1. Kaderstellen langs de afgrond
Wat kan ik als raadslid doen?
Tom Smolders MA MSc
Reinier Dijkstra MA EMIA

3. Grondexploitatie
Winst- en verliesrekening van het project met alle:
⁄ uitgaven (grondverwerving, bouwrijp maken, VTU-kosten,
rentelasten);
⁄ inkomsten (verkoop van percelen).
Het saldo van deze uitgaven en inkomsten leidt tot het
verwachte eindresultaat.

4. Krantenkoppen!
Tegenvaller van € 75 - 135 miljoen op grondexploitaties Apeldoorn
(Omroep Gelderland, 8 december 2011)
Landerd heeft tegenvaller van ruim € 4 miljoen op grondexploitatie
(Arena Lokaal, 27 maart 2012)
Groningen kampt met tekort van € 110 miljoen op grondexploitaties
(Property NL, 30 maart 2012)
Tekort van € 2,5 miljoen in Overbetuwe afgedekt
(gemeente Overbetuwe, 24 mei 2012)

5. Wat gaat er mis?
Het lukt niet om de aangekochte grond weer te verkopen.
Er zijn geen of onvoldoende kopers.
Niet goed ingeschat of er wel vraag is naar het desbetreffende perceel?
Verkoopwaarde van de grond niet goed ingeschat?
Te ambitieuze bouwplannen opgesteld?

7. 40
20
0
-20
-40
Inkomsten
Uitgaven
-60
Boekwaarde
-80
9,1
-100
winst
-120
-140
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

8. 60
40
20
0
-20
Inkomsten
-40
Uitgaven
Boekwaarde
-60
-80
8,3
-100
verlies
-120
-140
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

9. Damage control
1. Het woningbouwprogramma aanpassen (ambitie veranderen)!
2. Volledig verlies nemen (alles afboeken naar agrarische waarde)
3. Investeringen vertragen om looptijd te accepteren

10. De economische crisis als oorzaak?

11. Hoe voorkomt u dit als
raadslid?

13. Ambitieniveau
Euro’s / risico’s Doorlooptijd

14. RISICO = KANS X IMPACT

16. Timing
De momenten om je rol te pakken als raadslid:
• bij vaststellen grondbeleid;
• bij vaststellen ruimtelijke plannen;
• bij vaststellen grondexploitatie;
• met paragraaf grondbeleid en weerstandsvermogen.
(in de jaarrekening)

17. Rol bij het grondbeleid…
Basiskeuze: actief, faciliterend, passief?
En vervolgens:
• kwaliteitseisen risicomanagement?
• benodigd weerstandsvermogen?
• beleid reserves en voorzieningen?
Waarvoor heeft uw gemeente gekozen?
Waarom?

18. Rol bij grondexploitaties…
⁄ bevoegdheid openen en vaststellen begroting;
⁄ vaststellen op basis van bestemmingsplan;
⁄ financieel kader van de gebiedsontwikkeling.

19. Rol bij jaarrekening…
Raad krijgt inzicht in:
1. gerealiseerde kosten en opbrengsten
2. afwijkingen in inhoudelijke programma en tijdsplanning
3. winstnemingen / verliesnemingen
4. risico’s en weerstandvermogen

21. Checklist
Bij individuele grondexploitaties
 Past deze exploitatie in ruimtelijke ambities (structuurvisie / BP)?
 Wat is de verwachte winst of het verwachte verlies?
 Welke risico’s zijn er die de winst doen afnemen / verlies toenemen?
 Zijn deze risico’s gekwantificeerd (in kans x impact)?
 Kan de reserve in het grondbedrijf eventuele risico’s opvangen?
Vraag voor uzelf:
 Sta ik achter de ruimtelijke plannen die hier achter liggen?
 Ben ik bereid het risico te nemen (wat is mijn risk appetite)?

22. Checklist
Voor het totaal van grondexploitaties
 Wat is de totale verwachte winst of het totale verwachte verlies?
(van alle grondexploitaties bij elkaar)?
 Wat is het totaal van risico’s die de winst doen afnemen / verlies
toenemen?
 Hoe verhoudt zich dit tot de (meerjarige) ontwikkeling van de reserve
voor grondexploitaties?
 Hoe verhoudt de reserve voor grondexploitaties zich tot de
begrotingsruimte en de weerstandscapaciteit?
 In hoeverre is een bijstelling van de ambities noodzakelijk?