1. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Stijf van schrik
De rol van automatische freezing reacties tijdens trauma
Muriel Hagenaars

2. Highlights*
Freezing lijkt een rol te spelen in de ontwikkeling van
posttraumatische stress stoornis
Automatische freezing reacties kun je in het lab oproepen
Eerdere traumatisering beïnvloedt freezing gedrag
*Hagenaars, M.A., Stins, J., & Roelofs, K. (2012). Aversive life events enhance human
freezing responses. Journal of Experimental Psychology: General, 141, 98-105.
Contact: m.hagenaars@psych.ru.nl

3. Freezing bij dieren
Gevaar: vechten/vluchten
Of: freezing
Freezing is zinvol:
Minimale kans op ontdekking
Maximale waarneming/aandacht
Voorbereiding op actie
Survival
Belangrijkste indicatoren:
Verlaagde hartslag
Immobiliteit

4. Freezing bij mensen
13% bij nagebootst trauma (Schmidt ea, 2008)
37% bij seksueel geweld (Galliano ea, 1993)
9% in algemene bevolking (Hagenaars & Hagenaars, in prep)
Maar:
Geen trauma: 7% freezing
Trauma: 7% freezing
Trauma+PTSS: 25% freezing
(Hagenaars & Hagenaars, in prep)
Andere nare gevolgen na freezing:
Meer schuldgevoel (Galliano ea, 1993)
Meer depressie, meer angst (Heidt ea, 2005; Rizvi ea, 2008)
Meer intrusieve herinneringen (Hagenaars ea, 2008, 2010)
Slechter behandelresultaat (Fiszman ea, 2008)

5. Freezing bij mensen
Probleem:
Allemaal vragenlijstonderzoek dus afhankelijk van
geheugen.

6. Freezing in het lab

7. 7s 1m 7s 1m 7s 1m
opzet
20 x 20 x 20 x
positief negatief neutraal
trauma

8. oppervlakte = 31 mm2 oppervlakte = 14 mm2
links-rechts
voor-achter
voor-achter
links-rechts
Resultaten: Beweging

9. 85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
Neutral Pleasant Unpleasant
BPM
Heart rate
(BPM)
* *
*p < .001
Resultaten: Hartslag
hartslagenperminuut

10. 0.75
0.8
0.85
0.9
0.95
1
1.05
1.1
1.15
Neutral Pleasant Unpleasant
SD-ML(mm)
SD-ML
*
*p < .001, **p = .001
**
Resultaten: Beweging (hele groep)
Beweging(mm)

11. 1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
2.4
2.6
Neutral Pleasant Unpleasant
SD-AP(mm)
0 events
1 event
> 1 events
*
*p < .05, **p = .01
** * *
Resultaten: Beweging (trauma groepen)
Beweging(mm)
trauma = freezing

12. 1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
2.4
2.6
Neutral Pleasant Unpleasant
SD-AP(mm)
0 events
1 event
> 1 events
*
*p < .05, **p = .01
** * *
1 trauma = freezing
>1 trauma = Algemene afname beweging
Resultaten: Beweging (trauma groepen)
Beweging(mm)

13. Conclusie 1:
Freezing kan worden opgeroepen in een laboratorium
Dus ook nagebootst trauma  freezing
Nut:
- model om freezing verder te onderzoeken (relevante
factoren kunnen onder gecontroleerde omstandigheden
onderzocht worden)
- nauwkeurig
- objectief (itt retrospectieve zelfrapportage)
- betrouwbaar (zelfrapportage is afhankelijk van geheugen en
juist dat is bij traumatisering niet optimaal)

14. Conclusie 2:
Individuele verschillen bepalen automatisch freezing gedrag:
meer freezing na eerdere traumatisatie
Nut:
- Traumatisering bepaalt latere automatische reacties op gevaar,
zelfs in gezonde mensen
- Meer onderzoek naar de gevolgen voor risicogroepen en
combinaties met andere risicofactoren?

15. bv mentale oefeningen
fundamentele
mechanismen
bv gebeugen/aandacht
tijdens freezing: combinatie
EEG en platform
gevolgen
bv klinische groepen:
posttraumatische stress,
borderline
risico groepen
verlamming &
beslissingen onder stress
training
automatische
reacties
Toepassingen & lopende projecten
epidemiologie
Universiteit Leiden
Vrije Universiteit A’dam
Propersona, Jelgersma
Centrum
bv trauma, freezing
posttraumatische stress
Brandweer
University of Chicago
Universiteit Tilburg

16. Met dank aan mijn team: En dank aan:
- Danielle Bouman
- Inge Huijsman
- Moniek Hutschemaekers
- Lisa Luther
- Nora Mooren
- Linsey Roijendijk
- Rik Schalbroek
- Rene Terporten
- Joanneke Weerdmeester

17. Contact: m.hagenaars@psych.ru.nl
Dank voor uw aandacht!!

18. Extra slides met vragen uit publiek