SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 54
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
Informatika eta Ordenagailua
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
AURKIBIDEA1. Sarrera
2. Hardwarea eta softwarea
3. Sarrerako gailuak
4. Irteera gailuak
5. Sarrera irteera gailuak
6. Biltegigailuak
7. Prozesatzeko Unitate Zentrala
(PUZ)
8. Ordenagailuaren abiatze
prozesua
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Zer da INFORMATIKA?
Informatika hitza frantsesetik eratorria da, eta information eta automatique
terminoen baturaren emaitza da; hau da, informatique hitzarena.
Honela definitu daiteke:
“Informazioa era automatiko eta arrazoituan
tratatzen duen zientzia da”
Beste definizio bat, honako hau izan daiteke:
“Ordenagailuekin zerikusia duen guztia ikertu eta irakasteaz arduratzen
den zientzia”
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Zer da INFORMATIKA?
Gaur egungo aurrerapenei, konputagailuak geroz eta
txikiagoak, azkarragoak eta merkeagoak dira eta
gizartearen eremu guztietara hedatu dira; enpresetara,
banketxetara, administraziora, profesionalen arlora,
hezkuntzara, etab...
ORDENAGAILUEN MENPE!! bizi gara
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Zer da ORDENAGAILUA?
Ordenagailua (edo konputagailua) honela definitu daiteke:
“Ordenagailuak abiadura eta eraginkortasun handiz
informazio kopuru izugarriak
tratatzeko eta prozesatzeko
gai diren makina elektronikoak dira.”
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Zer da ORDENAGAILUA?
➲ Konplexutasun handiko eragiketak abiadura handian
egiteko aukera ematen dute. Manualki egunak,
ordenagailuak mikro-segundu gutxi!!
➲ Erabiltzaileak (ordenagailuaren aurrean dagoen pertsona)
agintzen dizkion instrukzioak (normalean teklatu edo
saguaren bidez) exekutatu edo prozesatu egiten ditu.
➲ Orokorrean, ordenagailu pertsonalei PC (Personal
Computer)
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Ordenagailuen ezaugarriak:
 INPLEMENTAGARRIAK. Programa batek inplementatutako aginduak
betetzen ditu
 ERABILERA ASKOTAKOAK. Hainbat lan ezberdin egin daitezke:
testuak idatzi, irudiak ikusi eta manipulatu, musika entzun, jolastu,
beste gailu batzuk maneiatu...
 ELKARRERAGILEAK. Erabiltzailearekin “elkarrizketak” ditu eta bere
agindu eta ekintzen arabera lan egiten dute.
 BILTEGIRATZEKO AHALMENA. Informazio asko gorde eta
biltegiratzen du disko oso txikietan.
 AZKARTASUNA. Gizakiak baino azkarrago egiten dute lan. Eta
normalean
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
➲ Konputagailuaren antolakuntza beste edozein prozesuaren
antzekoa da: lehengaia hartu, eraldatu eta bukaerako
produktua lortu, hau da, lehengaia beste produktu batean
eraldatu.
➲ Konputagailuarekin beste horrenbeste: sarrera gailuetatik
datuak sartuko dira, unitate zentralean eraldatu egingo dira
eta emaitzak irteera gailueetatik ikusiko ditugu.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Beraz, ordenagailuen ARKITEKTURA FISIKOA honako hau da:
Sarrerako
gailuak
Prozesatzeko
Unitate
Zentrala
(PUZ)
Irteerako
gailuak
Biltegigailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Beraz, ordenagailuen arkitektura osatzen duten elementuak hurrengo
multzoetan sailkatzen dira:
PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ): unitate
aritmetiko-logikoa, kontrol-unitatea, mikroprozesadorea
SARRERAKO GAILUAK: teklatua, sagua, mikrofonoa, joystick,
eskanerra, ukimen pantaila, modema...
IRTEERAKO GAILUAK: monitoreak, inprimagailuak, modema...
BILTEGIGAILUAK: disko gogorra, disketea, CD-ROM…
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
1. SARRERA
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
2. HARDWAREA eta
Softwarea
Informatikari buruz hitz egiten dugunean sarri entzuten diren hitzak dira. Ikus
dezagun beraien esanahia:
Hardwarea: zati fisikoa. Ordenagailua osatzen duten elementu fisiko guztien
multzoa da, hau da, pantaila, teklatua, sagua, unitate zentrala,
inprimagailua... Bestela esanda, ukitu daitekeen guztia.
Softwarea: zati logikoa. Ordenagailua osatzen duten programak: sistema
eragileak, testu prozesadoreak, kalkulu orriak, musika... Bestela esanda,
ukitu ez daitekeen guztia, abstraktua delako
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3. sarrerako gailuak
Sarrerako gailuak ordenagailuarekin komunikatzeko
erabiltzen dira, erabiltzailearen aginduak transmititzen
baitizkio ordenagailuari.
Aginduak ordenagailuari transmitizeko, “makina lenguaia”
erabiltzen da.
Gaur egun, kablea da ordengailuarekin konexioak egiteko
gehien erabiltzen den osagaia; baina gero eta gehiago
erabiltzen ari da beste era bateko konexioa: kable gabeko
konexioak: izpi infragorriak, irrati uhinak...
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3. sarrerako gailuak
3.1. TEKLATUA
Teklatua letrak, zenbakiak, zeinuak eta sinboloak
ordenagailuak interpreta ditzakeen bulkada elektrikoak
bihurtzen ditu.
102 tekla dituzte.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3. Sarrerako gailuak
3.1. TEKLATUA
Teklatuak eta unitate zentrala konektatzeko aukera ezberdinak daude:
kable arrunta, USB konexio bidez edo uhinak erabilita.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.1. TEKLATUA
BLOQ NUM:
SUPR:
INTRO:
BLOQ MAYUS:
IMPR PANT:
DEL:
AV PAG:
SHIFT:
Zenbaki teklak blokeatzeko; argitxoa ez badago piztuta, zenbaki teklek ez dute funtzionatuko
Erakuslearen (kurtsorea) hurrengo letra ezabatuko du. Fitxategiak ezabatzeko
Testu prozesadore batean hurrengo lerrora pasatzeko. Botoiak onartzeko (“Aceptar”)
Letra xehez edo larriz idazteko (teklatua “blokeatu”)
Pantailaren “argazki” bat ateratzeko. Control+V eginda, “argazkia” ikusiko dugu
Erakuslearen (kurtsorea) aurreko letra ezabatuko du.
Aurrean dugun orrian aurrera salto egiteko.
Letra bakarra maiuskulaz (minuskulaz) idazteko
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.2. SAGUA
Ordenagailuaren pantailan erakusle izeneko geziaren bitartez adierazten
da.
Sagua mugitzean, mugimendua seinale elektriko bihurtzen da eta unitate
zentralera bidaltzen da kablearen bidez (gaur egun uhinen bidez)
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.3. MIKROFONOA
➲ Sarrera gailu hau ahotsa grabatzeko eta soinu fitxategi batean
gordetzeko erabiltzen da.
MINI-JACK
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.4. ESKANERRA
Paper, diapositiba edo beste euskarri batean dagoen informazioa
(irudiak, testua, argazkiak...) ordenagailuan sartzeko
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.5. WEB KAMARA
Irudiak grabatzeko, bideokonferentziak egiteko eta Internet bidezko
komunikazio baten (Skype) solaskideen irudiak ikusteko
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
3.6. GAILU OPTIKOAK
Ordenagailuan informazioa sartzeko aukera eskaintzen dute
3. Sarrerako gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
4. IRTEERAKO gailuak
Irteerako gailuek ordenagailuak prozesaturiko datuak hartzen dituzte –
makina lenguaian- eta erabiltzaileak irakur ahal ditzan karakterrak
bilakatzen ditu.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
4.1.- MONITOREA EDO PANTAILA
Gehien erabiltzen den irteera gailua
Pantaila mota asko: betiko pantaila, LCD-TFT, “cristal”...
Monitore baten pantaila oso puntu txikiez osatuta dago, pixel-ak.
Pixel hauek honako oinarrizko kolore hauen bidez aktiba daitezke
(RGB: red, green, blue).
Pixel kopuruaren eta erabilitako bideo-txartelaren arabera, bereizmen
kalitate ezberdinak lortuko ditugu.
Monitorearen tamaina hazbetetan adierazten da (1 hazbete = 25,4
mm), diagonalaren neurria kontutan hartuta.
4. IRTEERAKO gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
4.2.-INPRIMAGAILUA
Ordenagailuak prozesaturiko informazioaren emaitzak paperean irudikatzen
ditu
Erabilitako teknologiaren arabera, gaur egun inprimagailuak tinta-
zorrotadazkoak eta laserrezkoak
Tinta-zorrotadazko inprimagailuak laserrezkoak baino merkeagoak izaten dira,
baina tinta kartutxoek duten salneurria kontuan hartzekoa da, oso iraupen
laburrekoak baitira. Aldiz, laser inprimagailuen tonerrak garestiagoak dira
baina iraupena luze samarra da.
4. IRTEERAKO gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
4.3.-BOZGORAILUAK
Irteerako gailu hau ordenagailuak sortutako soinua entzuteko erabiltzen da.
MINI-JACK
4. IRTEERAKO gailuak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. SARRERA-IRTEERA gailuak
Sarrera-irteera gailuak bai datuak sartzeko bai datuak ordenagailutik
irteteko gailuak dira.
Besteak beste, biltegigailuak (aurrerago ikusiko ditugu), ukipen
pantaila, modema eta routerra ditugu.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
5.1.- UKIPEN PANTAILA
Pantailaren edozein aukeretan seinala daiteke atzamarrez saguaz
egin barik.
Gailu hauek, kutxazain automatiko eta merkataritza-guneetan
erabiltzen dira. Gaur egun, mobiletan erabiltzen hasi dira.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA
Modema telefono-lineen bidez edo ADSL lineen bidez ordenagailu
arteko komunikazioa sortzeko erabiltzen da → internet
Bi modem-mota daude: barrukoa eta kanpokoa
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA
Telefono-lineen bidez bidaiatzen duen informazioa analogikoa da; ordenagailuak,
ordez, maneiatzen duten informazioa digitala da. Modemak informazio digitala
informazio analogiko bihurtu eta informazioa transmititu egiten ditu. Eta alderantziz.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA
Modem baten ezaugarririk garrantzitsuena abidadura da. Abiadura
neurtzeko bps (bits segundoko) erabiltzen da.
Badago beste gailu bat modem-aren antzekoa dena: routerra;
ezberdintasun nagusia, routerraren bidez ordenagailu bat baino
gehiago konektatu daitekeela da.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
Konexioen laburpena...
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
5. sarrera-IRTEERA gailuak
Identifikatu itzazu zure
ordenadoreko konexioak...
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
Ordenagailuek memoria nagusian gordetzen dute une horretan
prozesatzen ari diren informazioa. Lan konplexuagoak egiteko,
ordenagailuek memoria lagungarria izenekoa dute; hark oso
informazio kopuru handiak gorde ditzake: programak, datuak...
Disko gogorra, disketea eta CD-ROMa ditugu ezagunenak. Baina
gaur egun badaude beste batzuk, esaterako DVDa, memoria
eramangarria...
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
 6.1.- DISKO GOGORRA
Zenbait disko zentrokidez osaturik
dago.
Bertan informazio kopuru ikaragarriak
gorde daitezke.
Disko bakoitzean, informazio hori pista
zentrokideetan antolatzen da, eta pistak
ataletan banatuta daude.
Disko gogorreko informazioa oso azkar
eskura daiteke: beso artikulatu batek
buru irakurtzaileak mugitzen ditu
Disko bakoitzak bi alde ditu.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
 6.2.- DISKO MALGUAK EDO DISKETEAK
Disko gogorren antza handia dute
Plastikozkoak
Disko gogorren antza, informazioa pista eta ataletan banatzen da.
informazioa eramangarria da, hau da, ordenagailu batetik bestera erraz
garraia daiteke.
Diskete batek duen edukiera 1,44 MB-ekoa da eta oso erraz informazioa
idatzi edo ezabatu daiteke.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
 6.3.- DISKO TRINKOAK: CD-ROM eta DVD
CD-ROM izena Compact Disk-Read Only Memory hitzetik dator, Datuak
“irakurri” bai, baina ezin da haietan aldaketarik egin.
Irakurtze prozesua buru irakurtzaileak igortzen duen laser izpi batez egiten
da
Diskoak duen informazioa bere gainazaleko putzu itxurako hutsune txiki
(pitzadura) batzuetan grabatuta
Grabazioa pitzadura-multzoak osatuz egiten da (pitzadura ez dagoenean
0a daukagu eta pitzadura dagoenean 1a). Esaten da CDa erretzen dela
(burning).
Informazioa eramangarria
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
 6.3.- DISKO TRINKOAK: CD-ROM eta DVD
Gaur egun mota ezberdinetako CD-ROMak ikusi ditzakegu:

CD-ROM (Compact Disc – Read Only Memory)

CD-R (Compact Disc – Recordable)

CD-RW (Compact Disc – ReWritable)
DVD-ari dagokionez, CD-ROMaren oso antzekoa da. Ezberdintasuna:
edukiera. CD-ROM batean 650 MB sartzen dira (900 MB-koak dauden
arren). Aldiz, DVD-ROM-etan 4,7 GB sartzen dira.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
 6.4.- MEMORIA ERAMANGARRIAK
USB memoria , flash memoria eta pendrive izenak ere
erabiltzen dira
Datuak ordenagailu batetik bestera garraiatzeko egokia.
Batzuek MP3 edo WMA formatuko musika gordetzeko eta
entzuteko aukera
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
6. BILTEGIGAILUAK
ARIKETA:
Edukierari dagokionez, zenbat diskete sartzen dira CD-ROM batean?
Eta DVD batean zenbat CD-ROM sartzen dira? Eta diskete?
Erabiltzen dituzuen pen-drivek zenbateko kapazitatea dute?
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
Unitate zentrala informazioa prozesatzen den lekua da.
Informazioa sarrerako gailuetatik iristen zaio unitate zentralari, beronek
emaitzak sortu eta bidaltzen ditu irteerarako gailuetara.
Unitate zentralaren barruan elikatze iturria, oinarrizko plaka,
mikroprozesadorea, RAM memoria eta zabalkuntza txartelak.
Barruan ere, diskete unitatea, disko gogorra eta CD/DVD-unitatea aurki
ditzakegu.
Ordenagailuek informazioa gordetzen duen metodoa ulertzeko, biltegi
haundi baten barnean zaudela imajinatu
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.1.- ELIKATZE ITURRIA
Ordenagailu korronte elektrikoarekin konektatzeko
220 V tentsio txikiago bihurtzen ditu (12 V, 5 V, 2 V...)
Batez ere, portatiletan, oso garrantzitsua da haizagailu egokia izatea
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.2.- OINARRIZKO PLAKA
Oinarrizko plaka unitate zentralaren barruan aurki daiteke.
betebeharra gainerako osagaiak konektatu eta lotzea da haien artean
informazioa trukatu ahal izateko.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.3.- MIKROPROZESADOREA
Mikroprozesadorea osagai elektroniko edo txip bat da
Ordenagailuak jasotzen duen informazioa prozesatzeaz arduratzen da
Ordenagailuaren burmuina da.
Gaur egun ordenagailuak daramaten mikroprozesadorearen arabera
sailkatzen dira
Mikroprozesadorearen abiadura hertzetan neurtzen da. Adibidez, Pentim
II-a 450 MHz-eko abiadura dauka. Hau da, segundu batean
450 milio operazio egiteko gai da. Kontuz!! 1000 MHz = 1 GHz,
baina 1GByte = 1024 Mbyte!!
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.3.- MIKROPROZESADOREA
Adibidea: Wo rd barruan te kla bat sakatze n dug une an se inale e le ktriko batzue k
te klatuare n kable tik bidaiatze n dute , o inarrizko plakara he ltze n dira e ta
m ikro pro ze sado re rantz do az, be ro ne k be harre zko e rag ike tak e g ite ko ; e rag ike ta
ho rie k se inale e le ktriko ak be ste m o tako se inale e le ktriko batzuk bihurtze n dituzte
m o nito re are n kable tik bidaltze ko e ta sakatutako te kla pantailan ag e rtze ko .
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.4.- RAM memoria
Programak eta datuak ordenagailuko disko gogorrean daude gordeta. Programa bat
abiatzen dugunean, programa hori RAM memorian kopiatzen da programa horrek
erabiltzen dituen datuekin batera.
Prozesadoreak programak eta datuak RAM memoriatik irakurtzen ditu eta ez zuzenean
disko gogorretik (disko gogorra askoz motelagoa da RAM memoria baino.) Beraz,
RAM memoria mikroprozesadore eta memoria nagusiaren (disko gogorra)
arteko bitartekaria da – zubia
RAM memoria fisiko bat da.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.4.- RAM memoria
RAM (Random Access Memory) memoria ez da iraunkorra (hegazkorra), hau da,
ordenagailua itzaltzerakoan edukia ezabatu egiten da.
Ez dauka logikarik mikroprozesadore oso azkarra RAM memoria txiki batekin.
RAM memoriaren tamaina megabytetan eta gigabytetan neurtzen da.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.5.- ROM memoria
ROM (Read Only Memory) memoria iraunkorra da, hau da, ordenagailua
itzaltzerakoan bere informazioa ez da galtzen.
Txip baten barnean dago (BIOS) eta ordenagailua martxan jartzeko oinarrizko
informazioa du; horregatik irakurri daiteke bakarrik eta ez aldatu.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.6.- TXARTEL GRAFIKOA
Ordenagailuan irudiak ikusteko beharrezkoak diren eragiketak egiten
laguntzen dio prozesadoreari.
Windows motako ingurune grafikoak eta bideojokoak agertu zirenetik.
prozesadoreak txartel grafiko on baten laguntza behar du.
Berezko memoria daukate pantailan ikusten ari diren irudiak gordetzeko eta
horrela RAM memoria ez erabiltzeko.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.7.- SOINU TXARTELA
Soinu-txartela ordenagailuan soinua sortzeko beharrezkoak diren eragiketak
egiten laguntzen dio prozesadoreari.
Soinu txartelan audioa, mikrofonoan, bozgorailuak... lotzen dira.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
7.8.- Beste osagai batzuk
Cache memoria: memoria birtuala. Bertan biltzen dira azken operaziotan erabilitako
datuak. Pentium II eta ondorengo bertsioek integraturik daramate
BIOS: Irakurketarako bakarrik memoria berezia (ROM). Fisikoa da (txip bat). Bertan
gordetzen dira ordenagailuak zuzen ibili dadin beharrezkoak diren programak. Datu
sarrera eta irteera operazioak kudeatzen ditu (BIOS- Basic Input/Output System)
BUS: kanal bat da, bertatik mikroprozesadoreak bidaltzen eta jasotzen dituen datuak
dabiltza eta bertara konektaturik dauden gailu guztien komunikazioa posible egiten du.
Espantsio zirrikituak (SLOT): ordenagailuaren zerbitzuak gehitzea ahalbidetzen du
(soinua, bideoa, modema...), egokiak diren espantzio txartelak txertatuz.
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
7. PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)
ARIKETA: Identifikatu hurrengo oinarrizko plakan hurrengo osagaiak: haizagailua,
mikroprozesadorea, RAM memoria, espantsio zirrikituak
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
8. ordenagailuaren abiatze
prozesua
Erabiltzaileak pizte botoia sakatzen du.
Aurrekoaren ondorioz, ROM memorian (BIOS) dagoen programatxo bat RAM memorian kopiatzen
da.
RAM memorian kopiatutako programen aginduak irakurri eta exekutatzen hasten da prozesadorea.
Programa honen aginduek edo instrukzioek ondokoa egiten dute:
Hardwarea (teklatua, sagua, monitorea...) ondo konektatuta dagoela eta ondo funtzionatzen duela
egiaztatu. Esaterako, teklatua ez badago konektatuta hori adierazten duen mezua agertzen da
pantailan
Disko gogorretik RAM memoriara beste programatxo bat kopiatu; programatxo honek
ordenagailuan instalatuta daukagun Sistema Eragilea abiatuko du (normalean Microsoft Windows
XP, Visto edo Linux)
Programatxo honek, Windows-en kasuan, mahaigaina eta horrekin batera, ataza-barra, “Inicio”
botoia, ikonoak... erakutsiko ditu pantailan.
Hemen bukatzen da abiatze-prozesua. RAM memorian Sistema Eragilea (windows, Linux) dago
kargatuta erabiltzaileen aginduen zain (programak abiatu...)
Informatika DBH 4
ormatika eta ordenagailua
Ariketa
Aurkezpen baten bitartez…
Ordenadoreak saltzeko publizitatea bilatu eta ezaugarriak aztertu.
Saiatu identifikatzen ezaugarri bakoitza.
IRAKASLEARI BIDALI

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Binary Digital representation
Binary Digital representationBinary Digital representation
Binary Digital representationSylvia Alvaro
 
Aula 1 - Historia dos computadores
 Aula 1 - Historia dos computadores Aula 1 - Historia dos computadores
Aula 1 - Historia dos computadoresMaurilio Filho
 
Cmp104 lec 3 component of computer
Cmp104 lec 3 component of computerCmp104 lec 3 component of computer
Cmp104 lec 3 component of computerkapil078
 
5 Parts of a Computer
5 Parts of a Computer5 Parts of a Computer
5 Parts of a ComputerChealsea
 
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.  Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas. jessicaurrego
 
Запознаване с персоналния компютър
Запознаване с персоналния компютърЗапознаване с персоналния компютър
Запознаване с персоналния компютърiiani
 
Las computadoras
Las computadorasLas computadoras
Las computadorasEdgarRios12
 
Ensamblaje y Mantenimiento de Computadoras
Ensamblaje y Mantenimiento de ComputadorasEnsamblaje y Mantenimiento de Computadoras
Ensamblaje y Mantenimiento de ComputadorasGustavo Alejandro
 
Desarrollo historico de la computacion
Desarrollo historico de la computacionDesarrollo historico de la computacion
Desarrollo historico de la computacionJose Arrieta
 
Informatica Concetti Di Base - prima parte
Informatica Concetti Di Base - prima parteInformatica Concetti Di Base - prima parte
Informatica Concetti Di Base - prima parteAnna Rita Colella
 
Generations of computer
Generations of computerGenerations of computer
Generations of computerSmar Indi
 
Historia de los sistemas operativos
Historia de los sistemas operativosHistoria de los sistemas operativos
Historia de los sistemas operativosEriberto Navarro
 

La actualidad más candente (20)

BOARD, ALIMENTACIÓN, PUERTOS, BUSES, OVERCLOKING, GPUS Y ALGO MÁS
BOARD, ALIMENTACIÓN, PUERTOS, BUSES, OVERCLOKING, GPUS Y ALGO MÁSBOARD, ALIMENTACIÓN, PUERTOS, BUSES, OVERCLOKING, GPUS Y ALGO MÁS
BOARD, ALIMENTACIÓN, PUERTOS, BUSES, OVERCLOKING, GPUS Y ALGO MÁS
 
Binary Digital representation
Binary Digital representationBinary Digital representation
Binary Digital representation
 
Basics of computer
Basics of computerBasics of computer
Basics of computer
 
Tipos de case
Tipos de caseTipos de case
Tipos de case
 
Historia de la computadora
Historia de la computadoraHistoria de la computadora
Historia de la computadora
 
MICROPROCESADOR 1.ppt
MICROPROCESADOR 1.pptMICROPROCESADOR 1.ppt
MICROPROCESADOR 1.ppt
 
Aula 1 - Historia dos computadores
 Aula 1 - Historia dos computadores Aula 1 - Historia dos computadores
Aula 1 - Historia dos computadores
 
Cmp104 lec 3 component of computer
Cmp104 lec 3 component of computerCmp104 lec 3 component of computer
Cmp104 lec 3 component of computer
 
LA PLACA MADRE.pdf
LA PLACA MADRE.pdfLA PLACA MADRE.pdf
LA PLACA MADRE.pdf
 
5 Parts of a Computer
5 Parts of a Computer5 Parts of a Computer
5 Parts of a Computer
 
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.  Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.
Evolucion de las herramientas tecnológicas e informáticas.
 
Запознаване с персоналния компютър
Запознаване с персоналния компютърЗапознаване с персоналния компютър
Запознаване с персоналния компютър
 
Las computadoras
Las computadorasLas computadoras
Las computadoras
 
Ensamblaje y Mantenimiento de Computadoras
Ensamblaje y Mantenimiento de ComputadorasEnsamblaje y Mantenimiento de Computadoras
Ensamblaje y Mantenimiento de Computadoras
 
Desarrollo historico de la computacion
Desarrollo historico de la computacionDesarrollo historico de la computacion
Desarrollo historico de la computacion
 
Lego mindstorms ev3
Lego mindstorms ev3Lego mindstorms ev3
Lego mindstorms ev3
 
Informatica Concetti Di Base - prima parte
Informatica Concetti Di Base - prima parteInformatica Concetti Di Base - prima parte
Informatica Concetti Di Base - prima parte
 
Generations of computer
Generations of computerGenerations of computer
Generations of computer
 
Cpu
CpuCpu
Cpu
 
Historia de los sistemas operativos
Historia de los sistemas operativosHistoria de los sistemas operativos
Historia de los sistemas operativos
 

Destacado

информатика. информационные технологии
информатика. информационные технологииинформатика. информационные технологии
информатика. информационные технологииВячеслав Васильченко
 
Informatikaren lana(eneko)
Informatikaren lana(eneko)Informatikaren lana(eneko)
Informatikaren lana(eneko)enekazo
 
Informatikaren Historioa
Informatikaren HistorioaInformatikaren Historioa
Informatikaren Historioamentxapatxe
 
zer da informatika
zer da informatikazer da informatika
zer da informatikaainarabello
 
Küresel isinma
Küresel isinmaKüresel isinma
Küresel isinmaali arzawa
 
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinya
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinyaDokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinya
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinyatamanmidah
 
Moti̇vasyon Nedir ve Türleri
Moti̇vasyon Nedir ve TürleriMoti̇vasyon Nedir ve Türleri
Moti̇vasyon Nedir ve TürleriAykut Türe
 
Kısa modül notları (motivasyon)
Kısa modül notları (motivasyon)Kısa modül notları (motivasyon)
Kısa modül notları (motivasyon)MUSTAFA BAYINDIR
 
Скачать готовую презентацию PREZI
Скачать готовую презентацию PREZIСкачать готовую презентацию PREZI
Скачать готовую презентацию PREZIOlga Titova
 
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակում
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակումԱնվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակում
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակումMariam Torosyan
 
What Makes Great Infographics
What Makes Great InfographicsWhat Makes Great Infographics
What Makes Great InfographicsSlideShare
 
Masters of SlideShare
Masters of SlideShareMasters of SlideShare
Masters of SlideShareKapost
 
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to Slideshare
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to SlideshareSTOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to Slideshare
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to SlideshareEmpowered Presentations
 
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation OptimizationOneupweb
 
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content Marketing
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content MarketingHow To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content Marketing
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content MarketingContent Marketing Institute
 
How to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & TricksHow to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & TricksSlideShare
 

Destacado (18)

информатика. информационные технологии
информатика. информационные технологииинформатика. информационные технологии
информатика. информационные технологии
 
Informatikaren lana(eneko)
Informatikaren lana(eneko)Informatikaren lana(eneko)
Informatikaren lana(eneko)
 
Informatikaren Historioa
Informatikaren HistorioaInformatikaren Historioa
Informatikaren Historioa
 
zer da informatika
zer da informatikazer da informatika
zer da informatika
 
Küresel isinma
Küresel isinmaKüresel isinma
Küresel isinma
 
Faiz
FaizFaiz
Faiz
 
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinya
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinyaDokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinya
Dokumen.tips tmk tahun-4-dunia-komputer-unit-1-komputer-dan-fungsinya
 
Moti̇vasyon Nedir ve Türleri
Moti̇vasyon Nedir ve TürleriMoti̇vasyon Nedir ve Türleri
Moti̇vasyon Nedir ve Türleri
 
Kısa modül notları (motivasyon)
Kısa modül notları (motivasyon)Kısa modül notları (motivasyon)
Kısa modül notları (motivasyon)
 
Скачать готовую презентацию PREZI
Скачать готовую презентацию PREZIСкачать готовую презентацию PREZI
Скачать готовую презентацию PREZI
 
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակում
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակումԱնվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակում
Անվտանգության ապահովումը համակարգչային սենյակում
 
What Makes Great Infographics
What Makes Great InfographicsWhat Makes Great Infographics
What Makes Great Infographics
 
Masters of SlideShare
Masters of SlideShareMasters of SlideShare
Masters of SlideShare
 
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to Slideshare
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to SlideshareSTOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to Slideshare
STOP! VIEW THIS! 10-Step Checklist When Uploading to Slideshare
 
You Suck At PowerPoint!
You Suck At PowerPoint!You Suck At PowerPoint!
You Suck At PowerPoint!
 
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization
10 Ways to Win at SlideShare SEO & Presentation Optimization
 
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content Marketing
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content MarketingHow To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content Marketing
How To Get More From SlideShare - Super-Simple Tips For Content Marketing
 
How to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & TricksHow to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
 

Similar a Informatika eta ordenagailua

Similar a Informatika eta ordenagailua (20)

Informatika eta ordenadorea (1)
Informatika eta ordenadorea (1)Informatika eta ordenadorea (1)
Informatika eta ordenadorea (1)
 
Ordenagailua eta informatika
Ordenagailua eta informatikaOrdenagailua eta informatika
Ordenagailua eta informatika
 
Teoria 4dbh
Teoria 4dbhTeoria 4dbh
Teoria 4dbh
 
Informatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailua Informatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailua
 
Ordenagailua Lana
Ordenagailua LanaOrdenagailua Lana
Ordenagailua Lana
 
Informatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailuaInformatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailua
 
Hardwarea softwarea
Hardwarea softwareaHardwarea softwarea
Hardwarea softwarea
 
Informatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailua Informatika eta ordenagailua
Informatika eta ordenagailua
 
Apunteak
ApunteakApunteak
Apunteak
 
Inf. 4. oinarrizko inf.
Inf. 4. oinarrizko inf.Inf. 4. oinarrizko inf.
Inf. 4. oinarrizko inf.
 
Ordenaagailuuak!!!
Ordenaagailuuak!!!Ordenaagailuuak!!!
Ordenaagailuuak!!!
 
O rdenaagailuuak!!!
O rdenaagailuuak!!!O rdenaagailuuak!!!
O rdenaagailuuak!!!
 
Ordenagaiua
OrdenagaiuaOrdenagaiua
Ordenagaiua
 
Infor.rafael.blazquez
Infor.rafael.blazquezInfor.rafael.blazquez
Infor.rafael.blazquez
 
Ordenagailua
OrdenagailuaOrdenagailua
Ordenagailua
 
Ordenagailua
OrdenagailuaOrdenagailua
Ordenagailua
 
Oinarrizko informatika
Oinarrizko informatikaOinarrizko informatika
Oinarrizko informatika
 
Hardwarea Power Point
Hardwarea Power PointHardwarea Power Point
Hardwarea Power Point
 
Ordenagailua.
Ordenagailua.Ordenagailua.
Ordenagailua.
 
Ordenagailua
OrdenagailuaOrdenagailua
Ordenagailua
 

Informatika eta ordenagailua

  • 1. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua Informatika eta Ordenagailua
  • 2. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua AURKIBIDEA1. Sarrera 2. Hardwarea eta softwarea 3. Sarrerako gailuak 4. Irteera gailuak 5. Sarrera irteera gailuak 6. Biltegigailuak 7. Prozesatzeko Unitate Zentrala (PUZ) 8. Ordenagailuaren abiatze prozesua
  • 3. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Zer da INFORMATIKA? Informatika hitza frantsesetik eratorria da, eta information eta automatique terminoen baturaren emaitza da; hau da, informatique hitzarena. Honela definitu daiteke: “Informazioa era automatiko eta arrazoituan tratatzen duen zientzia da” Beste definizio bat, honako hau izan daiteke: “Ordenagailuekin zerikusia duen guztia ikertu eta irakasteaz arduratzen den zientzia”
  • 4. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Zer da INFORMATIKA? Gaur egungo aurrerapenei, konputagailuak geroz eta txikiagoak, azkarragoak eta merkeagoak dira eta gizartearen eremu guztietara hedatu dira; enpresetara, banketxetara, administraziora, profesionalen arlora, hezkuntzara, etab... ORDENAGAILUEN MENPE!! bizi gara
  • 5. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Zer da ORDENAGAILUA? Ordenagailua (edo konputagailua) honela definitu daiteke: “Ordenagailuak abiadura eta eraginkortasun handiz informazio kopuru izugarriak tratatzeko eta prozesatzeko gai diren makina elektronikoak dira.”
  • 6. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Zer da ORDENAGAILUA? ➲ Konplexutasun handiko eragiketak abiadura handian egiteko aukera ematen dute. Manualki egunak, ordenagailuak mikro-segundu gutxi!! ➲ Erabiltzaileak (ordenagailuaren aurrean dagoen pertsona) agintzen dizkion instrukzioak (normalean teklatu edo saguaren bidez) exekutatu edo prozesatu egiten ditu. ➲ Orokorrean, ordenagailu pertsonalei PC (Personal Computer)
  • 7. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Ordenagailuen ezaugarriak:  INPLEMENTAGARRIAK. Programa batek inplementatutako aginduak betetzen ditu  ERABILERA ASKOTAKOAK. Hainbat lan ezberdin egin daitezke: testuak idatzi, irudiak ikusi eta manipulatu, musika entzun, jolastu, beste gailu batzuk maneiatu...  ELKARRERAGILEAK. Erabiltzailearekin “elkarrizketak” ditu eta bere agindu eta ekintzen arabera lan egiten dute.  BILTEGIRATZEKO AHALMENA. Informazio asko gorde eta biltegiratzen du disko oso txikietan.  AZKARTASUNA. Gizakiak baino azkarrago egiten dute lan. Eta normalean
  • 8. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA ➲ Konputagailuaren antolakuntza beste edozein prozesuaren antzekoa da: lehengaia hartu, eraldatu eta bukaerako produktua lortu, hau da, lehengaia beste produktu batean eraldatu. ➲ Konputagailuarekin beste horrenbeste: sarrera gailuetatik datuak sartuko dira, unitate zentralean eraldatu egingo dira eta emaitzak irteera gailueetatik ikusiko ditugu.
  • 9. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA
  • 10. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Beraz, ordenagailuen ARKITEKTURA FISIKOA honako hau da: Sarrerako gailuak Prozesatzeko Unitate Zentrala (PUZ) Irteerako gailuak Biltegigailuak
  • 11. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA Beraz, ordenagailuen arkitektura osatzen duten elementuak hurrengo multzoetan sailkatzen dira: PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ): unitate aritmetiko-logikoa, kontrol-unitatea, mikroprozesadorea SARRERAKO GAILUAK: teklatua, sagua, mikrofonoa, joystick, eskanerra, ukimen pantaila, modema... IRTEERAKO GAILUAK: monitoreak, inprimagailuak, modema... BILTEGIGAILUAK: disko gogorra, disketea, CD-ROM…
  • 12. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 1. SARRERA
  • 13. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 2. HARDWAREA eta Softwarea Informatikari buruz hitz egiten dugunean sarri entzuten diren hitzak dira. Ikus dezagun beraien esanahia: Hardwarea: zati fisikoa. Ordenagailua osatzen duten elementu fisiko guztien multzoa da, hau da, pantaila, teklatua, sagua, unitate zentrala, inprimagailua... Bestela esanda, ukitu daitekeen guztia. Softwarea: zati logikoa. Ordenagailua osatzen duten programak: sistema eragileak, testu prozesadoreak, kalkulu orriak, musika... Bestela esanda, ukitu ez daitekeen guztia, abstraktua delako
  • 14. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3. sarrerako gailuak Sarrerako gailuak ordenagailuarekin komunikatzeko erabiltzen dira, erabiltzailearen aginduak transmititzen baitizkio ordenagailuari. Aginduak ordenagailuari transmitizeko, “makina lenguaia” erabiltzen da. Gaur egun, kablea da ordengailuarekin konexioak egiteko gehien erabiltzen den osagaia; baina gero eta gehiago erabiltzen ari da beste era bateko konexioa: kable gabeko konexioak: izpi infragorriak, irrati uhinak...
  • 15. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3. sarrerako gailuak 3.1. TEKLATUA Teklatua letrak, zenbakiak, zeinuak eta sinboloak ordenagailuak interpreta ditzakeen bulkada elektrikoak bihurtzen ditu. 102 tekla dituzte.
  • 16. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3. Sarrerako gailuak 3.1. TEKLATUA Teklatuak eta unitate zentrala konektatzeko aukera ezberdinak daude: kable arrunta, USB konexio bidez edo uhinak erabilita.
  • 17. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.1. TEKLATUA BLOQ NUM: SUPR: INTRO: BLOQ MAYUS: IMPR PANT: DEL: AV PAG: SHIFT: Zenbaki teklak blokeatzeko; argitxoa ez badago piztuta, zenbaki teklek ez dute funtzionatuko Erakuslearen (kurtsorea) hurrengo letra ezabatuko du. Fitxategiak ezabatzeko Testu prozesadore batean hurrengo lerrora pasatzeko. Botoiak onartzeko (“Aceptar”) Letra xehez edo larriz idazteko (teklatua “blokeatu”) Pantailaren “argazki” bat ateratzeko. Control+V eginda, “argazkia” ikusiko dugu Erakuslearen (kurtsorea) aurreko letra ezabatuko du. Aurrean dugun orrian aurrera salto egiteko. Letra bakarra maiuskulaz (minuskulaz) idazteko 3. Sarrerako gailuak
  • 18. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.2. SAGUA Ordenagailuaren pantailan erakusle izeneko geziaren bitartez adierazten da. Sagua mugitzean, mugimendua seinale elektriko bihurtzen da eta unitate zentralera bidaltzen da kablearen bidez (gaur egun uhinen bidez) 3. Sarrerako gailuak
  • 19. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.3. MIKROFONOA ➲ Sarrera gailu hau ahotsa grabatzeko eta soinu fitxategi batean gordetzeko erabiltzen da. MINI-JACK 3. Sarrerako gailuak
  • 20. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.4. ESKANERRA Paper, diapositiba edo beste euskarri batean dagoen informazioa (irudiak, testua, argazkiak...) ordenagailuan sartzeko 3. Sarrerako gailuak
  • 21. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.5. WEB KAMARA Irudiak grabatzeko, bideokonferentziak egiteko eta Internet bidezko komunikazio baten (Skype) solaskideen irudiak ikusteko 3. Sarrerako gailuak
  • 22. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 3.6. GAILU OPTIKOAK Ordenagailuan informazioa sartzeko aukera eskaintzen dute 3. Sarrerako gailuak
  • 23. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 4. IRTEERAKO gailuak Irteerako gailuek ordenagailuak prozesaturiko datuak hartzen dituzte – makina lenguaian- eta erabiltzaileak irakur ahal ditzan karakterrak bilakatzen ditu.
  • 24. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 4.1.- MONITOREA EDO PANTAILA Gehien erabiltzen den irteera gailua Pantaila mota asko: betiko pantaila, LCD-TFT, “cristal”... Monitore baten pantaila oso puntu txikiez osatuta dago, pixel-ak. Pixel hauek honako oinarrizko kolore hauen bidez aktiba daitezke (RGB: red, green, blue). Pixel kopuruaren eta erabilitako bideo-txartelaren arabera, bereizmen kalitate ezberdinak lortuko ditugu. Monitorearen tamaina hazbetetan adierazten da (1 hazbete = 25,4 mm), diagonalaren neurria kontutan hartuta. 4. IRTEERAKO gailuak
  • 25. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 4.2.-INPRIMAGAILUA Ordenagailuak prozesaturiko informazioaren emaitzak paperean irudikatzen ditu Erabilitako teknologiaren arabera, gaur egun inprimagailuak tinta- zorrotadazkoak eta laserrezkoak Tinta-zorrotadazko inprimagailuak laserrezkoak baino merkeagoak izaten dira, baina tinta kartutxoek duten salneurria kontuan hartzekoa da, oso iraupen laburrekoak baitira. Aldiz, laser inprimagailuen tonerrak garestiagoak dira baina iraupena luze samarra da. 4. IRTEERAKO gailuak
  • 26. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 4.3.-BOZGORAILUAK Irteerako gailu hau ordenagailuak sortutako soinua entzuteko erabiltzen da. MINI-JACK 4. IRTEERAKO gailuak
  • 27. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. SARRERA-IRTEERA gailuak Sarrera-irteera gailuak bai datuak sartzeko bai datuak ordenagailutik irteteko gailuak dira. Besteak beste, biltegigailuak (aurrerago ikusiko ditugu), ukipen pantaila, modema eta routerra ditugu.
  • 28. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak 5.1.- UKIPEN PANTAILA Pantailaren edozein aukeretan seinala daiteke atzamarrez saguaz egin barik. Gailu hauek, kutxazain automatiko eta merkataritza-guneetan erabiltzen dira. Gaur egun, mobiletan erabiltzen hasi dira.
  • 29. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak 5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA Modema telefono-lineen bidez edo ADSL lineen bidez ordenagailu arteko komunikazioa sortzeko erabiltzen da → internet Bi modem-mota daude: barrukoa eta kanpokoa
  • 30. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak 5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA Telefono-lineen bidez bidaiatzen duen informazioa analogikoa da; ordenagailuak, ordez, maneiatzen duten informazioa digitala da. Modemak informazio digitala informazio analogiko bihurtu eta informazioa transmititu egiten ditu. Eta alderantziz.
  • 31. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak 5.2.- MODEMA ETA ROUTERRA Modem baten ezaugarririk garrantzitsuena abidadura da. Abiadura neurtzeko bps (bits segundoko) erabiltzen da. Badago beste gailu bat modem-aren antzekoa dena: routerra; ezberdintasun nagusia, routerraren bidez ordenagailu bat baino gehiago konektatu daitekeela da.
  • 32. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak Konexioen laburpena...
  • 33. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 5. sarrera-IRTEERA gailuak Identifikatu itzazu zure ordenadoreko konexioak...
  • 34. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK Ordenagailuek memoria nagusian gordetzen dute une horretan prozesatzen ari diren informazioa. Lan konplexuagoak egiteko, ordenagailuek memoria lagungarria izenekoa dute; hark oso informazio kopuru handiak gorde ditzake: programak, datuak... Disko gogorra, disketea eta CD-ROMa ditugu ezagunenak. Baina gaur egun badaude beste batzuk, esaterako DVDa, memoria eramangarria...
  • 35. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK  6.1.- DISKO GOGORRA Zenbait disko zentrokidez osaturik dago. Bertan informazio kopuru ikaragarriak gorde daitezke. Disko bakoitzean, informazio hori pista zentrokideetan antolatzen da, eta pistak ataletan banatuta daude. Disko gogorreko informazioa oso azkar eskura daiteke: beso artikulatu batek buru irakurtzaileak mugitzen ditu Disko bakoitzak bi alde ditu.
  • 36. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK  6.2.- DISKO MALGUAK EDO DISKETEAK Disko gogorren antza handia dute Plastikozkoak Disko gogorren antza, informazioa pista eta ataletan banatzen da. informazioa eramangarria da, hau da, ordenagailu batetik bestera erraz garraia daiteke. Diskete batek duen edukiera 1,44 MB-ekoa da eta oso erraz informazioa idatzi edo ezabatu daiteke.
  • 37. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK  6.3.- DISKO TRINKOAK: CD-ROM eta DVD CD-ROM izena Compact Disk-Read Only Memory hitzetik dator, Datuak “irakurri” bai, baina ezin da haietan aldaketarik egin. Irakurtze prozesua buru irakurtzaileak igortzen duen laser izpi batez egiten da Diskoak duen informazioa bere gainazaleko putzu itxurako hutsune txiki (pitzadura) batzuetan grabatuta Grabazioa pitzadura-multzoak osatuz egiten da (pitzadura ez dagoenean 0a daukagu eta pitzadura dagoenean 1a). Esaten da CDa erretzen dela (burning). Informazioa eramangarria
  • 38. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK  6.3.- DISKO TRINKOAK: CD-ROM eta DVD Gaur egun mota ezberdinetako CD-ROMak ikusi ditzakegu:  CD-ROM (Compact Disc – Read Only Memory)  CD-R (Compact Disc – Recordable)  CD-RW (Compact Disc – ReWritable) DVD-ari dagokionez, CD-ROMaren oso antzekoa da. Ezberdintasuna: edukiera. CD-ROM batean 650 MB sartzen dira (900 MB-koak dauden arren). Aldiz, DVD-ROM-etan 4,7 GB sartzen dira.
  • 39. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK  6.4.- MEMORIA ERAMANGARRIAK USB memoria , flash memoria eta pendrive izenak ere erabiltzen dira Datuak ordenagailu batetik bestera garraiatzeko egokia. Batzuek MP3 edo WMA formatuko musika gordetzeko eta entzuteko aukera
  • 40. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 6. BILTEGIGAILUAK ARIKETA: Edukierari dagokionez, zenbat diskete sartzen dira CD-ROM batean? Eta DVD batean zenbat CD-ROM sartzen dira? Eta diskete? Erabiltzen dituzuen pen-drivek zenbateko kapazitatea dute?
  • 41. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) Unitate zentrala informazioa prozesatzen den lekua da. Informazioa sarrerako gailuetatik iristen zaio unitate zentralari, beronek emaitzak sortu eta bidaltzen ditu irteerarako gailuetara. Unitate zentralaren barruan elikatze iturria, oinarrizko plaka, mikroprozesadorea, RAM memoria eta zabalkuntza txartelak. Barruan ere, diskete unitatea, disko gogorra eta CD/DVD-unitatea aurki ditzakegu. Ordenagailuek informazioa gordetzen duen metodoa ulertzeko, biltegi haundi baten barnean zaudela imajinatu
  • 42. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.1.- ELIKATZE ITURRIA Ordenagailu korronte elektrikoarekin konektatzeko 220 V tentsio txikiago bihurtzen ditu (12 V, 5 V, 2 V...) Batez ere, portatiletan, oso garrantzitsua da haizagailu egokia izatea
  • 43. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.2.- OINARRIZKO PLAKA Oinarrizko plaka unitate zentralaren barruan aurki daiteke. betebeharra gainerako osagaiak konektatu eta lotzea da haien artean informazioa trukatu ahal izateko.
  • 44. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.3.- MIKROPROZESADOREA Mikroprozesadorea osagai elektroniko edo txip bat da Ordenagailuak jasotzen duen informazioa prozesatzeaz arduratzen da Ordenagailuaren burmuina da. Gaur egun ordenagailuak daramaten mikroprozesadorearen arabera sailkatzen dira Mikroprozesadorearen abiadura hertzetan neurtzen da. Adibidez, Pentim II-a 450 MHz-eko abiadura dauka. Hau da, segundu batean 450 milio operazio egiteko gai da. Kontuz!! 1000 MHz = 1 GHz, baina 1GByte = 1024 Mbyte!!
  • 45. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.3.- MIKROPROZESADOREA Adibidea: Wo rd barruan te kla bat sakatze n dug une an se inale e le ktriko batzue k te klatuare n kable tik bidaiatze n dute , o inarrizko plakara he ltze n dira e ta m ikro pro ze sado re rantz do az, be ro ne k be harre zko e rag ike tak e g ite ko ; e rag ike ta ho rie k se inale e le ktriko ak be ste m o tako se inale e le ktriko batzuk bihurtze n dituzte m o nito re are n kable tik bidaltze ko e ta sakatutako te kla pantailan ag e rtze ko .
  • 46. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.4.- RAM memoria Programak eta datuak ordenagailuko disko gogorrean daude gordeta. Programa bat abiatzen dugunean, programa hori RAM memorian kopiatzen da programa horrek erabiltzen dituen datuekin batera. Prozesadoreak programak eta datuak RAM memoriatik irakurtzen ditu eta ez zuzenean disko gogorretik (disko gogorra askoz motelagoa da RAM memoria baino.) Beraz, RAM memoria mikroprozesadore eta memoria nagusiaren (disko gogorra) arteko bitartekaria da – zubia RAM memoria fisiko bat da.
  • 47. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.4.- RAM memoria RAM (Random Access Memory) memoria ez da iraunkorra (hegazkorra), hau da, ordenagailua itzaltzerakoan edukia ezabatu egiten da. Ez dauka logikarik mikroprozesadore oso azkarra RAM memoria txiki batekin. RAM memoriaren tamaina megabytetan eta gigabytetan neurtzen da.
  • 48. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.5.- ROM memoria ROM (Read Only Memory) memoria iraunkorra da, hau da, ordenagailua itzaltzerakoan bere informazioa ez da galtzen. Txip baten barnean dago (BIOS) eta ordenagailua martxan jartzeko oinarrizko informazioa du; horregatik irakurri daiteke bakarrik eta ez aldatu.
  • 49. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.6.- TXARTEL GRAFIKOA Ordenagailuan irudiak ikusteko beharrezkoak diren eragiketak egiten laguntzen dio prozesadoreari. Windows motako ingurune grafikoak eta bideojokoak agertu zirenetik. prozesadoreak txartel grafiko on baten laguntza behar du. Berezko memoria daukate pantailan ikusten ari diren irudiak gordetzeko eta horrela RAM memoria ez erabiltzeko.
  • 50. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.7.- SOINU TXARTELA Soinu-txartela ordenagailuan soinua sortzeko beharrezkoak diren eragiketak egiten laguntzen dio prozesadoreari. Soinu txartelan audioa, mikrofonoan, bozgorailuak... lotzen dira.
  • 51. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) 7.8.- Beste osagai batzuk Cache memoria: memoria birtuala. Bertan biltzen dira azken operaziotan erabilitako datuak. Pentium II eta ondorengo bertsioek integraturik daramate BIOS: Irakurketarako bakarrik memoria berezia (ROM). Fisikoa da (txip bat). Bertan gordetzen dira ordenagailuak zuzen ibili dadin beharrezkoak diren programak. Datu sarrera eta irteera operazioak kudeatzen ditu (BIOS- Basic Input/Output System) BUS: kanal bat da, bertatik mikroprozesadoreak bidaltzen eta jasotzen dituen datuak dabiltza eta bertara konektaturik dauden gailu guztien komunikazioa posible egiten du. Espantsio zirrikituak (SLOT): ordenagailuaren zerbitzuak gehitzea ahalbidetzen du (soinua, bideoa, modema...), egokiak diren espantzio txartelak txertatuz.
  • 52. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ) ARIKETA: Identifikatu hurrengo oinarrizko plakan hurrengo osagaiak: haizagailua, mikroprozesadorea, RAM memoria, espantsio zirrikituak
  • 53. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua 8. ordenagailuaren abiatze prozesua Erabiltzaileak pizte botoia sakatzen du. Aurrekoaren ondorioz, ROM memorian (BIOS) dagoen programatxo bat RAM memorian kopiatzen da. RAM memorian kopiatutako programen aginduak irakurri eta exekutatzen hasten da prozesadorea. Programa honen aginduek edo instrukzioek ondokoa egiten dute: Hardwarea (teklatua, sagua, monitorea...) ondo konektatuta dagoela eta ondo funtzionatzen duela egiaztatu. Esaterako, teklatua ez badago konektatuta hori adierazten duen mezua agertzen da pantailan Disko gogorretik RAM memoriara beste programatxo bat kopiatu; programatxo honek ordenagailuan instalatuta daukagun Sistema Eragilea abiatuko du (normalean Microsoft Windows XP, Visto edo Linux) Programatxo honek, Windows-en kasuan, mahaigaina eta horrekin batera, ataza-barra, “Inicio” botoia, ikonoak... erakutsiko ditu pantailan. Hemen bukatzen da abiatze-prozesua. RAM memorian Sistema Eragilea (windows, Linux) dago kargatuta erabiltzaileen aginduen zain (programak abiatu...)
  • 54. Informatika DBH 4 ormatika eta ordenagailua Ariketa Aurkezpen baten bitartez… Ordenadoreak saltzeko publizitatea bilatu eta ezaugarriak aztertu. Saiatu identifikatzen ezaugarri bakoitza. IRAKASLEARI BIDALI