1. 44 45
ΤΕΧΝΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Της Λητώς Μησιακούλη
kivotosnewspaper@gmail.com
Η
ιστορία ξεκίνησε το 1951,
όταν ένα ζευγάρι από το
Σάο Πάολο της Βραζιλί-
ας αποφάσισε να κάνει δι-
ακοπές στην Κωνσταντι-
νούπολη. Οι δύο τουρίστες είχαν μεγάλη
αδυναμίασταέργατέχνης.Τοενδιαφέρον
τους προσέλκυαν αντικείμενα που σχετί-
ζονταν με την κουλτούρα του κάθε τόπου
πουεπισκέπτονταν.
Οι βόλτες στα παζάρια και τις αντικε-
ρί ήταν πάντα μέσα στο πρόγραμμά τους.
Έτσι, τον Ιούλιο του 1951, βρέθηκαν στην
γκαλερί«ΕσκίΙσταμπούλ»,όπουάρχισαν
να περιεργάζονται έργα και αντικείμενα
πουήτανδιαθέσιμαπροςπώληση,ανάμε-
σα στα οποία ήταν και μια εικόνα. Το ζευ-
γάρινόμιζεπωςεπρόκειτογιακάποιοανα-
μνηστικό.Τουςάρεσε,ρώτησανναμάθουν
πόσο κόστιζε και την αγόρασαν. Πλήρω-
σαν32δολάρια,μένονταςμετηνεντύπωση
πως είχαν αποκτήσει ένα πολύ όμορφο…
αλλάαρκετάακριβόαναμνηστικό!
Το «σουβενίρ» τους πέρασε κανονι-
κά τον έλεγχο ασφαλείας επιβατών και
αποσκευών και ταξίδεψε μαζί τους, πίσω
στηνπατρίδατους,τηΒραζιλία.Μάλιστα,
το ζευγάρι κορνιζάρισε το απόκτημά του,
χωρίς να έχει την παραμικρή ιδέα για τον
θησαυρόπουείχεβρει.
Ύστερααπόπάραπολλάχρόνια,έφτα-
σε η στιγμή που κάποιος αναγνώρισε την
αξία αυτού του... σουβενίρ από την Πόλη.
Συγκεκριμένα, το διάστημα 2005-2006
ανατέθηκε σε έναν επαγγελματία διακο-
σμητή από την Αργεντινή να επισκεφθεί
το σπίτι του ζευγαριού στο Σάο Πάολο. Οι
δύο Βραζιλιάνοι είχαν φύγει από τη ζωή
και οι κληρονόμοι τους ήθελαν να που-
λήσουν τα υπάρχοντά τους, ανάμεσα στα
οποία και την εικόνα από το ταξίδι τους
στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αργεντινός
διακοσμητής τύχαινε να ασχολείται με τη
Θεολογίακαι,συνεπώς,ναμπορείναανα-
γνωρίζειέργατηςβυζαντινήςτέχνης.Έτσι
κιέγινε.Ότανείδετουποτιθέμενοαναμνη-
στικό, κατάλαβε αμέσως πως κάθε άλλο
παρά… ενθύμιο ήταν. Απεναντίας, ήταν
μιαπολύσημαντικήβυζαντινήεικόνα.
Χωρίς να χάσει χρόνο, ενημέρωσε κά-
ποιους ειδικούς σε θέματα έργων τέχνης,
ανάμεσαστουςοποίουςκαιτηΜαρίαΠα-
φίτη, που διηύθυνε το Τμήμα Εικόνων
στον οίκο Christie’s του Λονδίνου. «Κά-
ποιοι πελάτες μου στο Σάο Πάολο έχουν
αυτό το έργο, χωρίς όμως να έχουν την
παραμικρή ιδέα για το τι είναι», της είπε.
«Κοιτάξτε, είμαι σίγουρος πως πρόκειται
γιαεικόνα.Αντηναγοράσωαπόεκείνους,
θα μπορέσετε να αναλάβετε την πώλησή
της;»,τηρώτησε.
ΗΜαρίαΠαφίτηδέχτηκενασυναντή-
σει τον Αργεντινό διακοσμητή και να δει
από κοντά την εικόνα που της περιέγρα-
φε. Όταν την είδε, έμεινε άφωνη. Ήταν
μιααπότιςπιοέντονεςεκπλήξειςπουείχε
βιώσει στην καριέρα της. Φυσικά και θα
μπορούσεναπουληθείμέσωτουοίκου.
Η... απίστευτη ιστορία
κιβωτος της ορθοδοξιας IOYΛIOΣ 2015 IOYΛIOΣ 2015 κιβωτος της ορθοδοξιας
µεταπώλησης µιας εικόνας
Αλλαγή πορείας
Ακολούθησαναρκετάραντεβού,συζητή-
σεις,προτάσειςκαιαντιπροτάσεις.Οιμή-
νες περνούσαν και η επικοινωνία με τον
Αργεντινό διακοσμητή άρχισε να γίνεται
όλοκαιπιοαραιή,ώσπουχάθηκετελείως,
χωρίς να έχει ευδοκιμήσει κάποια συνερ-
γασίαμετονοίκοδημοπρασιών.
Μια μέρα, κοιτάζοντας τη δευτερογε-
νήαγοράεικόνωνστιςΗΠΑ,ηΜαρίαΠα-
φίτη εντόπισε τη συγκεκριμένη εικόνα, η
οποίαεπρόκειτοναβγειπροςπώλησησε
δημοπρασία του οίκου Christie’s, αλλά
στην κατηγορία «Old Masters». Και τού-
τοδιότιθασυμπεριλαμβανότανπροςπώ-
ληση μαζί με άλλα αντικείμενα και πίνα-
κεςτηςοικογένειαςαπότοΣάοΠάολο,ως
μία ενότητα δηλαδή, παρόλο που θεωρη-
τικάαυτήήτανμιαλανθασμένητακτική.
Αλαλούµ µε την εκτίµηση
Το τμήμα «Old Masters» του οίκου δη-
μοπρασιώνChristie’sέδωσεεκτίμησηγια
τηνεικόναγύρωστα9.000ευρώ,ηοποία,
όπως φάνηκε από όσα επακολούθησαν,
δεν συμβάδιζε καθόλου με την ποιότητα
καιτηνιστορικότητάτης.Ταγραφείατου
Λονδίνου γνώριζαν καλά ότι η στρατηγι-
κήπουακολουθούνταναπότοτμήματης
Νέας Υόρκης δεν ήταν ορθή και τα στε-
λέχητου,μεεπικεφαλήςτηΜαρίαΠαφί-
τη, άρχισαν να κάνουν προσπάθειες προ-
σέγγισης. Έτσι, οι δύο πλευρές του οίκου
βρέθηκανσεαντιπαράθεση,μετοΛονδί-
νο να επιμένει να του στείλει η Νέα Υόρ-
κητηνεικόνα,εφόσον,κατάτηνεκτίμησή
τους, ήταν ένα σπάνιο κωνσταντινουπο-
λίτικο έργο, που σε καμία περίπτωση δεν
συγκαταλεγόταν στην κατηγορία «Old
Masters».
Όμως,ακολούθησεκαιάλλοπαράδο-
ξο ως προς την εκτίμηση. Το τμήμα της
Νέας Υόρκης, όπως προαναφέραμε έδι-
νεεκτίμηση9.000ευρώ,ενώτοαντίστοι-
χο του Λονδίνου 75.000-90.000 ευρώ. Η
διαφορά ήταν τεράστια και οι ιδιοκτήτες
της εικόνας δεν ήταν σε θέση να κατανο-
ήσουντοάνοιγματης«ψαλίδας».Φοβού-
μενοι πως η εκτίμηση που έδιναν τα γρα-
φεία του Λονδίνου ήταν πολύ υψηλή και
συνεπώςριψοκίνδυνη,αρνήθηκαννασυ-
νεργαστούν, δείχνοντας ξεκάθαρα πλέ-
ον την προτίμησή τους στο saleroom της
ΝέαςΥόρκης.
Ωστόσο, το τμήμα το Λονδίνου, με
«οδηγό» την επιμονή και την υπομονή
της Μ. Παφίτη, συνέχισε τις πιέσεις και
τα κατάφερε, φτάνοντας την εκτίμηση
στα 45.000 ευρώ. Οι ιδιοκτήτες είπαν τε-
λικάτο«ναι»καιηεικόνασυμπεριλήφθη-
κε στην προγραμματισμένη δημοπρασία
«Εικόνων και Αντικειμένων από τον Ορ-
θόδοξοΛαό».
Τη «χτύπησε» Έλληνας
Η εικόνα, από το σπίτι του Σάο Πάο-
λο όπου βρισκόταν ως διακοσμητικό εν-
θύμιο, βρέθηκε κάτω από τους προβο-
λείς του οίκου Christie’s, στην οδό King
Street, στο Mayfair του Λονδίνου. Τρα-
πεζίτες, Λιβανέζοι επιχειρηματίες, πολ-
λοί Ρώσοι συλλέκτες, ένας Έλληνας ιερέ-
αςαπότηνΚύπρο,Ευρωπαίοιdealersκαι
γκαλερίστες, καθώς και κάποιοι Έλληνες
έσπευσαννατηδουναπόκοντά.
Τα γραφεία του Λονδίνου είχαν τελι-
κά δίκιο. Η εικόνα «The Old Testament
Trinity» έγινε η δεύτερη πιο ακριβή ει-
κόνατηςδημοπρασίαςκαιαπότα45.000
ευρώ,πουήτανηαρχικήεκτίμηση,πωλή-
θηκετελικάπρος273.606ευρώ.
Μάλιστα, ο πλειοδότης που χτύπησε
και αγόρασε την εικόνα είναι Έλληνας. Η
επιμονή του να την αποκτήσει, δε, προ-
κάλεσεέντονοχειροκρότημαστηναίθου-
σατουοίκουδημοπρασιών.Πρόκειταιγια
τον επιχειρηματία κ. Γιάννη Πετσόπου-
λο, ο οποίος ζει στο Λονδίνο και είναι art
consultant,ιδιοκτήτηςτηςεταιρείαςAxia
ArtConsultantLtd.
Από την Τουρκία στη Βραζιλία και από
το Σάο Πάολο στη Νέα Υόρκη και στο City
του Λονδίνου... Πώς ανακαλύφθηκε τυχαία µια
από τις πιο πολύτιµες εικόνες, την οποία
αγόρασε Έλληνας επιχειρηµατίας στο Λονδίνο
Έγινε η αιτία για να δι-
αφωνήσουν τα τµήµατα
του οίκου Christie’s σε
Ν. Υόρκη και Λονδίνο
«Κάποιοι πελάτες µου
στο Σάο Πάολο έχουν
αυτό το έργο, χωρίς
όµως να έχουν την πα-
ραµικρή ιδέα σχετικά µε
το τι είναι! Είµαι σίγου-
ρος πως πρόκειται για
εικόνα. Αν την αγοράσω
από εκείνους, θα µπορέ-
σετε να αναλάβετε την
πώλησή της;»
Την είχαν περάσει
για... σουβενίρ και
είχε αγοραστεί αντί
32 δολαρίων. Έπει-
τα από χρόνια...
πουλήθηκε προς
270.000 ευρώ!
Ν. Υόρκη και Λονδίνο
Όταν η Μαρία Παφίτη, ειδική σύµ-
βουλος στη Βυζαντινή Τέχνη, τις Ρω-
σικές και τις Ελληνικές Εικόνες, είδε
από κοντά την σπάνια εικόνα έµεινε
άφωνη.