Powerpointpresentatie over de Franse literatuur in de 18e eeuw: Verlichting, Voltaire.

1. VIIIe siècle: le siècle des
Lumières
Zadig
Voltaire

2. Historische achtergrond
Van middeleeuwen tot verlichting


Van obscurantisme tot verlichting
Van ondergeschikte positie naar vrijheid tot
kritisch denken

3. Le Moyen-Age
(5e – 14e/15e eeuw)









„Middel-eeuwen‟ tussen de oudheid en de nieuwe tijd
Feodaal systeem met pachtboeren/heren
90% bevolking was boer in de vroege middeleeuwen
De adel en de kerk hebben de macht
Het katholieke geloof staat centraal (“magisch denken”)
Het aardse bestaan was in de middeleeuwen van ondergeschikt belang en
het hele leven was gericht op het hiernamaals (“memento mori”)
Pestepidemieën
Kruistochten
Inquisitie vervolgt ketters

4. Renaissance (15e/16e eeuw)
beeldenstorm
Cultuurperiode beschouwd als bloeiperiode van de schone
kunsten, wetenschap en letteren
 Wedergeboorte Klassieke Oudheid
 Secularisering
 Positief mensbeeld -> Homo Universalis (Leonardo da Vinci, Michelangelo)
 Carpe diem
 Individualisme/ Humanisme
 Boekdrukkunst
 Reformatie (Luther/Calvijn)

Michelangelo
Leonardo da Vinci

5. 17e eeuw- classicisme
Le roi soleil






Gedachtegoed van de Renaissance  geen orde
(Reformatie). Nu behoefte aan structuur
Stabiele periode in Frankrijk (Edit de Nantes)
Frankrijk aan het einde van de eeuw het machtigste in
Europa
De Franse cultuur dominant in Europa
Tegenstelling vrijheid van het individu (dankzij de renaissance, Rabelais:
“fais ce que voudras”) en de onderwerping van het individu aan het gezag
(Louis XIV: “l’état, c’est moi”)
Le roi absolu Louis XIV (la monarchie de droit divin)

6. Classicisme 17e eeuw
Classicisme



Louis XIV

Barok

Classicisme
Orde en gezag  mentaliteit:
streng, rechtlijnig, ordenend
Descartes (1596-1650): stelt
regels op voor logisch denken
(“cogito ergo sum”)
Het enthousiasme, optimisme,
overdaad aan vormen in de kunst
(Barok) wordt vervangen door
soberheid, eenvoud, orde en
regels
Bijvoorbeeld in de dichtkunst: taal
moet eenvoudig en zuiver zijn, de
vorm regelmatig, zo min mogelijk
eigen persoonlijke lyriek. Een
dichter = vakman
Louis XIV: geen vrijheid van
expressie/meningsuiting meer

7. XVIIIe siècle: le siècle des Lumières







1715: dood van Louis XIV  Regent: Philippe d’Orléans
1723: Louis XV koning
1774: Louis XVI koning
1789: la Révolution franςaise  republiek uitgeroepen
De terreur onder Robespierre
Philippe d’Orléans
1799: coup d’état van Napoleon (3 consuls)
1804: Napoleon keizer
guillotine
14 juillet
Louis XVI
Louis XV

8. XVIIIe siècle: le siècle des
Lumières
Napoleon
Sociale kenmerken:
 Enorme groei onder de bevolking
(verdubbeling)
 Minder hongersnood, minder oorlogen, geen
pestepidemieën meer!
 Kloof rijk en arm nog wel groot
 1789: Frankrijk 28 miljoen inwoners  het machtigste
en het dichtsbevolkte land
 1 op de 2 Fransen kan al schrijven
Robespierre

9. Golfbeweging mentaliteit
verschillende eeuwen





Middeleeuwen  magisch denken
Renaissance  opleving wetenschap/techniek, nog veel
ongeletterdheid
Reformatie (16e eeuw)  opstand tegen gezag
katholieke kerk
17e eeuw (classicisme) teruggang naar absolutisme,
regels en orde
18e eeuw (verlichting) individu leert zelf kritisch na te
denken
Bartholomeusnacht

10. Oorzaken vernieuwde mentaliteit








Louis XV & XVI zwakkere figuren 
Koninklijk gezag afgezwakt  geen dogmatisch
autoriteitsgeloof
Minder vervolgingen van schrijvers zoals Diderot
Reisverslagen
Gegoede burgerij welvarender
Jansénisten
Montesquieu Trias Politicas (1746)
Verlichte denkers/schrijver
Montesquieu

11. Vernieuwde mentaliteit











Geen dogmatisch autoriteitsgeloof meer
Religieuze dogma’s werden ter discussie gesteld
Kritiek op blind geloof, onredelijkheid, bijgeloof,
ontwetendheid
Rationalisme
Diderot
Mens is goed
Kennis en verstand  sleutels tot betere samenleving
(vooruitgang)
Optimisme maakbaarheid mens/maatschappij
Verlichtingsidealen: rationalisme en egalitarisme
voorkeur boven traditie en hiërarchie
Literatuur= didactisch
Bloei wetenschap
Encyclopédie

12. Voltaire (1694-1788)












Francois-Marie Arouet
Schrijver, essayist, filosoof
Belangrijkste vertegenwoordiger Verlichting
Welgestelde familie (notaris)
Jezuïtenschool: lycée Louis le Grand
Aristocratische mondaine wereldje
20 jaar oud  Nederland
1715 Louis XIV dood  euforie
1717: Bastille
Succes toneelstukken, o.a. Oedipe
1718: ballingschap (1)
Chevalier de Rohan  Bastille

13. Marquise du Châtelet
Voltaire (1694-1788)
Ballingschap Engeland (2)
Terug in Parijs  intolerantie
 Financiële situatie
 1731 dood actrice  ballingschap (3)













Lettres Philosophiques
Ballingschap bij Marquise du Châtelet
Frederik de Grote, koning van het Pruisische Rijk
1748: Zadiq
1753: terug naar Frankrijk  meer van Genève
1759: Candide
Déist
Voorvechter mensenrechten
83 jaar: Parijs
Opium 1788
1791: bijgezet in het Panthéon
Frederik de Grote