Zelfstandig ondernemen binnen de franchise formule. Samenwerkende ondernemers als lichtend voorbeeld voor kleine en middelgrote corporaties. Presentaties van Esther Brons-Stikkelbroek, Frank Sturkenboom en John Huizing tijdens het MKW-seminar 'Toekomst van kleine corporaties' januari 2011. Het seminar werd door MKW Platform georganiseerd samen met Atrivé en BDO.

1. ZELFSTANDIG ONDERNEMEN BINNEN
DE FRANCHISEFORMULE
WELKOM
Mevrouw Esther Brons- Stikkelbroeck
De heer Frank Sturkenboom
De heer John Huizing

2. PROGRAMMA
 Introductie thema
 Kennismaking; uw vragen
 Interactieve inleiding: Waarom franchise en wat is het?
 Interactieve inleiding: Aandachtspunten in vormgeving
 Uw vragen
 Moverende meningsvorming rond stellingen
 Conclusies en tips
 Vervolg
2

3. INTRODUCTIE THEMA
 De beste eigenschappen van de zelfstandig ondernemende
woningcorporatie combineert met het recht om een uitdagende
formule te mogen gebruiken.
 Geen fusie met filialen.
 Geen vrijblijvend samenwerkingsverband.
 Een samenwerkingsvorm waarbij tweezijdig ondernemerschap
garant staat voor succes.
3

4. WIE EN WAT?
 Kennismaking
 Uw ervaring met franchise
 Uw vragen/onderwerpen
4

5. WA AROM FRANCHISE EN WAT IS HET?
De heer Frank Sturkenboom

6. Atrivé onderzoek samenwerking
IN OPDRACHT VAN AEDES UITGEVOERD IN 2006/2007:
 Literatuur onderzoek, praktijk & theorie bedrijfsleven:
1. Doelstellingen
2. Inrichting
3. Succes en faalfactoren
 Interviews met wcp samenwerkingsverbanden van: oud
en jong, breed en smal, veel en weinig leden.
6

7. Welke samenwerkingsverbanden (1)
 Cobra/Domein
 Futura
 CHF & Pierre Louis
 LievendeKey
 Kences
 Haaglanden
 Drechtsteden
 Woongroep Twente
 Kristal
 De Woonmaatschappij Hoofddorp
 Rivierengebied (Geldermalsen, Tiel, Culemborg, Leerdam, Liende)
7

8. Welke samenwerkingsverbanden (2)
 Domaas (13 corporaties)
 Zevenbergen/Klundert/Oudenbosch
 Maaskoepel
 ROC (regionaal overleg corporaties)
 STUW
 RWU (Regionaal overleg Woningcorporaties Utrecht)
 Heteren/Valburg
 Woningbouw Weesp / Muiden / ’t Gooi & omstreken
 KWH
 Accolade (H’veen, Sneek, Joure)
8

9. Welke samenwerkingsverbanden (3)
 Raalte/ Vriezenveen-Westerhaar/ Den Ham Vroomshoop/
Wierden-Enter /Hellendoorn
 Woonkern Groep (Kerkrade/ Vaals/ Mechelen/ Landgraaf)
 Gendt / Goede Woning Lobith / Nijmegen
 SGBA (7 corporaties)
 Lemmer / Zuid-west Friesland / Balk
 Leusden/ Nijkerk / Barneveld
 Maasdelta / Spijkenisse / H’voetsluit / M’sluis
HOEVEEL VAN DEZE SAMENWERKINGSVERBANDEN BESTAAN
NOG?
9

10. Resultaten onderzoek
Wat zijn de doelstellingen van samenwerking?
 Kennis vergroten (90%)
 Kerncompetenties of strategische voordelen (90%)
 Efficiencyvoordeel contracten (90%)
 Efficiency verbeteren (schaal) (80%)
 Gezamenlijke productie (70%)
 Vergroten marktaandeel bestaande markt (70%)
 Groei markt in nieuwe markten (60%)
 Waardetoevoeging richting klanten (60%)
 Waarborgen strategische flexibiliteit (60%)
10

11. Conclusie 1 : doelen
Corporaties werken samen:
1. Professionaliteit te vergroten en efficiency te realiseren;
2. en in tweede instantie voor de marktpositie
Wel in bedrijfsleven, niet bij corporaties samenwerken voor:
 waardetoevoeging,
 strategische flexibiliteit en
 voor co- specialisatie (senseo)
11

12. Conclusie 2 : organisatievorm
 3 typen: federatieve unie, gemeenschappelijk kantoor
en shared service center
 Geen Strategische Allianties, geen Joint Ventures
 Wel rechtspersoonlijkheid met mogelijkheid van
uittreden, maar zonder duidelijke waardecreatie
 Verklaring: ontbreken van financiële belangen?
12

13. Conclusie 3 : weinig stabiel
 Veel van de onderzochte samenwerkingsverbanden zijn alweer
ter ziele
 Waarom?
13

14. Waarom?
 Geen zakelijk belang? Geen duurzame toegevoegde waarde?
 Few heads, Many chiefs?
 Corporaties als opdrachtgever en niet als eigenaar
 Geen dwingende afspraken efficiency
 Te weinig ruimte voor bestuur/directie S.O.
 Deelnemende organisaties veranderen ondertussen
14

15. Andere sectoren
15

16. Wat is franchise
 Hechte vorm van samenwerking
 tussen zakelijke partners,
 waarbij een efficiënte taakverdeling en
 uniforme uitstraling naar de markt de basis is.
16

17. Centrale vragen
1. Kan franchising helpen om problemen van grootschaligheid bij
fusie te voorkomen?
2. Kan franchise adequaat de klantgerichte corporatie
ondersteunen?
17

18. Franchise formules in welzijn, onderwijs en zorg
18

19. De sterke kanten van een
franchiseformule
 Franchisegever  Franchisenemer
− Efficiënte en snelle − Eigen onderneming
uitrol formule − Centrale support
− Risico spreiding − Bewezen formule
− Expansie, beperking − Zelfstandigheid
bureaucratie − Continue ontwikkeling
− Efficiënte innovatie formule
19

20. De zwakke kanten van een
franchiseformule
 Franchisegever  Franchisenemer
− Evenwicht franchise fee en
− Uittreden van FN’s voordelen voor FN
− Kosten/baten − Afbreukrisico imago van
evenwicht in de fees ondermaatse FN
− Afbreukrisico imago
− Geen contractverlenging
van ondermaatse FN
− Afhankelijkheid formule
− Tekort aan financiële
middelen bij FG
20

21. Franchise: Ei van Columbus?
 Uitstekendalternatief voor grootschalig organiseren
locale woondiensten;
 échte corporatieondernemers nodig;
 Een vernieuwend concept kan snel
uitgerold worden;
 Omvormen van oude organisaties is veel lastiger
21

22. Voorbeeld: WK formule (1)
 5 corporaties richten samen met een ondernemer De
Onderneming Wonen in Kernen formule (WK-formule) op;
 De ondernemer bouwt de uitdagende WK-formule uit: lokale
dienstverlening, slanke professionele bedrijfsvoering gericht op
kernen;
 De ondernemer ondersteunt de formule in backoffice: P&O, ICT,
PO, PR, fiscaliteiten, beleidsontwikkeling, vastgoedsturing,
contracten, verslaglegging e.d.;
22

23. Voorbeeld: WK formule (2)
 De ondernemer contracteert daarop deelnemende corporaties als
franchisenemers;
 Basis is het Woonconcept in kernen: kleinschalig, kwaliteit, ruimte
en zelfstandige corporatie;
 Basis is business plan, drie jaar start en risicodragende participatie
van de 5 corporaties als aandeelhouder;
 Ontwikkeling is uitdagend om de deelnemende aandeelhouders
en derden als franchisenemer te veroveren.
23

24. A ANDACHTSPUNTEN IN DE
VORMGEVING
Mevrouw Esther Brons- Stikkelbroeck

25. Definitie - algemeen
Het van oorsprong Franse woord franchise (vrijdom) is via het
Engels in het Nederlands terechtgekomen, en is afgeleid van
franc (vrij, gratis).
Een franchise is een methode van zakendoen waarbij een
ondernemer (de franchisenemer) een contract sluit met de
eigenaar van een handelsnaam (de franchisegever) die de
franchisenemer het recht geeft om tegen betaling een zaak
met die handelsnaam te exploiteren.
25

26. Definitie – juridisch
“Franchise is een hechte vorm van samenwerking tussen
juridisch en financieel zelfstandige en onafhankelijke
ondernemingen (franchisegever en de individuele
franchisenemers), die onder gebruikmaking van een
gemeenschappelijke naam en met een uniforme
uitstraling producten en diensten aanbieden aan
afnemers.”
26

27. Ontwikkeling aantal vestigingen
12.000
Bron: NFV
10.000
8.000
Detailhandel Food
Detailhandel Non-Food
6.000 Horeca
Dienstverlening
Overig
4.000
2.000
0
2007 2008 2009
Aantal franchisevestigingen
27

28. Kenmerken – wat wel?
 Handelsmerk;
 Duurzame relatie;
 Zakelijk concept, uniformiteit, knowhowoverdracht;
 Ondersteuning en begeleiding;
 Duidelijke spelregels;
 Handboek;
 Zelfstandigheid;
 Vergoeding.
28

29. Kenmerken – wat niet?
Boekhandelaren zoeken steun bij elkaar
3 maart 2009 | Het Financieele Dagblad
“Doel van de samenwerking is volume te creëren en scherper in te kopen. De lokaal
gewortelde boekhandels behouden daarbij hun eigen identiteit. 'We zijn geen
franchiseformule met een uniforme uitstraling. De inkoopketen is alleen achter de
schermen actief.”
29

30. Sectoren
30

31. Strategisch
HomeTeam heeft ervoor gekozen om samen te werken met zelfstandige onderhouds-
en timmerbedrijven.
Ondernemers die kiezen om volgens een strakke formule en uniforme werkwijze te
werken. Dat geeft één aanspreekpunt en de mogelijkheid en zekerheid om het
vastgoedbeleid gericht aan te sturen.
De keuze voor het werken met een hardfranchiseformule is bewust gemaakt, zodat u
kunt rekenen op een hoge servicegerichtheid en een bijzonder hoge productiviteit.
31

32. Strategisch
 Belangrijk kenmerk: “hardheid” van de keten;
 Spanningsveld: bewaken uniforme uitstraling vs.
zelfstandigheid;
 Kernelementen zijn hard;
 Randelementen zijn zacht;
32

33. Franchiseovereenkomst
 Onbenoemde overeenkomst
 Samenwerking is evenwicht
 Aanverwante reglementen en overeenkomsten:
− Master/licentieovereenkomst
− Huurovereenkomst
− Algemene inkoop/verkoopvoorwaarden
− Inkoopovereenkomst ed.
− Handboek, Reglementen ed.
− Erecode
33

34. Franchiseovereenkomst
 Precontractuele verhoudingen
 Duurovereenkomst (bepaalde tijd/onbepaalde tijd/tussentijdse
opzegmogelijkheid/stilzwijgende verlenging)
 Algemene voorwaarden, kernbedingen of resultaat van
onderhandeling?
 Uitleg overeenkomst
34

35. Bepalingen in een overeenkomst
Prestaties Overlegstructuur
Omzetprognoses Afnameverplichting
Handboek Prijsafspraken
Exclusiviteit/plaats van Non-concurrentiebeding
vestiging Zelfstandigheid
Looptijd Prijsafspraken
Franchise en huur
35

36. Wie heeft zeggenschap?
FN
FG
FG
FN FN FN FN FN
vereniging < cooperatie < franchisecooperatie< franchise
36

37. Prestaties
 Hoofdverplichting FG:
− Handelsnaam of merk;
− Knowhow;
 Afgeleide verplichtingen FG:
− Adviseren, informeren, reclame, handhaven uniformiteit, etc.
 Hoofdverplichting FN:
− Uniformiteit;
 Afgeleide verplichtingen FN:
− Opvolgen van instructies, vergoedingen, etc.
37

38. Omzetprognoses
 Veel geschillen gaan over tegenvallende omzetten of
winsten
 Gestelde oorzaak: omzetprognoses onjuist, te rooskleurig
voorgespiegeld of informatie verzwegen.
38

39. Overlegstructuur
 Franchiseraad: advies- of beslissingsbevoegdheid
 Franchisevereniging
 Commissies (om kwaliteit te waarborgen gebruik maken van
elkaars deskundigheid. Beleidsadviescommissie, inkoopcommissie,
klankbordgroepen)
39

40. Samenwerken
Top Movers verhuizingen
 Een samenwerkingsverband van familiebedrijven
 Formulegedachte: één merk
 De omvang van een groot bedrijf
 De slagkracht van een klein bedrijf
 Van cooperatie naar franchisecooperatie
40