Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Sectorwerkstuk
1. Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 1: waar en wanneer begon men met toneel spelen?............................................................ 3
de kleine of landelijke Dionysia: .............................................................................................. 3
De grote of stedelijke Dionysia:............................................................................................... 3
Theater in Nederland: ......................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 2: welke vormen van toneel zijn er? ..................................................................................... 5
Ballet ............................................................................................................................................ 5
Opera ........................................................................................................................................... 5
Musical ........................................................................................................................................ 5
Moderne ...................................................................................................................................... 5
Cabaret ........................................................................................................................................ 5
Komedie....................................................................................................................................... 5
Mime ........................................................................................................................................... 5
Tragedie ....................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 3: welke artiesten kennen wij, wat is hun drijfveer, genre, wat willen zij vertellen. ............ 6
Nederlanders theaterpersoonlijkheden ...................................................................................... 6
André van duin ............................................................................................................................ 6
Belangrijke personen voor van duin............................................................................................ 6
Hoofdstuk 4: welke genres zijn er? ......................................................................................................... 8
Romans ........................................................................................................................................ 8
De ................................................................................................................................................ 8
Science Fiction, fantasy en horrorverhalen ................................................................................. 8
Thrillers ........................................................................................................................................ 8
Humor en satire ........................................................................................................................... 9
Biografie ...................................................................................................................................... 9
Conclusie ............................................................................................................................................... 10
Discussie ................................................................................................................................................ 11
Bronvermelding ..................................................................................................................................... 12
logboek .................................................................................................................................................. 14
Monoloog: het is ook nooit goed (actieonderwerp) ............................................................................. 16
1
2. Inleiding
Dit onderzoek gaat over hoe men een verhaal vertelt op theatrale wijze. Ik ben
opzoek geweest naar allerlei soorten theater vormen en de geschiedenis er van. In
dit verslag gaan we proberen een vraag te beantwoorden:
Hoe vertelt men het verhaal op theatrale wijze?
We gaan deze vraag beantwoorden door vragen die hier mee te maken hebben te
beantwoorden. Deze vragen zijn verdeeld over vier hoofdstukken.
Waarom heb ik dit gekozen als onderwerp? ik wil later wat met theater gaan doen
omdat ik het leuk vind om mensen blij te zien. Daarom vond ik het ook leuk om hier
over mijn sectorwerkstuk te doen.
De eerste vraag die we gaan beantwoorden is: waar en wanneer begon men
met toneel spelen? Dit is het geschiedenis gedeelte van mijn werkstuk. Ook zit
er een stukje Nederlandse geschiedenis in. In dat hoofdstuk wordt duidelijk
hoe het vroeger ging, mensen vermaken.
De tweede vraag die we gaan beantwoorden is: welke vormen van toneel zijn
er? Hierin komen we erachter op welke manieren nu ‘’verhalen‘’ worden
verteld.
De derde vraag die we gaan beantwoorden is: welke artiesten kennen wij?,
wat is hun genre + drijfveer?, wat willen zij vertellen?
En de vierde vraag is: welke genres zijn er? In dat hoofdstuk wordt verteld
over wat voor soorten van vermaak. Ook zit er mijn eigenmening uitgebreid in
waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen.
Ook zit er een monoloog bij die ik zelf heb geschreven aan het einde. Dit is mijn
actieonderwerp geweest. Het is een kort stukje uit het leven van een luie puber.
Veel plezier met lezen
2
3. Hoofdstuk 1: waar en wanneer begon
men met toneel spelen?
Het toneel spelen is begonnen bij de oude Grieken. Ongeveer 500 voor christus. De
Grieken hadden namelijk veel goden en een daarvan is Dionysia, de god van de
wijnen van de groeikracht van de natuur. Er werden dan ter eren van hem
lentefeesten gehouden. Er zijn twee van dit soort feesten namelijk: ‘de kleine of
landelijke Dionysia’, en de grote of stedelijke Dionysia. Samen worden deze feesten
Dionysia genoemd.
de kleine of landelijkeDionysia:
dit feest werd gehouden in de maand Poseidon, voor ons is dat tussen december en
januari. Het was een feest waar clanleden offers deden aan de godheid. Het feest
verspreide snel door de oud Grieken. Het was een feest met allemaal attracties en
wedstrijden. Ook slaven mochten deelnemen aan het feest.
De grote of stedelijke Dionysia:
De grote of stedelijke Dionysia werd gehouden in Athene. Het duurde 6 dagen en
begon op de 10e van Elophébolion en duurde tot de 16e. voor ons vallen deze dagen
tussen maart en april. Er werd op dit feest ook veel geofferd zoals een geit. ‘De straf
van de godheid, nadat de burgers in een dronken bui een priester van Dionysos
hadden vermoord, was oorspronkelijk het offeren van een jongetje, maar werd later
verzacht naar het offeren van een geit’.
Natuurlijk ging het bij beide feesten niet alleen om het offeren. Het ging ook over
komedie en tragedie. Dit werd gebracht als een soort wedstrijd die bij elke stedelijke
Dionysia werd gehouden. In figuur 1 zie je hoe het podium er ongeveer uit zag.
Figuur 1 is een reconstructie foto van hoe
Vroeger het Dionysustheater er in de
Romeinse tijd uit zag.
Figuur 1
3
4. Theater in Nederland:
In 1130 kopieerde de diaken Samuel de oudst bewaarde drama tekst uit de
Nederlanden: ‘Orde Stellea’ (de ceremonie van de ster) in het evangelieboek.
Het behandelt in een kortere versie de bijbelgeschiedenis van christus geboorte
vanaf de aankondiging aan de herders en de komst van de drie wijzen tot en met een
gruwelijke kindermoord.
Waarom? Dat is niet bekend. De overgeleverde tekst geeft de indruk onvoltooid te
zijn. Samuel staakte zijn werk op 2/3 van het stuk, en nog wel op een dramatisch
hoogtepunt:
Wanneer Herodes ontdekt dat hij is bedrogen door de drie wijzen en op het punt
staat opdracht te geven tot de kindermoord…
Nu zijn er van dit spel, dat door de prominente rol van Herodes, wat ook wel ‘’het
grote Herodesspel’’ wordt genoemd, in geheel Europa korte en langere fragmenten
teruggevonden die het mogelijk maken het geheel te reconstrueren.
(notitie: een diaken is een kerkelijk ambtsdrager figuur 2)
Figuur 2, diaken
4
5. Hoofdstuk 2: welke vormen van
toneel zijn er?
In dit hoofdstuk ga ik het hebben over de soorten en vormen van theater met als belangrijkste:
komedie, mime, tragedie en musical. Er zijn natuurlijk nog veel meer vormen die hier onder
in het klein worden uitgelegd samen met mime, tragedie, komedie en musical.
Ballet: is een vorm van dans waarbij je veel op je tenen moet kunnen lopen. Je kunt
wel zeggen dat je op spiesen danst. Je hebt hier natuurlijk ook speciale schoenen voor.
Het is zeg maar dansen zonder zwaartekracht.De eerste balletvoorstellingen in theaters
waren in 1669 als onderdeel van de opera.
Opera: is een vorm van muziek en zang in het theater. Het komt uit een westers
muziekcultuur waarbij zeg maar groot gezongen word met een orkest als begeleiding,
je kunt het zien als een soort poëzie. Opera ontstond in Italië rond 1600. Er zijn twee
verschillende soorten die je kunt onderscheiden van elkaar: musical en operette
Musical:wie heeft het nooit gezien? De basis school musical van groep 8. Een
musical is een theater vorm waarin gespeeld en gezongen word. Ook muziek en dans
wordt hier mee gecombineerd. Eind 19e eeuw werd in New York de eerst musical
gemaakt met zang, muziek en dans. Musical is dan ook verwant van opera.
Modernedans: het is ontstaan begin 20e eeuw. Het is een dans waarbij je eigenlijk
zoekt naar ander soort bewegingen dan die van ballet. Vandaar de naam ‘’moderne
dans’’. ‘Maar kenmerkend voor moderne dans is bewust een relatie te leggen tussen de
vorm van de beweging en de (innerlijke) oorsprong (impuls) van de beweging’.
Cabaret: er zijn verschillende vormen waarop je cabaret kunt uitvoeren bijvoorbeeld
de stand-up comedian. De stand-up comedian verteld dingen aan het publiek en
probeert met hen in contact te komen door de realiteit te vergroten op een grappige
manier. Je hebt ook cabaretiers die het hebben over de maatschappij van nu en de
politieke gebeurtenissen.
Komedie: wordt ook wel het ‘blijspel’ genoemd. Komedie is anders dan cabaret. Ik
zie het zo: komedie is meer geplaatst op het podium door een toneelstuk neer te zetten
met een verhaal daar achter. Cabaret is meer betrokken met het publiek. Komedie is
een manier van vermaak voor het publiek door onverwachte dingen in een toneelstuk.
Mime: met mime gebruik jij je eigen lichaam om iets duidelijk te maken. Het enige
wat je dan ook gebruikt bij mime is puur indruk en emotie. Vroeger waren in
Griekenland en Frankrijk zang, dans en acrobatiek ook delen die werden gebruikt met
mime. Met mime beeld je uit wat je wilt vertellen.
Tragedie: in een tragedie loop het slecht af met de hoofdpersoon van een
theaterstuk. Hier uit kun je maken dat tragedie het tegenovergestelde van komedie is,
waar het altijd goed afloopt. Er zit altijd ook een les achter een tragedie. Meestal word
de hoofdpersoon gestraft vanwege trots, hebzucht of koppigheid.
5
6. Hoofdstuk 3: welke artiesten kennen wij, wat is
hun drijfveer, genre, wat willen zij vertellen.
Nederlanders theaterpersoonlijkheden
grote Nederlandse theaterpersoonlijkheden als Mary Dresselhuys, Louis Bouwmeester, Wim
Sonneveld, Ko van Dijk, Ellen Vogel, Willem Nijholt, Ton Lutz, Alexandra Radius, Hans van
Manen, Johnny Kraaijkamp Sr, Henk van Ulsen, Jos Brink, Erik Vos, Louis Davids, Rudi van
Dantzig, Albert van Dalsum, Ank van der Moer, Fien de la Mar, Conny Stuart, Sonia Gaskell,
Theo Mann Bouwmeester, RamsesShaffy, FeikeBoschma, Ritsaert ten Cate, Toer van Schayk,
André van Duin en Joop van den Ende
ik ga het in dit hoofdstuk vooral hebben over iemand die bijna iedereen wel kent: André van
Duin.
André van duin
in 1962 wanneer hij vijftien is, laat André weten aan de omroep dat hij conferencier wil
worden en dat hij graag wou langs komen voor een auditie om zijn bekwaamheid te laten
zien. Hij ondertekende de brief met zijn nieuwe artiesten naam: André van Duin.toen hij
antwoord terug kreeg, niet echt bemoedigend, afwijzing maar hij mocht vervolgens wel bij de
AVRO een paar keer komen optreden in een radioprogramma.
In 1964 waar André voor het eerst in Nederland te horen was in het AVRO-programma
‘minjon’. In diezelfde zomer won André ook in een AVRO-talentenjacht ‘nieuwe oogst’ en
mocht hij optreden in de televisieshow van Willy en Willeke Alberti: de Zaterdagavondshow.
Tot nu toe heeft André in zeventien shows op het theater gestaan.
Belangrijke personen voor van duin
Het komt deels door van Duin’s vader dat André artiest wilde worden. De vader van André
nam hem namelijk altijd mee naar optredens zoals Johnny Kraaijkamp en het komische duo
Rita Corita en Bueno de Mesquita, maar ook van de Rotterdamse humorist/conferencier Frans
Vrolijk. André wist al vanaf zijn vijfde dat hij later artiest wou worden en op zijn veertiende
durfde hij frans Vrolijk een bewonderd briefje waarin hij vertelt dat hij ook graag
conferencier zou willen worden en dat hij af en toe al optreedt als amateur.
Figuur 3
Andre kreeg nog een brief terug van Vrolijk waarin hij André uitnodigt
Om langs te komen en over zijn beroep te praten.
Hij had een goed gevoel over André. Dat André Vrolijk had ontmoet
Moest hem al het vertrouwen hebben gegeven om door te gaan.
6
7. André is iemand die korte stukjes op komische wijze verteld en overbrengt. André is dan ook
geen cabaretier maar noemt zichzelf een volkskomiek. Andres mening over Tommy Cooper
wie een van de helden van André is:
"Tommy Cooper vind ik erg leuk, die neem ik altijd op op video en die bewaar ik maanden en
maanden: ik vind gewoon die houding van die man met dat pak aan, dat helemaal niet zit en
dan heen en weer lopen en dingetjes doen en laten vallen en verder niet meer afmaken en zo;
het zou ook een groenteboer kunnen zijn, z'n pak zit niet, z'n haar zit niet, het is eigenlijk
allemaal niks, en dat vind ik vreselijk leuk juist."
In figuur 4 zie je een foto van Tommy Cooper.
Figuur 4, Tommy Cooper
7
8. Hoofdstuk 4: welke genres zijn er?
in dit hoofdstuk ga ik het hebben over de genres die wij vooral in boeken tegenkomen. Want
ook verhalen uit boeken worden ook opgedragen in theaters. Ook wordt er in dit hoofdstuk
vermeld waarom ik voor dit onderwerp voor mijn sector werkstuk heb gekozen.Let op: dit
zijn genres in verhalen van boeken die ook gebruikt kunnen worden in het theater.
Romans
Romans en liefdesverhalen gaan over de verschillende soorten problematieken die vooral met
de liefde te maken hebben. Het gaat over kunnen dromen en jaloers zijn. Maar een nog groter
punt is dat vooral de gevoelens en gedachte van de hoofdpersoon er uitgebreid in een verhaal
voor komt. Bij een roman komt het altijd goed tussen de geliefden. In literatuur is het in dat
geval dan niet het geval en loopt het meestal slecht af.
Dedetective
In een detective moet de lezer ook logisch mee kunnen denken. Het moet mogelijk zijn in een
detective om door goed te redeneren te kunnen achterhalen wie verdacht is en wie niet. Er
mogen geen aanwijzingen worden achtergehouden en de feiten mogen elkaar niet
tegenspreken. Vooral details zijn erg belangrijk in een detective die komen dan dus ook
duidelijk naar voren.
Science Fiction, fantasy en horrorverhalen
Je kunt het al horen, dingen die niet echt kunnen gebeuren in de realiteit. Dit zie je ook wel in
veel toneelstukken, dingen die niet in het echte leven kunnen gebeuren. Het is erg belangrijk
voor dit soort genres dat de lezer zich goed kan voorstellen hoe het er allemaal uit ziet en mee
kan leven, dus details zijn erg belangrijk. Oorlog is meestal een belangrijk ingrediënt in
fantasy verhalen.
Thrillers
Op de eerste plaats is het belangrijk dat een thriller over spanning gaat. Dit bereiken thrillers
door bedreigende situaties en de hoofdpersoon afhankelijk maken van onbetrouwbare mensen.
Als we het hebben over onafhankelijk dan gaat dit meestal over de ziekenhuis thrillers. Als
we het hebben over bedreigende situaties dan kunnen we praten over een thriller met daarin
bijvoorbeeld psychopaten.
8
9. Humor en satire
Humor verhalen zijn verhalen die de lezer of luisteraar aan het lachen moet maken. Bij humor
draait het dus vooral om op de juiste momenten iets erg droogs zeggen of doen. Bij humor
kun je ook denken aan taboes doorbreken. Een taboe is iets waarvan veel mensen vinden dat
het niet mag. bij Satire maak je iets of iemand belachelijk. Het is keihard aanvallend
tegenover dat of diegene. Cabaretiers gebruiken dit vaak bij bundels of columns.
Biografie
Raar maar waar dit is ook een genre. Dit genre is gebaseerd op waargebeurde verhalen over
iemands leven. Hier in worden ervaringen uit het leven beschreven wat op bepaalde tijd
gebeurd was.
Figuur 5
9
10. Conclusie
hoe verteld men het verhaal op theatrale wijze. Door dit onderzoek ben ik er achter de
volgende antwoorden gekomen:
Dus waar we zijn achter gekomen is dat het begon bij de oude Grieken die begonnen met het
schrijven van teksten en het verkleden om er zeg maar ‘groot’ uit te zien. En om gezellig te
kunnen feesten.
Ook zijn we er achter gekomen dat verhalen die op het toneel worden verteld op verschillende
manieren kunnen worden verteld bijvoorbeeld komedie waarbij het, het doel is om mensen
een verhaal te vertellen op een grappige manier.
We zijn er ook achter gekomen dat er theaterpersoonlijkheden zijn met een verhaal achter hun
succes zoals bijvoorbeeld André van Duin, wie op verschillende manieren zijn verhaal kan
vertellen, een van zijn doelen is om de mensen aan het lachen te maken op het podium, een
andere kant van hem, dus ook een ander doel voor hem, is om het publiek te kunnen raken
door gevoelig te zijn en zijn liedjes te zingen.
Daarnaast zijn we er achter gekomen dat genres die in boeken voorkomen ook op het toneel
die je daarvoor kunt gebruiken. Bijvoorbeeld een thriller waarbij je het publiek de spannen
door te zorgen voor angstige momenten. Of fantasy wat ook veel voorkomt in het toneel zoals
sommige musicals.
Figuur 6
10
11. Discussie
Tijdens het maken van dit sector werkstuk waren er dingen die ik misschien beter had kunnen
doen maar ook dingen die ik heel erg leuk en interessant vond. Toen ik net begon aan het
sectorwerkstuk dacht ik dat ik het nooit op tijd zou afkrijgen, hierdoor streste ik veel in het
begin. Het leukte me een redelijke planning te maken die waar ik vandaan ging werken.
dingen gingen sneller dan verwacht en ik liep al snel voor op mijn schema. Hierdoor ging ik
minder stressen waardoor ik al gouw klaar was met het beantwoorden van de deelvragen.
Ook ben ik blij dat ik de hulp van verschillende mensen heb gekregen die mij hebben
geholpen hoe ik sommige dingen in mijn sectorwerkstuk zijn verwerkt. Hier kom ik later op
terug.
Een obstakel tijdens het maken van mijn sectorwerkstuk waren vooral de onderwerpen
‘theatervormen’ en theatersoorten (deelvragen 2 en 4) omdat deze veel op elkaar lijken.
Vandaar hebben we (mevrouw visser en ik) ervoor gekozen dat ik boek genres ging
verwerken in mijn verslag. boek genres namelijk hebben ook wel wat gemeen met het theater
zoals in dat hoofdstuk vermeld staat.
Uitleg genres en vormen: op welke manieren je het kunt doen
Uitleg soorten: hoe het eruit komt te zien
Ik vond het leuk om achter dingen te komen over André van Duin die ik zelf nog niet wist. Ik
vond dit zeer interessant omdat hem vaak heb gezien op de televisie en ik het erg geweldig
vindt hoe hij de dingen doet als hij op het podium staat. Nu weet ik ook meer van zijn
achtergrond, ik had er veel plezier van om met dit hoofdstuk bezig te zijn geweest.
11
14. logboek
Datum, tijd, plaats, hoelang Wat gedaan
Week 44 donderdag 1 november Onderwerp bedacht
School Hoofdvraag bedacht
Deelvragen bedacht
45 minuten vakdocent geregel d
Week 45 donderdag 8 november Onderzoeksplan gemaakt
School Werkplanning gemaakt
Logboek in elkaar gezet
45 minuten
Week 46 woensdag 14 november Informatie gezocht deelvraag 1
27 minuten
Week 46 donderdag 15 november Informatie gezocht deelvraag 2 en 4
school (deelvraag 2 nog niet af)
45 minuten
De geschiedenis van toneel in Nederland
Bibliotheek gevonden.
40 minuten
Week 47 20-11-2012 Yes! Meer over deelvraag 3 gevonden
School http://www.levenlangtheater.nl/
15 minuten
Week 47 22-11-12 Deelvraag 2 nu voor elkaar. Heb nu alle
School informatie die ik nodig ga hebben.
45 minuten
Bezig gaan met monoloog!
Heb zelf een monoloog geschreven.
Week 48 28-11-2012
Thuis 40 minuten
14
15. 30-11-2012 week 48 Met mevrouw visser besproken deelvragen 2 en
School 4 en monoloog bijgewerkt.
45 minuten Ook hebben we een nieuwe afspraak voor
donderdag gemaakt.
31-11-2012 Dionysia gezocht en verwerkt in verslag voor een
Thuis deel
1,5 uur
4-12-2012 Bezig met geschiedenis onderdeel
Pauze
17 minuten
6-12-2012
1,5 uur school Deelvraag 2 in sector werkstuk
1 uur Privé les voor monoloog. Hij is leuk geworden.
11-12-12 Deelvraag 3 gemaakt.
1,5 uur Begin deelvraag 4
School
30 minuten studiecentrum Deelvraag 4 groot gedeelte
13-12-12
40 minuten school Deelvraag 4 af en inhoudsopgave mooi gemaakt.
45 minuten Begonnen aan conclusie
14-12-12
30 minuten school Conclusie geschreven en discussie bijna klaar
17-12-2012 Discussie en bronvermelding
20 minuten school
15
16. Monoloog: het is ook nooit goed (actieonderwerp)
(Komt op en gaat zitten)
Zo… dus hoe gaat het met U? (kijkt naar iemand in het publiek, (vraag dit meerdere keren)
(persoon antwoord)
Mmh ja oké oké,,, want namelijk met mij gaat het namelijk helemaal niet goed! (staat op)
het gaat met mij namelijk nooit goed! (boos / geïrriteerd)
Ik heb al zo veel moeten doen en het is nog is allemaal nog steeds niet goed!
Mijn moeder die dan weer tegen mij zegt: ‘’je moet je tanden poetsen anders ruik je straks nog als je
je presentatie moet doen’’.
Ik wordt er gek van! Ik had nog zo veel moeten doen. Ik had helemaal geen tijd om mijn tanden te
poetsen! (gooit iets stuk)
(pauze)
Ik probeerde nog te ‘facebooken’ dat ik zo meteen een presentatie op school moest geven, die ‘of zo’
heeeeel erg belangrijk is. (sarcastisch / geïrriteerd)
ja, ik kwam maar halverwege de zin of mijn ma kwam eraan met haar tandenpoets verhaal: ‘’heb je
nou al je tanden gepoetst, kom op nou we moeten nu gaan anders komen we te la-ha-at’’. (gaat
weer zitten en zucht)
(Pauze)
Alsof het mij uitmaakte dat we te laat zouden komen. Ik had er sowieso al geen zin in.
Ik bedoel kom op, ik ben een puber, ik heb toch ook een leven! (gaat staan)
Ik wil ook wel eens rustig aan doen, lekker achter over liggen, gewoon genieten van mijn
weekenden, genieten van mijn vrijetijd! Dat kleine beetje tijd wat ik moet verspillen aan huiswerk!
Argh… huiswerk! De docent wil dan dat ik mijn huiswerk maak maar daar heb ik dan geen tijd voor
omdat ik van dan mijn moeder mijn ‘’tanden moet poetsen’’.
(gaat zuchtend weer zitten)
Het is ook nooit goed met alles niet... ( kijkt geïrriteerd omlaag)
(stilte die snel wordt doorbroken door iemand uit het publiek (afgesproken))
‘’ Leon? Hoe gaat het met je?’’
(kijkt nuchter terug omhoog naar het publiek en zegt op een droge manier)
Goed hoor! Dank je!
16