлэхгү мэдэхгү нийлж
й й байна байна
маш их
нийлж
үй байна
1 Багш биднийг асуулт 5 1 15 4 1 6 4 11 3 6
асуухыг дэмждэг
2 Намайг асуулт асуухад 6 1 15 2 5 4 4 14 3 6
багш анхааралтай сонсдог
3 Миний асуултанд багш 7 1 10 3 4 1 6 16 1 8
хариулт өгдөг.
4 Багш хичээл дээр миний 6 3 9 4 7 2 4 10 2 11
хажууд ирж хийж байгааг
хардаг
5 Бид хичээл хийж туршилт 6 0 7 5 6 8 4 10 5 5
хийж багаар ажиллаж
мэдээлэл хийдэг

21. 6 Ойлгоогүй зүйлээ 9 1 8 2 8 6 1 9 2 10
ангийнхнаасаа
асуудаг
7 Би багштайгаа 0 2 9 1 6 2 5 7 8 16
ярилцах дуртай
8 Хичээл дээр 7 0 10 3 5 2 4 14 1 9
гаргасан
алдааныхаа
шалтгааныг олохыг
хичээдэг
9 Үзсэн сэдвийнхээ 7 0 11 8 2 8 2 10 6 2
талаар яагаад гэж
асуух тохиолдол
олон гардаг
1
0
Би бусдын 6 1 9 1 5 3 5 11 3 11
хэлснийг
анхааралтай
сонсдог
1
1
Бусдын саналыг 10 1 11 1 4 6 2 11 1 8
сонссоны дараа
тэр талаар өөрийн
саналыг хэлдэг

22. 12 Манай ангийн бүх
хүүхдэд асуултанд 4 1 10 4 5 7 5 8 4 7
хариулах боломж ижил
байдаг
13 аа
Буруу хариулт өгч
байгаа хүүхэд сул 1 5 4 12 5 6 11 4 7 2
сурдаг гэж би боддог
14 Зөв хариулт өгч
чадахгүй хүүхдээс 2 6 1 12 5 3 11 2 9 1
асуухгүй байх нь дээр
гэж би үздэг
15 Сургууль дээр сурч
мэдсэн зүйл миний 4 2 2 3 12 5 6 5 7 12
өдөр тутмын амьдралд
хэрэгтэй байдаг
Анхны төлөв байдал Одоогийн төлөв байдал

23. Судалгаа 2
1. Төсөлт ажил юугаараа бусад хичээлээс илүү вэ?
 Баг болж ажилладаг
 Сэдвээ өөрсдөө сонгож өөрсдөө мэдээллээ олж
боловсруулдаг
 Бие даан ажиллах чадвар хөгждөг
 Бие биенээ хүндэлдэг, бусдыг сонсдог
 Бусад хичээлийг бодвол амьдралд ойрхон
 Чөлөөтэй ярьж чаддаг
 Хүүхдийг зөв төлөвшүүлдэг, илэн далангүй, нээлттэй
болгодог
 Өөрийнхөө болон эргэн тойрныхоо зүйлийг судалдаг
 Бидний өмнө тулгамдсан асуудлыг, мөн сонирхсон
зүйлээ судалдаг
 Ярьж чаддаггүй хүүхдүүдийг нээж чаддаг

24. 2. Чиний хөгжил төлөвшилд яаж нөлөөлсөн бэ?
 Бусадтай зөв харилцаж сурсан
 Ярьж сурсан, өөртөө итгэлтэй болсон
 Баг болон ажиллаж нийтэч хамтач болсон.
 Бусдыг сонсож хэрэгтэй зүйлийг нь тусгаж авдаг болсон
 Бие даан суралцаж судалж, судалсан зүйл дээрээ дүгнэлт
гаргаж өөрийн үзэл бодлоо хамгаалан мэтгэлцэж сурсан.
 Илэн далангүй, юмыг их бодож хийх болсон
 Өөрийгөө илэрхийлж сурсан
 Мэдээллийг олон сувгаар хайж сурч байгаа
 Энэ хичээлээс өөрийн гэсэн зорилготой болж , ирээдүйн
мэргэжлээ сонгосон
 Өөртөө итгэлтэй нэгийг ухаарч бодох болсон
 Бусдад өөрийгөө таниулж чаддаг болсон
 Олон хүнтэй ярилцахад ярианы чадвар сайжирсан.
 Бусад хичээлд хандах хандлага минь өөрчлөгдсөн.

25. Судалгаа 3
Судалгаанд нийт 40 багш оролцсон.
1. Та ТА-н судалгаат хичээлд хэдэн удаа оролцсон бэ?
13%
25% 3-4 удаа оролцсон
62%
2-3 удаа оролцсон
1-2 удаа оролцсон

26. 2. Анхан ба одоогийн төвшинд хүүхдэд гарсан
өөрчлөлт юу байсан бэ? Тодорхой бичнэ үү!
Анхны төлөв байдлаар: Одоогийн төвшинд
 Багаар ажиллах Багаар ажилаж сурч байгаа
чадвар сул Багийн бүх гишүүд жигд
 Судалгаа хийх тал оролцоотой болсон
дээр дутагдалтай Мэдлэгийг өөрсдөө бүтээж
 Хүүхдийн оролцоо хэрэглээ болгож байгаа
жигд биш Бүтээлч, судлаач болсон.
 Илтгэх чадвар сул Суралцаж сурах хандлага
төлөвшсөн.
Бие даан болон хамтран
ажиллах чадварт суралцаж
байгаа
Мэдээлэлээ
боловсруулах, илтгэх
чадварт сайн болсон

27. Туршилтын ерөнхий үр дүн
 Сурагчдын хөгжил төлөвшилд бүтээлч, хамтач
чанар төлөвшиж, мэдэхгүй зүйлээ мэдэх аргад
суралцах гэсэн эрмэлзэлтэй болсон.
 Сурагчид өөртөө итгэлтэй болсноор чөлөөтэй
нээлттэй сэтгэж өөрийгөө илэрхийлэх болон илтгэх
чадвар нь сайжирсан.
 Багш сурагч эцэг эхийн харилцаа хамтын
ажиллагаа өөрчлөгдсөн.
 Хичээлийн судалгааг амжилттай явуулснаар
туршилтын ангийн сурагчдын сурлагын чанар жилийн
эцсийн үнэлгээгээр ахиж байгаа нь ажиглагдсан.
 Хүүхэд өөрийгээ эрж хайх нээх өөрийнхөө тухай бодох
ирээдүйн амьдралдаа зөв алхам хийх чиглэл
зорилготой болсон.

28. Дүгнэлт
Хүүхэд өөрөө мэдээлэл боловруулсан цагт хөгждөг юм
байна. Асуултуудын бэлэн хариулт шийдвэрлэлтийг шууд хэлж
өгснөөс сурагчдаар өөрсдөөр нь бодуулж гаргаж ирэхэд багшийн
үүрэг зөвхөн зөвлөгч, туслагчаар ажилласнаар илэрнэ.
Хүүхэд бүрийн сурах чадвар, нөөц ялгавартайг хүлээн зөвшөөрч
хүүхэд төвтэй сургалт зохион явуулах нь тэдний хүмүүжил
төлөвшилд сайнаар нөлөөлж байгааг Төсөлт ажлын судалгаа
харуулж байна. ТА-д хүүхэд хүүхэдтэйгээ ярьж бусдаас санаа авч
өөрийгөө хөгжүүлэх хөгжлийн гарцаа олж хардаг. ТА-д хамрагдсан
сурагчид бусад хичээлд хандах хандлага сайжирсан.
Амьдралын бодит асуудлаас сэдэвлэн доторх юмсыг судлан
өөрөө хөгжиж хамт олны дунд төлөвшдэг хүүхэд төвтэй хичээл
болж чадсан. Насан туршдаа суралцах, шүүмжлэлт сэтгэлгээтэй
амьдралын бодит асуудлаас сэдэвлэн доторх юмсыг судлан
өөрөө хөгжих эрмэлзэлтэй сурагчдыг төлөвшүүлэхэд ТА таашаал
авсан сонирхолтой хичээл болсон.
"Хүүхдүүд өөрсдийн сонирхсон зүйлийг хэний ч
албадлагагүйгээр маш сайн хийж чаддаг юм байна”

29. Дэвшүүлэх санал
 Анги удирдсан багш нар ТА явуулах баг болон
хамтран ажиллах (Яагаад гэвэл ТА-аар ангийн
хүүхдийн хөгжил төлөвшлийн талаар иж бүрэн
судалгаа хийгдэж, тэднийг амьдралд бэлтгэн
чиглүүлж өгдөг учраас)
 Эцэг эх, олон нийтийн байгууллагынхны дунд ТА-н
судалгааны талаарх сургалт явуулах нь үр дүнтэй
болох юм гэсэн дүгнэлтэнд хүрч байна.
 Хичээлийн судалгаагаар хүүхдийн хөгжил
төлөвшилд дорвитой өөрчлөлт гаргах үр дүнтэй
шинэлэг содон шийдэлтэй олон хувилбартай
хөтөлбөрийг боловсруулах оновчтой арга
хувилбарыг хайж туршин хэрэгжүүлэх нь багш
бидний тулгамдсан асуудлын нэг болоод байна.

30. Ном зүй
1. “Төсөлт ажлын арга зүй Зөвлөмж 1,2,3” УБ, 2009
2. “Багшлахуйн хөгжил. Төсөлт ажлын модуль” УБ 2011
3. “Үндсэн сургалтын модуль”
4. www.google.mn О. Пүрэв “Суралцагчийн хөгжил
төлөвшил”
5. “Хичээлд мониторинг хийх” ЖАЙКА 2009
6. Боловсрол судлал сэтгүүл 2006-2011 он
7. Д. Эрдэнэчулуун “Хүүхдийг судлах арга зүй” УБ 2010
8. Байгалмаа. Ч “Багш нарын хөгжлийнхөө хэрэгцээг
тодорхойлсон судалгаанд хийсэн анализ” Лавай
сэтгүүл УБ, 2004
9. Ц. Наранцэцэг “Төсөлт ажил цуврал 1” УБ, 2008
10. Жантэн Каяа “Багшид өгөх зөвлөгөө” 2011

31. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА.