WKO: droom verkopen, nachtmerries leveren?
•
0 likes•790 views
Presentatie van Selina Roskam, Nicole Hardon en Hans Buitenhuis over het gebruik van bodemenergie in Nederland
Recommended
Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to WKO: droom verkopen, nachtmerries leveren?
Similar to WKO: droom verkopen, nachtmerries leveren? (20)
More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl) (20)
WKO: droom verkopen, nachtmerries leveren?
- 1. WKO: droom verkopen, nachtmerries leveren? Platform Duurzame Huisvesting 6 februari 2014 Selina Roskam – secretaris Platform Duurzame Huisvesting Nicole Hardon – Rijkswaterstaat Bodem+ Hans Buitenhuis - DWA
- 3. Visie Verbetering van samenwerking in de huisvestingsketen zorgt voor aantoonbare resultaten bij het verduurzamen van de huisvesting.
- 5. Rijkswaterstaat 5 WB Bodemenergie5 26 mei 2014 Advies Taskforce WKO • Stimuleren gebruik bodemenergie versnellen procedures algemene regels • Drukte: behoefte aan ordening ook vergunning gesloten systemen • Bescherming van de bodem temperatuur chemisch / biologisch fysisch (afdekkende lagen)
- 6. Rijkswaterstaat 6 WB Bodemenergie Doel en reikwijdte WBBE • Vermindering van het energieverbruik voor verwarming en koeling van huizen, kantoren, bedrijven en kassen > vermindering van de uitstoot van CO2 (bijdrage aan klimaatdoelstellingen) • Randvoorwaarde: duurzaam gebruik van bodem en water: het belang van de bescherming van bodem en water en doelmatig gebruik van bodemenergie
- 7. Rijkswaterstaat 7 WB Bodemenergie Welke bodemenergiesystemen? open systemen, ofwel WKO systemen gesloten systemen, ofwel bodemwarmtewisselaars 26 mei 2014
- 8. Rijkswaterstaat 8 WB Bodemenergie Hoofdlijnen Wijzigingsbesluit • Uniformering voorschriften Voor alle open systemen gelijk algemeen beschermingsniveau • Verkorting procedures open systemen Aansluiten bij bouwprojecten • OBM - en meldingplicht gesloten systemen Gelijk speelveld open en gesloten systemen • Aanwijzen interferentiegebieden Beter ordenen ondergrond, potentie bodemenergie vergroten • Certificering en erkenningsregeling Kwaliteitsborging • Geen registratieverplichting van gesloten systemen door gemeente
- 9. Rijkswaterstaat 9 WB Bodemenergie Aanpassing 6 (7) bestaande AMvB’s • Waterbesluit • Activiteitenbesluit milieubeheer • Besluit lozen buiten inrichtingen • Besluit omgevingsrecht • Besluit bodemkwaliteit • Besluit lozen afvalwater huishoudens • (Besluit hernieuwbare energie) Blbi Blah Bbk Bor Abm Water besluit Bhe 26 mei 2014
- 10. Rijkswaterstaat 10 WB Bodemenergie Meldingplicht en OBM gesloten systemen • Verplichte melding nieuwe systemen vanaf 1 juli 2013 • Vrijwillige melding bestaande systemen • bescherming tegen interferentie • Gesloten systemen > 70 kW ( = inrichting) krijgen ook Omgevingsvergunning beperkte milieutoets (OBM) • Alle gesloten systemen binnen interferentiegebied krijgen ook een OBM 26 mei 2014
- 11. Rijkswaterstaat 11 WB Bodemenergie 11 WKO tool • Informatie Rekenmodule Aandachtsvelden • LGR •Interferentiegebieden www.wkotool.nl
- 12. Rijkswaterstaat 12 WB Bodemenergie • Aanwijzen interferentiegebied door gemeente in verordening: alle gesloten systemen OBM- plichtig • Uitwerking in beleidsregels • Aanwijzen soms door provincie • Afstemming gemeente en provincie • Gemeente Delft, Zuidplas en Rotterdam Aanwijzen interferentiegebieden: beter ordenen 26 mei 2014
- 13. Rijkswaterstaat 13 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften • oorspronkelijk eis: evenwicht tussen warmte en koude • na motie Tweede Kamer: koudeoverschot toegestaan • maatwerkvoorschriften mogelijk argumentatie vanuit doelmatig gebruik bodemenergie • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 14. Rijkswaterstaat 14 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften Gesloten systemen • vloeistof: min. -3 0C & max. 30 0C • maatwerk: > 30 0C mogelijk Open systemen • retourtemperatuur max. 25 0C • maatwerk: > 25 0C mogelijk • hoge-temperatuur-opslag (HTO) • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 15. Rijkswaterstaat 15 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften Negatieve interferentie met een eerder geplaatst systeem of open systeem is niet toegestaan • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 16. Rijkswaterstaat 16 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften • Bij melding SPF opgeven, zoals blijkt uit schriftelijke verklaring installateur • Als SPF in praktijk tegenvalt, kan onderzoek worden geëist • In uiterste geval maatregelen afdwingen Regeling 22 augustus gepubliceerd • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling GE QQ SPF kW 26 mei 2014
- 17. Rijkswaterstaat 17 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften • temperatuur circulatievloeistof • hoeveelheid aan bodem toegevoegde warmte en koude • jaarlijks behaalde energierendement (SPF) • Uitzondering: gesloten systeem in afzonderlijke woning • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 18. Rijkswaterstaat 18 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften • bij vermoeden lekkage, vloeistof verwijderen • druk meten bij buffer- tanks grote gesloten systemen • verwaarloosbaar bodemrisico • zorgplicht artikel 13 Wbb • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 19. Rijkswaterstaat 19 WB Bodemenergie Uniforme voorschriften • melden buitengebruikstelling • systeem laten zitten • circulatievloeistof eruit • lussen opvullen met klei of ander ondoorlatend materiaal • Energiebalans • Retourtemperatuur • Interferentie • Energierendement • Monitoring • Circulatievloeistof/lekkage • Buitengebruikstelling 26 mei 2014
- 20. Rijkswaterstaat 20 WB Bodemenergie Certificering / erkenning bedrijven • BRL KBI 6000-21 (protocol ISSO 39, 72, 73) (energiecentrale) • BRL SIKB 11000 (protocol 11001) (ondergrondse deel bodemenergie systeem) • BRL SIKB 2100 (protocol 2101) (mechanisch boren) (geldt nu al) • Ministeriële regeling 1 okt 2013 • Overgangstermijn van 1 jaar communicatieprotocollen 26 mei 2014 communicatieprotocollen Gebouwzijdig deel
- 21. Rijkswaterstaat 21 WB Bodemenergie Kwaliteitsborging • Bepaalde werkzaamheden tbv bodemenergiesystemen mogen alleen door daartoe erkende bedrijven worden verricht: - Ontwerpen, installeren, beheren en onderhouden ondergronds deel - Ontwerpen, installeren en beheren bovengronds deel • Om een erkenning aan te vragen dient bedrijf te beschikken over een certificaat. Zie websites SIKB en KBI. www.sikb.nl en www.kbi.nl • Erkenningen worden door Bodem+ (namens de Minister I&M) afgegeven • www.bodemplus.nl > onderwerpen > erkenningen Besluit bodemkwaliteit
- 22. Rijkswaterstaat 22 WB Bodemenergie Meer informatie www.allesoverbodemenergie.nl www.sikb.nl www.kbi.nl • Helpdesk Bodemplus – www.bodemplus.nl 26 mei 2014
- 25. WKO, wat zien we in de praktijk? • Monitoring van 90 WKO-projecten in de achterliggende jaren Waar zitten de knelpunten?
- 27. nationaal gemeente provincie • regelgeving: zie presentatie van Nicole Hardon overheid
- 28. eigenaar eindgebruiker opdrachtgever • EPC-norm • kosten • waardevastheid • onderhoudskosten klant • comfort • lage energierekening
- 29. adviseur installateur ontwerper • projectmatige aanpak • concurrentie op prijs • inspanningsverplichting • veel informatie-overdracht tussen partijen • regie proces • oplevering is eindpunt boorbedrijfleverancier
- 30. leverancier klant • integrale aanpak Waar gaan we naar toe?
- 31. leverancier klant • integrale aanpak Waar gaan we naar toe? Gebouwschil Afgiftesysteem warmte/koude Energiecentrale met WKO Ondergrondse opslag
- 32. leverancier klant • integrale aanpak • prestatie-afspraken Waar gaan we naar toe? 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 Energierendement (PER) 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 Gasverbruik (m3)
- 33. leverancier klant • integrale aanpak • prestatie-afspraken • meetbare prestaties Waar gaan we naar toe?
- 35. overheid leverancier kla •Boorprotocol •Ontwerprichtlijnen (nieuw) •Erkenningsregeling (nieuw) •Vakbekwaamheidseisen (nieuw) •Opleiding
- 36. overheid leverancier klant •Knelpunten wegnemen •Hulpmiddelen ontwikkelen •Informatie ontsluiten •Netwerken vormen •Leren uit fouten Voorbeelden van WKO-projecten komen op www.WKOtool.nl.
- 37. WKO: dromen verkopen en werkelijkheid laten worden! een erezaak voor de installatiesector
Editor's Notes
- Uitleg doel + kernelementen: Samenwerking Onafhankelijk Groot bereik Breed gedragen Sterke merken vertegenwoordigd waaronder de overheid Kwaliteitsmerk Koppelpunt tussen Niet bedreigend
- Het Rijk wil bodemenergie stimuleren omdat hiermee bespaard kan worden op het gebruik van fossiele energie en een bijdrage wordt geleverd aan CO2-reductie. Bespaart ook op de kosten voor de energievoorziening. Er is een sterke groei in het gebruik van bodemenergie, maar ook een aantal problemen. Daarom heeft de minister van VROM in 2008 een Taskforce WKO ingesteld (op aangeven van de Tweede Kamer: motie Boelhouwer).
- Algemeen beschermingsniveau Gemeente kan geen aanvullende regels stellen (WBBE uitputtend bedoeld) Bijzonder beschermingsniveau Nadere regels met ander motief Belang bescherming van de bodem en doelmatig gebruik van bodemenergie
- Wel een erg basale vraag maar toch goed om even stil te staan bij de essentiele verschillen tussen open en gesloten systemen.
- In de spreektaal ook wel AMvB bodemenergie genoemd Artikelen over bodemenergie toegevoegd aan 6 bestaande AMvB’s. Plus nog enkele kleine wijzigingen die niets met bodemenergie te maken hebben. Dit illustreert hoe ingewikkeld het onderwerp is; in feite leefomgevingsbeleid. Het Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen is niet meer als zelfstandig besluit te vinden op bijvoorbeeld Overheid.nl In hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit milieubeheer worden algemene regels opgenomen voor gesloten bodemenergiesystemen binnen inrichtingen. Dat hoofdstuk heeft betrekking op inrichtingen type B of type C (artikel 1.2 van het Activiteitenbesluit milieubeheer). Voor dergelijke inrichtingen moet, anders dan voor inrichtingen type A, vooraf een melding worden gedaan van een nieuwe activiteit, zoals het instal-leren van een bodemenergiesysteem, of een wijziging of uitbreiding van een bestaande activiteit. Over de toepasselijkheid van de algemene regels van hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit milieubeheer op IPPC-installaties10 kan het volgende worden opgemerkt. Het voorgehangen en voorgepubliceerde ontwerpbesluit was nog niet op IPPC-installaties van toepassing, evenmin als op dat moment (hoofdstuk 3 van) het Activiteitenbesluit milieubeheer. Tot 1 januari 2013 gold voor deze installaties namelijk alleen de verplichting van een omgevingsvergunning op grond van artikel 2.1, eerste lid, onder e, van de Wabo. Met ingang van 1 januari 2013 zijn de algemene regels van hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit milieubeheer op alle inrichtingen type C van toepassing, waarbij geen uitzondering meer wordt gemaakt voor IPPC-installaties. De algemene regels die in dat hoofdstuk via het Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen voor bodemenergiesystemen worden opgenomen, hebben dus ook op IPPC-installaties betrekking.
- OBM = Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets. Nieuw soort vergunning, in 2011 ingevoerd. OBM = ja/nee beslissing, geen extra voorschriften gekoppeld aan vergunning. Algemene regels zijn van toepassing. Doelmatig gebruik: voorkomen van interferentie of anderszins….
- Zoals al gezegd: WKO-tool speelt rol in oriëntatiefase: is bodemenergie haalbaar?; Plus check beleid en bestaande systemen; 2 onderdelen: de rekenmodule (rendement) en kaartlagen met aandachtsgebieden; rekenmodule is volledig operationeel, kaartlagen zit nog in ontwikkelfase: zijn nog niet altijd landsdekkend en actueel belangrijke kaartlaag is die waarop bestaande bodemenergiesystemen te zien zijn: die moet straks gevuld worden vanuit het LGR Verder komt er ook nog een kaartlaag met de beleidscategorie ‘interferentiegebieden’
- Beleidsvisie: Begint grof, op het gebied van duurzaamheidsdoelstellingen, energievoorziening en plek van bodemenergie daarbinnen. Is het nodig om bodemenergie te ordenen? Vervolgens meer detailleren. Aanwijzen interferentiegebied bij verordening > dit kan een bestaande verordening zijn of een aparte voor bodemenergie: vrije keus gemeente. Wanneer interferentiegebied aanwijzen?? Is geen verplichting! Ter voorkoming van interferentie / doelmatig gebruik van de potentie van de bodem om energie te leveren. Overleg met de provincie nodig: mogelijke interferentie tussen open en gesloten systemen.
- Maatwerk per specifiek geval.
- Maatwerk mogelijk, mits het belang van de bescherming van de bodem niet wordt geschaad. Dat moet ook worden aangetoond.
- Tussen kleine gesloten systemen 1,5 graden daling toegestaan. Bijlage II bij BUM gemeente. Onderbouwing bij melding bijvoegen
- Bodemenergiesysteem is ondergronds deel + warmtepomp en regeneratievoorziening, voor zover aanwezig. Voor dit systeem wordt de SPF bepaald. Qw= geleverde warmte aan het gebouw Qk= geleverde koude ana het gebouw (MWh/jaar) E: door bodemenergiesysteem verbruikte elektriciteit (Wp, bronpomp, circulatiepomp, eventuele ventilatoren in regeneratievoorziening) G: het door het bodemenergie verbruikte gas E + G zal moeten wordne omgerekend, zie DWA rapport
- Kleine gesloten systemen data 10 jaar bewaren Open en grote gesloten systemen data opsturen naar bevoegd gezag binnen drie maanden einde kalenderjaar
- In deze ministeriele regeling ook de formule voor berekenen van de SPF