Fysieke ruimte zoeken en vinden bij het Waterschap, door Peter Willems, Waterschap Rivierenland

1. 11 juni 2014,
Hennie Roorda/Rafaël Lazaroms Peter Willems
Unie van Waterschappen Waterschap Rivierenland
1
Waterschappen en Energieakkoord
Energiekansen in het Waterbeheer

2. Waar staan de waterschappen voor?
• Waterveiligheid (veilig wonen en werken achter de dijken)
• Watersysteem (droge voeten, voldoende water)
• Afvalwaterzuivering (huishoudens en bedrijven)
• Begroting € 2,9 miljard (+ 1,3 miljard investeringen)
• Waarvan helft inkoop en uitbesteding bedrijfsleven: € 2 miljard
11 juni 2014 2

3. Klimaatproblematiek grote uitdaging waterbeheer
• Waterschappen ondervinden de gevolgen van de
klimaatverandering in het dagelijks werk:
- zeespiegelstijging
- meer waterafvoer grote rivieren
- toename intensiteit neerslag
- lagere periodes van extreme droogtes
Adaptie:
• Wij doen de nodige aanpassingen: dijkversterkingen, robuuste
watersystemen, waterberging, klimaatactieve stad
Mitigatie:
• Minder broeikassen en meer duurzame energie. Voorbeeld
geven.
mei 5, 2014 3

4. Wat draagt de waterschapsector bij?
mei 5, 2014 4
• Energieverbruik waterschappen ongeveer 10 PJ
(gelijk aan 250.000 huishoudens)
• 85% afvalwaterzuivering en 10% poldergemalen
• Zuiveren van afvalwater kost dus veel energie.
• MAAR AFVALWATER OOK GROTE BRON VAN ENERGIE

5. Rioolwaterzuivering wordt Energiefabriek
mei 5, 2014 8
• Waardoor:
Waterschappen uit afvalwater steeds meer energie halen,
in de vorm van biogas
• productie duurzame energie nu al 2,3 PJ bedraagt
(bijna 25 % van eigen behoefte): 100 miljoen kuub
• De Energienota van € 90 miljoen, fors naar beneden
bijgesteld kan worden, met lagere waterschapslasten als
gevolg!

6. En …. Grondstoffenfabriek (fosfaat, cellulose,
CO2)
2
13 juni 2014
6

7. Energiefabrieken in de steigers: 12 in 2015

8. Ambities van de waterschappen in SER akkoord
• 40% duurzame waterschapsenergie in
2020: (4 PJ)
- Biogas en elektriciteit uit RWZI's
- Restwarmte uit effluent en riolering
- Windenergie (zuiveringen en bij dijken)
- Zonne-energie (burgercoöperaties)
- Waterkracht (gemalen, kanalen)
• naast energieproductie ook terugwinnen
van grondstoffen, zoals fosfaat, cellulose,
alginaat, polymeren, etc.
• Samen met gemeenten, bedrijfsleven en
burgers
• Duurzaamheid en kostenefficiency gaan
goed samen!
mei 5, 2014 5

9. Aandachtspunten en kansen
• Wet- en regelgeving vaak niet toegespitst op productie van lokale
duurzame energie (aanbesteding, energiewetgeving, wettelijke taak).
• SDE is nog onvoldoende gericht op biogas:
(potentie van 100 naar 200 miljoen kuub)
• Mooiste kansen zitten in de lokale samenwerking met gemeenten en
bedrijfsleven: Zie Kansenkaart afvalwaterketen
• Voorbeeld: RWZI Den Bosch van Waterschap Aa en Maas
- biogasproductie 5 miljoen kuub; opwerking tot groen gas
- 3 miljoen kuub gemeente naar Den Bosch vuilniswagens
- 2 miljoen kuub naar Heineken
- restwarmte verbranding snoeihout naar RWZI waterschap
- structurele kostenbesparing mogelijk 1 miljoen per jaar!
7

10. Waterschap als partner in duurzame energie
• Waterschappen zitten volop in een duurzame transitie
• Kansen voor duurzame energiewinning: veel biomassa en
grondareaal
• Duurzaamheid is niet duur!
• De mooiste kansen kunnen we alleen samen oppakken met
gemeenten, bedrijfsleven en burgers.
mei 5, 2014 13

11. Concrete Acties Energieakkoord 2014
• Kansenkaart Afvalwaterketen
• Congres Afvalwaterketen november 2014
• Onderzoek veiligheidaspecten windmolens bij dijken (STOWA)
• Handreiking Wind en Zon
• Rapportage Zonnepanelen voor burgers op waterschapsterrein
• Juridische handreiking levering van energie en grondstoffen
• Intervisie 3 projecten plaatsing windmolens en zonnepanelen
• Mogelijke aansluiting poldergemalen bij MJA (2015)
• Digitale kaart duurzame energie (website)
• Project Mobiliteit (stimuleringsprogramma Lean and Green)
• Aanbevelingen rekenmethodiek duurzame investeringen
mei 5, 2014 12

12. Voor meer informatie
• www.energiefabriek.com
• www.grondstoffenfabriek.com
• www.samenwerkenaanwater.nl/
• Routekaart en Kansenkaart afvalwaterketen: www.uvw.nl
• www.klimaatactieprogramma.nl
14