2. N ë e r të A ll-llah të Gjith mëh h
më
ut,
ë s irs mit, M ëh s
s irueit!
ΖΗςΙΛΛΙΜΙ Ι ΚΥΛΤΥΡ⊄Σ ΙΣΛΑΜΕ
ΤΕ ΣΗΘΙΠΤΑΡ⊄Τ ΓϑΑΤ⊄ ΣΗΕΚΥΛΛΙΤ ΞΞ
∆ρ. Ραµιζ Ζεκαϕ
Βοτυαρ νγα ΑΙΤΤΧ
Τ γϕιτηα τ δρεϕτατ ε κτιϕ λιβρι ι τακοϕν αυτοριτ δηε βοτυεσιτ
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
2

3. Παρατηνϕε............................................................................................................................................................... 8
Κρευ Ι......................................................................................................................................................................14
Πολιτικα Αντιφεταρε ∆ηε Πασοϕατ Ε Σαϕ Μβι Κυλτυρν Ισλαµε Γϕατ Σηεκ. Ξξ ......................................................14
Θνδριµι Ι Πολιτικαϖε Τ Ηυαϕα Νδαϕ ∩σητϕεσ Σηθιπταρε ...................................................................................16
Κονϖερτιµι Ι ∆ετψρυαρ Με ∆ηυν ..........................................................................................................................17
Σηπρονσιµι Ι Τοκαϖε Τ Σηθιπταρϖε...................................................................................................................21
Περσεκυτιµετ Ε Κλεριτ ∆ηε Σηκατρριµι Ι Ινστιτυχιονεϖε Τ Κυλτιτ Ισλαµ.......................................................... 27
Σινϕαλετ Ε Παρα Νδαϕ Ρρεζικυτ Κοµυνιστ.............................................................................................................29
Πρβαλλϕα Με Κοµυνιζµιν....................................................................................................................................32
Πυσητετι ∆ηε Λυφτα Ε Τιϕ Κυνδρ Φεσ ..................................................................................................................39
Ξηαµια Ε ∆υρρσιτ Παρα Πρισηϕεσ...........................................................................................................................40
Σητετζιµι Ι Προναϖε Φεταρε ................................................................................................................................42
Ρεαγιµετ Ε Κλεριτ .................................................................................................................................................46
ςαζηδον Λυφτα Κυνδρ Φεσ..................................................................................................................................49
Κρευ Ιι.................................................................................................................................................................... 53
Αρσιµι Ισλαµικ Σηθιπ Ν Τρεϖατ Σηθιπταρε ...........................................................................................................53
Αρσιµι Φιλλορ .......................................................................................................................................................... 53
Αρσιµι Ι Μεσµ Ισλαµικ........................................................................................................................................60
Μεδρεσετ Ν Μαθεδονι Βαριερ Κυνδρ Σηκοµβταριζιµιτ..............................................................................61
Μεδρεσεϕα Ε ∀Ισα Βευτ∀ Σηκυπ ..............................................................................................................................64
Μεδρεσετ Ε Κοσοϖσ ςατρα Τ Εδυκιµιτ Φεταρ Ε Κοµβταρ...............................................................................68
Μεδρεσεϕα Ε Υλτ ∀Αλαυδ−∆ιν∀ Πρισητιν...............................................................................................................70
Μεδρεσεϕα Ε Μεσµε ∀Αλαυδ−∆ιν∀ Πρισητιν ......................................................................................................... 72
Μεδρεσετ Βρενδα Σητετιτ Σηθιπταρ ......................................................................................................................78
Ρρϕετι Ι Μεδρεσεϖε Ν Τερριτοριν Ε Μβρετρισ Σηθιπταρε Ν ςιτετ ‘30 Τ......................................................... 79
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
3

4. Μεδρεσεϕα Ε Πργϕιτησηµε − Τιραν ......................................................................................................................90
Πλανι Μσιµορ Πρ Τρε ςϕεττ Ε Αρσιµιτ Φιλλορ .....................................................................................................92
Αρσιµι Ι Λαρτ Ισλαµικ Σηθιπταρ (Φακυλτετι Ι Στυδιµεϖε Ισλαµε − Πρισητιν)......................................................96
Νδρτεσατ Ε Κυλτιτ Ισλαµ ∆ηε Ρολι Ι Τ Ψρε
Ν Εδυκιµιν Φεταρ, Ετικ ∆ηε Κυτυρορ Τ Σηθιπταρϖε......................................................................................101
Ξηαµιτ Ε Παρα Ν Τροϕετ Τονα: ........................................................................................................................ 103
Ρολι Ι Ξηαµισ Ν Ασπεκτιν Σηπιρτρορ:.......................................................................................................... 107
Ρολι Σοχιαλ ∆ηε Σηοθρορ Ι Ξηαµισ................................................................................................................... 109
Ξηαµιτ Μ Τ Πρµενδυρα Ν Τερριτορετ
Σηθιπταρε Τ Τρασηγυαρα Νγα Ε Καλυαρα ∆ηε Ατο Τ Νδρτυαρα Ν Σηεκ. Ξξ ............................................... 113
Κρευ Ιιι ................................................................................................................................................................. 116
Σητψπι Περιοδικ Φεταρ Ισλαµ Σηθιπ Ι Σηεκυλλιτ Ξξ
Ν Τροϕετ Σηθιπταρε ∆ηε Ν ∆ιασπορ ................................................................................................................ 116
Σητψπι Ισλαµ Σηθιπ Ν Γϕψσµν Ε Παρ Τ Σηεκυλλιτ Ξξ..................................................................................... 117
Σητψπι Ισλαµ Ν Γϕυην Σηθιπε Πασ Λυφτσ Σ ∆ψτ Βοτρορε ...........................................................................125
Βοτιµε Τ Νδρψσηµε Με Καρακτερ Φεταρ Ισλαµ Ν Γϕυην Σηθιπε...................................................................137
Κυρ∋ανι Ν Γϕυην Σηθιπε....................................................................................................................................142
Πρκτηιµε Τ Πϕεσσηµε Τ Κυρ’ανιτ Βοτυαρ Ν Λιβρα Τ Νδρψσηµ ...............................................................145
Πρκτηιµε Τ Πϕεσσηµε Τ Κυρ’ανιτ Βοτυαρ Ν Περιοδικ Τ Κοησ ..............................................................147
Λεξυεσιτ Ε Κυρ’ανιτ Ν Τρεϖατ Σηθιπταρε (Κυρρατ − Ηαφιζτ)..............................................................................149
Ηαδιτηετ Ν Γϕυην Σηθιπε .................................................................................................................................152
Λετρσια ∆οκυµενταρε Σηθιπε Πρ Περσοναλιτετιν Ε Προφετιτ Τ Ισλαµιτ......................................................... 161
ϑετσηκριµετ Κυσητυαρ Περσοναλιτετιτ Τ Προφετιτ .......................................................................................... 168
Τραϕτιµετ Ε Βεσιµιτ Ισλαµ, Ι Περσοναλιτετεϖε ∆ηε Νδικιµι Ι Τψρε Ν Κυλτυρν Κοµβταρε Νπρµϕετ ςεπριµταριϖε Λαικε
Κρευ Ιϖ................................................................................................................................................................. 185
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
175
4

5. Φιγυρα Τ Σηθυαρα Ισλαµε ∆ηε Κοντριβυτι Ι Τψρε
Ν Εδυκιµιν Κυλτυρορ ∆ηε Σηπιρτρορ Τ Σηθιπταρϖε..................................................................................... 185
Πρσοναλιτετε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε Θ Καν ϑετυαρ Ε Κοντριβυαρ Ν Φυνδ Τ Σηεκ.Ξιξ
− Γϕψσµα Ε Παρ Ε Σηεκ. Ξξ. ............................................................................................................................... 189
Σαιδ Ναϕδενι........................................................................................................................................................ 189
Ηοξη ςοκα Ι ∆ιβρσ........................................................................................................................................... 189
Ταηιρ Εφενδι Λλυκα Πισηταρ Ι Σηκολλιµιτ Σηθιπ Ν Κοσοϖ................................................................................ 191
Καδρι Γϕατα ...........................................................................................................................................................193
∆σηµορι Ι ∩σητϕεσ Κοµβταρε..........................................................................................................................193
Μυλλα Ισυφ Κραϕα (Κραϕ, 1849 − Σηκοδρ, 1912)..................................................................................................194
Ηαφιζ Αλι Ριζα Υλθινακυ.......................................................................................................................................197
Αυτορι Ι Μεϖλυδιτ Σηθιπ .......................................................................................................................................197
Ηαζιζ Λιλα. Μσυεσι Ι Γοστιϖαριτ ∆ηε Ι Στρυγσ....................................................................................................199
Ηοξη Μυγλιχα Μαρτιρι Ι Αρσιµιτ Σηθιπ ...............................................................................................................199
Ηοξη ςοκα Περσοναλιτετι Ι Σηθυαρ Ρεξηεπ ςοκα............................................................................................. 200
Καδρι Λυτφυλλα Πρισητινα, Λυφτταρ Πρ Βασηκιµιν Κοµβταρ.............................................................................203
ςιλδαν Φαικ ∆ιβρα Μροϕτσι Ι Αλφαβετιτ Σηθιπ .....................................................................................................204
Ηοξη Ηασαν ςογλι Γϕυην Σηθιπε ∆ο Τα Μβροϕµ Εδηε Με Γϕακ ...................................................................206
Ηαξηι Αλι Ελβασανιτ Πρφαθσυεσι Ι Υνιτετιτ Κοµβταρ .....................................................................................207
Θαµιλ Βαλα ∆ρεϕτορι Ι Παρ Ι Μεδρεσεσ (Τιραν)...............................................................................................209
Μεηµετ Ακιφ Ερσοϕ Περσοναλιτετ Σηθιπταρο Τυρκ ................................................................................................ 210
Ηαξηι ςεηβι ∆ιβρα (Αγολλι) Κοµεντατορι Μ Ι Μιρ Ι Κυρ’ανιτ Ν Γϕυην Σηθιπε............................................ 211
Σαλι Νιαζι ∆εδε Κρψεγϕψσηι Βοτρορ Ι Βεκτασηινϕϖε............................................................................................214
Μυλλα Ηασαν Μασυριχα Ηοξηα Ινοϖατορ ...............................................................................................................215
Ισµαιλ Νδροθι Νϕ ϑετ Κυσητυαρ Ισλαµιζµιτ ∆ηε ∩σητϕεσ Κοµβταρε.............................................................217
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
5

6. Ηαφιζ Ψµερ Σηεµσιυ Πρισητιν 1895 − Σαζλι 1945..............................................................................................219
Αριφ Σηαλα ςλλεζρ Μοσ Ε Βρακτισνι ∆ρενιχεν.....................................................................................................221
Βαβα Αλι Τοµορρι Νϕ Νγα ςικτιµατ Ε Κοµυνιζµιτ..........................................................................................222
Μα’ρυφ Αλ−Αρναυτι Σηκριµταρι Ι Σηθυαρ Αραβ Με Οριγϕιν Σηθιπταρε (1892−1948)..........................................223
Μυλλα Ιδριζ Γϕιλανι Υδηηεθσι Σηπιρτρορ, Πολιτικ Ε Υσηταρακ.........................................................................227
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυτ Βυρρι Θ Νυκ Υ Μποσητ Νγα Περσεκυτιµετ....................................................................229
Ηαξηι Ηαφιζ Ισµετ ∆ιβρα Ι Αρρεστυαρ Πρ Βινδϕε Φεταρε ....................................................................................232
Αβδυληαθιµ Ηιθµετ ∆ογανι Πεδαγογυ Νγα Γοστιϖαρι ......................................................................................233
Ηαφιζ Αλι Κορα Ηοξηα Ι Πρνδϕεκυρ...................................................................................................................235
Περσοναλιτετε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε Θ Καν
Υσητρυαρ Ακτιϖιτετιν Ε Τψρε Εδηε Ν Γϕψσµν Ε ∆ψτ Τ Σηεκ. Ξξ...................................................................237
Σαδικ Βεγα ∆ρεϕτορ Ι Ρεϖιστσ ∀Κυλτυρα Ισλαµε∀ ................................................................................................237
Φεριδ ςοκοπολα Πρφαθσυεσ Ι Μιστιιζµιτ Ισλαµ...............................................................................................239
Ηαξηι Ηαφιζ Μαηµυτ ∆ασηι Στυδϕυεσ Ι Απασιονυαρ ∆ηε Λιγϕρυεσ Ι Ρραλλ .......................................................240
Οσµαν Μυδερριζι Στυδιυσ Ι ςεπραϖε Λετραρε Με Αλφαβετ Αραβ ..........................................................................242
Ηαφιζ Αλι Κραϕα Τεολογυ Ι Λαρτ..........................................................................................................................243
Εσατ Μψφτια Περσονιφικιµι Ι Μοδεστισε...............................................................................................................244
Μυλλα Ρεξηεπι ∆ρενιχε 1905 − 1976...................................................................................................................246
Ηακι Σηαροφι ∆ρεϕτορ Ι Ρεϖιστσ ∀Ζανι Ι Ναλτ∀...................................................................................................247
ςεξηι Βυηαραϕα Οριεντολογυ Με ∆ιµενσιονε Τ Μδηα....................................................................................248
Σαλι Εφενδι Μψφτια. Τηεµελυεσι Ι Θενδρεσ Ισλαµικε Σηθιπταρο − Αµερικανε....................................................250
Ηαµιδ Γϕψλβεγαϕ ∆εµοκρατι Ι Πακορρυπτυαρ......................................................................................................252
Βιναζε Καχαβαι−∆αυτι Ηοξηα Ηανµι ................................................................................................................253
Μυλλα Ισµαιλι Ατδηεταρ ∆ηε Φεταρ Ι Πατρεµβυρ..................................................................................................254
ςεϕσελ Ξηελαδιν Γυτα Φε Ε Ατδηε ϑαν Τ Πανδαρα ...........................................................................................256
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
6

7. Μυλλα Ζεκ Βρδψνα Νϕ ϑετ Πρ Βεσιµιν Ισλαµ,
Αρσιµιµ Ν Γϕυην Αµταρε ∆ηε Κοµβιν Σηθιπταρ .........................................................................................258
Ηασαν Εφενδι Ναηι ∆ιϕεταρι, Μψδερριζι Γοϕµβλ............................................................................................259
Ηαξηι Ρασηιδ Εφενδι Οσµανι Μσυεσ Ε Προφεσορ Ι Νδερυαρ................................................................................261
Μυλλα Ηψσεν Λατιφι Τηεµελυεσ Ι Θενδρσ Σηθιπταρε Ισλαµε Ν Βρυκσελ............................................................262
Σηυαϕβ Μυηαρρεµ Αρναυτι Ηυλυµτυεσ Ι Νϕοηυρ Ι Λιβραϖε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε..................................................263
Νασρυδ−∆ιν Αλβανι (Σηθιπταρι) Ηαδιτηολογυ Μ Ι Σηθυαρ Ι Κτιϕ Σηεκυλλι ........................................................266
Αβδυλκαδρ Αρναυτι Κολοσ Ι Κυλτυρσ ∆ηε ∆ιϕεϖε Ισλαµε...................................................................................269
Ηαξηι ςεηβι Συλεϕµαν Γαϖοι Στυδιυεσ Ι Απασιονυαρ ∆ηε Λιγϕρυεσ Ι Ρραλλ ...................................................270
Ηιλµι Μαλιθι (Σηεη Μαλα) Περσοναλιτετ Ι Σηθυαρ Φεταρ, Αρσιµορ ∆ηε Κοµβταρ ..............................................272
Ηαφιζ Σαβρι Κοι Πυντορι Ι Σηθυαρ Πρ Βεσιµιν Ισλαµ .....................................................................................274
Ιµαµ ςεηβι Ισµαιλι Περσοναλιτετ Ι Σηκενχσ Ισλαµε Ν Τ Γϕιτηα Μϕεδισετ Σηθιπταρε....................................277
Σηεριφ Αηµετι Πρκτηψεσι Ν Σηθιπε Ι Κυρ’ανιτ.................................................................................................279
Ηοξηαλλαρ ∆ηε Μσυεσ Νϕκοησισητ, Θ Προϖυαν Εδηε Βυργϕετ Ε Σερβιτ...................................................... 281
Ραµαδαν Γοϖορι (Μυλλα Ραµα) .......................................................................................................................... 281
Η. Ηαϕδαρ Εφ. ϑασηαρι...........................................................................................................................................282
Σαδρι Πρεστρεσηι ...................................................................................................................................................283
Ηαξηι Ηαφιζ ϑακυπ ∆υγαγϕινι.............................................................................................................................283
Συµµαρψ .............................................................................................................................................................284
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
7

8. ∀Να σηθιπταρτ, πρεϕ δο φεϕε θοφσηιµ, ϕεµι τ ταν ϖλλαζν γϕακυ δηε ϖλλαζν (ϖατανι) ατδηευ. ∆ο τ σηκοϕµ µβαρ ε
µιρ σηοθ µε σηοθ σι ϕεµι τυε σηκυε, δο τ πυνοϕµ σ βασηκυ πρ λυλζιµιν ε ατδηευτ τον δηε δο τα µβροϕµ ατ µε
γϕακυν τον.∀
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυ
∀Κεµι τρι φε, πορ κεµι ϖετµ νϕ Ατδηε τ πρβασηκτ, νϕ γϕακ ϖλλαζρορ, νϕ γϕυη, νϕ διελλ ε νϕ Ζοτ. ∆ετψρ µβι
δετψρατ κεµι βασηκιµιν δηε µβροϕτϕεν ε ατδηευτ.∀
Μυλλα Ιδρισ Γϕιλανι
ΠΑΡΑΤΗ⊄ΝϑΕ
Στυδιµι µε τεµ ∀Ζηϖιλλιµι ι κυλτυρσ ισλαµε τε σηθιπταρτ γϕατ σηεκυλλιτ ΞΞ∀ πρφσηιν τρ ηαπσιρν ε
τροϕεϖε σηθιπταρε σι δηε διασπορν, δυκε κοντριβυαρ κσητυ ν νϕοηϕεν ε βοτσ ισλαµε σηθιπταρε. Νγα
πικπαµϕα κοηορε, στυδιµι ρροκ σηεκυλλιν ε φυνδιτ. Πορ, πρ ηιρ τ ϖαζηδιµσισ ε παραπρεγατιτϕεσ σ
λεξυεσιτ βηετ νϕ ϖσητριµ ρετροσπεκτιϖ, πορ γϕιτηµον πα πρετενδιµιν θ τ βϕ οβϕεκτ αναλιζε σηεκυϕτ
ε µπαρσηµ.
Πυνιµι σητ νϕ πρπϕεκϕε ε ανγαζηιµ σηυµϖϕεαρ ιντενσιϖ ηυλυµτιµεση ϕο ϖετµ ν αρκιϖατ δηε
βιβλιοτεκατ ε Ρεπυβλικσ σ Σηθιπρισ, πορ δηε ν ατο τ µεδρεσεϖε τ Πρισητινσ ε τ Γϕακοϖσ, ν
Ρεπυβλικν ε Κοσοϖσ, σι δηε ν βιβλιοτεκν ∀Ισ’ηακ Βευ∀ τ µεδρεσεσ σ Σηκυπιτ δηε ατ τ
Βασηκσισ Ισλαµε τ Ποδγοριχσ ν Ρεπυβλικεν ε Μαλιτ τ Ζι. Με αν λιδηϕεση τ νδρψσηµε, ϕαν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
8

9. σηφρψτζυαρ εδηε βοτιµετ ε βρα νγα θενδρα Ισλαµε Σηθιπταρε ε Μιιγανιτ, σι δηε τ Νεω ϑερσεψτ ε τ
Νεω Ψορκυτ τ ΣΗΒΑ−σ.
Θ κψ στυδιµ τε βηεϕ σα µ ι πλοτ, σητ µβαϕτυρ λιδηϕε εδηε µε θενδρα τ τϕερα τ διασπορσ σηθιπταρε,
σι ατο τ Τοροντοσ (Καναδα), τ Βρυκσελιτ (Βελγϕικ) ετϕ., θ καν βρ βοτιµε τ κονσιδερυεσηµε, νδονσε
ϕο τ πλοτα πρ τεµν θ σητϕελλοηετ ν πυνιµιν τον. Πο ασητυ, ϕαν πασυρ παρασψση εδηε βοτιµε τ τϕερα
ν γϕυην σηθιπε τ ϖενδεϖε τ νδρψσηµε τ Λινδϕεσ.
Βιβλιογραφια πρ κτ τεµ σητ πργϕιτησισητ ε πασυρ. Αϕο πρφσηιν λιβρα, µονογραφι, πρµβλεδηϕε
στυδιµεση ετϕ., τ χιλατ καν τραϕτυαρ κραηασ τ τϕεραση, εδηε σητϕε απο ασπεκτε τ κυλτυρσ ισλαµε ν
πργϕιτησι δηε ασαϕ σηθιπταρε ν ϖεαντι. Ν κτ κυαδρ δο τ πρµενδιµ µατεριαλετ ε στυδϕυεσϖε σι: τ
∆ρ. Μυηαµετ Πιρρακυτ, ∆ρ. Ηακι Κασυµιτ, ∆ρ. ϑασηαρ Ρεξηεπαγιθιτ ετϕ., τ τεολογϖε δηε ηυλυµτυεσϖε
σι: Ηφζ. Ιβραηιµ ∆αλλιυ, Ηφζ. Αλι Κορα, Βαβα Αλι Τοµορρι, Ιλο Μιτκ Θαφζεζι, Ηακι Σηαροφι, Σηεριφ
Αηµετι, ςεηβι Ισµαιλι, ςεξηι ∆εµιραϕ ετϕ. Νϕκοησισητ κα εδηε αυτορ τ ηυαϕ θ καν πρεκυρ
προβλεµιν φεταρ ισλαµ ν τρεϖατ σηθιπταρε, σιθ ϕαν: ∆ρ. Βρανκο Βαβιθ, Βοζηινα Ιϖανοϖιθ, Ροβερτο
Μαροχο δελα Ροκα, Εδωιν Ε. ϑαχθυεσ ετϕ.
Πορ µε πρϕασητιµ τ νδονϕ κυµτεσε τ µβαϕτυρ ν νδονϕ τυβιµ τ στυδϕυεσϖε σηθιπταρ απο
νδρκοµβταρ, δηε τ νδονϕ αρτικυλλι βοτυαρ ν νδονϕ ρεϖιστ, δερι µε σοτ νυκ εκζιστον νδονϕ πυνιµ
απο µονογραφι ε πλοτ θ τ κετ βρ οβϕεκτ τ δρεϕτπρδρεϕτ κυλτυρν ισλαµε τε σηθιπταρτ. Πρϖε
κσαϕ, τραϕτεσατ ε µσιπρµε, πα µοηυαρ κοντριβυτιν ε τψρε (σιδοµοσ τ ∆ρ. Ηακι Κασυµιτ), καν νϕ σρ
µανγσιση τ καρακτεριτ νϕοησ ε µετοδολογϕικ, πορ θ νυκ ϕαν τ πακτα εδηε ατο θ καν νδικιµ τ
νϕανσηµ οσε πραγµατικ. Κϕο ε φυνδιτ µ τεπρ ρεφλεκτον τεκ αυτορτ ε ηυαϕ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
9

10. Εδηε ν Ρεπυβλικν ε Σηθιπρισ πρ γϕατ σιστεµιτ σοχιαλιστ τοταλιταρ, κα πασυρ δισα βοτιµε κυσητυαρ φεσ
ν πργϕιτησι δηε ασαϕ ισλαµε ν ϖεαντι. Νδρ τ τϕερα πο τ πρµενδιµ: ∀Ατειζµι σηκενχορ∀, βοτιµ ι
Υνιϖερσιτετιτ τ Τιρανσ, (1986), ∀Ακυζοϕν φεν∀, βοτιµ ι Ινστιτυτιτ τ Λαρτ Πεδαγογϕικ τ Σηκοδρσ,
∀∩’σητ φεϕα∀, ∀Ποπυλλι µποσητ φεν∀ ετϕ, πορ τ γϕιτηα κτο πυνιµε ι πρσηκον ν βοσητ − δενιγριµι ι
φεσ, µοηιµι ι κυλτυρσ φεταρε, µαδϕε παραθιτϕα ε σαϕ σι αντικυλτυρ, θ ∀κα πασυρ πρ µισιον τ λεϕ ν
ερρσιρ ε παδιϕε ποπυλλιν, τ πρλιγϕ συνδιµιν ε κλασαϖε τ πασυρα∀ετϕ.
Εδηε νδονϕ βοτιµ µε πρετενδιµε στυδιµορε, σι αρτικυλλι ∀Λυφτα φρονταλε κυνδρ φεσ ν ϖιτετ 60∀ ι χιλι
νδονσε σϕελλ νϕ ινφορµιµ τ πασυρ φακτικ ε ϕεπ ταβλλο ηιστορικε πργϕιτησισητ ρεαλιστε, νυκ υ κα σηπτυαρ
πολιτιζιµεϖε ε δεφεκτεϖε τ τϕερα τ κοησ.
Ν ηαρτιµιν ε στυδιµιτ τον ϕεµι νισυρ νγα γρυµβυλλιµι, πρζγϕεδηϕα, κλασιφικιµι δηε σιστεµιµι ι
µατεριαλιτ φακτικ, µατερϕαλ κψ ι ϖϕελυρ νγα φονδετ αρκιϖορε δηε βιβλιοτεκαρε σι βρενδα, ασητυ δηε ϕασητ
τερριτοριτ σηθιπταρ.
Ματεριαλι σητ σιστεµυαρ σιπασ τεµαϖε: Πολιτικα αντιφεταρε σλλαϖο−κοµυνιστε, ινστιτυχιονετ τεολογϕικε δηε
ατο κυλτυρορε ισλαµικε, σητψπι, σι δηε πρσοναλιτετετ ε σηθυαρα τ κυλτυρσ.
Μβσητετϕα ν µετοδν ε αναλιζσ δηε τ σιντεζσ, κραηασ ασαϕ κραηασυεσε, κα µυνδσυαρ εϖιδεντιµιν ε
δυκυριϖε κυλτυρορε τ ρεϕα, τ πανϕοηυρα οσε τ κεθιντερπρετυαρα νγα πολιτιζιµι θ ι σητ βρ νγϕαρϕεϖε
ηιστορικε, προχεσεϖε κυλτυρορε. Κϕο µετοδ κα βρ τ µυνδυρ θ ζηϖιλλιµι ι κυλτυρσ ισλαµε τ σηιηετ ν
ηαρµονι µε ζηϖιλλιµιν κυλτυρορ, ετικ ε σοχιαλ τ κρεϕτ ποπυλλιτ σηθιπταρ.
Φυνκσιονετ ε ινστιτυχιονεϖε τεολογϕικε κυλτυρορε τ ισλαµιτ ν Σηθιπρι, φλυκσι ι µασµεδιασ ισλαµε,
κονχεπτοηεν ν φρψµν ε µιρκυπτιµιτ νδρκονφεσιοναλ (καρακτεριστικ πρ ϖενδιν τον), µε σψνιµιν ε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
10

11. νϕ ηαρµονιε γϕιτηκοµβταρε, πορ, νϕηεραζι, ατο κονχεπτοηεν εδηε ν φρψµν ε µοσπαϕτιµιτ µε ιδετ
ατειστε δηε φρψµν αντιφεταρε ε ατ κοµυνιστε.
ςεµενδϕε ε ϖεαντ ι σητ κυσητυαρ πασθψριµιτ τ ρρολιτ τ θενδραϖε ισλαµικε τ διασπορσ σηθιπταρε ν
κονσολιδιµιν ε ϖετδιϕεσ κοµβταρε, κυνδρ ασιµιλιµιτ τ σαϕ.
Κυλτυρα ισλαµε τε σηθιπταρτ σι πϕεσ ε κυλτυρσ σ ποπυλλιτ σηθιπταρ πρ λεητσι σηικιµι σητ παρ ν
κατρ σεγµεντε, θ πασθψροϕν προβλεµετ δηε ζηϖιλλιµετ ε σαϕ ν περγϕιτησι δηε κονκρετισητ: Πολιτικα
αντιφεταρε σλλαϖο−κοµυνιστε δηε πασοϕατ ε σαϕ µβι κυλτυρν ισλαµε. Αρσιµι ισλαµικ ν τρεϖατ σηθιπταρε ν
τ γϕιτηα ηαλλκατ ε τιϕ. Σητψπι ισλαµικ σηθιπ (ϖεπρα, στυδιµε οριγϕιναλε ε τ πρκτηψερα), δηε ε κατρτα
περσοναλιτετετ ε κυλτυρσ ισλαµε.
Κτο πρβϕν κρερτ κρψεσορ τ πυνιµιτ, ι χιλι παραπριηετ νγα νϕ παρατηνϕε ηψρϕε µβι γϕενδϕεν ε
κυλτυρσ ισλαµε δερι ν φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ, πολιτικατ αντιφεταρε τ σλλαϖο κοµυνιζµιτ δηε πασοϕατ ε σαϕ
µβι κυλτυρν ισλαµε.
Ν κρευν ε παρ ϕεπετ νϕ ταβλλο ε πργϕιτησηµε λιδηυρ µε τ µβιϕετυαριτ ε δοκτρινσ ισλαµε δηε ρρολιν θ
αϕο πατι ν ρυαϕτϕεν ε ιδεντιτετιτ κοµβταρ. Κτυ σιδοµοσ ϖιηετ τηεκσι µβι πολιτικατ αντιφεταρε τ σλλαϖο−
κοµυνιζµιτ δηε πασοϕατ ε σαϕ µβι κυλτυρν ισλαµε, δυκε φιλλυαρ νγα φιλλιµι ι σηεκυλλιτ ε δερι τε ζηϖιλλιµι ι
νγϕαρϕεϖε ν ϖϕεττ ε φυνδιτ πασ ρινγϕαλλϕεσ σ ινστιτυχιονιτ τ βεσιµιτ ν ϖενδ.
Ν κρευν ε δψτ τραϕτοηετ αρσιµι ισλαµικ. Σψτηι ι παρ ι κτιϕ κρευ ι κυσητοηετ αρσιµιτ τ υλτ (Μεϕτεπεϖε) ν
τρεϖατ σηθιπταρε. Κυ τραϕτοηετ ρρϕετι, στρυκτυρα δηε αντ οργανιζατιϖε τ τιϕ. Πρσηκριµι ι αρσιµιτ φιλλορ
ισλαµικ, πρ µυνγεσ τ δηναση φακτικε, παραθετ ϖεσητιρσι τ µδηα. ϑαν σηφρψτζυαρ αρκιϖατ ε
µεσηιηατεϖε τ Κοσοϖσ, Μαθεδονισ ε Μαλιτ τ Ζι, πορ νυκ ϕαν πασθψρυαρ µεϕτεπετ ε ζονσ σ
∩αµρισ, κυ, σιπασ δσηµιϖε γοϕορε, κα πασυρ νϕ ρρϕετ τ φυθισηµ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
11

12. Ν ϖαζηδιµ τ κτιϕ κρευ κεµι σητϕελλυαρ αρσιµιν ε µεσµ ισλαµ (Μεδρεσετ), σηπρνδαρϕεν ε τιϕ ν τροϕετ
τονα, δυκε υ νδαλυρ πρϖε εχυρισ ηιστορικε εδηε τε πλανετ ε προγραµετ µσιµορε τ τψρε. Γϕιτηασητυ
βηετ φϕαλ πρ τεκστετ ε πρδορυρα ν κτ ηαλλκ σηκολλε. Πρπϕεκϕε ϕαν βρ πρ τ αναλιζυαρ
πρµβαϕτϕεν ε τψρε. ∆οκυµενταχιονι πρ κτ ηαλλκ αρσιµι σητ εδηε µ ι πλοτ. Εχυρια ε κσαϕ ηαλλκε
τ αρσιµιτ κα πασυρ βατιχατ δηε ζβατιχατ ε ϖετα, θ ϕαν κυσητζυαρ, σιδοµοσ, νγα κτηεσατ ηιστορικε.
Νατψρισητ σηκολλατ ε µεσµε ισλαµε τ κτψρε ϖιτεϖε τ φυνδιτ γϕεϕν πασθψριµ µ τ γϕερ, σεπσε εδηε
µατεριαλι σητ µ ι πλοτ. Πρ τ δην νϕ ιδε µ τ θαρτ λιδηυρ µε στρυκτυρν, οργανιζιµιν δηε ρολιν ε
τψρε, ϕεµι νδαλυρ εδηε ν πρµβαϕτϕεν ε ρρεγυλλορεϖε δηε τ στατυτεϖε τ τψρε. Κτο σηκολλα νυκ καν
θεν ιδεντικε ν σηυµ ασπεκτε, πρανδαϕ νε ϕεµι νδαλυρ, σιπασ ραστιτ, ν µεδρεσετ ε Κοσοϖσ, ν ατο τ
Μαθεδονισ ετϕ.
Ν κτ κρε ν νϕ σψτη µ ϖετε κεµι τραϕτυαρ εδηε αρσιµιν ε λαρτ ισλαµικ. Φιζιονοµιν ε κτιϕ αρσιµι ε
κεµι πρσηκρυαρ δυκε µαρρ σι µοδελ σηκολλν ε λαρτ τ αρσιµιτ ν Πρισητιν. Ελεµεντε τ αρσιµιτ τ λαρτ
κα πασυρ εδηε µεδρεσεϕα ε πργϕιτησηµε ε Τιρανσ, γϕ θ ρεφλεκτοηετ ν προγραµιν ε σαϕ.
Νε κρευν ε τρετ τραϕτοηεν γϕερ βοτιµετ δηε σητψπι ισλαµικ σηθιπ ν τροϕετ δηε διασπορν σηθιπταρε. Πρ
κτ να σητ δασηυρ τ βϕµ νϕ πυν τ µυνδιµσηµε, σεπσε αι σητ ι σηπερνδαρ ν πεσ κοντινεντε:
ν Ευροπ, ν Αµερικ, ν Αζι, ν Αυστραλι δηε ν Αφρικ. Πρ λεητσι στυδιµι, ε παµ τ υδησ θ
βοτιµετ µε καρακτερ φεταρ ν σηθιπ τ∋ι γρυποϕµ µβι βαζν ε φιζιονοµισ θ καν ατο: οργανετ ε σητψπιτ
περιοδικ, τεκστετ µσιµορε πρ µσιµιν ε βεσιµιτ µψσλιµαν, πρκτηιµετ ε Κυρ’ανιτ ν γϕυηεν σηθιπε,
µεϖλυδετ ετϕ., δυκε δην κσητυ, πρ ηερ τ παρ, νϕ κλασιφικιµ ρραχιοναλ.
Ν κτ κρε, πρ ηερ τ παρ, αναλιζοηεν οργανε σητψπι ν µενψρ τ πλοτ. Πρ σιγυριµιν ε τψρε να σητ
δασηυρ νϕ πυν ε µαδηε. Σηυµιχα δρρµυεσε ε κτψρε οργανεϖε ϕαν κρεϕτσισητ τ πανϕοηυρα πρ
πυβλικυν σηθιπταρ, σι πρ σηεµβυλλ ∀Πρπϕεκϕα ϕον∀, θ δελ ν Νεω ϑερσψ , ∀∆ριτα ε Λαηορσ∀ ετϕ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
12

13. Νϕ ϖενδ τ ρνδσισηµ ν κτ καπιτυλλ ζν εδηε πρκτηιµετ ε πϕεσσηµε τ Κυρ’ανιτ, τ Τεφσιριτ
(κοµεντεϖε) τ Κυρ’ανιτ, δηε, κραηασ τιϕ, εδηε τ ηαδιτηεϖε ν γϕυην σηθιπε. Γϕατ ηυλυµτιµιτ τ
πρκτηιµεϖε τ Κυρ’ανιτ ϕεµι νδεσηυρ εδηε µε δορσηκριµε τ περγατιτυρα νγα γρυπε τεολογση
σηθιπταρ, τ χιλτ καν νϕοηυρ µιρ τερµινολογϕιν φεταρε δηε κορρεσπονδενχατ ε τψρε ν γϕυην σηθιπε.
Κετυ ϕαν πρφσηιρ εδηε µεϖλυδετ, τ χιλατ, πρϖε ρνδσισ σ τψρε σι λετρσι φεταρε, παραθεσιν εδηε ϖλερα
τ ϖεαντα γϕυησορε, σεπσε ϕαν σηκρυαρ νγα αυτορ τ κραηιναϖε τ νδρψσηµε τ Σηθιπερισ: νγα
Σηκοδρα, Υλθινι, Κορα, Κοσοϖα, Τετοϖα, σι δηε νγα σηθιπταρτ ε διασπορσ ετϕ.
Ν κρευν ε κατρτ τραϕτοηεν περσοναλιτετετ ε κυλτυρσ ε φεσ ισλαµε, σι δηε νδιηµεσατ ε τψρε ν θσητϕεν
κοµβταρε. Κτο φιγυρα ϕαν κλερικ τ σηθυαρ, σι Ηφζ. Ισµετ ∆ιβρα, Ηαξηι Αλι Ελβασανι; πρσοναλιτετε τ
σηθυαρα ν λϖιζϕεν κοµβταρε, σι Ηοξηα Καδρι Πρισητινα, Ηαξηι ςεβι ∆ιβρα, Ισµαιλ Νδροθι ετϕ;
σηκριµταρ δηε πυβλιχιστ, σι Ηφζ Αλι Κορα, Σαδικ Βεγα; οριενταλιστ τ σηθυαρ, σι ςεξηι Βυηαραϕα;
υδηηεθσ σηπιρτρορ ε υσηταρακ, σι Μυλλα Ιδριζ Γϕιλανι; µιστικ δηε φιλοζοφ, σι Φεριτ ςοκοπολα, Βαβα
Αλι Τοµορρι; ηοξηαλλαρ νοϖατορ, σι Μυλλα Ηασαν Μασυριχα ετϕ. Ν ραδητ ε κτψρε πρσοναλιτετεϖε πατι
τ ατιλλ θ, µε πενδν ε τψρε τ φυθισηµε, παραλαϕµρυαν ρρεζικυν κοµυνιστ τρεερεκ σηεκυλλι µ παρ.
ϑαν τ νϕοηυρα παµφλετετ ε Ηφζ. Αλι Ταρϕεσ, Ηφζ. Αλι Κορσ ετϕ.
Μεσ κτψρε φιγυραϖε, κεµι τραϕτυαρ εδηε φιγυρατ ε φεµραϖε, σι σητ αϕο ε Ηοξηα Ηανµιτ. Γϕιτησεϕ κεµι
τραϕτυαρ ν κτ κρε δψζετ ε γϕασητ φιγυρα, ακτιϖιτετι ι τ χιλεϖε ρροκετ ν κυφιϕτ ε σηεκυλλιτ ΞΞ ε θ ϖϕεν
δερι ν διτετ τονα. ∆υκε πασυρ παρασψση βοτιµιν ε κτιϕ µατεριαλι, κεµι γϕετυρ εδηε πορτρετετ ε σηυµιχσ
πρεϕ τψρε.
Στυδιµι σητ ι παισυρ µε ρεφερενχα νγα λιτερατυρα ε σηφρψτζυαρ ν βιβλιοτεκα ε αρκιϖα τ νδρψσηµε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
13

14. Ν πρφυνδιµ τ κσαϕ παρασητρεσε ε νδιεϕ πρ δετψρ τ σηπρεη µιρνϕοηϕεν τιµε, ν ραδη τ παρ, πρ
Ινστιτυτιν ε Ηιστορισ τ Ακαδεµισ σ Σηκενχαϖε τ Ρεπυβλικσ σ Σηθιπερισ, πρ νδιηµν ε δην,
δυκε µ ϖν ν δισποζιχιον µατεριαλετ αρκιϖορε τ τιϕ. Γϕιτηασητυ ε νδιεϕ πρ δετψρ τ φαλνδεροϕ
∆ρεϕτοριν ε Αρκιϖαϖε τ Σητετιτ τ Ρεπυβλικσ σ Σηθιπρισ δηε νϕεκοησισητ αρκιϖατ ε Μεσηιηατεϖε τ
Πρισητινσ, Σηκυπιτ, Ποδγοριχσ δηε τ µεδρεσεσ σ Σηκοδρσ, τ χιλτ µ καν ϖν ν δισποζιχιον
δοκυµεντε τ ρνδσισηµε λιδηυρ µε τεµν ε µσιπρµε.
Σηπρεη µιρνϕοηϕεν τιµε νδαϕ δρεϕτοριτ τ Ινστιτυτιτ τ Ηιστορισ Ασ.Προφ. Κασεµ Βιοκυτ σι δηε σταφιτ τ
δεπαρταµεντιτ τ σηεκ. ΞΞ πραν κτι ινστιτυτι πρ κονσυλτιµετ ε ϖψερα θ καµ βρ µε τα. Νϕκοησισητ ι
ϕαµ µιρνϕοησ εδηε υδηηεθσιτ σηκενχορ Προφ.∆ρ. Σηεφικ Οσµανιτ ι χιλι µ κα νδενϕυρ αφρ γϕατ τρ
κοησ θ καµ βρ κτ πυνιµ.
Πα πρετενδυαρ πρ νϕ σητεριµ τ κσαϕ τεµε, σηπρεσοϕµ σε κεµι βρ δικα τ µιρ πρ ατδηευν δηε
κυλτυρν τον κοµβταρε.
Αυτορι
ΚΡΕΥ Ι
ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΤΙΦΕΤΑΡΕ ∆ΗΕ ΠΑΣΟϑΑΤ
Ε ΣΑϑ ΜΒΙ ΚΥΛΤΥΡ⊄Ν ΙΣΛΑΜΕ ΓϑΑΤ⊄ ΣΗΕΚ. ΞΞ
Σηεκυλλι ΞΞ, πρ κυλτυρν σηθιπταρε ν πργϕιτησι ε ατ ισλαµε ν ϖεαντι, σηνον νϕ κτηεσ χιλσορε ν
τ γϕιτηα δρεϕτιµετ. ∆υκε θεν τρασηγιµταρε πρεϕ πεσ σηεκυϕση τ νϕ ϖεπριµταριε κυλτι δηε µβαρτσε ε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
14

15. κυλτυρσ οριενταλε, αϕο τανι νδοδηετ παρα προβλεµεση ε ζηϖιλλιµεση τ τϕερα. Ισητε κϕο κοη θ βρι εδηε
νϕ ηερ ακτυαλε ιδετ ε Ηασαν Ταησινιτ, Ψµερ Πριζρενιτ, Αβδψλ ε Σαµι Φρασηριτ, Ρεξηεπ ∆εµιτ ετϕ. πρ
σηικιµιν ε ιντερεσαϖε τ κοµβιτ ν νϕ πριζµ τϕετρ.
Ηεθϕα ε Ηαλιφατιτ δηε πυσηιµι ι κτιϕ ινστιτυχιονι ισλαµικ πασ 13 σηεκυϕση, ε λα πα υδηηεθϕε θενδρορε
σηπιρτρορε εδηε ποπυλλατν σηθιπταρε. Κσητυ θ µε Σηπαλλϕεν ε Παϖαρσισ σ Σηθιπρισ δηε µε
κριϕιµιν ε σητετιτ σηθιπταρ, σαδοθ τ χυνγυαρ, οργανιζµατ φεταρε σι δηε ινστιτυχιονετ ε κυλτιτ δηε ατο
αρσιµορε ισλαµικε υ νδοδην παρα δετψραση σηυµ υργϕεντε δηε σηυµ τ ρνδσισηµε λιδηυρ µε τ
µβιϕετυαριτ ε δοκτρινσ σ τψρε δηε ρυαϕτϕεν ε ιδεντιτετιτ σηθιπταρ. Κσητυ Βεκτασηινϕτ µ 1922 υ βν τ
παϖαρυρ νγα Τυρθια. Νδρσα βασηκσια συνιτε ε χιλα κισητε νδρπρερ λιδηϕετ µε Σταµβολλιν θ µε 1921,
οργανιζοι κονγρεσιν ε σαϕ τ παρ µε 1923 δηε ζγϕοδηι µυφτιυν ε ϖετ µε σελι ν Τιραν, δηε Κσηιλλιν ε
Λαρτ τ Σηεριατιτ. Ν στατυτιν ε κτι κσηιλλι θ υ βοτυα µε 1925 τηυηετ: ∀Κρψεταρι ι Κσηιλλιτ τ Ναλτ τ
Σηεριατιτ πρφαθσον τρυπιν Μψσλιµαν ν Σηθιπνι µε τιτυλλιν ∀Μψφτι ι Πργϕιτησηµ∀.
Ν κτ κοη ν Σηθιπρι υ ζηϖιλλυα νϕ ϖεπριµταρι ισλαµε σηυµ ε µαδηε..., πρ ηερ τ παρ εδηε
Κυρ’ανι πρκτηεηετ ν γϕυην σηθιπε...Ν γυσητ τ ϖιτιτ 1929 ∀Ξηεµα−ατι Μψσλιµαν Σηθιπταρ∀ µβαϕτι
κονγρεσιν ε δψτ ν Τιραν. Ατηερ ν Σηθιπρι ισηιν 1048 ξηαµι ακτιϖε, ν τ χιλατ πυνονιν 1315
νπυνσ. Νϕ νυµρ ι ρινισ σηθιπταρε υ δργυα θ τ µσοϕν Ισλαµιν ϕασητ ϖενδιτ, σιδοµοσ ν Εγϕψπτ.
Υ τηεµελυα Κσηιλλι ι Λαρτ ι Βασηκσισ ν κρψε τ τ χιλιτ ισηιν εδηε κατρ µψφτινι τ τϕερα ( Σηκοδρσ,
Τιρανσ, Κορσ δηε Γϕιροκαστρσ). Ν ϖιτιν 1929 βεκτασηινϕτ ν Κορ µβαϕτν κονγρεσιν ε τρετ ν τ
χιλιν σηπαλλν παϖαρσιν ε τψρε σηπιρτρορε δηε αυτονοµιν ν συαζα τ Βασηκσισ Ισλαµε τ Σηθιπρισ.
Νγα κϕο δελ θαρτ σε ισλαµιζµι ν Σηθιπρι τρασηγοντε φορχα τ κυαλιφικυαρα ν φυσην τεολογϕικε σι δηε
ν ατ τ αδµινιστρατσ (µψφτιλερ, καδιλερ, γυϖερνατορ, πολιτικαν), θ ισηιν τ λιδηυρ νγυσητ µε ιδεν
ε παϖαρσισ δηε λιριµιτ κοµβταρ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
15

16. Ν Σηθιπρι εδυκιµι φεταρ, µεγϕιτησε κυλτιϖοηεϕ, νυκ θε ι οργανιζυαρ ν νϕ σηκαλλ τ µεριτυαρ. Σηκολλατ
ε µεσµε, µεδρεσετ, θεν τ κυφιζυαρα. Ν φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ ν Σηθιπρι φιλλοι τ οργανιζοηεϕ αρσιµι
ι µεσµ ισλαµικ. Πο ασητυ φιλλοι τ οργανιζοηεϕ ν κτ σηκαλλ εδηε ν δισα θενδρα τ Κοσοϖσ δηε ν
Σηκυπ, νδρσα ν ∩αµρι υ πενγυα πλοτσισητ, σι δο τα σηοηιµ µ ποσητ. Μεγϕιτηατ, ποπυλλι ρυαϕτι µε
ξηελοζι βεσιµιν δηε υσητροι ρρεγυλλισητ ριτετ φεταρε. Βινδϕετ, κονχεπτετ, σηαρτετ υ τρασηγυαν ν βρεζατ ε
φυνδιτ εδηε ν ηεσητϕε. Ν ηεσητϕε πο ζηϖιλλοηεϕ νϕ λυφτ µε ατειζµιν, θ φιλλοι τ πρηαπεϕ ν Σηθιπρι,
σιδοµοσ ν κυαδριν ε πρηαπϕεσ σ ιδεϖε κοµυνιστε.
Θ⊄Ν∆ΡΙΜΙ Ι ΠΟΛΙΤΙΚΑςΕ Τ⊄ ΗΥΑϑΑ
Ν∆Αϑ ∩⊄ΣΗΤϑΕΣ ΣΗΘΙΠΤΑΡΕ
Ν φιλλιµ τ σηεκ. ΞΞ, νδρσα Περανδορια Οσµανε νυµροντε διττ ε φυνδιτ ν τερριτορετ ε Γαδισηυλλιτ
Βαλλκανικ τ συνδυαρα πρεϕ σαϕ, ϖετδιϕα κοµβταρε τε σηθιπταρτ ισητε νγριτυρ ν σηκαλλν µ τ λαρτ.
Σιτυατα ε ρε κρκοντε θ φορχατ ισλαµε τ νξιρρνιν ν παη εδηε νϕ ηερ ατο νενε κυρανορε δηε ατο
ηαδιτηε, θ εϖοκονιν δασηυριν πρ ατδηευν, σι βαρρικαδ κυνδρ πρετενδιµεϖε τερριτοριαλε τ γρεκϖε ν
ϕυγ δηε τ σλλαϖϖε ν ϖερι, κυνδρ πρετενδιµεϖε ιταλιανε πρ ζαπτιµιν ε νϕ πϕεσε τ βρεγδετιτ σηθιπταρ.
Πολιτικα ε σητετεϖε φθινϕε ρρεζικοντε ν τ δψ κραητ ποπυλλσιν σηθιπταρε, ν µνψρ τ ϖεαντ ατ
µψσλιµανε θ ισητε µ ε µαδηϕα ν νυµρ δυκε φιλλυαρ νγα Κοσοϖα, ν Πρεσηεϖ, Βυϕανοϖχ, Μεδϖεγϕ,
δερι ν Μαλ τ Ζι (Υλθιν, Τιϖαρ, ετϕ.), δηε ν ιση−ρεπυβλικν ϕυγοσλλαϖε τ Μαθενονισ (ν ∆ιβρ, Τετοϖ,
Κροϖ, Γοστιϖαρ, Κυµανοϖ ετϕ.) δηε ν ϖισετ ε ∩αµρισ, δερι ν Πρεϖεζ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
16

17. Κϕο ποπυλλσι σηθιπταρε µψσλιµανε, νν λακµιν δηε ιντερεσετ ε κτψρε φορχαϖε, ρρεζικοηεϕ τ ηυµβτε
τεριτορετ, κοµβσιν δηε βασηκ µε τε βεσιµιν ε ϖετ.
∆ιπλοµαχια εϖροπιανε, ν µνψρ κρεϕτσισητ τ παδρεϕτ, ποπυλλσιν µψσλιµανε τ κτψρε τροϕεϖε, ε
κονσιδεροντε σι ποπυλλσι τυρκε δηε τροϕετ ε σαϕ σι πλακ πρ τ κναθυρ φθινϕτ. Κσητυ ν τρψεζατ ε κσαϕ
διπλοµαχιε τ δρεϕτατ ε ποπυλλατσ σηθιπταρε, πασ δο λυφτε τ ηυµβυρ νγα Τυρθια µβετεσηιν νπρ
κµβ. Κϕο βρι θ σηθιπταρτ τ νγριηεν ν κµβ πρ τ µβροϕτ τροϕετ ε τψρε, σι τρασηγιµταρ λεγϕιτιµ
τ τψρε, κα βρι θ ν βαλλιν ε λυφτσ τ ραδηιτεσηιν βρι νϕρι−τϕετριτ µψσλιµαν ε τ κρισητερ...∀Σηθιπταρτ,
θοφτ τ βεσιµιτ µυσλιµαν απο τ βεσιµιτ κατολικ (κριστιαν Ρ. Ζ.), νυκ µυνδ (δηε νυκ δυηετ) τ’ι
ννσητροηεν συνδιµιτ τ νδονϕ σητετι σλλαϖ (...)∀.
ΚΟΝςΕΡΤΙΜΙ Ι ∆ΕΤΨΡΥΑΡ ΜΕ ∆ΗΥΝ⊄
Μασακρατ ε υσητρυαρα ν µνψρ µασιϖε κυνδρ βανορϖε υλθινακ, τιϖαρασ, κοσοϖαρ, διβραν, αµ ετϕ.,
ι αφρυαν µψσλιµαντ σηθιπταρ µε βασηκατδηεταρτ ε τψρε ϖλλεζρ κατολικ ε ορτοδοκσ, µε τ χιλτ ι
βασηκονιν ιντερεσα τ πρβασηκτα ε κρψεσισητ: γϕυηα, γϕακυ ε τοκα.
Θνδριµι αντισηθιπταρ ι θεϖερισ σερβε, νδονσε πρπιθεϕ τ καµυφλοηεϕ, σηπρεηεϕ θαρτ εδηε ν
υδηζιµετ ε µινιστρισ σ ϕασητµε δργυαρ κονσυϕϖε σερβ, ν τ χιλατ τηεκσοηεϕ ϖεανρισητ
δοµοσδοσηµρια ε νδρηψρϕεσ σ µισιονερϖε σερβ τεκ αυτοριετετ τυρκε λιδηυρ µε αρµατιµιν ε πλοτ τ
σηθιπταρϖε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
17

18. ςενδοσϕα ε αδµινιστρατσ υσηταρακε κισητε πρ θλλιµ, νγα νϕρα αν, σιγυριµιν ε σητετιτ σερβοµαλαζεζ,
κυρσε νγα ανα τϕετρ, δβιµιν ν µασ τ σηθιπταρϖε πρεϕ τροϕεϖε τ τψρε αυτοκτονε µε αν τ σητψπϕεσ σ
ϖαζηδυεσηµε δηε τ ζβατιµιτ τ µασακραϖε τ πργϕακσηµε µβι ποπυλλσιν ε παφαϕσηµε.
Πρεϕ σητψπιτ τ κοησ βηεϕ ε διτυρ σε ν Πονοσηεχ τ Ρεκσ σ Γϕακοϖσ, µαλαζεζτ καν µβψτυρ ε ϖραρ
165 ϖετα, ν µεσ τ χιλϖε γϕενδεσηιν εδηε γρα ε φµιϕ. Μαλαζεζτ, πασι ε καν µβαρυαρ κτ
ϖανδαλιζµ, ∀φαµιλϕετ θ καν µβετυρ τ σηκρετα ι καν πρζν ϕασητ κυφιριτ∀.
Με αν τ νδρριµιτ τ δετψρυαρ τ εµραϖε τ νϕερζϖε, τ ϖενδβανιµεϖε τ τψρε ε τ πρκατσισ φεταρε
δηε, δυκε πρδορυρ πρ κτ θλλιµ µϕετετ µ τ εγρα, πυσητυεσιτ σερβο−µαλαζεζ υ πρποθν θ τ
κριϕονιν νϕ γϕενδϕε τ παδυρυεσηµε πρ ποπυλλσιν σηθιπταρε. Ν ραδητ ε κτψρε πυσητυεσϖε
πρφσηιηεσηιν, πρϖε υσηταρϖε, εδηε νπυνσ χιϖιλ, ετνικ, ποπ ορτοδοκσ ε τ τϕερ. Τ γϕιτη σ
βασηκυ υ ϖυν ν λϖιζϕε δηε δυκε πρδορυρ τερροριν ∀ε δετψρονιν ποπυλλσιν σηθιπταρε τ ρρετηιτ τ Πεϕσ
ε τ Γϕακοϖσ τ καλοϕ ν φεν ορτοδοκσε, πρκατσισητ τ σλλαϖιζοηεϕ∀.
Σιπασ τ δηναϖε νγα βυριµετ αρκιϖορε, µε 10 µαρσ 1913, ν Λυγυν ε Βαρανιτ, 68 φαµιλϕε σηθιπταρε τ
κονφεσιονιτ µψσλιµαν υ κτηψεν ν φεν ορτοδοκσε. Νδρκαθ, ν φσηατρατ ε ρρετηιτ τ Πεϕσ: Βρεστ,
Νοϖοσελλ, Τρεβοϖι, ∆υβοϖ, ∆ρενοχ, Λλοθαν, Χαρραβρεγ, Λεσηαν, ∆ρεδηζ, Πετριθ, Ζαϕµοϖ, Πρελεπ,
ϑαβλλανιχ, Κρυσηεϖ, Ισνιθ, Στρελλχ, Ραυσηιθ, Γλλογϕαν ε Κριτιχ υ κονϖερτυα ν φεν ορτοδοκσε τρ
ποπυλλσια σηθιπταρε ε κονφεσιονιτ µψσλιµαν.
Φαµιλϕεϖε σηθιπταρε, ν ραδη τ παρ µεσηκυϕϖε, υ νδρροηεσηιν εµρατ µε χερεµονι νγα πριφτρινϕτ
ορτοδοκσ απο νγα ∀κυµβαρτ ε χακτυαρ πρεϕ υσητρισ µαλαζεζε∀. Κψ παγζιµ ι πργϕιτησηµ ι ποπυλλσισ
σηθιπταρε υ β κρψεσισητ ν Πλαϖ, Γυχι ε ϖισε τϕερα... Ν κτ προχεσ κονϖερτιµι Υκσηινι υ β ςυκασηιν,
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
18

19. Ραµα−Ραδε, Σελιµι−Σιµε, Ταηιρι−Τιηοµιρ, Ραµαδανι−Ραδιϖοϕ, Σαδικυ−∆ικα, Βαϕραµι−Βλλαγοϕ, Σηεφθετι−
Σηθεπαν, Μιλαιµι−Μιλλοραδ ετϕ. Κψ ακτ υ ρυαϕτ εδηε ν κνγτ ε ποδγοριτ.
Ποπυλλατα σηθιπταρε µψσλιµανε ε µβετυρ νν πυσητιµιν σερβοµαλαζεζ οσε ατ γρεκ, πασ Λυφτσ
Βαλλκανικε, υ πριϖυα νγα οργανιζιµι ι µτεϕσηµ αρσιµορ ι βεσιµιτ ν γϕυην σηθιπε δηε ινστιτυχιονετ
αρσιµορε−κυλτυρορε τ τιϕ. Περσοναλιτετε τ σηθυαρα τ κυλτυρσ ισλαµε σηθιπταρε, ηοξηαλλαρ τ πρµενδυρ,
ψλεµα τ διτυρ, αµ, κοσοϖαρ ε διβραν ετϕ., υ δετψρυαν τ µαρριν ρρυγν ε µργιµιτ οσε τ’ι
ννσητροηεν νδϕεκϕεϖε αντινϕερζορε: ϖρασϕεϖε, βυργιµεϖε, βαστισϕεϖε, δισκριµινιµεϖε, γραβιτϕεϖε ετϕ. Νϕ
πϕεσ τϕετρ υ δετψρυα τ κονϖερτοϕ.
Τερρορι µαλαζεζ µβι ποπυλλατν σηθιπταρε ν ∆υκαγϕιν ε σιδοµοσ ακτι ι δηυνσ, θ υ υσητρυα µβι
ποπυλλατν ε Λυγυτ τ Βαρανιτ πρ νδρριµιν ε φεσ, σ’ισητε τϕετρ ϖε νϕ πρπϕεκϕε πρ ρεαλιζιµιν ε
προγραµιτ σερβ σιπασ Ναερτανϕσ σ Γρασηανινιτ πρ σηκοµβταριζιµιν ε σηθιπταρϖε, πρκατσισητ πρ
κολονιζιµιν ε Κοσοϖσ. Κψ ακτ σι δηε κριµετ ε παπαρα τ Σαϖ Βαταρεσ ν ραϕονιν ε ∆υκαγϕινιτ, βν βυϕ
τ µαδηε ν θαρθετ νδρκοµβταρε. Σητψπι αυστρο−ηυνγαρεζ, αι ιταλιαν δηε τυρκ ι κυσητυαν ϖµενδϕε τ
µαδηε ακτεϖε µαλαζεζε ν ∆υκαγϕιν, σι δηε ρεζιστενχσ σ σηθιπταρϖε πρ τ µοσ ε νδρρυαρ φεν.
Νδρριµι ι φεσ νγα αϕο µψσλιµανε ν ορτοδοκσε σλλαϖε ννκυπτοντε σλλαϖιζιµιν ε πλοτ τ σηθιπταρϖε.
Ι βαλλαφαθυαρ µε πρεσιονιν νδρκοµβταρ, µβρετι ι Μαλιτ τ Ζι, Νικολλα Πετροϖιθ, µ ν φυνδ, υ δετψρυα
τα πρανοντε σε τρ αρσεναλι ι δηυνσ πρ κονϖερτιµιν ε δετψρυεσηµ τ σηθιπταρϖε ν φεν ορτοδοκσε
ισητε ινιχυαρ νγα ϖετ αι µε θλλιµ τ σηπρνγυλϕεσ σ πργϕιτησηµε τ σηθιπταρϖε νγα τοκατ ε οκυπυαρα
δηε πρεµτοι σε δο τ ϕεπτε υρδηρ θ ακσιονι ι ∀κονϖερτιµιτ τ σηθιπταρϖε ν φεν ορτοδοκσε τ
νδρπριτετ∀ δηε σε ∀ατρψρε θ τασηµ ϕαν παγζυαρ ορτοδοκσ δο τ’υ λεϕοηετ τ κτηεηεν ν φεν ε
µπαρσηµε∀.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
19

20. Λιδηυρ µε κτ, ϖιχεκονσυλλι αυστριακ ν Πριζρεν, Πεχελ, δο τ σηκρυαϕ σε ∀υ νδαλ νϕ αϖεντυρ ε
σηµτυαρ ε σλλαϖϖε πρ σηκοµβταριζιµιν φεταρ τ σηθιπταρϖε δηε πρ ασγϕσιµιν ε τψρε µε αν τ
σηπρνγυλϕεσ νγα τροϕετ ε τψρε στργϕψσηορε, θ ισητε εδηε πικσψνιµι ι σλλαϖϖε.
Ρεζυλτατ ι κτιϕ προχεσι σητ ραστι ι δψ φσηατραϖε ν ανν ε µαϕτ τ ρρυγσ, θ λιδη Πεϕν µε Ροζηαϕν
(Χιγα δηε Βρεστοϖικυ) ποπυλλσια ε τ χιλαϖε νδονσε ϕαν µε οριγϕιν σηθιπταρε, ι µβαϕν πρ ορτοδοκσ
σερβ.
Μιρπο, εδηε κτο ϖεπριµε απο σκενα τρισητυεσε τ σηοθρυαρα µε κριµε, θ ραν µβι σηθιπταρτ ε τ
γϕιτηα µοσηαϖε ε γϕινιϖε γϕατ φυνδιτ τ σηεκυλλιτ ΞΙΞ ε φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ, νυκ αρριτν τ τηψεϕν
θνδρεσν ε τψρε πρ τ µβαϕτυρ κοµβσιν ε φεν ε τψρε.
Κνγταρι ποπυλλορ ε πρσηκρυαν κσητυ κτ θνδρεσ:
Κρισι πυσηκα ε δαϕακυ,
ρρυγτ ε σηεηριτ ι µβυλοϕ γϕακυ.
Σαλι Βαϕρακταρι υ βρτετ,
Ου, βινι ϖλλαζν ν’σηαηαδετ,
εδηε νϕ γισητ ονε πρπϕετ
Ν δο φσηατ βυρρατ ϕαν βεσατυε
Με υ γρι ε µε υ χοπτυε,
Ε κυρρ φεν µοσ µε νδρρυε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
20

21. Ν αναλετ σερβε ε µαλαζεζε τηυηετ σε: ∀Κισητε νγα σηθιπταρτ µυσλιµαν θ, ποσα κρψθζοηεσηιν,
ϖραπονιν ν νδονϕ λυµ δηε ι φρκονιν ατο πϕεσ τ τρυπιτ, τ χιλατ υα κισητε πρεκ Ποπι, δηε ι φρκονιν
αθ σηυµ µε ρρ γϕερσα τ∋υ διλτε γϕακυ.∀
ΣΗΠΡΟΝ⊄ΣΙΜΙ Ι ΤΟΚΑςΕ Τ⊄ ΣΗΘΙΠΤΑΡ⊄ςΕ
Φιλλιµι ι σηεκυλλιτ ΞΞ ι γϕετι σηθιπταρτ ν νϕ πραπαµβετϕε τ τηεκσυαρ ν τ γϕιτηα ασπεκτετ. Επιλογυ ι
τρακτατιτ τ φσηεητ τ Λονδρσ µ 1913 δηε ι τρακτατιτ τ παθσ τ ςερσαϕσ µ 1919 ι τηελλοϕ πασοϕατ πρ
κοµβιν σηθιπταρ. ∀Υσητριτ πυσητυεσε σερβε, µαλαζεζε, βυλλγαρε δηε γρεκε ν ϖισετ σηθιπταρε τ
πυσητυαρα γϕατ λυφτραϖε βαλλκανικε (1912−13) δηε γϕατ Λυφτσ σ Παρ Βοτρορε (1914−18) ρρνυαν ν
τηεµελ µ σε 800 λοκαλιτετε σηθιπταρε, ϖραν οσε ι ζηδυκν πργϕιτηµον ρρετη 350.000 σηθιπταρ δηε
νδοθν νγα ϖατρατ ετνικε µβι 500.000 τ τϕερ.
Νϕ γενοχιδ ι παπαρ εδηε ν µεσϕετ σητ υσητρυαρ µβι ποπυλλσιν σηθιπταρε, ν µνψρ τ ϖεαντ
νγα κισηα ορτοδοκσε σλλαϖε ε γρεκε πρ κονϖερτιµιν ε δετψρυαρ τ τψρε ν ορτοδοκσ. Πρ κτ δσηµον
εδηε στυδϕυεσϕα Εδιτ ∆υρηαµ: ∀Κισηα ορτοδοκσε (σηκρυαν αϕο) µε προγραµετ κυνδρ ιφυτϖε ν Ρυσι
δηε µε βµατ ε σαϕ ν Βαλλκαν, µβαν τανι ρεκορδ πρ µιζοριτ φεταρε∀. Με δηϕετρα ϕαν νδρτεσατ ε
κυλτιτ µψσλιµαν θ ϕαν σηκατρυυαρ ν τροϕετ σηθιπταρε τ µψσλιµανϖε τ Γρεθισ δηε τ ϑυγοσλλαϖισ.
Νϕ σεγµεντ τϕετρ ι πολιτικσ αντισηθιπταρε ε αντιισλαµε ι νδϕεκυρ νγα θαρθετ ϕυγοσλλαϖε δηε γρεκε σητ
δηε λικυιδιµι ι τροϕε−πασυριϖε τ ϖακφεϖε ισλαµε. Με φορµα τ νδρψσηµε, τ µασκυαρα ε τ δρεϕτπρδρεϕτα,
µε λιγϕε γϕοϕα πρ ζβατιµιν ε ρεφορµσ αγραρε, υ σηπρονσυαν σιπρφαθε τ τρα τοκε, θ ι πρκισνιν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
21

22. ϖακφεϖε ισλαµε. Σηπρονσιµι ι τψρε φιλλοι θψση ν ϖιτιν 1919. ∆ισπονοηεν τ δηνα µβι κονφισκιµιν ε
τοκαϖε τ δισα ξηαµιϖε ν ρρετηιν ε Σηκυπιτ, τ τοκαϖε τ τεθεσ σ Τετοϖσ, τ µψφτνισ σ Πριζρενιτ, ∀τ
ϖαρρεζαϖε µψσλιµανε τ Σηκυπιτ, τ Τετοϖσ.., τ Καανικυτ, Κυµανοϖσ, Πρεσηεϖσ...∀.
Κτο τοκα, ν τ χιλατ υ ϖενδοσν κολον σερβ ε µαλαζεζ, πρβνιν σιπρφαθε τ κονσιδερυεσηµε.
Γϕιτηασητυ πασ ϖιτιτ 1918 υ σηπρονσυαν δηε καλυαν ν δυαρτ ε σητετιτ ϕυγοσλλαϖ εδηε τοκα τ ποπυλλσισ
ισλαµε θ αρριτν ν δηϕετρα µιϕρα ηα, βαρασ µε 3/4 ε τοκσ σ σηπρονσυαρ ν τ ασητυθυαϕτυρατ ∀ϖισε
τ ϕυγυτ∀.
∀Νγα σιπρφαθϕα ε σιπρπρµενδυρ, µβι 192000 ηα υ σηπρονσυαν ϖετµ ν Κοσοϖ, κυ ∀ρεφορµα γοδιτι
µβι 62000 φαµιλϕε, τοκα τ χιλατ καλυαν ν δυαρτ ε ελεµεντιτ ορτοδοκσ σλλαϖ, ϖενδασ οσε κολον...∀. Νϕλλοϕ
σι θεϖερια ε Βεογραδιτ, αϕο ε Ατηινσ, ν βασηκπυνιµ τ νγυσητ µε κισην γρεκε−ορτοδοκσε, οργανιζοι
σηπρνγυλϕετ ε δετψρυαρα τ ποπυλλσισ µψσλιµανε σηθιπταρε αµε δηε κονφισκοι τ τρα πασυριτ ε τψρε.
∀Υσητρια (γρεκε) ρρµβεντε γϕιτηκα γϕεντε τ σηθιπταρϖε µυσλιµαν. Σητπιτ ε κτψρε κυδο θ ισηιν, ι
πλακιτι δηε ι δογϕι...Φαλτορετ ε µυσλιµανϖε δηε ϖαρρετ ε σηθιπταρϖε...ι πρισην. ∩αµριτ δηε τρ
βανορτ ε τϕερ ισλαµ τ κραηιναϖε σηθιπταρε θ πατν φατιν ε ζι τ βινιν νν συνδιµιν ροβρυεσ τ
κρψθταρϖε ατηινο−φαναριτ, υ χιλσυαν σι ποπυλλατ ε δορσ σ δψτ (υλτ); σι τ τιλλ ατα υ ζηϖεσην
κρεϕτσισητ νγα δο ε δρεϕτ νϕερζορε δηε κοµβταρε...∀
Ν κτ µνψρ, θενδρα τ τρα τ βανυαρα, θ ισηιν τ παστρα ετνικισητ δηε νγα πικπαµϕα ε βεσιµιτ, υ
σηνδρρυαν ν θενδρα κυ µβιζοτροντε ποπυλλσια σλλαϖε δηε αϕο γρεκε. Μεθ Σηθιπρια ε κυφιϕϖε τ 1913−
σ κυφιζοηεϕ ν τ τρα αντ µε σηθιπταρ, Βεογραδι δηε Ατηινα υ τρεγυαν µϕαφτ ακτιϖε ν παστριµιν ετνικ
τ ζοναϖε κυφιταρε µε Σηθιπριν, σι δηε ν ρρυγ−καλιµετ κρψεσορε ηεκυρυδηορε δηε αυτοµοβιλιστικε.
ςετµ ν ζονν ε Ρραφσηιτ τ ∆υκαγϕινιτ, τ Φυση−Κοσοϖσ δηε τ ραϕονιτ τ Σηκυπιτ υ ϖενδοσν µε
θινδρα κολον σερβ ν µβι 120000 ηα τοκ. ∆ερι ∀ν νντορ τ ϖιτι 1937 ν ϖισετ ε θυαϕτυρα ∀ϑυζηνα
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
22

23. Σρβιϕα∀ υ σολλν 46 000 φαµιλϕε κολονιστε (σερβε) µε 5−7 ανταρ τ χιλϖε ιυ νδαν τοκατ σηθιπταρε∀. Κσαϕ
δυκυριε ι παραπριυ δοκυµεντι πραγµατικ ι ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθιτ, παραθιτυρ µ 7 µαρσ 1937 ν Κλυβιν
Σερβ τ Κυλτυρσ ν Βεογραδ, µβι Σηπρνγυλϕεν ε Αρναυτϖε, κυ ν µνψρ αναλιτικε ζβρτηεν κτο
σψνιµε: κολονιζιµι ι κραηιναϖε ϕυγορε, µνψρα ε σηπρνγυλϕεσ, οργανιζιµι ι σηπρνγυλϕεϖε ν ρρετηινατ ε
∆ιβρσ, Πολλογυτ τ Ποσητµ ε τ Σιπρµ, µαλιτ τ Σηαρριτ, ∆ρενιχσ, Πεϕσ, Ιστογυτ, ςυιτερνιτ, Σταϖιχσ,
Λλαπιτ, Γραανιχσ, Νεροδοµϕεσ, Γϕακοϖσ, Ποδγοριτ, Γορσ, Ποδριµϕεσ, Γϕιλανιτ, Καανικυτ.
Ρρετηι
ϖραυ
βυργοσι
ρραηυ
δογϕι
πλακιτι
Πρισητινα δηε
Λλαπι
4600
3650
350
1340
2490
ςυιτερνα
2179
2940
215
1463
2431
Φεριζαϕ
1690
3400
190
720
960
Πεϕα
1560
3800
240
714
1970
836
2700
120
770
1562
Πριζρενι
Λυµα
δηε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
23

24. Γϕιλανι
680
2400
220
450
630
Πρεσηεϖα
260
970
85
180
240
Μιτροϖιχα
133
1700
30
42
104
Γϕακοϖα
68
200
25
56
78
Γϕιτησεϕ
12346
22160
1635
6125
10515
Ταβελ θ πασθψρον ρεπρεσιονιν σερβ µβι ποπυλλατν ε Κοσοϖσ
∆υκε ε τραϕτυαρ κτ προβλεµ ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθι (ιση Μινιστρ ι Θεϖερισ Φεδερατιϖε, ανταρ ι
Ακαδεµισ Σερβε τ Σηκενχαϖε δηε Αρτεϖε δηε, θ νγα ϖιτι 1970 δρεϕτορ ι Ινστιτυτιτ Βαλλκανολογϕικ τ
Βεογραδιτ δηε ανταρ κορρεσποδεντ ι Ακαδεµισ σ Σηκενχαϖε τ ιση ΒΣ), τηεκσοντε: Νγα ρρετηετ ε
µσιπρµ ∀ατο θ πρβϕν πψκν σηθιπταρε, πρ νε, ακτυαλισητ (ισητε ϖιτι 1937, σηνιµι ιµ Ρ.Ζ.) µ τ
ρνδσισηµε ϕαν: Πεϕα, Γϕακοϖα, Ποδριµϕα, Γορα (∆ραγασηι), Σηαρρι, Ποδγορα, Ιστογυ δηε ∆ρενιχα, ν
ϖερι τ Μαλιτ τ Σηαρριτ. Κτο ϕαν ρρετηε κυφιταρε δηε δυηεν σηπρνγυλυρ µε δο κυσητ. Ρρετηετ ν
τηλλσι τ Καανικυτ, Γϕιλανιτ, Γραανιχσ, Λλαπιτ, ςυιτερνιτ ετϕ, µυνδσισητ δυηεν δοβσυαρ, σιδοµοσ
αι ι Καανικυτ δηε ι Λλαπιτ, νδρσα τ τϕερατ δυηεν κολονιζυαρ γραδυαλισητ ε σιστεµατικισητ δηε κϕο δυηετ
τ ρεαλιζοηετ γϕατ δηϕετϖϕεαριτ.∀
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
24

25. Αι ϖαζηδον µε σητϕελλιµε σε σι δυηετ βρ ∀Ποπυλλιµι ι κραηιναϖε τ σηπρνγυλυρα∀, χιλα δο τ ϕετ
∀Τεκνικα ε κολονιζιµιτ∀, ∀Μϕετετ φινανχιαρε∀. Σηπενζιµετ πρ σηπρνγυλϕε ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθ ι λλογαριτ
δερι ν 800 µιλιον διναρ. ∀Σηθιπταρτ ε σηπρνγυλυρ, (τηεκσον φονδαµενταλιστι σλλαϖ ∩υβριλλοϖιθ), δο τ
λν ϕο ϖετµ τοκν, πορ εδηε σητπιν ε ϖεγλατ ε πυνσ... Γϕατ κριϕιµιτ τ κολονιϖε τ ρεϕα, ατϕε κυ τα
λψπ νεϖοϕα, δυηετ τ πρδορετ φορχα υσηταρακε...∀ Τ γϕιτηα κτο αι ι θυαν ∀∆ετψρα στρατεγϕικε−υσηταρακε
δηε εκονοµικε∀.
Στρατεγϕια ε ∩υβριλλοϖιθιτ δηε ε ατψρε θ ε µβσητετν νυκ κα νεϖοϕ πρ κοµεντ, µβασι αϕο παραθετ φαρε
θαρτ σψνιµετ ασιµιλυεσε (ν µνψρν µ βαρβαρε) νδαϕ σηθιπταρϖε.
Προβλεµι ι σηπρνγυλϕεσ σ σηθιπταρϖε µψσλιµαν νγα ϑυγοσλλαϖια µβετι νϕ σψνιµ κονσταντ πρ
θεϖεριν ϕυγοσλλαϖε. Ν ϖαζηδιµ τ κσαϕ πολιτικε µ 1938 υ ηαρτυα Κονϖεντα Τυρκο−ϑυγοσλλαϖε, πρ
σηπρνγυλϕεν ε σηθιπταρϖε, ν βαζ τ σ χιλσ ∀Σητετασιτ ϕυγοσλλαϖ µε φε, κυλτυρ δηε πρκατσι
µψσλιµανε...∀(Νενι 1) γϕιτησεϕ 40000 φαµιλϕε (νενι 3), δετψροηεσηιν τ λινιν τροϕετ ε τψρε τ ραϕονιτ τ
Βανοϖινσ σ ςαρδαριτ, Βανοϖινσ σ Ζετσ, βανοϖινσ σ Μοραϖσ δηε τ εµιγρονιν δετψριµισητ ν
Τυρθι. Βρενδα γϕασητ ϖϕετση δυκε φιλλυαρ νγα µυαϕι κορρικ 1939, δο τ ρεαλιζοηεϕ περιοδικισητ δο ϖιτ,
νγα 1 µαϕι δερι µ 15 τετορ, εµιγριµι σι µ ποσητ: Γϕατ ϖιτιτ 1939 − 4.000 φαµιλϕε, 1940 − 6.000 φαµιλϕε,
1941 − 7.000 φαµιλϕε, 1942 − 7.000 φαµιλϕε, 1943 − 8.000 φαµιλϕε, 1944 − 8.000 φαµιλϕε.
Ν νενιν 6 τ κσαϕ κονϖεντε τηυηετ σηπρεηιµισητ: ∀ε γϕιτη πασυρια ε πατυνδσηµε ν φσηατ, ε χιλα υ
τακον σηπρνγυλσϖε, δο τ µβετετ προν ε Θεϖερισ ϑυγοσλλαϖε...∀ Πρ ιρονι, ν νενιν 12, πρχακτοηετ σε
κτα ννσητετασ ∀ηεθιν δορ νγα σητετσια ϕυγοσλλαϖε µε δσηιρ∀. Ν νενιν πασαρδησ λιγϕροηεϕ θ
∀Θεϖερια ϑυγοσλλαϖε µερρ πρσιπρ θ ατα τ’ι τρανσπορτοϕ γρατισ δερι ν λιµανιν ε βαρκιµιτ τ τψρε ν
Σελανικ∀ (Νενι 12).
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
25

26. Κϕο θε νϕ πολιτικ δισκριµινυεσε νδαϕ σηθιπταρϖε µψσλιµαν, θ σηοθροηεϕ µε νϕ δεµαγογϕι
µακιαϖελικε. Πρ ρεαλιζιµιν ε σαϕ, ϑυγοσλλαϖια ϖυρι τρ αρσεναλιν ε σαϕ προπαγανδιστικ θ κισητε ν
δισποζιχιον, τ σηοθρυαρ µε νϕ φονδ πρεϕ 800 µιλιον διναρση, θ πρφαθσοντε νϕ σηυµ τ µαδηε
πρ ϑυγοσλλαϖιν.
∀Με θλλιµ τ σηποπυλλιµιτ τ ∩αµρισ νγα σηθιπταρτ, θεϖερια Γρεκε ε ασαϕ κοηε, ν κυαδριν ε
κµβιµιτ µασιϖ τ ποπυλλσισ ρεσπεκτιϖε µε θεϖεριν τυρκε, ν ϖιτιν 1923 πρφσηιυ εδηε ελεµεντιν
σηθιπταρ µψσλιµαν. Πϕεσα ε µβετυρ ε ποπυλλσισ σηθιπταρε µψσλιµανε υ τραϕτυα σι ελεµεντ δεστρυκτιϖ.
Μαδϕε ν κοην ε δικτατυρσ φαµκεθε τ Ματακσαιτ αϕο ιυ ννσητρυα νϕ γενοχιδι τ ηαπυρ. Κρψθζατν
ε εγρ αντισηθιπταρε ν ∩αµρι ε νδρµορρι σ φυνδι γϕενεραλι Ζερϖα. Βιλανχι ι κριµεϖε σητ τραγϕεδι:
2300 τ ϖραρ, πρεϕ τ χιλϖε 350 ισηιν γρα. Υ δβυαν 18150 ϖετα, υ δογϕν δηε υ σηκατρρυαν 5350 σητπι
ετϕ. Κσητυ υ ζηδυκ πρανια ε σηθιπταρϖε µψσλιµαν ν ∩αµρι, γϕ θ πρβν νϕ κριµ ηιστορικ.∀
Ν µβαριµ τ Λυφτσ σ ∆ψτ Βοτρορε, ν νντορ 1944, ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθι παραθιτι πρσρι παρα
υδηηεθϕεσ µ τ λαρτ τ ΛΑΝ∩ τ ϑυγοσλλαϖισ πλατφορµν ε ρε µβι ∀Προβλεµιν ε πακιχαϖε ν
ϑυγοσλλαϖιν ε ρε∀. Αι νισεϕ νγα παριµι σε ∀ϑυγοσλλαϖια Φεδερατιϖε ∆εµοκρατικε µυνδ τ κετ παθ δηε
νϕ ζηϖιλλιµ τ σιγυρτ ϖετµ ν θοφτ σε δο τ ϕετ ε παστρ ετνικισητ∀. Αι, δυκε ιυ ρεφερυ µετοδαϖε
ναζιστε τ σηπρνγυλϕεσ µε δηυν τ µασαϖε τ ποπυλλιτ, δεκλαροντε: ∀ςετ Ραϕηυ ι Τρετ κα νδϕεκυρ νϕ
πολιτικ βρυταλε κολονιζυεσε δυκε σηπρνγυλυρ µιλιονα ϖετ νγα νϕρι σκαϕ ι Εϖροπσ ν τϕετριν∀. Ν ϖιϕιµ
σητοντε: ∀Εδηε νε δο τ κεµι τ δρεϕτ τ κρκοϕµ νγα αλεαττ ταν θ δηε σητϕα ε πακιχαϖε τονα τ
ζγϕιδηετ ν κτ µνψρ, µε ανν ε σηπρνγυλϕεσ σ δετψρυαρ∀. ∀...νε, − δεκλαροντε ∩υβριλλοϖιθι, − δυηετ
θ µε δο µιµ τ µαρριµ ετνικισητ Βακν, Κοσοϖν δηε Μετοηιν, δυκε δβυαρ µε κτ ραστ θινδρα
µιϕρα ηυνγαρεζ δηε σηθιπταρ νγα σητετι ψν...∀. ∀Νδρσα ν Κοσοϖ δηε Μετοηι δυηετ τ νδρψσηοηετ
µε τηεµελ πρβρϕα ε τψρε ετνικε∀ δυκε λινυαρ τηιρρϕεν θ ∀Υσητρια γϕατ οπεραχιονεϖε τ λυφτσ δυηετ τ’ι
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
26

27. σπαστροϕ ν µνψρ τ πλανιφικυαρ ε πα µσηιρ πακιχατ κοµβταρε∀. Κτυ ε καν βυριµιν τρ ατο
µασακρα µασιϖε θ υ βν µβι ποπυλλσιν σηθιπταρε, κρψεσισητ µψσλιµανε.
Ν παµυνδσι πρ τα ρεαλιζυαρ πλοτσισητ κτ πλαν δϕαλλζορ ε αντιηυµαν πρ αρσψε τ θνδρεσσ σ
µασαϖε σηθιπταρε, ατα, ν µνψρα τ νδρψσηµε, υ ϖυν κυφιζιµε σηθιπταρϖε, δυκε µοσ ι λν τ
ζηϖιλλοϕν κυλτυρν ε τψρε, εκονοµιν ε τψρε, ινστιτυτετ ε τψρε ετϕ. Ελεµεντι φσηαταρ µψσλιµαν νυκ κισητε
ασνϕ πρκραηϕε. Αι γϕενδεϕ ι ϖετµ πρβαλλ φυρισ σερβε.
ΠΕΡΣΕΚΥΤΙΜΕΤ Ε ΚΛΕΡΙΤ ∆ΗΕ ΣΗΚΑΤ⊄ΡΡΙΜΙ
Ι ΙΝΣΤΙΤΥΧΙΟΝΕςΕ Τ⊄ ΚΥΛΤΙΤ ΙΣΛΑΜ
Νϕ φενοµεν ι τιλλ ι νγϕασηµ κισητε νδοδηυρ εδηε ν ζονν ε ∩αµρισ, µε αµριτ µψσλιµαν. Κισηα
γρεκε δηε αϕο σλλαϖε, πασι δσητυαν ν νδρµαρρϕετ ε τψρε πρ τ’ι κονϖερτυαρ µψσλιµαντ ν τ κρισητερ
ορτοδοκσ, σι εταπ ε παρ, δηε πασταϕ πρ τ’ι σηκοµβταριζυαρ ατα, σι εταπ ε δψτ, φιλλυαν πρπϕεκϕετ πρ τ
κοµπροµετυαρ δισα κατεγορι σοχιαλε σι: κλερικτ, ιφλιγαρτ, σητρεσατ ε πασυρα ν πργϕιτησι. Κσητυ θαρθετ
σερβε, σιδοµοσ γϕατ ϖιτεϖε 1919 − 1921, κισηιν νδρµαρρ νϕ ακσιον βαρβαρ, θ ν ποπυλλ υ θυαϕτ µε
εµριν ι φµιϕα τα τηιτη 24 ορ, δηε κυρ κα αρδηυρ πατρυλλα ε δψτ τ νϕϕτιν φµιϕ ε καν δρρµυαρ πρ
τοκ, ε καν µβψτυρ δηε ε καν ηεδηυρ ν ζϕαρρ∀.
Σι ρεζυλτατ ι µλλεφιτ ορτοδοκσ γρεκ εδηε ζρι ι αµϖε µψσλιµαν ν ∩αµρι υ σηυα. Ποτηυαϕσε ασνϕ
φαλτορε ισλαµε (ξηαµι) νυκ µβετι ν κµβ ν ∩αµρι. Ασνϕ κλερικ αµ νυκ πιπτιν. Γρεκτ ι ζγϕιδηνιν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
27

28. ϖετ κλερικτ µψσλιµαν. ∩αµριτ µψσλιµαν υ σηπρνδαν ν Σηθιπρι, Τυρθι, ΣΗΒΑ, Εγϕιπτ ε ν δισα
ϖενδε ισλαµικε.
∆υκε βρ φϕαλ πρ ϖυαϕτϕετ δηε µϕεριµετ ε βασηκατδηεταρϖε τ ϖετ, νϕ δσηµιταρ ι κοησ, νδρ τ τϕερα
σηκρυαντε: ∀∩αµρια... πο λνγον νν νϕ συνδιµ τ ηυαϕ, ι χιλι ποπυλλσιν ε ατϕεσηµε πο ε µυνδον
τιρανισητ∀. Γενοχιδιν θ πσυαν αµριτ ε πρσηκρυαν ν µνψρ δραµατικε Εδιτ ∆υρηαµι. Κσητυ ν
∩αµρι φεϕα δηε κυλτυρα ισλαµικε φιλλοι τ ϖενιτεϕ, σεπσε θαρθετ ζψρταρε γρεκε µε αν ακτεση ε δεκρετεση τ
νδρψσηµε πενγυαν δο γϕ θ κισητε λιδηϕε µε κυλτυρν ισλαµε δηε νδργϕεγϕεν κοµβταρε σηθιπταρε.
Ν κτ µνψρ ισλαµιζµι σηθιπταρ υ γϕετ παρα δισα αρµιθϖε νϕκοησισητ: ν Σηθιπρι παρα κοµυνιζµιτ,
ν ϑυγοσλλαϖι παρα κοµυνιζµιτ δηε κισησ ορτοδοκσε σλλαϖε δηε ν Γρεθι (∩αµρι) παρα κισησ
ορτοδοκσε γρεκε, αρµικε τραδιχιοναλε ε σηθιπταρϖε, σι δηε πολιτικσ ϖοριο−επιροτε.
Ν ϑυγοσλλαϖι υ πρποθν τ’υ µβψλλιν γοϕν ηοξηαλλαρϖε. Ν µνψρ τ ϖεαντ ατα υ πρποθν τ
δεπρτονιν ν µεδρεσετ. Ηιστορια δσηµον πρ ϖεπριµε τ κσαϕ νατψρε. Με µετοδα νγα µ τ
νδρψσηµετ ατα υ πρποθν τ’ι λν µψσλιµαντ ν πραπαµβετϕε, δυκε υ µοηυαρ αρσιµιµιν, τ δρεϕτν ε
πυνσ, δυκε ι λν κσητυ λαργ κυλτυρσ δηε, δυκε ιυ σηµανγυρ ϖετδιϕεσ κοµβταρε. Ατα βν µοσ θ
δυκε σηφρψτζυαρ νϕ ρρετηαν σι πασοϕ ε κλεριτ τ παπργατιτυρ, τα κτηεϕν ποπυλλσιν µψσλιµανε ν νϕ
ποπυλλσι τηϕεσητ φανατικε, θ µυνδ τ ννσητροηεϕ σα µ λεητ.
Ξηαµια ΦΕΤ’ΗΙϑΕ ν Πριζρεν, ε νϕοηυρ ν ποπυλλ σι Ξηυµα Ξηαµια (ε νδρτυαρ µ 1445), ι σητ
ρρζυαρ µιναρεϕα µ 5.6.1923 δηε ν ϖενδ τ σαϕ ι σητ νγριτ κµβαναρα. Σοτ φυνκσιονον σι κιση
ορτοδοκσε σλλαϖε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
28

29. ΣΙΝϑΑΛΕΤ Ε ΠΑΡΑ Ν∆Αϑ
ΡΡΕΖΙΚΥΤ ΚΟΜΥΝΙΣΤ
Πρϖε σηοϖινιζµιτ ορτοδοκσ φθινϕ φεϕα ε κυλτυρα ισλαµε υ πρβαλλν εδηε µε ιδεολογϕιν ε ρεγϕιµιτ
κοµυνιστ. Προπαγανδα ε κοµυνιζµιτ, φιλλιµισητ, πρϖε βολσηεϖιζµιτ τ παρτισ κοµυνιστε σψνοντε εδηε
γοδιτϕετ νδαϕ φεσ. Κϕο προπαγανδ αντιφεταρε υ ιντενσιφικυα σιδοµοσ ν ϖιτετ ’20 δηε ’30 τ σηεκυλλιτ
τον. Αϕο υ πρηαπ εδηε ν Σηθιπρι, κρψεσισητ νπρµϕετ πρηαπϕεσ σ ιδεϖε κοµυνιστε ε πρκτηιµιτ τ
λιτερατυρσ κοµυνιστε.
Κλερι µψσλιµαν σηθιπταρ µε Η. ςεηβι ∆ιβρν ν κρψε ε κυπτοι κτ σφιδ δηε υ σηπεϕτυα τ µαρρ µασα.
Αι ρεφορµοι µεδρεσετ, µιρατοι πϕεσµαρρϕεν ε γρυασ µψσλιµανε ν ϕετν σηοθρορε, δυκε δεκρετυαρ
ηεθϕεν ε περεσ, λεϕοι πρδοριµιν ε καπελεσ, οργανιζοι σητψπιν φεταρ ε τ τϕερα δηε ιυ κυνδρϖυα
ιδεολογϕισ κοµυνιστε. Αι κυπτοι ρολιν ε κυλτυρσ ισλαµε σι νδρλιδησε τ Σηθιπρισ µε περνδιµιν δηε
λινδϕεν, µαδϕε µε κυλτυρν µβαρ βοτρορε. Αι ε κυπτοι ποζιτν γϕεογραφικε, θ ζιντε Σηθιπρια ν κτ
πϕεσ τ Εϖροπσ δηε ρολιν θ δυηεϕ τ λοζτε. Αι νυκ ε πα προγρεσιν περνδιµορ σι δικα τ ηυαϕ, πορ πα
ν τ εδηε ατ πϕεσ θ ισητε νεγατιϖε, µοηυεσε, δεπρεσιϖε πρ σηοθριν ν πργϕιτησι.
Με Κρψεµψφτιυν ε παρ τ σηθιπταρϖε υ σολιδαριζυαν σηυµ πρφαθσυεσ τ ινετλιγϕενχιεσ Ισλαµε, σι θε
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυ ετϕ. Κτα φεταρ ατδηεταρ τ φλακτ ε µσυαν ποπυλλιν σε σι δυηετ τ φλιϕοηετ πρ
κοµβιν. ∀Πατριοτιζµα (τηοσητε Ηαφιζ ∆αλλιυ) ασητ νϕ φϕαλ ε σηενϕτ θ πρφσηιν σηπιρτιν ε τ γϕιτη
ϖιρτυτεϖε νϕερζορε δηε κοµβταρε. Πρανδαϕ αι φατβαρδη θ χιλσοηετ µε φϕαλν πατριοτ, ασητ τεπρ ι
λαϖδρυεσηµ, κυδο δηε πρεϕ κυϕδοηιτ, ρρφεηετ µε γισητ∀. Πορ, δυηετ την γϕιτηασητυ σε νϕ πϕεσ ε
µιρ ε κλερικϖε, τ πακοµπλετυαρ νγα πικπαµϕα φιλοζοφικε ε τεολογϕικε, τ πραπαµβετυρ ν µενδιµε,
νυκ αρριτν τ’ι βϕν βαλλ οφενσιϖσ κοµυνιστε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
29

30. Ματεριαλετ θ βοτυαν Ηφζ. Αλι Κορα δηε Ηφζ. Αλι Ταρϕα κυνδρ κοµυνιζµιτ, νδονσε ϕαν µε ιντερεσ,
νυκ υ νγριτν ν νιϖελετ ε νϕ λυφτε τ παεπυρ, τ αργυµεντυαρ, σηκενχορε. Ν ∀Ζανι ι Ναλτ∀, γϕιτηνϕ ε
µ πακ βοτοηεσηιν αρτικυϕ τ κσαϕ νατψρε τεορικε. Λιδηϕετ θ υ κριϕυαν µε ϖενδε ισλαµικε σι µε Εγϕιπτιν,
Πακιστανιν, Σιριν ετϕ, νυκ υ νγριτν ν ατ νιϖελ θ κρκοντε κοηα. Πορ ε ρνδσισηµε σητ σε ϖεπρατ ε
Ηφζ. Ιβραηιµ ∆αλλιυτ, σι: ∀Τεφσιρι ι Κυρ’ανιτ∀ ε τ τϕερα, λυαϕτν νϕ ρολ τ ρνδσισηµ ν υσητριµιν ε
γϕυησ αµταρε πρ ρρϕεδηοϕ τ ζηϖιλλιµιτ τ κυλτυρσ ισλαµε ν µνψρ τ ϖεαντ ν τρεϖατ ε Κοσοϖσ.
Ν ϖιτιν 1934 Ηφζ. Αλι Κραϕα κισητε βοτυαρ µονογραφιν ε τιϕ ∀Α δυηετ φεϕα∀. Ν καπιτυλλιν ∀Ισλαµιζµι ε
ατειζµι∀ τ κτιϕ µατεριαλι, αυτορι, ι νισυρ νγα ποζιτα τεολογϕικε τεορικε, δεβατον µε ατειζµιν ε
προπαγανδυαρ νγα κοµυνισττ. Νδρ τ τϕερα σηκρυαν: ∀∩δο µψσλιµαν µ παρ σε δο γϕ βεσον σε
Ρροζυλλιµι σητ ϖεπρα ε νϕ Κριϕυεσι.
Πυσητιµι ι Σηθιπρισ νγα Ιταλια φασηιστε υ δηα σηκασ κοµυνιστϖε θ προπαγανδν ε τψρε τα
ιντενσιφικονιν ν κυαδριν ε Λυφτσ κυνδρ πυσητυεσϖε ναζιφασηιστ. Πρεµτιµετ ϕοσησε, νγα νϕρα αν,
σκαµϕα δηε παδιϕα, νγα ανα τϕετρ, δηε ν µνψρ τ ϖεαντ θνια ν κρψε τ Λυφτσ ε Π.Κ.ΣΗ., ι δηα νϕ
γοδιτϕε τ ρνδ φεσ ν πργϕιτησι δηε ν ϖεαντι ισλαµιζµιτ σι βεσιµ ι πϕεσσ µ τ µαδηε τ
σηθιπταρϖε. Ν Κοσοϖ σητϕα µβετι µ νδρψσηε. Κοσοϖαρτ ι µβαϕτν τ παλκυνδυρα λιδηϕετ µε
φεν.
Κοµυνιζµι φιλλοι τ δεπρτοϕ ν Σηθιπρι νπρµϕετ νϕ προπαγανδε τ οργανιζυαρ µιρ, νπρµϕετ
λιτερατυρσ θ ϖιντε κρψεσηισητ νγα ϕασητ, ε χιλα µοηοντε φεν, µοηοντε Ζοτιν, νπρµϕετ ιδεσ σ
βασηκιµιτ τ τ γϕιτη νϕερζϖε ν νϕ πυσητετ τ ϖετµ. Νϕ λιτερατυρ ε πασυρ ϖιντε νγα Κοµιντερνι,
νατψρισητ ε κοντρολλυαρ δηε ε πρπυνυαρ ν ΒΡΣΣ. Παρυλλατ θ πρµβανιν κτο µατεριαλε, ισηιν καθ
τρηεθσε σα φιλλυαν τ βϕν πρ ϖετε µϕαφτ τ ρινϕ τ σητρεσαϖε τ ϖαρφρα τ ποπυλλσισ. Πρεµτιµετ θ υ
βηεσηιν πρ τ αρδηµεν, πρ βοτν ε ρε πα κλασα ε πα σηφρψτζυεσ, πρ µιρθνιε τ τ γϕιτηϖε ϕοσην
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
30