Presentatie

1. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Johan de Veer
REGISTERPSYCHOLOOG NIP
Adviseur management & organisatie
Belastingdienst
Centrum voor kennis en communicatie
Organisatieadviseur
Onderzoeker
Ontwikkelaar
Optimist
B/CKC Advies - Johan de Veer –
2010
So You Think
GEDRAG
INVLOED
You Can Change
EFFECT
COMPLIANCE
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 1

2. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
1 Model
Niets nieuws ! 1 Inzicht
Toch anders ! 1 Mantra
Werkt beter ! 3 Startpunten
5 Breindomeinen
6 Principes
VOORBEELD EMOTIONEEL
SITUATIONEEL
Veranderd? ONBEWUST
IRRATIONEEL
Beinvloed? ASOCIAAL
ABNORMAAL
BIOLOGISCH
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 2

3. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
GEDRAG
complex WILLEN
VOORSPELBAAR
KUNNEN
BEINVLOEDBAAR
MOTIVATIE CAPACITEIT
WILLEN KUNNEN
Persoonlijke Persoonlijke
Motivatie Capaciteit
Waarom wil iemand meedoen? Wat weet en kan iemand?
INFLUENCER Sociale Sociale
Motivatie Capaciteit
The Power to Change Anything Wie moedigen gewenst gedrag
Wie faciliteren het gewenst
gedrag?
aan?
Materiële Materiële
motivatie capaciteit
Hoe moedigt de situatie (beloning, Welke materiële zaken faciliteren
straf, ……) gewenst gedrag aan? gewenst gedrag?
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 3

4. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
WILLEN X KUNNEN
INDIVIDU - GROEP - SITUATIE
DOEN
MOTIVEERT
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 4

5. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Escalator Failure +
DOEN
DOEN > DENKEN
DOEN > MOTIVATIE
DOEN > RESULTAAT
DOEN
ALS OF
‘As If’ Principle of Life ­ William James 1842 ­ 1910
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 5

6. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
HAND: Smooth - Sharp
GEVOEL: Smooth: Extravert
Open
Warm
Goedaardig
Stabiel
EMOTIE DOEN
DOEN EMOTIE
Sabine Koch; 2011; Heidelberg University
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 6

7. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Doen: Potlood
Lachspier
Lachen
Hormoon: Endorphine
Emotie: Blij
EMOTIE DOEN
DOEN EMOTIE
James Laird; 1974
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 7

8. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 8

9. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
ACT AS IF DOE ALSOF DOEN MOTIVEERT
BELONEN
STRAFFEN
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 9

10. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
ABC Gedragsmanagement
• Antecedent
Wat voorafgaat aan het gedrag
• Behavior (Gedrag)
Het concrete gedrag
• Consequentie
Wat het gedrag oplevert
ABC Gedragsmanagement 4 Soorten Consequenties:
• Antecedent • Positieve Reinforcement van gedrag (R+)
Wat voorafgaat aan het gedrag + •
‘Krijgen wat je wilt’
Negatieve Reinforcement van gedrag (R-)
• Behavior (Gedrag) GEDRAG
‘Vermijden wat je niet wilt’
Het concrete gedrag
• Straffen van gedrag (S)
• Consequentie
Wat het gedrag oplevert - •
‘Krijgen wat je niet wilt’
Extinctie uitdoven van gedrag
‘Niets krijgen’
(E)
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 10

11. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
HERHAALD
GEDRAG
=
BELOOND
GEDRAG
HERHAALD GEDRAG
= BELOOND GEDRAG
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 11

12. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
RATIO EMOTIE
Richting Liefde
Visie Angst
Logica Hoop
Kennis Frustratie
Planning . Gevoel
Keuzes
SITUATIE
Veranderen is een proces V. V. V. V.
•Vooruitgang zien
•Versterken
•Volhouden
•Vertrouwen
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 12

13. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Maak de voor de meeste
mensen verstandigste
SITUATIE STUURT GEDRAG keuze het makkelijkst
Leg in de kantine ‘n gezond
yoghurtje vooraan, en patat en
kroketten beetje weggemoffeld
NUDGE
Situatie stuurt gedrag.
Maak het makkelijk!
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 13

14. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 14

15. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
SITUATIE STUURT GEDRAG
BREIN@WORK
(Samen) Werken
met het brein in mind
“Your capacity to change yourself, change
others, and even change the world, may boil
down to how well you know your brain, and
your capacity to consciously intervene in
otherwise automatic processes.”
David Rock
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 15

16. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 16

17. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
AVOIDANCE APPROACH
ONTWIJKEN VERBINDEN
Adrenaline Dopamine
Status
Zekerheid DREIGING BELONING
PIJN
Autonomie
Verbondenheid FIJN PIJN FIJN
Billijkheid
STATUS
STRESS
ZEKERHEID
AUTONOMIE
VERBONDENHEID
BILLIJKHEID
+
DENKEN
OVERLEVEN CREËREN..
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 17

18. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
SCARF STATUS STATUS
5 domeinen sturen het sociale brein
Status Status
Zekerheid Certainty Uit waardering,
Autonomie Autonomy geef erkenning
Verbondenheid Relatedness
Billijkheid Fairness Zorg voor Stimuleer
haalbare leren &
resultaten groeien
GedragsLab ©2011 Johan de Veer
B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling
ZEKERHEID CERTAINTY AUTONOMIE AUTONOMY
Geef ruimte Geef snel
voor bespreking duidelijkheid
Maak een plan.
Onderscheid Laat los
stappen
Geef ruimte in
Stel heldere doelen Geef keuzemogelijkheid uitvoering
GedragsLab ©2011 Johan de Veer GedragsLab ©2011 Johan de Veer
B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 18

19. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
VERBONDENHEID RELATEDNESS BILLIJKHEID FAIRNESS
Zelfde regels
gelden voor
Maak
iedereen
afspraken
samen
Faciliteer Geef de tijd
verbondenheid om elkaar te
leren kennen
Zorg voor veiligheid Laat mensen mee doen
Verdeel kansen en
mogelijkheden eerlijk
GedragsLab ©2011 Johan de Veer GedragsLab ©2011 Johan de Veer
B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling
Gebruik SCARF
http://blog.davidrock.net/
www.your­brain­at­work.com
WERK MET VERSTAND
http://www.neuroleadership.org/
GedragsLab ©2011 Johan de Veer
B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 19

20. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
S. C. A. R. F.
Wederkerigheid
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 20

21. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Schaarste Consequentheid
Autoriteit
Sociale Norm
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 21

22. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
Sociale Norm
Sympathie
Ik doe graag iets voor
mensen die aardig zijn
Sociale norm
Ik doe wat veel CIALDINI
of op mij lijken anderen doen
Schaarste
Ik wil wat Autoriteit
zeldzaam is
INVLOED Autoriteit
overtuigt me
Wederkerigheid Consequentheid
Ik doe terug wat jij
Als ik A zeg, moet
voor mij doet
ik ook B zeggen
Robert Cialdini; Influence
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 22

23. Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012
• INFLUENCER
CHANGE ?
Willen & Kunnen X Persoon & Groep & Situatie
• DOEN Motiveert
Yes You Can !
• Ratio + Emotie + Situatie
• Herhaald gedrag = Beloond gedrag
• brein@werk: S.C.A.R.F.
Status, Duidelijkheid, Autonomie, Verbondenheid, Billijkheid
• Invloed
Sympathiek, Wederkerig, Schaars, Consequent, Autoriteit, Sociale Norm
DANK
SUCCES!
So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 23