2. Głowa Paostwa
Michael Daniel Higgins (irl. Mícheál D. Ó hUiginn) (ur. 18 kwietnia 1941 w
Limerick) – irlandzki polityk, senator w latach 1973-1977 oraz 1983-
1987, deputowany do Dáil Éireann z ramienia Partii Pracy w latach 1981-
1982 oraz 1987-2011. Minister sztuki, kultury i Gaeltachtu od 1993 do
1994 oraz od 1994 do 1997. Dziewiąty prezydent Irlandii od 11 listopada
2011.
3. Pochodzenie nazwy
Historyczną, łacioską nazwą Irlandii, nadaną przez
Rzymian, była Hibernia, pochodząca od greckiego
określenia Ἰονερνία (Ioneria). Spotykana jest także
nazwa Ἰέρνη (Iernē). Nazwa rzymska została
"przerobiona" na Hibernia ze względu na swoje
podobieostwo do wyrazu (łac.) hibernus – "zimowy".
Staroirlandzkie zapożyczenie nazwy jako īweriū /
īwerion, po pewnym czasie przeistoczyło się we
współczesną nazwę Éire.
4. Geografia
Najważniejsze miasta:
Dublin (ludnośd miasta 527 612, ludnośd aglomeracji 1
273 069)
Cork (ludnośd miasta 119 230)
Galway (ludnośd miasta 75 529)
Limerick (ludnośd miasta 57 106)
Waterford (ludnośd miasta 46 732)
5. Położenie
Dostęp do Morza Irlandzkiego, Morza Celtyckiego, Oceanu
Atlantyckiego, a od Wielkiej Brytanii oddziela ją Kanał Św.
Jerzego.
Dł. wybrzeża 1448 km
Dł. granicy z Irlandią Północną (częścią Zjednoczonego
Królestwa) 360 km
Najwyższy punkt Carrantuohill 1041 m n.p.m.
Najniższy punkt Ocean Atlantycki 0 m.
Najdłuższa rzeka Shannon 386 km
Największe jezioro Lough Corrib 176 km²
6. Klimat
Umiarkowanie ciepły (w wyniku oddziaływania ciepłego
prądu morskiego Północnoatlantyckiego)
Niskie amplitudy rocznych temperatur
Wysoka wilgotnośd powietrza oraz częste opady deszczu
7. Religia
Tradycyjnymi patronami Irlandii są Święty Patryk
W Irlandii oficjalnie panuje rozdział paostwa od Kościoła, a
konstytucja zabrania promowania jednej religii. Kościół
rzymskokatolicki pozostaje największą wspólnotą religijną w
Irlandii z liczbą 3,86 mln wiernych. W spisie powszechnym z
2011 roku 84,2% populacji zdeklarowało katolicyzm, co jest
spadkiem o 2,6% w stosunku do roku 2006. W liczbach
bezwzględnych liczba katolików wzrosła jednak o ponad 200
tysięcy. Spowodowane jest to przede wszystkim napływem
imigrantów z Polski i Litwy.
8. Drugą grupą liczoną według wyznania są osoby określające się
w spisie jako "bez religii". W okresie 2006-2011 liczba osób
bez wyznania i niezdeklarowanych wzrosła z 6,1% do 7,6%.
Największy odsetek tych osób znajduje się na wschodzie
(głównie w Dublinie) i północy kraju (nie licząc Irlandii
Północnej).
Kolejnymi wyznaniami w Irlandii są członkowie Kościoła
Irlandii (irl. Eaglais na hÉireann, ang. Church of Ireland),
których populacja w liczbach bezwzględnych wzrosła (129
tys. wyznawców), ale ich odsetek w ogólnej populacji
Irlandii spadł z 3,0% do 2,8% oraz mniejszości wyznaniowe:
Muzułmanie (1,1%), Cerkiew Prawosławna (1,0%),
Prezbiterianie (0,5%), Zielonoświątkowcy (0,3%) i inne (81
tys.).
9. Rolnictwo
Rolnictwo pozostaje jedną z najważniejszych gałęzi
gospodarki. Jest ono wysoko zmechanizowane i daje
zatrudnienie 9,5% ludności. Produkcja wołowiny i
mleka stanowi 58% ogółu produkcji rolnej. Olbrzymią
większośd w rolnictwie stanowią małe gospodarstwa
rolne. Powierzchnia przeznaczona pod uprawy rolnicze
jest niewielka, za to wysoce produktywna. Głównymi
roślinami uprawnymi są zboża, buraki cukrowe i
ziemniaki. Olbrzymie obszary łąk i sprzyjający klimat
pozwalają na całoroczny wypas zwierząt.
10. Polonia w Irlandii
Polonia w Irlandii wykształciła się głównie w
momencie wstąpienia Polski do Unii
Europejskiej w 2004 roku. Według spisu
ludności w 2011 roku liczba Polaków
mieszkających w Irlandii wynosiła 122 585
osoby
11. Muzyka
Muzyka celtycka – szeroko pojęty gatunek muzyczny
zaliczany do muzyki folkowej, wywodzący się z tradycji
muzycznej narodów celtyckich, zamieszkujących głównie
tereny dzisiejszej Irlandii, Walii, Szkocji, Anglii, Bretanii,
Galicji oraz Asturii. Instrumentami wykorzystywanymi
przez zespoły grające muzykę celtycką są m.in. akordeon,
bodhrán, buzuki, dudy, harfa, harmonijka ustna, tin
whistle, skrzypce itp. Charakterystycznymi formami
muzycznymi dla tego gatunku są jig i reel.
12. Współczesna muzyka celtycka jest najczęściej wzorowana
na muzyce folkowej Irlandii (często terminy celtic folk i
Irish folk są używane zamiennie) oraz Szkocji, czasami
przeplatając się z szantami. Jednym z najbardziej
znanych utworów zaliczanych do tego gatunku jest
irlandzka melodia ludowa "Whiskey in the Jar"
wykonywana w rockowej aranżacji przez zespół Thin
Lizzy. Elementy muzyki celtyckiej są wykorzystywane
m.in. w twórczości takich punkrockowych zespołów jak
Dropkick Murphys, Flogging Molly lub Flatfoot 56.
13. Historia Muzyki
Muzyka celtycka na przestrzeni dziejów była poddana wielu
zmianom. Jednym z popularniejszych instrumentów
irlandzkich od znanych początków tej muzyki była harfa. Do
czasu festiwalu w Belfast w 1792 r. (Belfast Harp Festival)
harfiarze byli czołowymi grajkami, można ich było spotkad na
dworach ówczesnych właścicieli ziemskich. Słowa muzyki były
pisane przez ówczesnych poetów właśnie w celu ich
zaśpiewania, utwory te stanowią pokaz specyficznej atmosfery
wielu setek lat. Samo śpiewanie było wykonywane zazwyczaj
solo i bez akompaniamentu ale często było też bardzo złożone.
Taki styl, który można znaleźd w większości utworów
irlandzkich, nazywa się Sean-nōs.
14. Poza harfą, innym instrumentem specyficznym dla tej
muzyki jest irlandzka odmiana dud zwana uilleann pipes.
Kontakt z kontynentem europejskim zaprowadził też do
wprowadzenia innych instrumentów i innych wpływów
muzycznych np. z tradycji barokowej. Jednym z
przedstawicieli był Turlough O'Carolan. O ile harfy były
używane głównie do akompaniamentu, z czasem zaczęto
używad innych instrumentów do muzyki tanecznej. Prym
tutaj wiodą skrzypce, flet, akordeon i koncertyna. Ta
muzyka celtycka używając głównie formy reel i jig miała
stały rytm. Jig miało pochodzenie europejskie zaś reel
napłynęło ze Szkocji.
15. Historia Irlandii
Pierwsze znane ślady osadnictwa na terenach Irlandii
szacowane są na około 8000 p.n.e. i były to migracje
myśliwych z kontynentu europejskiego. Pozostałością po
tych ludach są serie neolitycznych grobowców jak np.
Newgrange. Rzymianie nie podjęli próby podboju wyspy,
mimo bliskości Brytanii. Od V wieku naszej ery wyspa
była chrystianizowana za sprawą św. Patryka, zaś od VIII
wieku rozpoczęła się inwazja wikingów, która w 1014
ostatecznie została odparta za sprawą wojsk ówczesnego
króla Briana Śmiałego.
16. Od 1169 rozpoczęły się wyprawy anglonormandzkie rozpoczynając tym
samym wielowiekową dominację angielską nad wyspą. W okresie
tym miały miejsce wielokrotnie różnego rodzaju powstania i wojny
przeciwko dominacji, jak irlandzka wojna dziewięcioletnia w 1594,
bitwa nad rzeką Boyne w 1690 czy też rewolucja irlandzka w 1798.
Jednocześnie strona Anglii nie trwała bezczynnie. Już w 1175 Anglia
umocniła wpływy poprzez Traktat windsorski, w 1605 rozpoczęła
wysiedlenia zwane plantacją Ulsteru, natomiast na podstawie aktu z
1800 roku połączyła się z Irlandią w jedno paostwo, tworząc
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Koniec angielskiej dominacji miał miejsce w początkach XX wieku,
najpierw poprzez rozpoczęcie powstania wielkanocnego w 1916
roku oraz poprzez podpisanie Traktatu angielsko-irlandzkiego w
1921. W tym okresie powstał również pierwszy rząd irlandzki z
Éamonem de Valerą na czele, co spowodowało wybuch irlandzkiej
wojny domowej. Ostatecznie w 1937 w życie weszła Konstytucja
Irlandii, na mocy której utworzono paostwo Irlandię, która to
obowiązuje do dnia dzisiejszego.
17. W 1955 roku Irlandia stała się członkiem
ONZ, zaś w 1973 wstąpiła do Wspólnoty
Europejskiej. W 1969 roku swój początek miał
polityczno-etniczny konflikt w Irlandii
Północnej, zakooczony w 1998 roku
podpisaniem porozumienia wielkopiątkowego
pomiędzy Irlandią i Wielkiej Brytanią.
18. Surowce naturalne
Zasoby surowców naturalnych w Irlandii są
niewielkie. Irlandia posiada złoża cynku i
ołowiu, które odkryto na początku lat 90. XX w.
Wydobywa się przede wszystkim gips, rudy cynku
(164 tys. t. rocznie) i ołowiu (45 tys. t. rocznie).
19. Charakterystyczne potrawy
Najbardziej znanym daniem irlandzkim jest rodzaj
gulaszu z jagnięciny lub baraniny. Mięso dusi się z
ziemniakami, cebulą, marchewką, porem i kaszą
jęczmienną. Od XIX wieku ziemniaki są podstawą
diety Irlandczyków.
