1. คูมือการจัดทำาแผนการจัดการความรู้
่
โครงการพัฒนาส่วนราชการ ให้เป็นองค์กรแห่งการ
เรียนรู้
และการจัดการความรู้ในส่วนราชการ
โดย
สำานักงาน ก.พ.ร.
และสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ

2. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 2
คำานำา
คูมือการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ ฉบับนี้ จัดทำาขึ้น
่
เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจและให้แนวทางในการจัดทำาแผนการ
จัดการความรู้ (KM Action Plan) ทีชัดเจนและเป็นรูปธรรมมากขึ้น
่
หลังจากที่ได้รับความเข้าใจในหลักการของการจัดการความรู้ :
จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ ตามที่ได้เข้าร่วมประชุมเชิงปฏิบติการซึ่ง
จัดโดยสำานักงาน ก.พ.ร. โดยมีวิทยากรจากสถาบันเพิ่มผลผลิต
แห่งชาติเมื่อ เดือนกรกฎาคม – กันยายน พ.ศ. 2548
สำานักงาน ก.พ.ร. และสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าคู่มือฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อส่วนราชการ และ
จังหวัด ในการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)
เพื่อนำาไปสู่สัมฤทธิผลในการดำาเนินงานของหน่วยงานให้เกิด
ประสิทธิภาพสูงสุด
สำานักงาน
ก.พ.ร.และ สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ
ธันวาคม 2548

3. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 3
บทนำา
สืบเนื่องจากพระราชพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการ
บริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี พ.ศ. 2546 มาตรา 11 กำาหนดไว้ว่า ส่วน
ราชการมีหน้าที่พัฒนาความรูในส่วนราชการ เพื่อให้มีลักษณะเป็นองค์กร
้
แห่งการเรียนรู้อย่างสมำ่าเสมอ โดยต้องรับรู้ข้อมูลข่าวสารและสามารถ
ประมวลผลความรู้ในด้านต่าง ๆ เพื่อนำามาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติราชการ
ได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว เหมาะสมกับสถานการณ์ รวมทังต้องส่งเสริมและ
้
พัฒนาความรู้ความสามารถ สร้างวิสัยทัศน์ และปรับเปลียนทัศนคติของ
่
ข้าราชการในสังกัดให้เป็นบุคลากรที่มประสิทธิภาพและมีการเรียนรูร่วมกัน
ี ้
สำานักงาน ก.พ.ร. ร่วมกับสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ จัดการประชุม
เชิงปฏิบัติการเรื่องการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ ในช่วงเดือน
กรกฎาคม – กันยายน พ.ศ.2548 เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจในหลักการ
ของการจัดการความรู้ และได้ขยายผลจากการประชุมเชิงปฏิบัติการดัง
กล่าว จัดทำาเป็นคู่มือการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan
Template) เพื่อให้ง่ายและสะดวก รวมทังเพื่อเป็นมาตรฐานเดียวกัน ใน
้
การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) ต่อไป
คู่มือการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ ฉบับนีประกอบด้วย
้
บทที่ 1 การจัดการความรู้เบื้องต้น
บทที่ 2 การกำาหนดขอบเขต KM (KM Focus Area)
บทที่ 3 การกำาหนดเป้าหมาย KM (Desired State)
บทที่ 4 การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)
บทที่ 5 การกำาหนดโครงสร้างทีมงาน KM
ภาคผนวก ก กำาหนดการและเอกสารที่ต้องส่งมอบให้สำานักงาน
กพร.
ภาคผนวก ข แบบฟอร์ม

4. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 4
ภาคผนวก ค ตัวอย่าง
หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ตามเนื้อหาใน
คู่มือฉบับนี้ สอบถามได้ที่ สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ โทรศัพท์
0-2619-5500 ต่อ 576
เอกสารที่ต้องส่งตามรายละเอียดที่กำาหนดในภาคผนวก ก. ให้ส่งเป็น
เอกสาร 2 ชุด และ save ข้อมูลลงแผ่นซีดี 1 แผ่น ส่งไปที่ สำานักงาน
ก.พ.ร. ภายในวันที่ 31 มกราคม 2549
สารบัญ
หน้า
คำานำา
บทนำา
บทที่ 1 : การจัดการความรู้เบื้องต้น
4
บทที่ 2 : การกำาหนดขอบเขต KM (KM Focus Area)
9
บทที่ 3 : การกำาหนดเป้าหมาย KM (Desired State)
12
บทที่ 4 : การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)
15
บทที่ 5 : การกำาหนดโครงสร้างทีมงาน KM
23
ภาคผนวก ก กำาหนดการและเอกสารที่ต้องส่งมอบให้สำานักงาน กพร.
25
ภาคผนวก ข แบบฟอร์ม
27
ภาคผนวก ค ตัวอย่าง
38

5. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 5
บทที่ 1 : การจัดการความรู้เบื้องต้น
1.1 การจัดการความรูในองค์กร หมายถึง การรวบรวมองค์ความรู้ที่มีอยู่
้
ในองค์กร ซึ่งกระจัดกระจายอยู่ในตัวบุคคลหรือเอกสาร มาพัฒนาให้เป็น
ระบบ เพื่อให้ทุกคนในองค์กรสามารถเข้าถึงความรู้ และพัฒนาตนเองให้
เป็นผู้รู้ รวมทั้งปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันจะส่งผลให้องค์กรมี
ความสามารถในเชิงแข่งขันสูงสุด โดยที่ความรูมี 2 ประเภท คือ
้
- ความรู้ที่ฝังอยูในคน (Tacit Knowledge) เป็นความรูที่ได้จาก
่ ้
ประสบการณ์ พรสวรรค์หรือสัญชาตญาณของแต่ละบุคคลในการทำาความ
เข้าใจในสิ่งต่างๆ เป็นความรูที่ไม่สามารถถ่ายทอดออกมาเป็นคำาพูดหรือ
้
ลายลักษณ์อักษรได้โดยง่าย เช่น ทักษะในการทำางาน งานฝีมือ หรือการ
คิดเชิงวิเคราะห์ บางครั้ง จึงเรียกว่าเป็นความรู้แบบนามธรรม
- ความรู้ที่ชัดแจ้ง (Explicit Knowledge) เป็นความรู้ที่สามารถ
รวบรวม ถ่ายทอดได้ โดยผ่านวิธีต่างๆ เช่น การบันทึกเป็นลายลักษณ์
อักษร ทฤษฎี คู่มือต่างๆ และบางครั้งเรียกว่าเป็นความรู้แบบรูปธรรม
1.2 แนวคิดการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (Knowledge Management
Action Plan) ตามคู่มือฉบับนี้ ได้นำาแนวคิดเรื่องกระบวนการจัดการ
ความรู้ (Knowledge Management Process) และกระบวนการบริหาร

6. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 6
จัดการการเปลี่ยนแปลง (Change Management Process) มาประยุกต์
ใช้ในการจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)
1.2.1 กระบวนการจัดการความรู้ (Knowledge Management Process)
1. การบ่งชี้ความรู้
เราต้องมีความรู้เรื่องอะไร (Knowledge
เรามีความรู้เรืองนั้นหรือยัง
่ Identificatio
n)
ความรู้อยู่ที่ใคร อยู่ในรูปแบบ
2. การสร้างและแสวงหาความรู้
อะไร
(Knowledge Creation and Acquisition)
จะเอามาเก็บรวมกันได้อย่างไร
จะแบ่งประเภท หัวข้อ 3. การจัดความรู้ให้เป็นระบบ (Knowledge Organization)
อย่างไร
จะทำาให้เข้าใจง่ายและ 4. การประมวลและกลันกรองความรู้
่
สมบูรณ์อย่างไร (Knowledge Codification and Refinement)
เรานำาความรู้มาใช้งานได้
ง่ายหรือไม่ 5. การเข้าถึงความรู้ (Knowledge Access)
มีการแบ่งปันความรู้ให้กันหรือไม่
6. การแบ่งปันแลกเปลียนความรู้ (Knowledge Sharing)
่
ความรู้นั้นทำาให้เกิดประโยชน์
กับองค์กรหรือไม่ 7. การเรียนรู้ (Learning)
ทำาให้องค์กรดีขึ้นหรือไม่

7. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 7
กระบวนการจัดการความรู้ (Knowledge Management Process)
เป็นกระบวนการแบบหนึ่งที่จะช่วยให้องค์กรเข้าใจถึงขั้นตอนที่ทำาให้เกิด
กระบวนการจัดการความรู้ หรือพัฒนาการของความรูที่จะเกิดขึ้นภายใน
้
องค์กร ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ดังนี้
1) การบ่งชี้ความรู้ – เช่นพิจารณาว่า วิสัยทัศน์/ พันธกิจ/ เป้าหมาย
คืออะไร และเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย เราจำาเป็นต้องรู้อะไร , ขณะนี้
เรามีความรู้อะไรบ้าง, อยูในรูปแบบใด, อยู่ทใคร
่ ี่
2) การสร้างและแสวงหาความรู้ – เช่นการสร้างความรูใหม่, แสวงหา
้
ความรู้จากภายนอก, รักษาความรู้เก่า, กำาจัดความรู้ทใช้ไม่ได้แล้ว
ี่
3) การจัดความรู้ให้เป็นระบบ - เป็นการวางโครงสร้างความรู้ เพื่อ
เตรียมพร้อมสำาหรับการเก็บความรู้ อย่างเป็นระบบในอนาคต
4) การประมวลและกลั่นกรองความรู้ – เช่นปรับปรุงรูปแบบเอกสารให้
เป็นมาตรฐาน, ใช้ภาษาเดียวกัน, ปรับปรุงเนื้อหาให้สมบูรณ์
5) การเข้าถึงความรู้ – เป็นการทำาให้ผู้ใช้ความรู้นั้นเข้าถึงความรูที่
้
ต้องการได้ง่ายและสะดวก เช่น ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT),
Web board ,บอร์ดประชาสัมพันธ์ เป็นต้น
6) การแบ่งปันแลกเปลียนความรู้ – ทำาได้หลายวิธีการ โดยกรณีเป็น
่
Explicit Knowledge อาจจัดทำาเป็น เอกสาร, ฐานความรู, ้
เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือกรณีเป็น Tacit Knowledge อาจจัด
ทำาเป็นระบบ ทีมข้ามสายงาน, กิจกรรมกลุ่มคุณภาพและ
นวัตกรรม, ชุมชนแห่งการเรียนรู, ระบบพี่เลี้ยง, การสับเปลี่ยนงาน,
้
การยืมตัว, เวทีแลกเปลี่ยนความรู้ เป็นต้น
7) การเรียนรู้ – ควรทำาให้การเรียนรู้เป็นส่วนหนึ่งของงาน เช่นเกิด
ระบบการเรียนรู้จาก สร้างองค์ความรู>นำาความรู้ไปใช้>เกิดการ
้
เรียนรู้และประสบการณ์ใหม่ และหมุนเวียนต่อไปอย่างต่อเนื่อง
1.2.2 กระบวนการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลง (Change
Management Process)

8. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 8
การเรียน การยกย่องชมเชย
การวัดผล
รู้ และการให้รางวัล
(Measure
(Learni (Recognition
ments)
ng) and Reward)
เป้าหมาย
(Desired
กระบวนการ State)
และเครื่อง การสื่อสาร การเตรียมการและ
มือ (Commun ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
(Process ication) (Transition and
& Tools) Behavior
Robert Osterhoff
กระบวนการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลง (Change
Management Process) เป็นกรอบความคิดแบบหนึ่งเพื่อให้องค์กรที่
ต้องการจัดการความรู้ภายในองค์กร ได้มุ่งเน้นถึงปัจจัยแวดล้อมภายใน
องค์กร ทีจะมีผลกระทบต่อการจัดการความรู้ ประกอบด้วย 6 องค์
่
ประกอบ ดังนี้
1) การเตรียมการและปรับเปลียนพฤติกรรม - เช่น กิจกรรมการมีส่วน
่
ร่วมและสนับสนุนจากผู้บริหาร (ทีทุกคนมองเห็น), โครงสร้างพื้นฐาน
่
ขององค์กร, ทีม/ หน่วยงานที่รบผิดชอบ, มีระบบการติดตามและ
ั
ประเมินผล , กำาหนดปัจจัยแห่งความสำาเร็จชัดเจน
2) การสื่อสาร – เช่น กิจกรรมทีทำาให้ทุกคนเข้าใจถึงสิ่งที่องค์กรจะทำา,
่
ประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นกับทุกคน, แต่ละคนจะมีส่วนร่วมได้อย่างไร
3) กระบวนการและเครื่องมือ - ช่วยให้การค้นหา เข้าถึง ถ่ายทอด และ
แลกเปลียนความรู้สะดวกรวดเร็ว
่
ขึ้น โดยการเลือกใช้กระบวนการและเครื่องมือ ขึ้นกับชนิดของความ
รู้, ลักษณะขององค์กร (ขนาด, สถานที่ตั้ง ฯลฯ), ลักษณะการ
ทำางาน, วัฒนธรรมองค์กร, ทรัพยากร
4) การเรียนรู้ - เพื่อสร้างความเข้าใจและตระหนักถึงความสำาคัญและ
หลักการของการจัดการความรู้ โดยการเรียนรู้ต้องพิจารณาถึง
เนื้อหา, กลุมเป้าหมาย, วิธีการ, การประเมินผลและปรับปรุง
่
5) การวัดผล - เพื่อให้ทราบว่าการดำาเนินการได้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
หรือไม่, มีการนำาผลของการวัดมาใช้ในการปรับปรุงแผนและการ
ดำาเนินการให้ดีขึ้น, มีการนำาผลการวัดมาใช้ในการสื่อสารกับบุคลากร
ในทุกระดับให้เห็นประโยชน์ของการจัดการความรู้ และการวัดผล

9. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 9
ต้องพิจารณาด้วยว่าจะวัดผลที่ขั้นตอนไหนได้แก่ วัดระบบ
(System), วัดที่ผลลัพธ์ (Out put) หรือวัดที่ประโยชน์ที่จะได้รับ
(Out come)
6) การยกย่องชมเชยและให้รางวัล - เป็นการสร้างแรงจูงใจให้เกิดการ
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและการมีสวนร่วมของบุคลากรในทุกระดับ โดย
่
ข้อควรพิจารณาได้แก่ ค้นหาความต้องการของบุคลากร, แรงจูงใจ
ระยะสั้นและระยะยาว, บูรณาการกับระบบที่มีอยู่, ปรับเปลี่ยนให้เข้า
กับกิจกรรมที่ทำาในแต่ละช่วงเวลา
1.3 องค์กรจะต้องมองภาพรวมของปัจจัยแวดล้อมภายในองค์กร ที่จะส่ง
ผลกระทบต่อกระบวนการจัดการความรู้ (KM Process) ขององค์กร โดย
การนำากระบวนการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลงมาเชื่อมโยง เพื่อจะผลัก
ดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเสริมสร้างสภาพแวดล้อม ทีจะทำาให้
่
กระบวนการจัดการความรู้มีชวิตหมุนต่อไปได้อย่างต่อเนื่อง และทำาให้
ี
การจัดการความรู้ขององค์กรมีประสิทธิผลโดยจัดทำาเป็นแผนการจัดการ
ความรู้ (KM Action Plan) และนำาไปสู่การปฏิบัติให้เกิดขึ้นจริงๆ
1.4 ตามแนวคิดนี้ องค์กรต้องมีการกำาหนด ขอบเขต KM (KM Focus
Area) และเป้าหมาย KM (Desired State) ทีองค์กรต้องการเลือกทำา เพื่อ
่
สนับสนุนประเด็นยุทธศาสตร์ตามแผนบริหารราชการแผ่นดิน ตามเนื้อหาใน
บทที่ 2 และบทที่ 3 ตามลำาดับ
1.5 การกำาหนดขอบเขต KM และเป้าหมาย KM เพื่อต้องการจัดการความ
รูที่จำาเป็นต้องมีในกระบวนงาน (Work Process) เพื่อสนับสนุนประเด็น
้
ยุทธศาสตร์ตามแผนบริหารราชการแผ่นดิน ทีองค์กรได้จัดทำาขึ้นไว้ในข้อ
่
เสนอการเปลี่ยนแปลง (Blueprint for Change) งบประมาณประจำาปี
2548
1.6 องค์กรต้องมีการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ (KM
Assessment Tool : KMAT) หรือวิธีการประเมินองค์กรตนเองแบบใดก็ได้
ที่นอกเหนือจาก KMAT เพื่อทราบถึงจุดอ่อน-จุดแข็ง / โอกาส-อุปสรรค
ที่จะเป็นปัจจัยสำาคัญต้องปรับปรุง-รักษาไว้ / พัฒนาให้การจัดการความรู้
บรรลุผลตามเป้าหมาย KM ตามเนื้อหาในบทที่ 4
1.7 องค์กรต้องนำาผลลัพธ์ของการประเมินตนเอง จากข้อ 1.6 เพื่อจะนำา
มากำาหนดหาวิธีการสู่ความสำาเร็จ ไว้ในแผนการจัดการความรู้ (KM

10. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 10
Action Plan) โดยอาจจะเป็นแผนการจัดการความรู้ระยะสั้นภายใน
ปีงบประมาณ 2549 หรือเป็นแผนระยะยาว ทังนี้ขึ้นอยู่กับเป้าหมาย KM
้
ที่องค์กรเลือกทำา รวมถึงความพร้อมจากผลการประเมินตนเองจากข้อ 1.6
1.8 องค์กรต้องมีการกำาหนดโครงสร้างทีมงาน KM เพื่อมาดำาเนินการตาม
แผนการจัดการความรู้ ให้การจัดการความรู้บรรลุผลตามเป้าหมาย KM
ตามเนื้อหาในบทที่ 5
1.9 เมื่อองค์กรได้ดำาเนินงานตามแผนการจัดการความรู้ เพื่อสนับสนุน
ประเด็นยุทธศาสตร์ตามแผนปี 2549 แล้ว ผูบริหารทุกระดับจะต้องร่วม
้
ผลักดันให้เกิดการบูรณาการ กระบวนการจัดการความรู้ (KM Process)
ให้ยึดถือปฏิบัติอยู่ในกระบวนงาน (Work Process) ของข้าราชการ รวม
ถึงบูรณาการกระบวนการบริหารจัดการการเปลียนแปลง (Change
่
Management Process) ให้เกิดขึ้น ในการปฏิบัติราชการขององค์กรใน
ขอบเขต KM และเป้าหมาย KM ในเรื่องอื่นๆ ต่อไป ทังนี้เพื่อให้ส่วน
้
ราชการและจังหวัดมีลักษณะเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้อย่างสมำ่าเสมอ

11. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 11
บทที่ 2 : การกำาหนดขอบเขต KM (KM Focus Areas)
2.1 ขอบเขต KM (KM Focus Areas) เป็นหัวเรื่องกว้างๆ ของความรู้ที่
จำาเป็นและสอดคล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ตามแผนบริหารราชการแผ่น
ดินซึ่งต้องการจะนำามาใช้กำาหนดเป้าหมาย KM (Desired State)
2.2 ในการกำาหนดขอบเขต KM ควรกำาหนดกรอบตามองค์ความรูที่ ้
จำาเป็นต่อกระบวนงาน (Work Process) ในข้อเสนอการเปลี่ยนแปลง
(Blueprint for Change) ที่ได้นำาเสนอสำานักงาน กพร. ไว้ในปี 2548
ก่อนเป็นลำาดับแรก หรือ อาจกำาหนดขอบเขต KM ตามองค์ความรู้ทจำาเป็น ี่
ต้องมีในองค์กร เพื่อปฏิบัติงานให้บรรลุตามประเด็นยุทธศาสตร์อื่นๆ ของ
องค์กร
2.3 แนวทางการกำาหนดขอบเขต KM (KM Focus Areas) และ
เป้าหมาย KM (Desired State)
พันธกิจ/
1
วิสยทัศน์
ั 2
ประเด็น
ยุทธศาสตร์
ความรู้ที่สำาคัญ 3
กลยุ ต่อองค์กร
ทธ์
ความรู้เกี่ยวกับลูกค้า
ความสัมพันธ์กับผู้มีส่วน ปัญหา
(Work กระบวน ได้เสียต่างๆ
ประสบการณ์ความรู้ที่
process) งาน องค์กรสั่งสม
(ขอบเขต KM Focus ความรู้เกี่ยวกับ
Areas
(เป้าหมาย Desired State of KM
ก ก อง มเช
ารย ย่ ช ย เป้ ม
าห าย
( e ir dSae
Ds e t t )
KM
การเรีย ้
นรู ก ผ
ารวัด ล
แล ารให้ วัล
ะก ราง
( e r in )
L an g ( e s r mns
Ma ue e t )
( e o n io a dR wr )
R c g it n n e ad
(แผนการจัดการ Action World-Class KM
Environment
ความรู้)
ก ระบวนการ ก อส
ารสื่ าร ก รีย ก ล
ารเต ม ารแ ะ
แ ะเค อง อ
ล รื่ มื ปรับ ย พ ติ รรม
เปลี่ น ฤ ก
Plans
( o mn t n
C m u icaio ) ( r n io a dB h v r
Ta sit n n e a io
( r ce sT o )
Po s o ls Mn g mn)
aae et

12. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 12
องค์กรสามารถใช้แนวทางการกำาหนดขอบเขตและเป้าหมาย KM เพื่อจะ
ช่วยรวบรวมขอบเขต KM และนำาไปกำาหนดเป้าหมาย KM และแผนการ
จัดการความรู้ ดังนี้
- แนวทางที่ 1 เป็นความรู้ทจำาเป็นสนับสนุนพันธกิจ/ วิสัยทัศน์/
ี่
ประเด็นยุทธศาสตร์ ในระดับของหน่วยงานตนเอง
- หรือแนวทางที่ 2 เป็น ความรู้ที่สำาคัญต่อองค์กร
- หรือแนวทางที่ 3 เป็น ปัญหาที่ประสบอยู่ และสามารถนำา KM
มาช่วยได้
- หรือ เป็นแนวทางอื่นนอกเหนือจากแนวทางที่ 1,2,3 ก็ได้ ที่หน่วย
งานเห็นว่าเหมาะสม
2.4 ให้รวบรวมแนวคิดการกำาหนดขอบเขต KM จากข้อ 2.3 แล้วกรอก
ขอบเขต KM ทีสามารถรวบรวมได้ทงหมดลงในแบบฟอร์ม 1 โดยทุกขอบ
่ ั้
เขต KM ที่กำาหนดต้องสนับสนุนกับประเด็นยุทธศาสตร์ของระดับหน่วยงาน
ตนเอง และประเด็นยุทธศาสตร์นั้นควรจะต้องได้ดำาเนินการมาระดับหนึ่ง
แล้ว (ถ้ามี)
แบบฟอร์ม 1 ขอบเขต KM (KM Focus Areas) ของหน่วยงาน
………………....................
ประโยชน์ที่จะได้รับจากขอบเขต KM ที่มีต่อ
ประชาชน กระทรวง Outsou
ขอบเขต KM ที่ ข้าราชการ
ไทย / ชาว กรม กอง rce ของ
(KM Focus Areas) ของหน่วย รัฐบาล
ต่างชาติ/ ของหน่วย หน่วย
งานตนเอง
ชุมชน งานอื่น งาน
1. 1. 1. 1.
1…………
…………………………… 1. ……… …………… ………… …………
……
…… ... . .
2.1 2.1…….
2.
………….. 2.1 …... 2.1 . . 2.1…….
……………………………
2.2 ……… ………… 2.2 .
……
………….. …….
3.1
3.
3.1……… ………..… 3.1 . 3.1……. 3.1…….
……………………………
….. 3.2 ………… . .
……
…………
4.1 .
4.
4.1 ….. 4.1 …….. ………… 4.1……. 4.1…….
……………………………
……… …… 4.2 . .
……
………….
5. 5.1 ….. 5.1 …….. 5.1 5.1 5.1

13. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 13
…….
……………………………
……… …… …………… ……. 5.2
……
…….
n.
n. n. ……. n. …. n. n.
……………………………
…………… ……… ………… ……... ……...
……
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ : ………………………………………………. ( CKO / ผู้บริหาร
ระดับสูงสุด )
เมื่อกรอกแบบฟอร์มที่ 1 ครบถ้วนแล้ว ให้ทำาการคัดเลือกขอบเขต KM
ตามแบบฟอร์ม 2 เพื่อนำาไปกำาหนดเป้าหมาย KM ต่อไป
2.5. แนวทางการตัดสินใจเลือกขอบเขต KM -ให้องค์กรพิจารณาเกณฑ์
การคัดเลือกขอบเขต KM ตามทีให้ไว้เป็นแนวทาง เพื่อใช้กรอกลงใน
่
แบบฟอร์ม 2 พร้อมให้คะแนนตามเกณฑ์ที่องค์กรต้องการ คือ
- สอดคล้องกับทิศทางและประเด็นยุทธศาสตร์ในระดับของหน่วยงาน
ตนเอง
- ทำาให้เกิดการปรับปรุงที่เห็นได้ชัดเจน (เป็นรูปธรรม)
- มีโอกาสทำาได้สำาเร็จสูง (โดยพิจารณาจากความพร้อมด้านคน งบ
ประมาณ เทคโนโลยี วัฒนธรรมองค์กร ระยะเวลาดำาเนินงาน ฯลฯ )
- เป็นเรื่องที่ต้องทำา คนส่วนใหญ่ในองค์กรต้องการ
- ผู้บริหารให้การสนับสนุน
- เป็นความรู้ที่ต้องจัดการอย่างเร่งด่วน
- อื่นๆ สามารถเพิ่มเติมได้ตามความเหมาะสมขององค์กร
แบบฟอร์ม 2 การตัดสินใจเลือกขอบเขต KM ของหน่วยงาน
…………………………..
ขอบเข ขอบเขต ขอบเขต
เกณฑ์การกำาหนด
ต KM ที่ KM …....... KM
ขอบเขต KM …. ที่ ... ที่ ...
1.สอดคล้องกับทิศทางและ
ยุทธศาสตร์
2.ปรับปรุงแล้วเห็นได้ชัดเจน
(เป็นรูปธรรม)
3.มีโอกาสทำาได้สำาเร็จสูง
4.ต้องทำา คนส่วนใหญ่ใน
องค์กรต้องการ
5.ผู้บริหารให้การสนับสนุน

14. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 14
6.เป็นความรูที่ต้องจัดการ
้
อย่างเร่งด่วน
7……………………………
8.<อื่นๆ เพิ่มเติมได้ ตาม
ความเหมาะสม>
รวมคะแนน
หมายเหตุ : เกณฑ์การให้คะแนน คือ มาก = 6, ปานกลาง = 3, น้อย = 1
<เกณฑ์คะแนนสามารถปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสมได้>
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ : ………………………………………………. ( CKO
/ ผู้บริหารระดับสูงสุด )
2.6 ผู้บริหารระดับสูงสุดขององค์กร จะต้องมีส่วนร่วมในการกำาหนด
ขอบเขต KM (KM Focus Area) และ เป้าหมาย KM (Desired State)
เพื่อมั่นใจว่าสนับสนุนประเด็นยุทธศาสตร์ขององค์กรอย่างถูกต้องและ
เหมาะสม รวมถึงความมุ่งมั่นที่จะบูรณาการการจัดการความรูให้เกิดขึ้นใน
้
การปฏิบัติราชการขององค์กร ด้วยการสนับสนุนทรัพยากรทีจำาเป็นในทุก
่
ด้าน
2.7 ให้กำาหนดรายชื่อผู้มีส่วนร่วมกับผู้บริหารระดับสูงในการตัดสินใจเลือก
ขอบเขต KM (KM Focus Area) ตามแบบฟอร์ม 2 และเป้าหมาย KM
(Desired State) ตามแบบฟอร์ม 3 โดยให้ระบุถงชื่อ-นามสกุล, ตำาแหน่ง
ึ
งาน และหน่วยงานที่สังกัดอยู่ตามผังองค์กรปัจจุบัน ของผู้มีสวนร่วมทุก
่
ท่าน
บทที่ 3 : การกำาหนดเป้าหมาย KM (Desired State)
3.1. เป้าหมาย KM (Desired State) เป็นหัวเรื่องความรูที่จำาเป็นและ
้
เกี่ยวข้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ตามแผนบริหารราชการแผ่นดิน โดย

15. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 15
สอดคล้องกับขอบเขต KM (KM Focus Areas) ทีได้เลือกมาจัดทำา และ
่
ต้องสามารถวัดผลได้เป็นรูปธรรม
พันธกิจ/
1
วิสยทัศน์
ั 2
ประเด็น
ยุทธศาสตร์
ความรู้ที่สำาคัญ 3
กลยุ ต่อองค์กร
ทธ์
ความรู้เกี่ยวกับลูกค้า
ความสัมพันธ์กับผู้มีส่วน ปัญหา
(Work กระบวน ได้เสียต่างๆ
ประสบการณ์ความรู้ที่
process) งาน องค์กรสั่งสม
(ขอบเขต KM Focus ความรู้เกี่ยวกับ
Areas
(เป้าหมาย Desired State of KM
ก ก อง มเช
ารย ย่ ช ย เป้ ม
าห าย
( e ir dSae
Ds e t t )
KM
การเรีย ้
นรู ก ผ
ารวัด ล
แล ารให้ วัล
ะก ราง
( e r in )
L an g ( e s r mns
Ma ue e t )
( e o n io a dR wr )
R c g it n n e ad
(แผนการจัดการ Action World-Class KM
Environment
ความรู้)
ก ระบวนการ ก อส
ารสื่ าร ก รีย ก ล
ารเต ม ารแ ะ
แ ะเค อง อ
ล รื่ มื ปรับ ย พ ติ รรม
เปลี่ น ฤ ก
Plans
( o mn t n
C m u icaio ) ( r n io a dB h v r
Ta sit n n e a io
( r ce sT o )
Po s o ls Mn g mn)
aae et
3.2. จากขอบเขต KM (KM Focus Areas) ทีกำาหนดไว้ทงหมดใน แบบ
่ ั้
ฟอร์ม 1 ให้นำาขอบเขต KM เดียวกันทีได้คะแนนสูงสุด ตามแบบฟอร์ม 2
่
มาใช้กำาหนดเป้าหมาย KM (Desired State) โดยกรอกตามแบบฟอร์ม 3
โดยพิจารณาดังนี้
- ระดับสำานักงานปลัด/ กรม/ จังหวัด ให้มอย่างน้อย 3 เป้าหมาย KM
ี
โดยต้องมาจากขอบเขต KM เดียวกันที่ได้คะแนนสูงสุด และจากนั้นให้
เลือกมาเพียง 1 เป้าหมาย KM ทีองค์กรต้องการเลือกทำา มาจัดทำา
่
แผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)
- ในการส่งเอกสารให้สำานักงาน กพร. ขอให้แสดงอย่างน้อย 3 เป้า
หมาย KM จาก ขอบเขต KM เดียวกันที่ได้คะแนนสูงสุด และ 1 เป้า
หมาย KM ที่องค์กรต้องการเลือกทำา เพื่อสนับสนุนประเด็นยุทธศาสตร์
ตามแผนบริหารราชการแผ่นดิน
แบบฟอร์ม 3 เป้าหมาย KM (Desired State) ของหน่วยงาน
…………………………..

16. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 16
ขอบเขต KM (KM Focus Area) คือ ………………………...………...
…………………………….…
หน่วยที่วัดผลได้เป็นรูป
เป้าหมาย KM (Desired State)
ธรรม
เป้าหมาย KM ที่ ....…….
………………………………
………………………………..…….
…
เป้าหมาย KM ที่ ….......….………..
………………………………
………………………….
…
...…………………..
………………………………
…………………………………………….
…
เป้าหมาย KM ที่องค์กรต้องการทำาคือ เป้า
หมาย KM ที่ xx ………. ……………………………
………………………………………………………… ……
.
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ : …………………………………… ( CKO / ผู้บริหาร
ระดับสูงสุด )
เพื่อให้หัวข้อขอบเขต KM (KM Focus Area) และ เป้าหมาย KM
(Desired State) ที่เลือกทำา สอดคล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ตามแผน
บริหารราชการแผ่นดิน จึงให้องค์กรทวนสอบความถูกต้องและเหมาะสม
ของหัวข้อที่เลือกทำา ด้วยแบบฟอร์ม 4 ดังนี้

17. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 17
แบบฟอร์ม 4 Check List ทวนสอบการกำาหนดขอบเขต KM (KM Focus
Area) และเป้าหมาย KM (Desired State)
ชื่อหน่วนงาน : ……………………………………………………………………………..…วันที่ :……/
………/………
เป้าหมาย KM (Desired State) :
…………………………………………………………………………………………
หน่วยที่วัดผลได้เป็นรูปธรรมตามเป้าหมาย KM :
…………………………………………………………………………
ลำาดั รายการ Check List ระบุรายละเอียด
บ
1. กระบวนงาน (Work Process) ที่เกี่ยวข้อง
1.1 กระบวนงานไหนบ้าง เชื่อมโยงกับเป้าหมาย KM
1.2 ขันตอนไหนบ้าง เชื่อมโยงกับเป้าหมาย KM
้
กระบวนงานไหนบ้าง เชื่อมโยงกับเป้าหมาย KM
1.3 และ สอดคล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ปี 2548
ด้วย
ขันตอนไหนบ้าง เชื่อมโยงกับเป้าหมาย KM และ
้
1.4
สอด คล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ปี 2548 ด้วย
1.5 คิดเป็นจำานวน กระบวนงานและขั้นตอน เท่าไร
อะไรคือตัวชี้วัดของกระบวนงาน ที่เชื่อมโยงกับ
1.6 เป้าหมาย KM และ สอดคล้องกับประเด็น
ยุทธศาสตร์ปี 2548 ด้วย
2. กลุมผู้เกี่ยวข้องภายในองค์กร
่
หน่วยงานไหนขององค์กร ที่ต้องแบ่งปันแลก
2.1
เปลี่ยน / Sharing K.
ใครบ้างในหน่วยงาน ทีต้องแบ่งปันแลกเปลี่ยน /
่
2.2
Sharing K.
คิดเป็นจำานวนคน เท่าไร ทีต้องแบ่งปันแลก
่
2.3
เปลี่ยน / Sharing K.
หน่วยงานไหนขององค์กร ที่ต้องเรียนรู้ /
2.4
Learning K.
2.5 ใครบ้างในหน่วยงาน ทีต้องเรียนรู้ / Learning K.
่
คิดเป็นจำานวนคน เท่าไร ทีต้องเรียนรู้ / Learning
่
2.6
K.
กลุมผู้เกี่ยวข้องภายนอกองค์กร (ผู้ใช้บริการ /
่
3.
Outsource)
องค์กรไหน ที่ต้องแบ่งปันแลกเปลียน / Sharing
่
3.1
K.
ใครบ้างในองค์กร ทีต้องแบ่งปันแลกเปลี่ยน /
่
3.2
Sharing K.
คิดเป็นจำานวนคน เท่าไร ทีต้องแบ่งปันแลก
่
3.3
เปลี่ยน / Sharing K.

18. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 18
3.4 องค์กรไหน ที่ต้องเรียนรู้ / Learning K.
3.5 ใครบ้างในองค์กร ทีต้องเรียนรู้ / Learning K.
่
คิดเป็นจำานวนคน เท่าไร ทีต้องเรียนรู้ / Learning
่
3.6
K.
ความรู้ที่จำาเป็น (EK/ TK) ในกระบวนงาน
4.
(Work Process)
มีความรู้ EK อะไรบ้าง ทีต้องเข้ากระบวนการ
่
4.1 จัดการความรู้ เพื่อปรับให้ทันสมัยกับกาลเวลา (
ระบุมาทั้งหมดเท่าที่ทำาได้)
มีความรู้ EK อะไรบ้าง ทีจัดการครั้งเดียวแล้วไม่
่
4.2
ต้องปรับอีกเลย (ระบุมาทั้งหมดเท่าที่ทำาได้)
มีความรู้ TK อะไรบ้าง ที่ต้องเข้ากระบวนการ
4.3 จัดการความรู้ เพื่อปรับให้ทันสมัยกับกาลเวลา
และอยู่กับใครบ้าง (ระบุมาทั้งหมดเท่าที่ทำาได้)
มีความรู้ TK อะไรบ้าง ที่จัดการครั้งเดียวแล้วไม่
4.4 ต้องปรับอีกเลย และอยู่กับใครบ้าง (ระบุมา
ทั้งหมดเท่าที่ทำาได้)
จากข้อ 4.01, 4.02 ความรู้ EK อะไรบ้าง ที่เรามี
4.5
และ เรายังไม่มี
จากข้อ 4.03, 4.04 ความรู้ TK อะไรบ้าง ทีเรามี่
4.6
และ เรายังไม่มี
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
บทที่ 4 : การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action
Plan)
4.1 แผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) เป็นแผนงานทีแสดงถึงราย
่
ละเอียดการดำาเนินงานของกิจกรรมต่างๆ เพื่อให้องค์กรบรรลุผลตามเป้า
หมาย KM (Desired State) ที่กำาหนด
4.2 จากการทวนสอบความถูกต้องและเหมาะสมของขอบเขต KM (KM
Focus Area) และเป้าหมาย KM (Desired State) ตามแบบฟอร์ม 4 ให้
องค์กรนำาหัวข้อเป้าหมาย KM ทีองค์กรต้องการทำาคือ เป้าหมาย KM ที่ xx
่
จากแบบฟอร์ม 3 1 เป้าหมาย KM (Desired State) มาจัดทำาแผนการ
จัดการความรู้ (KM Action Plan) ประจำาปีงบประมาณ พ.ศ. 2549 โดย
การจัดทำาแผนจะขึ้นอยู่กับความพร้อมขององค์กรทีทำาให้เป้าหมาย KM
่
บรรลุผลสำาเร็จ
4.3 การเริมต้นจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) องค์กร
่
ควรจัดทำาการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ เพื่อให้ทราบ
ถึงความพร้อม (จุดอ่อน-จุดแข็ง/โอกาส-อุปสรรค) ในเรื่องการจัดการความ

19. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 19
รู้ และนำาผลของการประเมินนี้ ใช้เป็นข้อมูลส่วนหนึ่งในการจัดทำาแผนการ
จัดการความรู้ (KM Action Plan) ให้สอดรับกับเป้าหมาย KM (Desired
State) ทีเลือกไว้
่
โดยองค์กรสามารถเลือกวิธีการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการ
จัดการความรู้ที่เหมาะสมกับองค์กร ได้ดังนี้
4.3.1 ใช้วิธีการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้
ด้วย KMAT (The Knowledge Management Assessment Tool :
KMAT) ตามแบบฟอร์ม 5-9
4.3.2 ใช้วิธีอื่นๆ ในการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการ
ความรู้ เช่น แบบสอบถาม, รายงานการวิเคราะห์องค์กร เป็นต้น แล้วสรุป
ลงในแบบฟอร์ม 10
(ข้อ 4.3.2 นี้ใช้สำาหรับบางองค์กรที่อาจมีการประเมินองค์กร
ตนเองเรื่องการจัดการความรู้มาแล้ว หรือมีวิธีการประเมินองค์กรตนเอง
เรื่องการจัดการความรู้เป็นแบบอื่น โดยไม่ใช้ข้อ 4.3.1)
4.3.1 KMAT (The Knowledge Management Assessment Tool :
KMAT) เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งที่ใช้ในการประเมินองค์กรตนเองในเรื่อง
การจัดการความรู้ และให้ข้อมูลกับองค์กรว่ามีจุดอ่อน-จุดแข็ง /โอกาส-
อุปสรรค ในการจัดการความรู้เรื่องใดบ้าง โดยเครื่องมือนี้แบ่งเป็น 5 หมวด
ตามแบบฟอร์มที่ 5-9 ดังนี้
หมวด 1. กระบวนการจัดการความรู้ (แบบฟอร์ม 5), หมวด 2. ภาวะ
ผู้นำา (แบบฟอร์ม 6), หมวด 3. วัฒนธรรมในเรื่องการจัดการความรู้ (แบบ
ฟอร์ม 7), หมวด 4. เทคโนโลยีการจัดการความรู้ (แบบฟอร์ม 8), หมวด
5. การวัดผลการจัดการความรู้ (แบบฟอร์ม 9)
4.3.2 การประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรูโดยวิธีอื่นๆ เช่น
้
แบบสอบถาม, รายงานการวิเคราะห์องค์กร หรืออื่นๆ ตามความเหมาะสม
- การประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้นั้น องค์กรสามารถ
เลือกวิธีใดๆ ก็ได้ที่องค์กรมีความเข้าใจ หรือถ้าองค์กรได้มีการประเมิน
องค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้มาบ้างแล้วก็สามารถใช้วิธีนั้นๆได้ (ซึ่ง
ไม่ใช่วิธีการในข้อ 4.3.1) และเมื่อประเมินแล้วให้นำาผลสรุปทีได้บันทึกลง
่
ในแบบฟอร์ม 10
4.4 การประเมินองค์กรตนเองดังกล่าว ให้เป็นการระดมสมองกันภายใน
องค์กรตนเอง โดยอย่างน้อยจะต้องเป็นบุคลากรที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับ

20. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 20
ขอบเขต KM และเป้าหมาย KM (KM Focus Area และ Desired State) ที่
เลือกไว้
4.5 ผลลัพธ์ ที่ได้จากการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้
ตามแบบฟอร์ม 5-9 หรือ 10 จะต้องเป็นข้อมูลทีเกี่ยวข้องอย่างชัดเจนกับ
่
ขอบเขตและเป้าหมาย KM ที่เลือกขึ้นมาจัดทำา เพื่อที่จะสามารถจัดทำา
แผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) มาสอดรับกับผลลัพธ์ที่ได้จาก
การประเมิน และส่งผลให้เป้าหมาย KM บรรลุผลสำาเร็จได้ตามแผน
4.6 ผู้รับผิดชอบในการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้
อย่างน้อยจะต้องเป็นบุคลากรที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับ ขอบเขตและเป้า
หมาย KM (KM Focus Area และ Desired State) ที่เลือกขึ้นมาจัดทำา
4.7 ผู้บริหารระดับสูงสุดขององค์กร จะต้องมีส่วนร่วมในการประเมิน
องค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ เพื่อให้มั่นใจว่าสอดคล้องอย่างถูก
ต้องและเหมาะสมกับขอบเขตและเป้าหมาย KM ที่เลือกขึ้นมาจัดทำา
4.8 ให้กำาหนดรายชื่อผู้มีส่วนร่วมกับผู้บริหารระดับสูง ทีร่วมในการ
่
ประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ โดยให้ระบุถึง ชื่อ-นามสกุล,
ตำาแหน่งงาน และหน่วยงานที่สังกัดอยู่ตามผังองค์กรปัจจุบัน ของผู้มีส่วน
ร่วมทุกท่าน
การประเมินองค์กรตนเองในเรื่องการจัดการความรู้ ด้วย KMAT ใช้แบบ
ฟอร์มที่ 5-9 ดังนี้
แบบฟอร์ม 5 แบบประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ หมวด 1 -
กระบวนการจัดการความรู้
โปรดอ่านข้อความด้านล่างและประเมินว่าองค์กรของท่านมีการดำาเนินการในเรื่องการ
จัดการความรู้อยู่ในระดับใด
0 – ไม่มีเลย / มีน้อยมาก 1 – มีน้อย 2 - มีระดับปานกลาง 3 - มี

21. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 21
ในระดับที่ดี 4 – มีในระดับที่ดีมาก
หมวด 1 กระบวนการจัดการความรู้ สิ่งที่มีอยู่ / ทำาอยู่
1.1.องค์กรมีการวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ เพื่อหาจุดแข็งจุด
อ่อนในเรื่องการจัดการความรู้ เพื่อปรับปรุงในเรื่องความรู้ เช่น
องค์กรยังขาดความรู้ที่จำาเป็นต้องมี หรือองค์กรไม่ได้รวบรวม
ความรู้ที่มีอยู่ให้เป็นระบบ เพื่อให้ง่ายต่อการนำาไปใช้ ไม่ทราบ
ว่าคนไหนเก่งเรื่องอะไร ฯลฯ และมีวิธีการที่ชัดเจนในการแก้ไข
ปรับปรุง
1.2.องค์กรมีการแสวงหาข้อมูล/ความรู้จากแหล่งต่างๆ โดย
เฉพาะอย่างยิ่งจากองค์กรที่มีการให้บริการคล้ายคลึงกัน (ถ้ามี)
อย่างเป็นระบบและมีจริยธรรม
1.3 ทุกคนในองค์กร มีส่วนร่วมในการแสวงหาความคิดใหม่ ๆ
ระดับเทียบเคียง (Benchmarks) และ Best Practices จากองค์
กรอื่นๆ ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกัน (บริการหรือดำาเนินงานที่
คล้ายคลึงกัน ) และจากองค์กรอื่น ๆ ที่มีลักษณะแตกต่างกัน
โดยสิ้นเชิง
1.4 องค์กรมีการถ่ายทอด Best Practices อย่างเป็นระบบ
ซึ่งรวมถึงการเขียน Best Practices ออกมาเป็นเอกสาร และ
การจัดทำาข้อสรุปบทเรียนที่ได้รับ (Lessons Learned)
1.5 องค์กรเห็นคุณค่า “Tacit Knowledge” หรือ ความรูและ ้
ทักษะ ที่อยู่ในตัวบุคลากร ซึ่งเกิดจากประสบการณ์และการเรียน
รูของแต่ละคน และให้มีการถ่ายทอดความรู้และทักษะนั้น ๆ ทั่ว
้
ทั้งองค์กร
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
แบบฟอร์ม 6 แบบประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ หมวด 2 -
ภาวะผู้นำา
โปรดอ่านข้อความด้านล่างและประเมินว่าองค์กรของท่านมีการดำาเนินการในเรื่องการ
จัดการความรู้อยู่ในระดับใด
0 – ไม่มีเลย / มีน้อยมาก 1 – มีน้อย 2 - มีระดับปานกลาง 3 - มี
ในระดับที่ดี 4 – มีในระดับที่ดีมาก
หมวด 2 ภาวะผู้นำา สิ่งที่มีอยู่ / ทำาอยู่
2.1 ผู้บริหารกำาหนดให้การจัดการความรู้เป็นกลยุทธ์ที่สำาคัญ
ในองค์กร
2.2 ผู้บริหารตระหนักว่า ความรู้เป็นสินทรัพย์ (Knowledge
Asset) ที่สามารถนำาไปใช้ให้เกิดประโยชน์กับองค์กรได้ และมี
การจัดทำากลยุทธ์ที่ชัดเจน เพื่อนำาสินทรัพย์ความรู้ที่มีอยู่ไปใช้
ประโยชน์ (เช่น ทำางานอย่างมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผลมากขึ้น
ให้บริการได้รวดเร็วและตรงตามความต้องการ สร้างความพึง
พอใจให้ผู้ใช้บริการ เป็นต้น)
2.3 องค์กรเน้นเรื่องการเรียนรู้ของบุคลากร เพื่อส่งเสริม
Core Competencies เดิมที่มีอยู่ให้แข็งแกร่งขึ้น และพัฒนา

22. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 22
Core Competencies ใหม่ๆ (Core Competencies หมายถึง
ความเก่งหรือความสามารถเฉพาะทางขององค์กร)
2.4 การมีส่วนร่วมในการสร้างองค์ความรู้ขององค์กร เป็นส่วน
หนึ่งของเกณฑ์ที่องค์กรใช้ประกอบในการพิจารณาในการ
ประเมินผล และให้ผลตอบแทนบุคลากร
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
แบบฟอร์ม 7 แบบประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ หมวด 3 -
วัฒนธรรมในเรื่องการจัดการความรู้
โปรดอ่านข้อความด้านล่างและประเมินว่าองค์กรของท่านมีการดำาเนินการในเรื่องการ
จัดการความรู้อยู่ในระดับใด
0 – ไม่มีเลย / มีน้อยมาก 1 – มีน้อย 2 - มีระดับปานกลาง 3 - มี
ในระดับที่ดี 4 – มีในระดับที่ดีมาก
หมวด 3 วัฒนธรรมในเรื่องการจัดการความรู้ สิ่งที่มีอยู่ / ทำาอยู่
3.1 องค์กรส่งเสริมและให้การสนับสนุนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ของบุคลากร
3.2 พนักงานในองค์กรทำางาน โดยเปิดเผยข้อมูลและมีความ
ไว้เนื้อเชื่อใจกันและกัน
3.3 องค์กรตระหนักว่า วัตถุประสงค์หลักของการจัดการความรู้
คือ การสร้าง หรือเพิ่มพูนคุณค่าให้แก่ผู้ใช้บริการและหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้อง
3.4 องค์กรส่งเสริมให้บุคลากร เกิดการเรียนรู้ โดยการให้อิสระ
ในการคิด และการทำางาน รวมทั้งกระตุ้นให้พนักงานสร้างสรรสิ่ง
ใหม่ ๆ
3.5 ทุกคนในองค์กรถือว่าการเรียนรู้เป็นหน้าที่และความรับผิด
ชอบของทุกคน
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
แบบฟอร์ม 8 แบบประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ หมวด 4 -
เทคโนโลยีการจัดการความรู้
โปรดอ่านข้อความด้านล่างและประเมินว่าองค์กรของท่านมีการดำาเนินการในเรื่องการ
จัดการความรู้อยู่ในระดับใด
0 – ไม่มีเลย / มีน้อยมาก 1 – มีน้อย 2 - มีระดับปานกลาง 3 - มี
ในระดับที่ดี 4 – มีในระดับที่ดีมาก
หมวด 4 – เทคโนโลยีการจัดการความรู้ สิ่งที่มีอยู่ / ทำาอยู่
4.1.เทคโนโลยีที่ใช้ช่วยให้ทุกคนในองค์กรสื่อสารและเชื่อม
โยงกันได้อย่างทั่วถึงทั้งภายในองค์กรและกับองค์กรภายนอก
4.2.เทคโนโลยีที่ใช้ก่อให้เกิดคลังความรู้ขององค์กร ( An
Institutional Memory ) ที่ทุกคนในองค์กรสามารถเข้าถึงได้
4.3 เทคโนโลยีที่ใช้ทำาให้บุคลากรในองค์กรเข้าใจและใกล้ชิด

23. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 23
ผู้มาใช้บริการมากขึน เช่น ความต้องการและความคาดหวัง
้
พฤติกรรมและความคิด เป็นต้น
4.4 องค์กรพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศโดยเน้นความ
ต้องการของผู้ใช้
4.5 องค์กรกระตือรือร้นที่จะนำาเทคโนโลยีที่ช่วยให้พนักงาน
สื่อสารเชื่อมโยงกันและประสานงานกันได้ดีขึ้น มาใช้ในองค์กร
4.6 ระบบสารสนเทศขององค์กรชาญฉลาด (Smart) ให้ข้อมูล
ได้ทันทีที่เกิดขึ้นจริง (Real Time) และข้อมูลสารสนเทศใน
ระบบมีความเชื่อมโยงกัน
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
แบบฟอร์ม 9 แบบประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ หมวด 5 -
การวัดผลการจัดการความรู้
โปรดอ่านข้อความด้านล่างและประเมินว่าองค์กรของท่านมีการดำาเนินการในเรื่องการ
จัดการความรู้อยู่ในระดับใด
0 – ไม่มีเลย / มีน้อยมาก 1 – มีน้อย 2 - มีระดับปานกลาง 3 - มี
ในระดับที่ดี 4 – มีในระดับที่ดีมาก
หมวด 5 การวัดผลการจัดการความรู้ สิ่งที่มีอยู่ / ทำาอยู่
5.1 องค์กรมีวิธีการที่สามารถเชื่อมโยง การจัดการความรู้กับ
ผลการดำาเนินการที่สำาคัญขององค์กร เช่น ผลลัพธ์ในด้านผู้ใช้
บริการ ด้านการพัฒนาองค์กร ฯลฯ
5.2 องค์กรมีการกำาหนดตัวชี้วัดของการจัดการความรู้โดย
เฉพาะ
5.3 จากตัวชี้วัดในข้อ 5.2 องค์กรสร้างความสมดุลย์ระหว่าง
ตัวชี้วัดที่สามารถตีค่าเป็นตัวเงินได้ง่าย (เช่น ต้นทุนที่ลดได้
ฯลฯ) กับตัวชี้วัดที่ตีค่าเป็นตัวเงินได้ยาก ( เช่น ความพึงพอใจ
ของผู้มาใช้บริการ การตอบสนองผู้ใช้บริการได้เร็วขึ้น การ
พัฒนาบุคลากร ฯลฯ )
5.4 องค์กรมีการจัดสรรทรัพยากรให้กับกิจกรรมต่างๆ ที่มีส่วน
สำาคัญที่ทำาให้ฐานความรู้ขององค์กรเพิ่มพูนขึ้น
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)

24. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 24
ถ้าใช้วิธีอนๆ ในการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการความรู้ (เป็นวิธี
ื่
อื่นๆที่องค์กรมีความเข้าใจ หรือได้มีการจัดทำามาแล้ว) และเมื่อประเมิน
แล้วให้ระบุรายละเอียดลงในแบบฟอร์ม 10 ดังนี้
แบบฟอร์มที่ 10 รายงานผลการประเมินองค์กรตนเองเรื่องการจัดการ
ความรู้ (กรณีใช้วิธีอื่นๆ)
ชื่อหน่วย
งาน………………………………………………………………………………………………
…..
วันที่ประเมิน
……………………………………………………………………………………………………
หน้าที่…/…
หัวข้อที่ประเมินองค์กรตนเองเรื่องการ ผลการประเมิน (สิ่งที่มีอยู่/ทำาอยู่)
จัดการความรู้
ผู้ทบทวน / ผู้อนุมัติ :
……………………………………………. (CKO / ผู้บริหารระดับสูงสุด)
4.9 จากแบบฟอร์ม 5-9 หรือ 10 ให้นำาข้อมูลที่ได้จากการประเมินองค์กร
ตนเอง มาใช้ในการกำาหนดกิจกรรมและรายละเอียดต่างๆ ในแผนการ
จัดการความรู้ (KM Action Plan)ในแบบฟอร์ม 11 และ 12
4.10 เพื่อให้การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) มี
ประสิทธิผลมากขึ้น ให้องค์กรประเมิน ปัจจัยแห่งความสำาเร็จ (Key
Success Factor) สำาหรับการวางระบบการจัดการความรู้ และการนำาระบบ
ไปปฏิบัติ แล้วให้องค์กรระบุ มา 5 ปัจจัยหลัก เพื่อใช้เป็นบรรทัดฐาน
การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ ( KM Action Plan) ให้สามารถนำาระบบ
ไปปฏิบัติได้อย่างเป็นรูปธรรมภายในหน่วยงาน

25. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 25
4.11 การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) ควรจะ
พิจารณาการเชื่อมโยงกับข้อเสนอการเปลี่ยนแปลง (Blueprint for
Change) ตามประเด็นยุทธศาสตร์ ที่ได้ปฏิบัติตามข้อเสนอไปแล้ว หรือที่
อยู่ในช่วงกำาลังปฏิบัติ ซึ่งองค์กรได้คัดเลือกไว้ในแผนปี งบประมาณ
พ.ศ. 2548 เช่น
4.11.1 KM Team ต้องประกอบด้วยใคร ตำาแหน่งงานใด หน่วยงาน
ใด เพื่อมาช่วยใน การทำาตามเป้าหมาย KM ที่เลือกไว้ ก็ควรจะเชื่อม
โยงกับหัวข้อเรื่อง การจัดแบ่งงานและหน้าที่ เพื่อให้เป็นหน่วยงานหนึ่ง
ของแผนผังโดยรวมขององค์กร
4.11.2 ถ้าเรื่องใดต้องได้รับความรู้จากการฝึกอบรม ก็ควรจะเชื่อมโยง
กับหัวข้อ บุคลากร
4.11.3 ถ้าเรื่องใดต้องการใช้เทคโนโลยี เช่น ด้าน IT ก็ควรจะเชื่อมโยง
กับหัวข้อเทคโนโลยี
4.12 การจัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) ควรจะกำาหนด
วันเวลาเพิ่มเติมในเรื่องต่อไปนี้ไว้ด้วย
4.12.1 วันเวลาที่ผู้บริหารระดับสูงสุด, CKO และทีมงาน KM ประชุม
ทบทวนร่วมกันเป็นช่วงระยะเวลาตามความเหมาะสมภายในปีงบประมาณ
พ.ศ. 2549
4.12.2 วันเวลานัดทีปรึกษาเข้าติดตามผลการดำาเนินงานตาม KM
่
Action Plan โดย
ส่วนราชการและจังหวัด จะต้องจัดเตรียมเนื้อหาเพื่อไว้นำาเสนอ
ที่ปรึกษาถึงความคืบหน้าของผลงานเป็นระยะตามความเหมาะสมภายใน
ปีงบประมาณ พ.ศ. 2549
แบบฟอร์ม สำาหรับใช้จัดทำาแผนการจัดการความรู้ (KM Action
Plan)
 จากแบบฟอร์ม 5-9 หรือ 10 ให้นำาข้อมูลที่ได้จากการประเมินองค์กร
ตนเอง และการกำาหนดปัจจัยแห่งความสำาเร็จ (Key Success

26. คู่มือการจัดการความรู้ : จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
หน้า 26
Factor) มาใช้ในการกำาหนดกิจกรรมและรายละเอียดต่างๆ ใน
แผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan)ในแบบฟอร์ม 10 และ 11
ตามลำาดับ
 แบบฟอร์ม 11 เป็นแผนการจัดการความรู้ ในส่วนของการกำาหนด
กระบวนการจัดการความรู้ (KM Process) เพื่อให้การจัดทำาการ
จัดการความรู้ขององค์กรดำาเนินไปอย่างมีระบบ
 แบบฟอร์ม 12 เป็นแผนการจัดการความรู้ ในส่วนของการกำาหนด
ปัจจัยแวดล้อมภายในองค์กร ทีจะทำาให้การจัดการความรู้เกิดขึ้นได้
่
และมีความยั่งยืน โดยใช้กระบวนการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลง
(Change Management Process) เพื่อให้กระบวนการจัดการความรู้
มีชีวิตหมุนต่อไปได้อย่างต่อเนื่อง
แบบฟอร์ม 11 – แผนการจัดการความรู้ (KM Action Plan) : กระบวนการ
จัดการความรู้ (KM Process)
ชื่อหน่วนงาน :
……………………………………………………………………………………………………
……….
เป้าหมาย KM (Desired State) :
…………………………………………………………………………………………
หน่วยที่วัดผลได้เป็นรูปธรรม :
……………………………………………………………………………………………
ลำา กิจกรรม วิธีการสู่ ระยะ ตัวชี้ เป้า เครื่อง งบ ผูรับผิด สถา
้
ดับ ความ เวลา วัด หมาย มือ/ ประมาณ ชอบ นะ
สำาเร็จ อุปกร
ณ์
1 การบ่งชี้
ความรู้
2 การสร้าง
และ
แสวงหา
ความรู้
3 การจัด
ความรู้ให้
เป็นระบบ
4 การ
ประมวล
และกลั่น
กรอง
ความรู้
5 การเข้าถึง